انواع اس ام اس و....

 

افغانیه میره خونیه زنه دزدی زنه میترسه میگه بیا این طلاها اینم پول افغانیه میگه خودتو به اون راه نزن نون خشکا کجان؟

 


اولین اس ام اس جهان در سال:01/01/0001
در ساعت: 00:00:01 ارسال شد:
آدم: دوست دارم جیگر
حوا : شما ...!؟

 


تنها چیزی که می تواند در اوج لذت از زندگی ، خواب را از چشمان آدمیان برباید فقط یک چیز است
جیش !!!

 

@@   @@  @@   @@

@@  @@  @@   @@

@@  @@  @@  @@

نترس ! اینا چون خوشگلی مثل تو ندیدن این طوری نگات می کنن !

 

برو بشین رو پشت بوم

روتو بکن به آسمون

در جهت وزش باد

یه بوس فرستادم برات

 

 

عزیزتر از آنی که بگویم دوستت دارم ، محبوب تر از آنی که بگویم می خواهمت ، نمی گویم مال من باش ، فقط گاهی به یادم باش !

 


بیست و یکی دوستت دارم ! بیست تا واسه بیست بودنت ، یکی واسه تک بودنت !

 


آخونده بالا منبر داد می زده : زمونه خراب شده ، مانتو ها کوتاه ، کمرش تنگ ، سینه ها معلوم ، با-سن چسبون ! یکی داد میزنه : حاجی اومدی اشکمونو در بیاری یا آبمونو !

 


ترکه خیاطی داشته یه مشتری ِ زن میاد میگه : آقا من یه لباس می خوام وقتی خم میشم از جلو سینه ام معلوم باشه از عقب شور-تم . ترکه میگه : خانم ما معمولی می دوزیم خودت هر جا رفتی بگو من جن-ده-ام !!!

 


از شرکت فرش مزاحمتون می شم . اجازه هست دلمو فرش زیر پاتون کنم تا هیچ جا جز دل من پا نزارید ؟


   \/\/
(='o'=)
 (")(")

من پیشی ملوسم ، اومدم تو رو ببوسم .

 


نون و پنیر و چایی ، قصه ی آشنایی ، الهی یاد نگیری هرگز تو بی وفایی ، روی گلهای نرگس با یه مداد قرمز ، هزار دفعه نوشتم : زندگی بی تو هرگز !

 


 عاشقی را شرط اول ناله و فریاد نیست

تا کسی از جان شیرین نگذرد فرهاد نیست

عاشقی مقدور هر عیاش نیست

غم کشیدن صنعت نقاش نیست

 


یک قطره اشک به خاطر تو ، توی دریا می ریزم و تا وقتی که پیداش کنی دوستت دارم .

 


سوزی که برف داره بارون نداره ، دردی که عاشق داره معشوق نداره ...

 


 من به یادت حساب باز می کنم ، شکل ماهت را پس انداز می کنم .

 


پروانه به دنبال شمع میگشت پرش سوخت ، من به دنبال تو گشتم جگرم سوخت !

 


 کوه باش صخره هایت می شوم

اشک باش دیدگانت می شوم

رود باش چشمه سارت می شوم

دوست باش دوست دارت می شوم

 


زنه از شوهرش می پرسه : صبحونه می خوری ؟ مرد : یه بوس بده جای صبحونه !
مرد ظهر برمیگرده خونه .
زن : ناهار می خوری ؟
مرد : سینه - تو بده بخورم جای ناهار
شب مرد میاد خونه می بینه زنش از پله ها میره بالا از نرده سر می خوره پایین !
مرد میگه : چی کار می کنی ؟
زن : دارم شامت رو گرم می کنم !

 


تو می تونی دو میلیون به من قرض بدی ؟ می دونم داری ، کمکم کن به خدا بهت بر میگردونم !
.
.
.
.
.
.
.
التماس یک ترک به یک خودپرداز !

 


وقتی پیام نمیدم خیال نکن که بی خیال از تو و روزگارتم

 

تو فکرتم ، به یادتم ، زنده به انتظارتم ، اون جوری که تو فکرتم حس می کنم کنارتم !


پیرزنه از همسایه شون می پرسه : فرق بسیجی با سپاهی چیه ؟ زن همسایه میگه : بسیجی ها از جلو حمله می کنن سپاهی از عقب! پیرزنه میگه : یادش بخیر حاجی هم بسیجی بود هم سپاهی!!!


هرگز ندیدم بر لبی لبخند زیبای تو را

هرگز نمی گیرد کسی در قلب من جای تو را


 

توی زندگیت هرگز اخم نکن ، چون ممکنه یه نفر فقط به امید لبخند تو زنده باشه ... مثل من .


 پسره رو داشتن ختنه می کردن ، دختر همسایه شون گریه میکرده میگن : اون ختنه میکنن تو چرا داری گریه می کنی ؟ دختره میگه : دارن برای من تیزش می کنن ؟!


یواش یواش برو پایین یه چیزی بهت بگم :
.
.
.
.
.
.
.
.
تند اومدی نمی گم !


 سالها بود تو را می کردم - - - همه شب تا به سحرگاه دعا

یاد داری که به من میدادی - - - درس آزادگی و مهر و وفا

همه کردند چرا من نکنم - - - وصف روی گل زیبای تو را

تا ته دسته فرو خواهم کرد - - - خنجر خود به گلوگاه نفاه

تو اگر خم نشوی تو نرود - - - قد رعنای تو از این درگاه

 

کاش هرگز در محبت شک نبود
تک سوار مهربانی
تک نبود
کاش بر لوحی که بر جان دل است
واله تلخ خیانت هک نبود

آسمون وقف نگاهت گل من
مانده ام چشم به راهت گل
من
هر کجا هستی و باشی گویم
که خدا پشت و پناهت گل
من

 دلا دیشب چه می کردی تو در کوی حبیب من؟
الهی خون شوی ای دل تو هم گشتی رقیب من!

آخرین تکه قلبم را به پروانه ای دادم که رنگ پرهایش سوی دیدن را از من گرفت ، به او دادم چون از تمامی چیزهای دور و برم پاکتر بود ، حتی آبی تر از حوض آبی کلبه ی تنهایی ام ...

 کاش غرورم را که در پستوی سادگی ام پنهان بود می یافتی، اما تو این سادگی را بهانه ای قرار دادی برای در هم شکستن غرورم...

 توی زندگیت هرگز اخم نکن چون ممکنه یه نفر فقط به لبخند تو زنده باشه...

 تا روزی که رفتی می پنداشتم  عشق همه اش شیرینی است! اما آن روز چشمانت به من آموخت که با آخرین نگاه است که اولین رنج آغاز می شود...

 تو را برای وفای تو  دوست می دارم، و گرنه دلبر پیمانه شکن که فراوان است...

 اگر بوی گلی را دوست نداری لااقل شاخه هایش را نشکن ...

برای شکستن من یه اخم کافیه... نیازی به فریادت نیست، واسه اشک ریختنم سکوت تو کافیه... نیازی به قهر نیست، برای مردنم حرف رفتنت کافیه... نیازی به انجامش نیست...

 یادت هست گفتم دوستت دارم و تو گفتی کوچکی برای دوست داشتن!؟
رفتم و بزرگ شدم... حالا اما دیگر یادم رفته است دوست داشتن !

یادمه که همیشه بهم میگفتی برو من پشتتم...
ولی هیچوقت فکر اون خنجری که پشتت قایم کرده بودی رو نمیکردم!

و کسی می گوید سر خود بالا کن ، به بلندا بنگر. به بلندای عظیم به افق های پر از نور امید و خودت خواهی دید و خودت خواهی یافت خانه ی دوست کجاست... خانه دوست در آن عرش خداست ، خانه ی دوست در آن قلب پر از نور خداست و فقط دوست ، خداست...

در کنار ساحلت من قایقی شکسته ام... تو همان ساحل عشقی که بهت دل بسته ام...

  هرگاه شادم یاد تو غمگینم می کند. هرگاه غمگینم یاد تو شادم می کند. پس هر دو را دوست دارم چون حکایت از تو می کند.

 نیمکت کهنه باغ
خاطرات دورش را
در اولین بارش زمستانی
از ذهن پاک کرده است
خاطره شعرهایی
را که هرگز نسروده بودم
خاطره آوازهایی را که هرگز نخوانده بودی

 

زن خوب ۳ تا خصلت باید داشته باشه :

الف) نجیب باشه : یعنی با جیب آدم کاری نداشته باشه !

ب) خانه دار باشه : یعنی از خودش خانه داشته باشه !

ج) مثل ماه باشه : یعنی شبا بیاد و صبحها بره خونه باباش !

 

کمینه امداد طی اطلاعیه ای ضمن تشکر از مردم انسان دوست اردبیل

خواست تا لوله های گاز خانه های خود را از صندوق های صدقات دربیاورند!

 

ترکه یه شماره تلفن پیدا می کنه زنگ می زنه بهش میگه :

ببخشید من شماره تونو پیدا کردم آدرس بدین واستون بیارمش !

 

احمدی نزاد در سال ۱۳۹۲ :

من نه شهردار بودم نه استاد دانشگاه ، نه استاندار و نه رئیس جمهور

من اشتباهی بودم ، من شصت چی هستم ، محمود شصت چی !!

 

ترکه به شیطون می گه : چند تا دختر گول بزن من بکنم .

شیطون می گه : من بندگی خدا رو نکردم اونوقت بیام ک س ک ش ی تو رو بکنم !!

 

ترکه با دختر میرن تو اتاق ، دختره میگه : من مال تو رو می خورم تو مال منو

ترکه میگه : نه ، اینجوری دعوامون میشه ، هر کی مال خودشو بخوره !

 

جشنواره زمستانیه فیلمهای مشهد :

الف) جواهری در التیمور

ب) قتل در کال زرکش

ج) حمله چغکها

د) دختری با موهای پتیخ پتیخ

ه) جوادها می آیند!!

 

زنه از شوهرش میرسه : صبحونه می خوری ؟

مرد: یه بوس بده عوض صبحونه !

مرد ظهر برمیگرد خونه . زن میگه : ناهار می خوری ؟

مرد: سینه تو بده بخورم عوض ناهار!

مرد شب میاد خونه میبینه زنش از پله ها میره بالا از نرده سر میخوره پایین !

مرد میگه : چکار می کنی ؟!

زن : دارم شامتو گرم می کنم !!

 

امام جمعه تبریز : چت در صدر اسلام هم بوده ،

اصلا شما تو نماز نیت میکن کانکت می شی !

نماز میخونی با خدا چت می کنی ،

یه هو می گوزی دیسکانکت می شی !!

 

اصفهانیه بچه اش ۲۰ می گیره ، میزنه تو سر بچه اش

میگه : با ۱۰ هم قبول می شدی ،

مجبور بودی این همه خودکار مصرف کنی ؟!!

 

میگن عشق مثل خورشید می مونه

هنوز از طلوعش به حد کافی لذت نبردی که از غروبش دلگیر می شی.

 

اگر کلید قلبی را نداری قفلش نکن .

اگر کسی را دوست نداری خردش نکن .

اگر کسی را گرفتی رهایش نکن .

 

 من در این کلبه خوشم ، تو در آن اوج که هستی خوش باش .

من به عشق تو خوشم ، تو به عشق هر که هستی خوش باش .

 

 لبخند بدون اینکه دهندهش رو فقیر کنه

گیرندشو ثروتمند می کنه .

 

 دیشب دفترچه قسطامو ورق می زدم

تا آخر عمر بدهکار مهربونیاتم ...

 

فردا صبح که بیدار می شی و چشماتو باز می کنی

یادت باشه که شب قبلی یکی به یاد تو چشماشو بسته .

 

ماهی به آب گفت : تو نمی تونی اشکای منو ببینی چون من تو آبم .

اب جواب داد : اما من میتونم اشکهای تو رو ببینم چون تو تو قلبمی .

 

ای عشق مدد کن تا به سامان برسیم

زین مزرعه تشنه به باران برسیم

یا من برسم به یار ، یا یار به من

یا هر دو بمیریم و به پایان برسیم .

 

زندگ طاس خوب آوردن نیست ،

طاس بد را خوب بازی کردن است .

 

هیچوقت فاصله ها حریف خاطرها ها نمی شن

 

نون و پنیر و چایی ، قصه ی آشنایی ، الهی یاد نگیری هرگز تو بی وفایی ، روی گلهای نرگس با یه مداد قرمز ، هزار دفعه نوشتم : زندگی بی تو هرگز !

 

 

دل تو اولین روز بهار... دل من آخرین جمعه سال... و چه دورند و چه نزدیک به هم

 

 

خواننده این اس ام اس یه دل پاک داره ، یه قلب مهربون داره و یه دوست خوب که آرزوش سعادت و  موفقیت اونه...

 

 

بشر به خوشبختی خیلی زود عادت می کنه و چون خیلی زود عادت می کنه خیلی زود هم فراموش می کنه که خوشبخته ...

زرد است که لبریز حقایق شده است تلخ است که با درد موافق شده است شاعر نشدی وگرنه می فهمیدی پاییز
بهاری است که عاشق شده است. می دونی فرق تو با توپ فوتبال چیه !؟
توپ رو باید شوت کنی تا گل بشه ولی تو خودت همین جوری شوت هستی !!!


---------------------------------------
در جهان ما اگر باده نبود . جای ما مردم اواره نبود .

---------------------------------------
یه یارو رفت حج نه نماز می خوند . نه طواف میکرد نه ...
ازش پرسیدن چرا ؟
گفت به ما گفتن همه چیز با کاروانه
--------------------------------
انهایی که رنگ پریدگی پاییز را دوست ندارند . نمی فهمند که پاییز همان بهار است که عاشق شده است ...
---------------------------------------
امیدوارم خوشبختی مثل سگ پاچتو بگیره، مثل سوسک از سر و روت بالا بره،
مثل انگل تو وجودت خونه کنه و مثل sms پشت سر هم واست بیاد.
---------------------------------------
پاییز از زمستون غمگین تره چون بهار و ندیده، ولی من از پاییز غمگین ترم ،
چون خیلی وقته تو رو ندیدم
----------------------------

یارو زنگ میزنه پیتزا فروشی میگه یه پیتزا می خواستم.
فروشنده میگه . به نام ... ؟
یارو میگه . اخ اخ . ببخشید .به نام خدا , یه پیتزا می خواستم .
--------------------------------------
اگه خوابی بیدار شو.
اگه بیداری بشین.
اگه نشستی پاشو .
اگه راه میری بدو .
اگه میدویی یه پشتک بزن.
و خوشحال باش که از طرف من واست اس ام اس اومده.

----------------------------
اتش دوست اگر در دل ما خانه نداشت .
عمر بی حاصل ما این همه افسانه نداشت .
--------------------------
اگه دزد بودی اولین چیزی که از من می دزدی چی بود؟؟ برای همه بفرست جوابهای جالبی می گیری ..... ولی اول جواب منو بده باشه؟
---------------------------------------
غضنفر میره بالا درخت چنار . میپرسن چیکار میکنی؟ میگه دارم توت میخورم! میگن الاغ اون درخت چناره. میگه الاغ خودتی، توت تو جیبمه!
------------------------------
میخوام بگم دوستت دارم... نه به 21 زبان زنده دنیا... بلکه به زبان قلبم
گوش کن: تالاپ..تولوپ...
-----------------------------
میدونی چقدر دوست دارم؟ به تعداد تارای موی سرت ضرب در تعداد نفسهایی که تا اخره عمرت میکشی به علاوه تعداد ه هرچی ستاره تو اسمونه..
----------------------------
میدونی وقتی خدا داشت بدرقه ام می کرد بهم چی گفت ؟ جایی که میری مردمی داره که می شکننت نکنه غصه بخوری من همه جا باهاتم . تو تنها نیستی . توکوله بارت عشق میزارم که بگذری، قلب میزارم که جا بدی، اشک میدم که همراهیت کنه، ومرگ که بدونی برمیگردی پیشم
---------------------------
یکی محبت می کنه و یکی ناز می کنه ! اونی که ناز می کنه همیشه محبت می بینه اما اونی که محبت می کنه همیشه تنهای تنهاست
-----------------------------
ما همیشه صداهای بلند را میشنویم، پررنگ ها را میبینیم، سخت ها را میخواهیم. غافل ازینکه خوبها آسان میآیند، بی رنگ می مانند و بی صدا می روند
------------------------------
اگه یه روز دیدی که تموم درخت های کوچه و محلتونو بریدن اصلا ناراحت نشو ... چون هنوز منو داری که بهم تکیه کنی
--------------------------
روی سنگ نوشتم دوستت دارم همون سنگ بخوره توی سرت که این چیزا حالیت نمیشه.

-----------------------------
آنگاه که ... ضربه های تیشه زندگی را بر ریشه آرزوهایت حس می کنی؛ به خاطر بیاور که... زیبایی شهاب ها از شکستن قلب ستارگان است.

----------------------------
زندگی مثل یه جاده است ، من و تو مسافراشیم ، قدر لحظه ها رو بدونیم ، ممکنه فردا نباشیم.

----------------------------

مردها بر اثر کمبود عاطفه ازدواج می‌کنند، بر اثر کمبود حوصله طلاق می‌دهند، و بر اثر کمبود حافظه دوباره ازدواج می‌کنند

----------------------------

مورچه عاشق دختر همسایه می شه بعد از یک هفته می فهمه که چایی خشک بوده

----------------------------

روزگارم گله مندی شده است من بگیرم تو بخندی شده است ازدلم یاد نکردی شاید،عشق هم سهمیه بندی شده است

----------------------------

عبارت «کلاه سرت گذاشتن تا زانو» یعنی چه؟ الف) فروش پراید دوگانه سوز بدون مخزن. ب) قول تحویل ال نود تا پس فردا. ج) تحویل پژو 405 با یک مأمور آتش نشانی در صندوق عقب. د) من مادرم مریضه، کارت سوختتو بده، چند لیتر بنزین بزنم

----------------------------

گریه هایم بی صداست عشق من بی انتهاست ردپای اشک هایم را بگیر تابدانی خانه عاشق کجاست تقدیم به چشمی که اشکش منم، تقدیم به اشکی که غمش منم، تقدیم به شمعی که پروانه اش منم، تقدیم به گلزاری که گلش...تویی.وتقدیم به عشقی که عاشقش منم

----------------------------

به یاد آرزوهایی که میمیرند سکوتی میکنم سنگین تراز فریاد

----------------------------

عشق امانت با ارزشی ست که هر کسی تو قلبش میزاره برای همینه که هر وقت بخوای عشقت رو از کسی پس بگیری باید قلبشو بشکونی

----------------------------

به او بگویید دوستش دارم به او که قلبش به وسعت دریاییست که قایق کوچک دل من در آن غرق شده . به او که مرا از این زمین خاکی به سرزمین نور و شعر و ترانه برد . و چشمهایم را به دنیایی پر از زیبایی باز کرد

----------------------------

باز هم ثانیه ها اسم تورا جار زدن و دقایق همه امشب به تو تکرار زدن وسکوتی که دراین عقربها میچرخید نکند در دل تو اسم مرا دار زدن

----------------------------

وقتی یک مرد از ازدواج می ترسه, واسه این نیست که از دل بستن به یه زن می ترسه, بلکه دل بریدن از بقیه زنهاست که اونو میترسونه

----------------------------

توی زندون عشق تو اونقدر شلوغ میکنم و زندون رو به هم میزنم که مجبور بشی منو بذاری توی انفرادی قلبت

----------------------------

میخواستم شمع باشم و تا آخر عمر به پات بسوزم، ولی نامرد ادیسون، برق رو اختراع کرد

----------------------------

نحوه عملکرد حراست دانشگاه : دیروز : از پذیرفتن خانم های بدحجاب معذوریم!!! امروز: از پذیرفتن خانم ها، با شلوار کوتاه معذوریم!!! فردا : خواهشا با شلوار وارد شوید

---------------------------- 

اگه دیدی بچه ای کنار یک روزنامه نشسته و روزنامه زرد شده بدون کار بچه نیست تبلیغ ایرانسله

----------------------------

کلاس عشق ما دفتر ندارد شراب عاشقی ساغر ندارد بدو گفتم که مجنون تو هستم هنوز آن بی وفا باور ندارد

----------------------------

دوست داشتن بهترین شکل مالکیت و مالکیت بدترین شکل دوست داشتن است

----------------------------

اسمان را ستاره زیبا میکند باغچه را گل عشق را محبت بیابان را چمن چشم را اشک و تو را عمل کردن دماغ زیبا میکند

----------------------------

یه ترکه رادیولوژیست می شه یه مریض میاد جواب عکسشو بگیره بهش می گه یه دنده سمت راست قفسه سینتون شکسته که من تو فتو شاپ واستون درستش کردم

----------------------------

شب بود ، شمع بود ، من بودم و غم ... شب رفت ، شمع سوخت ، من موندم و غم ...

----------------------------

کاش کودک بودم تا بزرگترین شیطنت زندگی ام نقاشی روی دیوار بود ، ای کاش کودک بودم تا از ته دل می خندیدم نه اینکه مجبور باشم همواره تبسمی تلخ بر لب داشته باشم ، ای کاش کودک بودم تا در اوج ناراحتی و درد با یک بوسه همه چیز را فراموش می کردم

----------------------------

عشق با لبخند شروع میشود.با بوسه شکوفا میشود.با گریه رشد میکند.با 110 تمام میشود

----------------------------

از ترکه می پرسن: "ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسنه و قنا عذاب النار یعنی چی؟" میگه یعنی: این دنیا خوبه حسن، ولی آخرت خطرناکه حسن ...

----------------------------

ترکه می گن بابات مرده . میگه نه بابا اصلا امکان نداره . میگن : والله مرده ترکه می گه تا حالا اصلا سابقه نداشته

----------------------------

وفادار تو بودم تا نفس بود دریغا همنشینت خار و خس بود دلم را بازگردان همین جان سوختن بس بود بس بود

----------------------------

اگه عشقم حقیره ! اگه جسمم کویره ! اگه همیشه تنهام ! اگه خالیه دستام ! هیچ خیال نی!!! برای تو عاشق ترین عاشق دنیام

----------------------------

کاش میشد روی قلب سرنوشت،لحظه های با تو بودن را نوشت

----------------------------

زنان به خوبی مردان میتوانند اسرار را حفظ کنند ولی به یکدیگر می گویند تا در حفظ آن شریک باشند

----------------------------

عشق کلید شهر قلبهاست به شرط آنکه : قفل دلت هرز نباشه تا با هر کلیدی باز بشه !!!!!

----------------------------

هرگاه دفتر محبت را ورق زدی، هرگاه زیر پایت خش‌خش برگ‌ها را احساس کردی، هرگاه در میان ستارگان آسمان تک ستاره خاموش دیدی، برای یک بار در گوشه‌ای از ذهن خود نه به زبان بلکه از ته قلب خود بگو: یادت بخیر

آرزو دارم شبی عاشق شوی. آرزو دارم بفهمی درد را. تلخی برخوردهای سرد را. می رسد روزی که بی من لحظه ها را سر کنی. می رسد روزی که مرگ عشق را باور کنی. می رسد روزی که شبها در کنار عکس من نامه های کهنه ام را مو به مو از بر کنی

 

منطق عشق منطق عشق , منطق دلیل و برهان نیست . منطق صغری و کبری نیست . منطق علت و معلول نیست . منطق عاشق و معشوق است . منطق امید و آرزو . منطقی که فقط عشاق به آن استناد میکنند و عقلا به مضحکه بر مجلس عقل . و من بر همان منطق تو را میپرستم و میستایم .

 

بیش از این سوی نگاهت نتوانم نگریست احتزاز ابدیت را یارای تماشایم نیست کاش می گفتی چیست آنچه از چشم تو تا عمق وجودم جاریست ؟

 

میری و من فقط نگاهت میکنم تعجب نکن که چرا گریه نمی کنم بی تو یک عمر فرصت برای گریستن دارم اما برای دیدن تو همین یک لحظه باقیست

 

مرگ آن نیست که در قبر سیاه دفن شوم... مرگ آنست که از خاطر تو محو شوم

 

در مرام ما رفیقان نیست ترک دوست عهد با هرکه بستیم جان ما در دست اوست

 

تقصیر دلم چیست اگر روی تو زیباست حاجت به بیان نیست که از روی تو پیداست من تشنه یک لحظه تماشای تو هستم افسوس که یک لحظه تماشای تو رویاست

 

شاید آن روز که سهراب نوشت : تا شقایق هست زندگی باید کرد خبری از دل پر درد گل یاس نداشت باید اینجور نوشت هر گلی هم باشی چه شقایق چه گل پیچک و یاس زندگی اجبارست!!!

 

در عرض یک دقیقه می شه یک نفر رو خرد کرد... در یک ساعت می شه یک نفر رو دوست داشت و در یک روز فقط یک روز می شه عاشق شد ولی یک عمر طول می کشه تا کسی رو فراموش کرد

 

هر شب برو کنار پنجره تا ستاره ها ببیننت و حسودیشون بشه که ماهشون مال منه

 

منودرگیرخودت کن تا جهانم زیرورو شه تا سکوت هر شب من با هجومت روبه رو شه بی هوا بدون مقصد سمت طوفان تو میرم منو درگیر خودت کن تا که آرامش بگیرم با خیال توهنوزم مثله هرروزوهمیشه هر شبه حافظه من پر تصویر تو میشه با من غریبگی نکن! با من که درگیر توام

 

وقتی خاطره های آدم زیاد میشه,دیوار اتاقش پر از عکس میشه ؛اما همیشه دلت واسه اونی تنگ میشه که نمی تونی عکسش رو به دیوار بزنی

 

من برای سال ها مینویسم ...... سال ها بعد که چشمان تو عاشق میشوند....... افسوس که قصه ی مادربزرگ درست بود...... همیشه یکی بود یکی نبود

 

زندگی مانند رانندگی در یک دشت زیباست. سعی کن از لحظاتش بهترین استفاده رو ببری. چون در انتهای جاده تابلویی با این عبارت نصب شده: دور زدن ممنوع

 

زن خودش را خوشگل می کند چون خوب فهمیده که چشم مرد، تکامل یافته تر از مغز اوست!" دوریس دی"

 

می خوام روی تمام سنگ های دنیا بنویسم دلم واست تنگ شده و آرزو میکنم یکی از اون سنگ ها به سرت بخوره تا بفهمی دل تنگی چه دردی داره

 

اگه تورو خواستن اشتباهه ... اگه باتوبودن اشتباهه ... اگه عاشق توبودن اشتباهه ... اگه واسه تومردن اشتباهه ... پس توبهترین و قشنگترین اشتباه زندگی من هستی

 

چنین گفت زرتشت:...عاشق عاشقی باش و دوست داشتن را دوست بدار. از تنفر متنفر باش، به مهربانی مهر بورز، با آشتی آشتی کن و از جدایی جدا باش

 

لحظات را گذراندیم تا به خوشبختی برسیم غافل از این که همان لحظات خوشبختی اند

 

چنین گفت زرتشت اگر کلید قلبی را نداری ......قفلش نکن اگر کسی را دوست داری...خردش نکن اگر دستی را گرفتی..........رهایش نکن مراقب گرمای دلت باش تا کاری که زمستان با زمین کرد زندگی با دلت نکند

 

به خورشید گفتم خوشگلی، هوا ابری شد. به دریا گفتم زلالی، خشک شد. به کوه گفتم با صلابتی، خرد شد. به تو میگم خوبی؟؟؟ مواظب خودت باش!

اگه یه روز چشمات پر از اشک شد و نیاز به شونه ی کسی داشتی، اصلا رو من حساب نکن، چون شونه مثل مسواک یه وسیله شخصیه!

 

توجه: از هموطنانی که بضاعت مالی برای فرستادن SMS را ندارند، تک زنگ نیز پذیرفته می شود.
صندوق حمایت از بیماران اس ام اسی

 

اعلامیه انجمن بیماران اس ام اسی: با فرستادن چند اس ام اس، هر چند کوتاه، جان تازه ای به گوشی ما بدهید

 

تحقیقات نشان داده که فقط 20% مردان عقل دارد
...
...
80% بقیه زن دارند.

 

خیلی دوست دارم بتونم همیشه باهات باشم و ببینمت، ولی حیف که باغ وحش جای من نیست.

90% منگل های دنیا SMS را با انگشت شصت راستشون می خوانند. نه! دیگه دیر شده! انگشتتو بر ندار!

...
...
...
...
...
...
...
من که با تو تعارف ندارم، اگه می خواستم چیزی بگم همون بالا می گفتم!

از حیف نون می پرسند: ذکر روز شنبه چیست؟ میگه: هینگامه هینگامه هینگامه!

ببخشید که این موقع مزاحم شدم، قصد مزاحمت نداشتم، فقط خواستم بگم می دونی شبها که ما می خوابیم آقا پلیسه بیداره؟

هیچ می دونی چقدر گلی...
...
واسه دستهات ضرر داره؟ فقط از مایع ظرفشویی جام استفاده کن!

 چه غمگینانه می پیچد درون کوچه ی قلبم
صدای توکه می گفتی: نون خشکیه...!

امروز سالروز در گذشت مخترع sms است. برای شادی روحش 3 تا اس ام اس بلند بفرست!

نمی دونم کی اون روز میاد که...
...
...
...
...
تو بفهمی این پایین هیچ خبری نیست!


می خوام ببوسمت
...
چشماتو ببند
...
1
...
2
...
3
...
چون چشماتو نبستی از بوس خبری نیست!

عشق جزیره ایست در آبهای دوردست.
خوشگل! SMS نخون، پارو بزن!

() ()
( Ö )
(( ))
موش

,,,,_
o(. .)o
(--);;
میمون

<)."".(>
(oo)__
خوک و حتی

><((((;>
ماهی

دلشون برات تنگ شده و می خوان برگردی به باغ وحش!

 

متلک خودروی سواری به نیسان وانت:
سهمیه تو بخورم جیگر!

 امروز روز جهانی قشنگترین دختر دنیاست... که به تو هیچ ربطی نداره!

شاهکار ادبیات: ‎شب بود وخورشید به روشنی می درخشید، پیرمردی جوان، یکه و تنها همراه با خانواده اش در سکوت گوشخراش شب قدم زنان نشسته بود!

 بزرگترین مشغله فکری کودکان اینه که چرا داداش کایکو دستمال قدرتش رو تو جیب خودش نمی ذاشت؟!

 اگه دیدی بچه ای کنار یک روزنامه نشسته و روزنامه زرد شده...
بدون کار بچه نیست، تبلیغ ایرانسله!

خدا خیرت بده، شنیدم می ری بهزیستی برای اونایی که انگشت ندارن دست تو دماغشون می کنی!

.
.
.
.
.
.
بابا! شاید یکی این پایین شلوار پاش نباشه! همین جوری میای پایین که چی؟

خدای من! خدای خوب ومهربان! من و گوشی کوچکم دوست داریم اس ام اس فراوان از دوستان دریافت کنیم ودعا کنیم همه ما ایرانسلی ها دست در دست هم دهیم و اس ام اس های خودمان را به صندوق ورودی یکدیگر هدیه کنیم. هم اکنون نیازمند یاری سبزتان هستیم بنیاد امور بیماری های اس ام اسی

##################

##################
.
.
.
.
اون نرده ها رو زدن تا گوسفندا نیان این طرف، نو چرا این پایینی؟

عاشق آن نیست که برای عشقش در سرما آتش روشن کند، عاشق آن است که کتش را بدهد به عشقش، خودش سرما بخورد و 6 تا آمپول بزنه تا دیگه از این غلط ها نکنه!

فقط تنبل‌ها معتقدند کاری را که می‌توان پس‌فردا انجام داد، نباید به فردا موکول کرد!

یک گل خوشگل پشت ویترین گل فروشی دیدم، خواستم برات بخرمش. به فروشنده گفتم: اون گل چنده؟ گفت: اون گل نیست... آینه است!

لاک پشت ها هم عاشق می شن، ولی تحمل درد عشق براشون راحت تره. چون حداقل عشقشون آروم آروم ترکشون می کنه.

کو و و و و
و و و و و
و و و و و
و و و و و
چولو سر کاری!

.
.
.
.
.
.
.
اِوا... دنبالم نیا! من نامزد دارم!

اختفوا یا ایها الذین لا یتمسمسون. (تف بر شما ای کسانی که اس ام اس نمی دهید)

 یه روز یه رشتیه █████████████████████
مشترک گرامی! دسترسی به این جوک امکان پذیر نمی باشد!

دعای جدید: خدایا ما را به راه راست هدایت فرما، اگه نشد راه راست را به سمت ما کج فرما!

=___ =
(.)__(.)
_
(0o)
(------)
هی بهت گفتم دست تو دماغت نکن. گوش نکردی... اینم نتیجش!

؟
؟
؟
؟
؟
؟
دیدم بی کاری، اینا رو دادم براشون سوال پیدا کنی!

یه پسر و دختر با هم می رن تو زیرزمین
...
...
...
...
...
تو کجا می ری فضول؟

 از برنارد شاو پرسیدند از کی احساس کردی پیر شدی؟ گفت از وقتی که به یک خانم چشمک زدم بعد آن خانم از من پرسید: آشغالی رفته تو چشمتون؟

حتی اگه خدا رو در رو ما رو به راه راست هدایت کنه، ما عوضی می ریم. چون سمت راست اون می شه سمت چپ ما!

==========
I____.-""-._.__ I
I___( '...' )____I
I_'=(,,)=(,,)='_I
کنار پنجره منتظر SMS تو نشستم. اگه جواب ندی خودمو از طبقه همکف پرت می کنم پایین!

 بی‌خاصیت
...
نفهم
...
انگل
...
بدترکیب
...
سوسک
...
مثل اینکه بهت فحش می دم لذت می‌بری و صفا می کنی که هی میای پایین!


فاصله تابش خودت رو با دیگران تنظیم کن
خداوند
خورشید را در جایی نهاد که گرم کند ولی نسوزاند . . .


وقتی قلبت شکست
خورده هاشو یه گوشه نگه دار
درسته که هیچ وقت مثل اولش نمی شه
اما شاید بتونی تکه های گم شده ی یه قلب دیگه باشی . . .


هر وقت گلی رو بو کردی هرگز اون رو نگاهش نکن
چون اگه نگاهتو به خاطر بسپاره
شوق دوباره دیدنت اون رو پرپر می کنه . . .


رمز موفقیت ۲ کلمه است:
تصمیم درست
رمز گرفتن تصمیم دست ۱ کلمه است :
تجربه
رمز کسب تجربه ۲ کلمه است :
تصمیم نادرست


2 چیز هیچ وقت از یاد آدما نمیره
1.دوست های خوب
2.روز های خوب
یه چیز هم هیچ وقت از دل آدم نمیره
روزهای خوبی که با دوست های خوب گذشت . . .

عمری با غم عشقت نشستم
به تو پیوستم و از خود گسستم
ولیکن سرنوشتم این 3حرف بود
تورا دیدم ، پسندیدم ، گسستم


روز اول شوخی شوخی جدی شد
شوخی ترین جدی عمرم دوست داشتن تو بود
جدی ترین شوخی عمرم از دست دادن تو . . .


لاک پشت ها هم عاشق میشن
و تحمل درد عشق براشون اسونه
چون عشقشون آروم ترکشون می کنه


آن درد کدام است که درمان شدی نیست
آن لطمه کدام است که جبران شدنی نیست
بدخواه وطن بهر تو خیرخواه نگردد
این گرگ همان است که چوپان شدنی نیست

 
هر کس یه روزی میاد و یه روزی میره
یکی با دلش میره یکی با پاهاش
ولی مواظب باش کسی با پای خودش از دلت روی نره


زندگی یه پل قدیمیه
به این فکر نکن که اگه تنها ازش بگذری دیرتر خراب میشه
به این فکر کن که اگه افتادی یکی باشه که دستتو بگیره

 
نمی خواهم گل که گل بی اعتبار است
تمامم عمر گل فصل بهار است
تو را می خواهم از همه گل های عالم
که عطر تو همیشه ماندگار است

 
زندگی آب روان است روان می گذرد
آنچه تقدیر من و توست همان می گذرد . . .

 
روزگاریست که من طالب دیدار توام
فکر من باش که اینگونه گرفتار توام

 
وقتی وارد توفان های زندگی میشیم میپرسیم خدا کجاست؟
میخوام بگم که او کجاست
او در پس پرده در حال تهیه ی یک رنگین کمان است

 
ای دوست به جز عشق تو در سر من من هوسی نیست
جز نقش تو در صفحه ی دل نقش کسی نیست

 
نور دلیل تاریکی بود و سکوت دلیل خلوت
تنها عشق بی دلیل بود که تو دلیل آن شده ای . . .

 
هر وقت دلتنگ شدی به یاد بیار کسی رو که خیلی دوستت داره
هر وقت نا امید شدی به یاد بیار کسی رو که تنها امیدش تویی
وقتی پر از سکوت شدی به یاد بیار کسی رو که به صدات محتاجه
وقتی دلت خواست از غصه بشکنی به یاد بیار کسی رو که توی دات یه کلبه ساخته 

 
آهنگ خوش سه تار تقدیم تو باد ، آرایش گلهای بهار تقدیم تو باد . گویند که عشق هدیه پاک خداست ، این هدیه هزار بار تقدیم تو باد .

 
آنگاه که ضربه های تیشه زندگی را بر ریشه آرزوهایت احساس میکنی ، به خاطر بیاور که زیبایی شهاب ها از شکستن قلب ستاره هاست

 
هر روز ما دریافتی های موبایلمون رو باز میکنیم و پیامهایی رو که دوستانمو برامون فرستادن میخونیم ، اما چند بار قرآن رو باز میکنیم تا پیامهایی رو که خدا فرستاده بخونیم ؟

مهم این نیست که :
 کی باشیم ، کجا باشیم ، چرا باشیم ،چطور باشیم !
مهم اینه که :
با هم باشیم ، به یاد هم باشیم ، برای هم باشیم . . .

فتوای جدید مراجع: به دلیل سرمای بی سابقه و کمبود گاز ، هر آغوش گرمی حلال است !


زندگی گل سرخی است که گلبرگهایش خیالی وخارهایش واقعی است...


به ترکه میگن چرا ریش نداری میگه به مامانم رفتم!


ترکه میره ماشینشو بیمه کنه، آقاهه بهش میگه ایشالا هیچوقت از بیمه‌تون استفاده نکنید، ترکه هم میگه ایشالا تو هم از این پوله خیر نبینی!


عزیز دلم اگه تموم دنیا جمع بشن و بخوان تو رو از من بگیرن میگم : چرا زحمت کشیدین خودم می اوردمش!!!


شعر یک ترک برای دوست دخترش :

صبح که در پنچره مون وا میشه
عصر که در پنجره مون وا میشه
شب که در پنجره مون وا میشه
وای که چه قدر پنجره مون وا میشه


بوس
.
.
.
.
.
.
.
اس ام اسی نداشتم ، چون که دوستت می داشتم ، یه بوس برات گذاشتم .


این اس ام اس جهت بالا بردن کلاس شما در جمع است ، بعد از خواندن الکی بخند !!


ترکه پنج شنبه میره داروخونه نوار بهداشتی بخره ، فروشنده یه منچ هم بهش میده میگه : شب جمعه ات که ریده شد توش ، حداقل بشین منچ بازی کن !!


عزیزم

خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی
خیلی

خیلی دلم درد می کنه !


خداوند دید زن گرسنه است نان را آفرید ، دید تشنه است آب را آفرید ، دید در تاریکی است نور را آفرید، دید هیچ مشکل دیگه ای نداره مرد را آفرید !!!


شرکت گاز از مشترکین تلفن همراه درخواست کرد از فرستادن اس ام اس های خنک جداْ خودداری کنند تا در مصرف گاز صرفه جویی شود !


 

ترکه توی جبهه بی سیم چی بوده زنگ میزنه میگه : آقا ۵ تا عراقی دستگیر کردم بیایید ببرید ! میگن : چرا خودت نمیاری؟ میگه : نه شما بیایید اینا نمیزارن که من بیام !


شماره حساب دلم رو میدم تا هرچی غم داری بریزی توی حسابم !


 

ما آدمها بیشترین پولها رو واسه خرید لباس می دیم ، ولی بیشترین لذت رو بدون لباس می بریم !


اگه یه روز چشمات پر از اشک شد و نیاز به شونه ی کسی داشتی ، اصلاْ رو شونه ی من حساب نکن چون شونه هم مثل مسواک یه چیز شخصیه !!!


طرح قهوه ای ایرانسل :با شرکت در این طرح و پرداخت ۱۰۰ هزار تومان ، هر گهی که می خواهید بخورید !!


میدونی فرق تو با موهات چیه ؟
.
.
.
.
.
.
اونا رو میشه اصلاح کرد ولی تو رو هرگز ...

 

ایرانسل : مشترک گرامی موجودی حساب شما رو به پایان نیست ، ولی خفمون کردی ، چه قدر اس ام اس میدی ؟! چه غلطی کردیم تو رو وارد طرح قرمز کردیم ؟


میدونی هر بار که پلک میزنی من نفس می کشم ؟ پس به کسی خیره نشو چون من خفه میشم!


هواشناسی اعلام کرد برف زود هنگام باعث یخ زدن گل های یاس شده ، اس ام اس دادم ببینم گل من حالش چه طوره ؟

 


 
 احمدی نژاد گفته با برنامه ریزی های انجام شده انشاالله همه ایرانیان به زودی تحت پوشش کمیته امداد قرار می گیرند


جبرئیل میره بهشت می بینه همه بچه ها دارن در میرن ، میگه چرا در میرید ، میگن شهدای قزوین رو آوردن



/\-/\
(=^+^=)
(\--/)
 ببخشید پیشی من پریده تو موبایل شما !! آخه تا بحال جیگری مثل تو رو ندیده


به اشتیاق اولین دانه ی برف.....
به تحمل آخرین برگ پاییز.....
به گرمای تن خورشید....
به زیبایی آسمان....
.
.
قسم میخورم که سرکاری...!!!!


 
چند تا اس ام اس جدید اومده زنگ بزن برات بخونم ، هزینه ام زیاد نشه


 
777  سه تا ۷ داره
زمستونا خیابونا برف داره
صابون که به دست بمالی کف داره
ایرانو اینجوری نبین نفت داره
نونوایی محلمون صف داره
آهنگای قدیمی توش دف داره



ای اس ام اس برو پیش اونی که بهش فکر می کنم یکی بزن تو سرش برگرد بیا با هم بخندیم


راه نجات از تاریکی چشمانم تویی
 دوستت دارم ای عینکم


 
از خدا میخوام موانع رو از سر راهت برداره...
.
.
.
.
.
.
آخه خر نمیتونه مثله اسب از روی موانع بپره...


حیف تو که تو ی این مملکت موندی
هیچ کس قَدرت رو نمی دونه
اگه بری هند اونجا می پرستنت


اگه یه غورباقه با یه جوجه عروسی کنن بچشون چی میشه؟ ....................یه ذره فکر کن...............متاسفم اونا بچه دار نمیشن براشون دعا کن!



اگه نمیذاری بوست کنم اگه نمیذاری نازت کنم اگه نمیذاری بغلت کنم پس فقط بذار جیگرتو بخورم چون من جیگر گوسفند خیلی دوست دارم..........


ترکها برای همدردی با مناطق بدون گاز کشورنه تنها بخاریها را خاموش کردندبلکه کولرها را هم روشن کردند

 



3 ستاره دوست دارم
1ستاره پر بوسه که دلم بی تو نپوسه
1ستاره پر امید واسه هر کس که تو را دید
1ستاره پر رویا که قشنگه با تو دنیا

 

 


برای انسانهای بزرگ بن بست وجود ندارد. چون بر این باورند که: یا راهی خواهم یافت یا راهی خواهم ساخت

 

 

این رو من نباید بگم ولی تو یه عیب خیلی بزرگ داری اونم اینه که :
.
.
.
.
.
نمیشه دوستت نداشت !

 

 

زن: عزیزم! یادته روز خواستگاری وقتی ازت پرسیدم چرا می خوای با من ازدواج کنی، چی گفتی؟
شوهر: آره، خوب یادمه، گفتم: می خواهم یک نفر را در زندگی خوشبخت کنم.
زن: خوب، پس چی شد؟
شوهر: خوب، خوشبخت کردم دیگه.
زن: کیو خوشبخت کردی؟
شوهر: همون بیچاره ای رو که ممکن بود با تو ازدواج کنه!

 

از ترکه می پرسن واحد کمتر از مثقال چیه؟ میگه چس مثقال!

 

اولی: امان از دست این زنها! زنم تمام دارائی ام را برداشت و رفت.
دومی: خوش به حالت! زن من تمام دارائی ام رو برداشت و نرفت!

 

ترکه از صدای جیرجیرک خوابش نمی برده، جیرجیرکه رو روغنکاری می کنه!

 

روباهی به زاغی گفت: چه دمی، چه سری، عجب پایی! زاغ عصبانی شد و گفت: بی‌تربیت! خجالت بکش. اون موقع من کلاس اول بودم. حالا شوهر دارم!


از ترکه می پرسن چه جوری بستنی کیم می خوری؟ می گه می ذارمش لای نون، سیخشو می کشم بیرون!

 

ترکه در خونش رو رنگ می کنه، بجه هاش گم می شن!

 

طرف عروسی میکنه، هفته بعد دست خانوم رو میگیره میبره دکتر ، میگه: اقای دکتر ما بچه دار نمیشیم!! دکتره میپرسه: چند وقته ازدواج کردین؟ طرف میگه: یک هفته است!! دکتره شاکی میشه، میگه: داداش من، این زنه ، مایکرووِیو که نیست

 

غضنفر میره بالای پل عابر پیاده داد می زنه حالا من خر،من نفهم، آخه شما این رودخانه می بینید که اومدین روش پل زدین

یه رشتی تو ژاپن کار میکرده زنگ میزنه خونه و میگه مامان وضع مالیم خوب شده واسم زن بگیرین اسم پسرم را هم بزارین علی

سلام، یه سری آپارتمان رو دارن پیش‌فروش می‌کنن، شرایط پرداخت خوبی داره، شاید به دردت بخوره: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . تا آخر این ماه 3 میلیون جلو باید بدی، 18 میلیون وام بانکی داره، بقیه‌اش رو هم ماه به ماه از عق

گفتی که مرا دوست نداری گله ای نیست بین من و عشق تو ولی فاصله ای نیست گفتم که کمی صبر کن و گوش به من کن گفتی باید بروم حوصله ای نیست پرواز عجب عادت خوبیست ولی حیف رفتی تو و دیگر اثر از چلچله ای نیست گفتی که کمی فکر خودم باشم و آن وقت جز عشق تو در خاطر من مشغله ای نیست رفتی تو خدا پشت و پناهت به سلامت بگذار بسوزد دل من مسئله ای نیست

 

زندگی گفت که آخر چه بود حاصل من؟ عشق فرمود تا چه گوید دل من,عقل نالید کجا حل شود مشکل من , مرگ خندید در خانه ی ویرانه ی من هیچ کس لیاقت اشکهای تو را ندارد وکسی که چنین ارزشی دارد باعث اشک ریختن تو نمیشود..

 

در رفاقت با وفا بودن شرط مردانگی است / ورنه با یک استخوان صد سگ رفیقت می شوند

 

من برای سال ها مینویسم ...... سال ها بعد که چشمان تو عاشق میشوند....... افسوس که قصه ی مادربزرگ درست بود...... همیشه یکی بود یکی نبود

 

امشب دیگر سکوت را بشکن٬ یگانه ام! ببین این منم٬ این منم که به کلبه عشقمان بازگشته ام! جای تو خالی است

 

یه روز مدیر مهد کودک به یکی از بچه ها میگه: تو مامان داری؟ میگه نه! میگه بابا داری؟ میگه نه! مرده میگه پس چی داری؟ میگه جیش دارم؟

 

کاش می شد سه چیز را از کودکان یاد بگیریم: بی دلیل شاد بودن و پای کوبیدن* همیشه سرگرم کار بودن و بیهوده ننشستن* حق و خواسته خود را با تمام وجود خواستن و فریاد زدن

 

الان مدتیه گیر کردم بین این دو ضرب المثل، دارم هنگ میکنم: بالاخره «جواب ابلهان خاموشی است» یا «سکوت علامت رضاست»؟؟؟؟

 

توی دنیا دو تا نابینا می‌شناسم، یکی تو که هیچ موقع عشقم رو ندیدی، یکی من که کسی رو جز تو ندیدم

 

خداوندا! اگر بخواهم آنچه در ذهن دارم با تو بگویم، هزاران جلد کتاب می شود ولی آنچه در دل دارم یک جمله بیش نیست: دوستت دارم

 

ازکسی که دوستش داری ساده دست نکش شاید دیگه هیچ کس رو مثل اون دوست نداشته باشی از کسی هم که دوستت داره بی تفاوت عبورنکن چون شاید هیچ وقت هیچ کس تورو مثل اون دوست نداشته باشه

 

اگر حلقه عشق از طلاست ، حلقه دوست از وفاست

 

همیشه غمگین ترین و رنجورترین لحظات انسان توسط کسی ساخته می شود که شیرین ترین و شاد ترین لحظات را برای او ساخته است

 

به نیوتن گفتندبرای چی از افتادن سیب تعجب کردی نیوتن برای اینکه من زیر درخت گلابی نشسته بودم

 

یکی محبت می کنه و یکی ناز می کنه !اونی که ناز می کنه همیشه محبت می بینه اما اونی که محبت می کنه همیشه تنهای تنهاست

 

قلب، جاده ای است که تنها مسافر آن باید خدا باشد؛ قلبی که با غیر خدا آشناست، کوچه ای بن بست است

 

دوست دارم یه سنگ بردارم و روی اون بنویسم:دلم برات تنگ شده و اونو محکم بکوبونم توی سرت تا بفهمی که فراموش کردن من چقدر سخت و دردناکه

 

ترکه میره جبهه فرداش بر میگرده میگن چرا برگشتی؟ میگه پدر سوخته ها به قصد کشت تفنگ بازی میکردن

فرش بر رونق بازار حسین می نازد

عرش بر جلوه رخسار حسین می نازد

ابر بر اشک عزادار حسین می نازد

قبر شش گوشه به زوار حسین می نازد

کربلا هم به علمدار حسین می نازد

 

قیامت بی حسین غوغا ندارد

شفاعت بی حسین معنا ندارد

حسینی باش که در محشر نگویند

چرا پرونده ات امضا ندارد

 

با آب طلا نام حسین قاب کنید، با نام حسین یادی از آب کنید، خواهید که سر بلند و جاوید شوید، تا آخر عمر تکیه به ارباب کنید

 

علی یک دسته گل از یاس آورد

ز طوبی شاخه ی احساس آورد

میان باغی از گل های زهرا

خوشا ام البنین عباس آورد

 

یک ترک چگونه یک پرنده رو می کشد؟ آن را از بالای یک صخره به پایین پرتاب می کند!

 

اگر در یک موسسه سطح بالا یک ترک ببینید به او چه می گویید؟ یک بازدید کننده!

 

به ترکه میگن: از مسافرت چی آوردی؟ ترکه میگه: تشریف

 

ترکه چهار تا قالب صابون می‌خوره که به مرز خود کفایی ( خود کف آیی ) برسه!

 

به یه ترکه میگن ،میدونی چرا آذربایجان شرقی و غربی رو از هم جدا کردن ؟میگه لابد میخواستن خر تو خر نشه!

 

 یه ترکه نوشابه گازدار می‌خوره گازشو می‌گیره میره شمال!

 

یارو داشته با بچش بازی میکرده، ‌هی بچه رو پرت میکرده بالا، تو هوا می گرفتدش. یه بار بچه رو خیلی میندازه بالا ، بچه میفته تو خونه ترکه. ترکه هم بچه رو میاره میگه : ایندفعه آوردم، ولی اگه دفعه دیگه بندازی پارش میکنم!

 

حلول ماه شوال و عید سعید قربان بر تمامی روزه داران مبارک باد ( رصد خانه ی اردبیل )

 

میدونی فرق دیازپام با چشات چیه اینکه دیازپام آرومم میکنه اما چشات داغونم میکنه

 

دوصت دارم با ص صابونی تا همه تو کفش بمونن

 

اگه دیدی یه سوسک پشت و رو افتاده و داره دستو پا می زنه فکر نکن که زدنش............. داره به قیافه ی تو می خنده

 

بچه: بابا من کی آونقدر بزرگ میشم که هر کاری دلم خواست بکنم؟ بابا: پسرم، تا حالا کسی اینقدر بزرگ نشده

 

 تو این دنیا هر کسی یه نیمه گمشده داره که فقط لایق همونه پس سعی نکن در ساختن پازل زندگیت تقلب کنی

 

اگه دیدی بغض کردی ولی دلیل گریه کردن پیدا نمی کنی.. اگه دنبال جایی می گشتی که داد بزنی بدون دل خدا برات تنگ شده می خواد صداش کنی........

 

تو چرا روز به روز چاق تر میشی؟… میدونی از کجا فهمیدم؟ آخه هر روز جای بی شتری توی قلبم باز میکنی

 

دیروز در دادگاه دلم، مغز من قاضی بود، متهم قلبم بود، جرم من عشقم بود، عشق من یادتو بود، (آیا)حق من اعدام بود؟؟؟

 

بی وفایی کن وفایت می کنند  

با وفا باشی جفایت می کنند

مهربانی گرچه آیینی خوش است 

مهربان باشی رهایت می کنند

 

قطعه‌ای از شاهکار ادبی یک ترک : شب بود و خورشید به روشنی می‌درخشید، پیرمردی جوان، یکه و تنها با خانواده‌اش در سکوت گوش‌خراش خیابان قدم‌زنان ایستاده بود

 

از همه اندوهگین تر کسی است که از همه بیشتر می خندد (  پل سارتر )

 

 این شمایید که به مردم می آموزید که چگونه با شما رفتار کنند. ( وین دایر )

 

من در جهان یک دوست داشته ام و آن خودم بوده ام. ( ناپلئون )

 

هرگز زمانت را با کسی که آماده نیست زمانش را با تو بگذراند، نگذران. ( مارکز )

 

چنان باش که به هر کس بتوانی بگویی مانند من رفتار کن. ( کانت )

 

خوشبختی شکاف این بدبختی است تا بدبختی دیگر ( چارلی چاپلین‌ )

 

 اگه قرار باشه بین موندن در کنار تو و رفتن به بهشت یکی رو انتخاب کنم تو رو انتخاب میکنم چون بی تو بهشت برین زندان من است
 

 چقدر دوست داشتم یک نفر از من می پرسید چرا نگاه هایت انقدر غمگین است ؟ چرا لبخندهایت انقدر بی رنگ است ؟ اما افسوس ... هیچ کس نبود همیشه من بودم و من و تنهایی پر از خاطره . اری با تو هستم .. با تویی که از کنارم گذشتی... و حتی یک بار هم نپرسیدی چرا چشم هایت همیشه بارانی است!!!؟؟؟

 

جواب سلام را با علیک بده جواب تشکر را با تواضع جواب کینه را با گذشت جواب بی مهری را با محبت جواب ترس را با جرأت جواب دروغ را با راستی جواب دشمنی را با دوستی جواب زشتی را به زیبایی جواب توهم را به روشنی جواب خشم را با صبوری جواب سرد را به گرمی جواب نامردی را با مردانگی جواب همدلی را با رازداری

 

بچه پولداره شب ماشین بابا رو ور میداره بدون گواهینامه میزنه بیرون. تو راه یه افسر ترک جلوش رو میگیره، میگه: کارت ماشین، گواهینامه. پسره میترسه، ور میداره یه ۵هزاری میذاره کف دست یارو. ترکه تو تاریکی نگاه میکنه به هزاری، یه دفعه زرد میکنه، خبردار وامیسه، میگه: ببخشید آقای خمینی، تو تاریکی نشناختمتون

 

نازم ! جیگرم ! عسلم ! شیرینم ! خوشگلم ! با نمکم ! تازه با حال هم هستم

 

دنیا این جوریه دیگه اگه گریه کنی میگن کم آوردی ، اگه بخندی میگن دیوونست ، اگه دل ببندی تنهات میزارن ، اگه عاشق بشی دلتو میشکنن ، با این حال باید لحظه ای را گریست ، دمی را خندید ، ساعتی را دل بست و عمری عاشقانه زیست

 

اس ام اس دل شکسته ...

 

هرگز گمان مبر ز خیال تو غافلم ، گر مانده ام خموش ، خدا داند و دلم . . . 

 

 

 

 

 


خاطرم نیست تو از بارانی یا که از نسل نسیم ، هرچه هستی گذرا نیست

هوایت ، بویت ... فقط آهسته بگو  . . . با دلم می مانی . . .

 


دوستان عاشق شدن کار دل است
 دل چو دادی ، پس گرفتن مشکل است

تا توانی با رفیقان همرنگ باش
 یا مزن لاف رفیقی یا حقیقت مرد باش . . .

 

 


فکرمیکردی خدانیست بالایسربارسفربستی ورفتی بی خبر چشم منویه عمرگذاشتی پشت درنمیشدکناربیای با عشق من بی دردسر؟

 

شکستن یک دل مگه چقدر قدرت می خواد که فکر کردی اون که قویتره تو هستی

 

نامه ای بر اب و باد
وای که چقدر سر انگشت خسته بر بخار شیشه این پنجره ها کشیدم و..... تو نیامدی
نیامدی تا ببینی بی توچه تنهایم
نیامدی تا شاید وجدانت راحت بماند
نیامدی تا نشونی تمام وجودم فریاد می زد بی معرفت ترین معشوقه ی دنیا
هستی
تا یادت نیاید روزگاری که تمام دنیایم بودی

 

هی فلانی زندگی شاید همین باشد یک فریب ساده و کوچک آن هم از دست عزیزی که زندگی را جز برای او وجز با او نمی خواهی

 


دل که رنجید از کسی خرسند کردن مشکل است شیشه بشکسته را پیوند کردن مشکل است

 

می روم از رفتن من شاد باش

از عذاب دیدنم آزاد باش

گرچه تو تنهاتر از من میروی

آرزو دارم ولی عاشق شوی

آرزو دارم بفهمی درد را

  تلخی برخوردهای سرد را 

 

وقتی دل تنها کالائیست که خدا شکسته آن را میخرد ، پس چرا من

به دست کسی که دلم را شکسته بوسه نزنم . . . ؟

 

هرگز نشد بیای پیشم بگیری دستای منو
بدونی من عاشقتم گوش کنی حرفای منو

تو بی وفا بودی ولی اونی که برات میمرد منم
تا زنده ام دوست دارم اینم کلام آخرم . . .


باید تو رو پیدا کنم شاید هنوز هم دیر نیست

 تو ساده دل کندی ولی تقدیر بی تقصیر نیست . . .

 


دلمو شکستی اما تو اشتباه کردی

قسم به اون خدامون خیلی گناه کردی




اس ام اس عاشقانه برای کسی که دلتو شکسته سری۵

اس ام اس برای کسی که داتو شکسته

 

برنگرد،

 که بر نمی گردی تو هیچوقت

 نمی خواهمم داشته باشمت،نترس

 فقط بیا

 در خزان خواسته هام

   کمی قدم بزن

    تا ببینمت

 دلم برای راه رفتنت تنگ شده است...

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

وقتی دل تنها کالائیست که خدا شکسته ی آن را می خرد

پس چرا من به دست کسی که دلم را شکست بوسه نزنم؟!





تو صادقانه گفتی در خانه قلبت هیچ جایی برای من نیست

من بر قلب سنگی ات بوسه می زنم که با من صادق بود

 






اس ام اس برای کسی که دلت رو شکسته

تو بگو وقتی خواب بودم چه کسی مداد رنگیشُ برداشت و فاصله ها رو پٌررنگ کرد ؟؟


 نگاهم کرد پنداشتم دوستم دارد. نگاهم کرد در نگاهش هزاران شوق عشق را خواندم. نگاهم کرد دل به او بستم. نگاهم کرد اما بعدها فهمیدم فقط نگاه میکرد

 


از او که رفته نباید رنجشی به دل گرفت

آنکه دوستش داریم همه گونه حقی بر ما دارد

حتی حق آنکه دیگر دوستمان  نداشته باشد

نمی توان از او رنجشی به دل گرفت

بلکه باید تنها از خود رنجید

که چرا باید آنقدر شایسته ی محبت نباشیم که دوست ما را ترک کند ...

و این خود دردی کشنده است ...


زندگی به من آموخت که چگونه گریه کنم اما گریه به من نیاموخت که چگونه زندگی کنم.....تو نیز به من آموختی چگونه دوست بدارم اما به من نیاموختی که چگونه تو رو فراموش کنم


اگر روزی تهدیدت کردند، بدان در برابرت ناتوانند! اگر روزی خیانت دیدی، بدان قیمتت بالاست! اگر روزی ترکت کردند، بدان با تو بودن لیاقت می خواهد


خیلی ها نفرین میکنن ... تلافی میکنن... اما نه ... نفرین من ... الهی اونی که دوستش داری تنهات نذاره ... تلافی من .... میرم تا به اون برسی ... سره راهت نباشم ... راستی ... قد من دوست داره ...؟


خواستم خودمو گول بزنم ؛ همه ی خاطراتم رو انداختم یه گوشه ای و گفتم : فراموش ؛ یه چیزی ته قلبم خندید و گفت : یادمه


 

یادت باشه که یادم بیاری که یادت بدم که یاد بگیری که همیشه به یادتم و یادت هیچ وقت از یادم نمیره . . .  این یادت نره . . .


یک نصیحت: مواظب خودت باش! یک خواهش: اصلاً عوض نشو! یک آرزو: فراموشم نکن! یک دروغ: تورو دوست ‏ندارم!!، یک حقیقت: دلم برات تنگ شده


 

زمان ! به من آموخت که : دست دادن معنی رفاقت نیست ... بوسیدن قول ماندن نیست ... و عشق ورزیدن ضمانت تنها نشدن نیست ...


شبیه برگ پاییزی ، پس از تو قسمت بادم
خداحافظ ، ولی هرگز نخواهی رفت از یادم
خداحافظ ، و این یعنی در اندوه تو می میرم
در این تنهایی مطلق ، که می بندد به زنجیرم
و بی تو لحظه ای حتی دلم طاقت نمی آرد
و برف نا امیدی بر سرم یکریز می بارد
چگونه بگذرم از عشق ، از دلبستگی هایم ؟
چگونه می روی با اینکه می دانی چه تنهایم ؟
خداحافظ ، تو ای همپای شب های غزل خوانی
خداحافظ ، به پایان آمد این دیدار پنهانی
خداحافظ ، بدون تو گمان کردی که می مانم
خداحافظ ، بدون من یقین دارم که می مانی !!!


 چقدر دوست داشتم یک نفر از من می پرسید چرا نگاه هایت آنقدر غمگین است؟چرا لبخندهایت آنقدر تلخ و بیرنگ است؟ اما افسوس که هیچ کس نبود ...همیشه من بودم و من و تنهایی پر از خاطره ... آری با تو هستم! با تویی که از کنارم گذشتی و حتی یک بار هم نپرسیدی چرا چشمهایم همیشه بارانی است


یکی محبت میکنه و یکی ناز میکنه ! اونی که ناز میکنه همیشه محبت می بینه اما اونی که محبت میکنه همیشه تنهای تنهاست


بودیم و کسی پاس نمی داشت که هستیم

                                                                باشد که نباشیم و بدانند که بودیم


دل که رنجید از کسی خرسند کردن مشکل است

شیشه بشکسته را پیوند کردن مشکل است


 

 

دلم می خواست بهانه‌ای باشی برای فراموش کردن همه چیز...

اما حالا دلم می‌خواهد بهانه‌ای باشد برای فراموش کردن" تو" !...


ذهن را درگیر با عشقی خیالی کرد و رفت
جمله های واضح دل را سوالی کرد و رفت
چون رمیدن های آهو ناز کردن های او
چشم و دستان مرا حالی به حالی کرد و رفت


یاران به خدا که بی وفایی مکنید

با عاشق دلخسته جدایی مکنید

یا آن که وفا می کنید تا آخر

یا آنکه از اول آشنایی نکنید


 

  اگه احساسمو کشتی اگه از یاد منو بردی

اگه رفتی بی تفاوت به غریبه سر سپردی

بدوون اینو که دل من شده جادو به طلسمت

یکی هست این ور دنیا که تو یادش مونده اسمت  


 ای که بر لبهای ما طرح تبسم می شوی

                         دعوت ما بوده ای  ,  مهمان  مردم  می شوی   


                   

نفرین به عشق به عاشقی .نفرین به بخت و سرنوشت . به اون نگاه که عشقتو . تو سرنوشت من نوشت . نفرین به من نفرین به تو . نفرین به عشق من و تو . به ساده بودن منو . به اون دل سیاه تو..........


در دیاری که در آن نیست کسی یار کسی
کاش یارب نیافتد به کسی کار کسی


 

گه یک شب دیگه زیر بارونا قدم زدی بدون

که تموم فکر من پیش تو بود

مثه تو تو  زندگیم هیشکی نبود...............


 

 

در کنج دلم عشق کسی خانه ندارد
کس جای در این منزل ویرانه ندارد
دل را به کف هر که دهم باز پس آرد
کس تاب نگهداری دیوانه ندارد


هی فلانی
زندگی شاید همین باشد
یک فریب ساده و کوچک
آن هم از دست عزیزی که زندگی را
جز برای او وجز با او نمی خواهی !


من یه فنجون چای داغ و به تو ترجیح میدم چون اون فقط زبونم میسوزونه و تو دلمو


وفای شمع را نازم که بعد از سوختن 

به صد خاکستری در دامن پروانه میریزد

نه چون انسان که بعد از رفتن  همدم  

گل عشقش درون دامن بیگانه میریزد


 

 

به اولین شخصی که گفتم دوست دارم تو بودی ولی انقدر دل شکستن برات راحت که دل ما رو هم شکستی مشکلی نداره انقدر دل ما شکسته که دیگه ضد ضربه شده


 

 

زهی نوش لب لعلت حیات جاودان من

به دندان می گزی لب را چه می خواهی ز جان من


 

شاهزده کوچلو چی می خوای

روی زمین جای تو نیست

اینجا امیدی به سحر برای فردای تو نیست

آفتاب غروبی نداریم

روزهای خوبی نداریم

واسه سفر به ناکجا یه اسب چوبی نداریم

شاهزده کوچلو اون بالا

به غم و آب و نون نبود

خونه بدوشی شب و روز بهانه جنون نبود

یه وقت مثه ماها نشی

خسته ،کلافه ،نیمه جون

تو حسرت یه تیکه ابر

دیدن یه رنگین کمون

اینجا دیگه نشونه ای از گل سرخ و لاله نیست

کنار ماه دودیمون نشونه هاله نیست

شاهزده کوچلو اون بالا

به غم و آب و نون نبود

خونه بدوشی شب و روز بهانه جنون نبود

تو شبا جای ستاره سکه شماری می کنیم

با گل های پلاستیکی عصرو بهاری می کنیم

کی گفته اینجا بمونی؟

پاشو برو به آسمون

همون جا پیش گل سرخ

تو خونه خودت بمون

شاهزده کوچلو چی می خوای

روی زمین جای تو نیست

اینجا امیدی به سحر برای فردای تو نیست

آفتاب غروبی نداریم

روزهای خوبی نداریم

واسه سفر به ناکجا یه اسب چوبی نداریم

شاهزده کوچلو اون بالا

به غم و آب و نون نبود

خونه بدوشی شب و روز بهانه جنون نبود


سکوتم را به باران هدیه کردم

تمام زندگی را گریه کردم

نبودی در فراق شانه هایت

به هر خاکی رسیدم گریه کردم


خوشحالی که دلمو شکستی؟؟؟

بدان ای نازنین آنچه شکستی تصویر زیبای خودت بود که در دلم ساخته بودی


ما نمی تونیم به دلمون یاد بدیم که نشکنه ولی می تونیم بهش یاد بدیم که اگه شکست لبه تیزش دست اونی که  شکسته تش رو  نبره


درسته که یه روزی فراموش می کنی و یه روز دیگه فراموش می شی ولی اینو بدون

فراموش شدگان هرگز فراموش کنندگان را فراموش نمی کنند

 


چه سخته آدم دوباره به دیواری تکیه بده که 1بار آوارش روش ریخته


برو برو منم بیزارم از تو

                                      خیالم هس که دست وردارم از تو

خیالت هس که مو یاری ندارم

                                       گلِِِی دارم که بویِش بهتـر از تـو


 

غریبی رفتم و از تو گذشتم

                                          دو چشم سیل میبارید بستم

دلی که صبح و شو یاد تو می کرد

                                          خدا صبری به دلدادم نشست


دیگه بهت نمیگم برو به جهنم.  آخه  مگه جهنمیا چه گناهی کردن که باید عوضی مثل تو رو تحمل کنن


 

کاشکی عشق دیروز هنوز میون ما بود

واسه من توی قلبت هنوز یه ذره جا بود


 

تا عمر دارم این دل شکسته  رو تحمل میکنم و با خودم همه جا می برم  تا شاید یه بند زن پیدا بشه بتونه مثل قبل درستش کنه تا شاید دوباره عاشق بشه


دل ما که شکست  کسی صدایش نشنید اری دل مرد بی صدا می شکند

 

حالا که بشکن بشکه

امیدوارم یکی هم ماله تورو بشکنه


با از دست دادن همه چیز ، همه چیز می شوی!

تو همه چیز منی


 

هر وقت دل کسی رو شکستی 1 میخ بزن تو دیوار  هر وقت که دلشو به دست اوردی اون میخ رو از دیوار در بیار ولی جای اون میخ همیشه رو دیوار میمونه


 

حالا که رفتنی شده ای طبق گفته ات
باشد، قبول...لااقل این نکته را بدان:

آهن قراضه ای که چنان گرم گرم گرم
در سینه می تپید،
            دلم بود...
                نا مهربان..


ما که رفتیم حالا تو میمونی و عشق جدید    

 میدونم چند روز دیگه میشنوم جدا شدید


 

به نامردی نامردان قسم خوردم

که نامردی کنم در حق نامردان


 

الهی یکی پبدابشه رو دلت پا بزاره 

هرچی که با من میکنی  یه روز به روزت بیاره

 


دل که رنجید از کسی خرسند کردن مشکل است

شیشه بشکسته را پیوند کردن مشکل است


دل من تـنها بـود ،

دل من هرزه نـبـود ...

دل من عادت داشـت ، که بمانـد یک جا

به کجا ؟!

معـلـوم است ، به در خانه تو !

دل من عادت داشـت ،

که بمانـد آن جا ، پـشـت یک پرده تـوری

که تو هر روز آن را به کناری بزنی ...

دل من ساکن دیوار و دری ،

که تو هر روز از آن می گـذری .

دل من ساکن دستان تو بود

دل من گوشه یک باغـچه بـود

که تو هر روز به آن می نگری

راستی ، دل من را دیـدی ...؟!!


من آهنگ غریب روزگارم. غمی بی انتها در سینه دارم. تمام هستی ام یک قلب پاکست. که آن را زیر پایت می گذارم.


زندگی اجبار است ... مرگ انتظار است ... عشق یک بار است ... جدایی دشوار است ... ولی یاد تو تکرار است ... !


 

عاشقت خواهم ماند بی آنکه بدانی دوستت خواهم داشت بی آنکه بگویم درد دل خواهم گفت بی هیچ گمانی گوش خواهم داد بی هیچ سخنی در آغوشت خواهم گریست بی آنکه حس کنی در تو ذوب خواهم شد بی هیچ حراراتی اینگونه شاید احساسم نمیرد


روز اول خیلی اتفاقی دیدمت...
روز دوم الکی الکی چشمهام به چشمت افتاد
...
هفته بعد دزدکی بهت نگاه کردم
...
ماه بعد شانسی به دلم نشستی

و
حالا سالهاست یواشکی دوست دارم


sms

اس ام اس لوتی

زغال قلیونتم بکش تا خاکستر شم.

آب دماغتیم…آنتی هیستامین بخور ، فنا شیم

باد معدتیم فشار بیار هوا شیم






صفای اشک آهم داده این عشق

دل دور از گنا هم داده این عشق

دو چشمونت یه شب آتش به جون زد

خیال کردم پناهم داده این عشق

چون غنچه ء گل قرا به پرداز شود

نرگس به هواى مى قدح ساز شود

فارغ دل آن کسى که ماند حباب

هم در سر میخانه سر انداز شود

اس ام اس جدید

اس ام اس های عید قربان88

اس ام اس عید قربانsms-jok.ir

 

می دونی؟
میگن گوسفندا همشون آنفولانزای خوکی گرفتن تو رو خدا تو نگیری ها
من یکی رو تو حساب کردم. عید قربان مارو جلو در و همسایه ضایع نکن

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

عید اضحی رسم و آئین خلیل آزرست
بعد آن ،عید غدیر، روز ولای حیدر است
عید قربان و پیشاپیش عید سعید غدیر مبارک . . .
 
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
 
 www.sms-jok.ir  
تو را اینجاست اسماعیل در جان
که خواهد کردش ابراهیم قربان . . .
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
 
همچو ابراهیم دیدم شکل قربانی به خواب شکر الله بی عوض مقبول شد قربان من

پیامک های تسلیت به مناسبت شهادت جانسوز امام محمد تقی علیه السلام

شهادت مظلومانه جوانترین شمع هدایت و نهمین بحر کرامت، تسلیت و تعزیت.

 

سلام ما به رخ انور امام جواد
درود ما، به تن اطهر امام جواد
غریب بود و غریبانه جان سپرد و نبود
کسى به وادى غم، یاور امام جواد

 

 

می دونی؟
میگن گوسفندا همشون آنفولانزای خوکی گرفتن تو رو خدا تو نگیری ها
من یکی رو تو حساب کردم. عید قربان مارو جلو در و همسایه ضایع نکن

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

http://sms-jok.ir/


  گندم برشته چیست ؟ غذای مشترک جوجه و لر

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

http://sms-jok.ir/


 
 غضنفرمیخواسته خودکشی کنه  میگن چرا؟میگه هر چی اس ام اس میدم  طرف جوابمو نمیده ازش میپرسن عشقت کیه؟ میگه مریم حیدر زاده
 

ok.ir//

 
بهم نگی ندید بدید ...... نگی منو دیدو پرید

بمونه بیت خودمون ......  دیوونتم خیلی شدید

نگرانتم حالت خوبه؟؟؟ جاییت نشکسته؟ مطمئنی که خوبی؟؟ آخه از ارتفاع به این بلندی سقوط کردی.
.
.
.

...  از آسمون یه راست افتادی تو قلب من 

 

اس ام اس های عاشقانه زیبا و جذاب و جدید امروز

 

در عشق حد اقل قطره ای جنون هست

و در حنون هم همیشه دریائی از عشق . . .

 

در کتاب واژه ها زیباترین معنا توئی / من چگونه در کتاب عشق تو معنا شوم ؟

از تو گفتن کار هر کس نیست ای بالاترین / من برای گفتنت باید که مولانا شوم . . .

مینویسم من که عمری با خیالت زیستم / گاهی از من یاد کن ، اکنون که دیگر نیستم

 

یه عالمه شعر و متن عاشقانه برای اونا که عاشقن همرا با عکس عاشقانه

 

 

شعر و متن عاشقانه sms-jok.ir

 

من تن نتهایی باغ

     بعد یک خواب زمستانی می اندیشم!

     و به گل های فرخفته به دامان سکوت

     من به یک کوچه ی گیج

     گیج از عطر اقاقی ها می اندیشم

     و بر یک زمزمه ی عابر مست

     که ز تنهایی خود نا شاد است

     من به دلتنگی شبهای ملول

     و تهی مانده خود از شادی

     ذهنم از خاطرها سرشار

     و فرو آمدن معجزه در هستی من

     مثل خوشبختی من...دورترین حادثه است...

     من به خوشبختی ماهی ها می اندیشم

     که در آن وسعت آبی با هم .....باز هم همراهند!

     من به یک خانه می اندیشم...یک خانه ی دور

     که در آن فانوسی می سوزد!

     و در آن جای تو مانده است تهی...

     و به گل های فراموشی آن گلدان می اندیشم!

     که ز بی آبی پژمرده شدند

     من به تنهایی خویش و به تنهایی باغ...

     و به یک معجزه می اندیشم....

 

 

SMS

 

قبر واقعی آدم در خاک نیست ، بلکه در قلب کسی است که فراموشت نمیکند . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

نمیدونم چون عزیزی دوستت دارم یا چون دوستت دارم عزیزی !؟

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

در میان بغض کوچه ها من همان تنها ترینم / گر میان هر نگاهی صوت غمگینی شنیدی

 

یاد کن از قلب بی تابی که هر دم یاد معشوق است . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

در فلسفه وفا چنین آمده است ، دل وقف شکستن است ، بیهوده نرنج . . .

 

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

تو در انجا ، من اینجا بی قرارم / دل صبری تو داری من ندارم

 

به قربون دل صبرت بگردم / به دیدار شریفت انتظارم . . .

دیگه رو خاک وجودم نه گلی هست نه درختی / لحظه های بی تو بودن میگذره اما به سختی . . .

 

تک کل واشده ای گفت صبا را عشق است / بلبل آمد به میان گفت صدا را عشق است

 

گل و بلبل بنشسته به کنار / سنبل آمد بی میان گفت  وفا را عشق است . . .

 

غرق ترانه میشوم از نگاه گاه گاه تو / کاش خانه ای بنا کنم در حوالی نگاه تو . . .

گفتی چو خورشید زنم سوی تو پر / چون ماه شبی میکنم از پنجره سر

 

اندوه که خورشید شدی تنگ غروب / افسوس که مهتاب شدی وقت سحر . . .

یادت باشه یادتو به یادم میمونه / یادی کن که یاد ما هم به یادت بمونه  . . .

 

مهم این نیست که در عشق شکست بخوری ، مهم این است که در عشقی

 

که به خدا داری شکست نخوری . . .

همین امروز دوستم بدار ، شاید فردائی نباشد . . .دانی که چرا ز میوه ها سیب نکوست / نصفش رخ عاشق است ، نصفش رخ دوست . . .

باز آمدنم به خدمتت دیر نشد / اندیشه مکن دلم ز تو سیر نشد

 

یک موی تو را به عالمی نفروشم / تو جان منی ، کسی ز جان سیر نشد . . .

من کویر خسته ام نوئی نم نم بارون / دلم برات تنگ شده کجائی ای مهربون . . .

 

در مدرسه زندگی در کلاس دنیا ، سر زنگ املا ، یادمان باشد برای محبت

 

تشدید بگذاریم تا نیم نمره از محبت ها کم نشود . . .

من به چشمان پر از مهر تو عادت دارم / به تو و طرز نگاه تو ارادت دارم

 

عطش حسرت دیدار تو را پایان نیست / اشتیاقی است که هر لحظه و هر ساعت دارم

سکوتی بود بر قلبم که با آن میزدم فریاد / اگر از شهر غم رفتی  مرا هرگز مبر از یاد . . .

می نالم از جدائی ، ای نازنین کجائی / سوزم ز هجرت ای بهترین کجائی

 

در باغ آرزوها دیگر گلی نمانده / در حسرت گل هستم ای باغبان کجائی . . .

دلتنگی همیشه از ندیدن نیست ، لحظه های دیدار با همه زیبائی گاه پر از دلتنگی است

 

گرچه میدانم نمی آیی ولی هر دم ز شوقت / سمت در می آیم و هر سو نگاهی میکنم

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

منو ببخش که ندیده میگرفتم التماس اون نگاه نگرونو

منو ببخش که گرفتم جای دست عاشق تو ، دست عشق دیگرونو

لایق عشق بزرگ تو نبودم . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

دوست داشتن ساده اما دل سپردن سخت است / دل دادن ساده اما فراموش کردن سخت است

 

عاشق شدن ساده اما عاشق ماندن سخت است . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

امید ، اشکی پر از شوق است که با لبخندی عمیق جاری است . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

دست من گیر که این دست همان است که من / بارها در غم هجران تو بر سر زده ام . . .

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

دلا تا کی اسیر یاد یاری ، ز هجر یار تا کی داغداری

 

بگو تا کی ز شوق روی لیلی ، چو مجنون پریشان روزگاری . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

اگرچه قلبم برای بودن کوچک است / اما برای همیشه مهمان این خانه کوچک باش . . .

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

جانم ز فراق ، رنج بسیار کشید / با رفتن تو همیشه آزار کشید

 

ما همسفر راه درازی بودیم / بین من و تو زمانه دیوار کشید  . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

آره من اونم که گفتم واسه چشم تو دیوونم

 

آره من قول داده بودم تا تهش باهات بمونم

ولی پس دادی نگامو زیر رگبار غرورت

من فقط یه کم شکستم ، خوب نگام کنی همونم . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

برای تو که هیچ وقت یاد نگرفتی بد باشی ، یه دنیا خوبی آرزو میکنم . . .

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

دل رو زدم به دریا زدم برات پیامی / فقط برای اینکه نگی که بی مرامی !

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

گفتی که دنیا را پر از غم دوست داری  پس مطمئن هستم مرا هم دوست داری

 

گفتی نمی خواهی ببارم عشق ، اما شعر غریبی را که گفتم دوست داری  . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

دریاچه دل پاک و نجیبی دارد / بنگر که چه حالت غریبی دارد

 

آن موج که سر به صخره ها میکوبد / با من چه شباهت عجیبی دارد . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

دوست داشته باش و زندگی کن ، زمان همیشه از آن تو نیست . . .

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

هر گاه قادر به شمردن قطرات باران شدی  ، خواهی دانست که چقدر دوستت دارم . . .

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

گناه من گناه بی گناهیست / تمام هستی ام غرق سیاهیست

 

به هر کس دل دادم بی وفا شد / چو پابندش شدم از من جدا شد . . .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 

هر رهگذری محرم اسرار نگردد / صحرای نمکزار چمن زار نگردد

 

هر جا که رسیدی طرح رفاقت مکش ای دوست / هر بی سر و پا یار وفادار نگردد . . .

 

س ام اس مخصوص روز رادیو لوژی
امیدوارم تیوب خوشبختی سانترش همیشه روی قلبت باشه و با شرایط بالا اکسپوز بشه....روز رادیولوژی مبارک

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 سلام یه خبر خوش:خوشا به سعادتت اسمت واسه حج فوری در اومده.

 

.

.

 

زودتر به دفتر تهیه و ارسال چارپایان واسه ذبح عید قربان مراجعه کن

التماس دعا

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

دوست مثل یه بالشته:
اگه ناراحتی روش گریه کن، توخستگی هات بهش تکیه کن، موقع خوشحالی محکم بغلش کن، موقع بیماری سرت رو بذار روش.
بالشتتم رفیق!

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

مهم نیست که این اس ام اس رو می خونی یا نه
مهم نیست که جواب میدی یا نه
مهم نیست که برات مهمم یا نه
مهم نیست که دوستم داری یا نه
مهم اینه که تو مهمی...

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

امروز روز با معرفت ترین ادم  دنیاست هر کی یاد ما کرد روزش مبارک

 

تر*که تو جبهه تیر می خوره به ل*ره میگه حلالم کن لره سرشو می بره

 

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

زیبائی شما را به لوازم آرایشتان تبریک میگوئیم !!!

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

این اس ام اس نیست

.

.

یه بهونست ت ت

.

می خواد بهت بگه که

.

هنوز هم کسی هست که سرکارت بزاره .

 

اس ام اس های فلسفی و عرفانی بسیار زیبا و جملات قصار

 

 

 اس ام اس فلسفی sms-jok.ir

اس ام اس فلسفی جدید ، اس ام اس مذهبی جدید ، مسیج جدید در ، اس ام اس با معنی داغ ، اس ام اس مفهومی جدید ، اس ام اس فلسفی مهر ماه 88 ،

اس ام اس پند آموز



  • در ادامه مطلب

     

  • عکس: دختر افغان که ملکه زیبایی انگلستان شد
  • مدل پالتو و رنگ پالتو زنانه زمستان 2010
  • مدل لباس مجلسی 2010
  • مدل لباس مجلسی 2010
  • چند دستورالعمل ساده برای پیشگیری از ابتلاء به آنفو...
  • اس ام اس تبریک تولد سری ۵
  • عکس : سیب زمینی عجیب
  • عکس : سنگ قبرهایی با نوشته‌های بامزه در مکزیک
  • عکس:زیباترین لبخند دنیا
  • اس ام اس جدید

    +  

    هر کس در زمان فراوانی ۷ اس ام اس برای ما ارسال کند در زمان قحطی ۱۴ اس ام اس به او می دهیم

     

    -0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-

    سلام ، ببخشین این موقع  مزاحم می شم

    میخواستم بدونم با این همه بیشرفت تکنولوژی چرا نوار غزه به سی دی تبدیل نشده ؟؟؟؟؟؟؟؟

    -0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-

    میلاد منجی .

    پیام عدالت .

    نگین امامت.

    مونس محمد.

    ....

    ....

                                                                                                                              (اسامی برندگان بانک ملت)

    -0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-

     دیروز یه گل خوشگل پشت ویترین گل فروشی دیدم!!!

    خواستم برات بخرمش.

    به فروشنده گفتم :اون گل چند؟

    گفت:اون گل نیست........آینه ست.

    -0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-

     

    اون چیه که از گل بهتره، از حوری قشنگ تره، از دنیا با ارزش تره، از فرشته پاک تره؟

    .

    .

    .

    واقعا که!

    .

    .

    .

    تو هنوز منو نشناختی؟؟؟؟

     -0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-

    ت رک ه می ره دانشگاه به 2 دلیل می فهمن ترکه:

    ۱:سامسونتش رو می ذاشت تو زنبیل

    2:وقتی استاد تخته رو پاک می کرد اونم دفترش رو پاک می کرد

     -0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-

    3 مشخصه ی موبایل ندیده ها:
    1- وقتی موبایلشون زنگ می خوره خنده شون می گیره
    2- وقتی بهشون زنگ می زنن دیر جواب می دن
    3- وقتی براشون
    SMS سرکاری میاد تا آخرش می خونن!

     -0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-

    خدایا به ما

    اندیشه شریعتی

    شهامت مصدق

    مرام طالقانی

    صبوری خاتمی

    عمر جنتی

    ثروت رفسنجانی

    و اعتماد به نفس احمدی نژاد

    عطا کن

    آمین

     -0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-

    عشقولانه:

    شب بهت اس ام اس دادم که بگم : دنیام تاریکه مثل شب ، تنهام مثل ماه ، کوچیکم مثل ستاره ، اما دوستت دارم قد آسمونی که اندازه نداره ..

    ***********************************

    به نام خدایی که هستی را با مرگ ، دوستی رابی رنگ ، زندگی را با رنگ ،‌عشق را رنگارنگ ، رنگین کمان را هفت رنگ ، شاپرک را صد رنگ ...و من را دلتنگ دوستان آفرید

    ***********************************

    آدما سرشون روبالا می کنن تا ماه رو ببینن    

     ولی نمی دونن ماه سرشو پایین کرده داره SMS می خونه! 

    ***********************************

    چندیست که بیمار وفایت شده ام .   

    در بستر غم چشم به راهت شده ام.    

    این را تو بدان اگر بمیرم روزی

    مسئول تویی که من فدایت شده ام 

    *********************************** 

    زندگی گریه ی مختصریست... مثل یک فنجان چای...  

     

    و کنارش عشق است... مثل یک حبه قند...  

     زندگی را با عشق نوش جان باید کرد... 

    ***********************************

    بدون نظر نرو؟؟؟؟؟؟







    +  

    گدا چیست ؟ موجودی است زنده که موبایل دارد ولی اس ام اس نمیدهد

    ..........................................

    می دونید سریعترین راه به چنگ آوردن قلب یک مرد چیه ؟  

    پاره کردن سینه اش با یک کارد آشپزخانه !

     ..........................................

    طرف توی یه مانور از هواپیما با چتر میپره پایین چترش باز نمیشه ،

    میگه : خب خدا رو شکر که این فقط یه مانوره !!!

    ......................................

    سوال امتحان ..ت...ر....ک...ا !
    2 طفلان مسلم چند نفر بودند ؟ نام پدرشان چه بود ؟!!!؟!!

    .............................................

    یه ضرب المثل قزوینی میگه:
    زندگی بدون عشق مساوی است با: جمعه بدون یوزارسیف!؟

    ..........................................

    هم‏وطن گرامی آیا می‏دانید: پس از ازدواج با استفاده از تخت و پتوی مشترک می‏توانید تا 70% در مصرف انرژی صرفه‏جویی کنید. "صرفه‏جویی کم مصرف کردن نیست، درست مصرف کردن است". 
    == شرکت ملی گاز با همکاری ستاد اقامه‏ی ازدواج==

    .........................................

    به خره میگن چه کاری بلدی؟ میگه عرعر می کنم، جفتک می زنم،

    الان هم دارم اس ام اس می خونم


    .................................................


    به ت...ر...ک..ه میگن یه اگهی تبلیغاتی در موردخمیردندان پونه بگو میگه خمیر دندون پونه چشما نمیسوزونه

    ....................................................

    ل...ر...ه می یاد تهران می بینه همه استین کوتاه پوشیدن می گه. ااااااااااا پس اینا چه جوری دماغشون رو پاک می کنن

    ....................................................

    صبح که از خواب پا میشی 2 کار انجام بده

    1.خدا رو شکر کن که زنده ای

    2. برو حمام چون بقیه هم میخوان زنده باشن و زندگی کنن !!!

    ....................................................

    میدونی شباهت تو با لامپ چیه !؟؟

    دور هر دوتا تون پشه جمع میشه


    ...............................................

    ت...ر...ک...ه میره مسجد وقتی میاد بیرون میبینه کفشاش نیست . با خودش میگه من کی رفتم خودم نفهمیدم؟؟

    ..........................................



    +  

    السلام ای وادی کرببلا

    السلام ای سرزمین پر بلا

    السلام ای جلوه گاه ذوالمنن

    السلام ای کشته های بی کفن

    کاش بودیم آن زمان کاری کنیم

    از تو و طفلان تو یاری کنیم

    کاش ما هم کربلایی می شدیم

    در رکاب تو فدایی می شدیم

    -------------------------

    باز محرم رسید، ماه عزای حسین

    سینه‌ی ما می‌شود، کرب و بلای حسین

    کاش که ترکم شود غفلت و جرم و گناه

    تا که بگیرم صفا، من ز صفای حسین

    --------------------------------

    باز محرم شدو دلها شکست              از غم زینب دل زهرا شکست

    باز محرم شد و لب تشنه شد            از عطش خاک کمرها شکست

    آب در این تشنگی از خود گذشت       دجله به خون شد دل صحرا شکست

    قاسم ولیلا همه در خون شدند          این چه غمی بود که دنیا شکست

    ----------------------------------------

    هر دم به گوش می رسد آوای زنگ قافله ، این قافله تا کربلا دیگر ندارد فاصله . حلول ماه محرم ، ماه پژمرده شدن گلستان فاطمه تسلیت باد . التماس دعا

    -------------------------------------

    عالم همه قطره و دریاست حسین ، خوبان همه بنده و مولاست حسین ، ترسم که شفاعت کند از قاتل خویش ، از بس که کَرَم دارد و آقاست حسین


    ----------------------------------

    نازم آن آموزگاری را که در یک نصف روز


    دانش‌آموزان عالم را همه دانا کند


    ابتدا قانون آزادی نویسد بر زمین


    بعد از آن با خون هفتاد و دو تن امضا کند

    ------------------------------------------

    منزلگه عشاق دل آگاه حسین است             بیراهه نرو ساده‌ترین راه حسین است


    از مردم گمراه جهان راه نجویید                         نزدیکترین راه به الله حسین است
    -----------------------------------------

    آن تشنگی که کربلاییان کشیده اند, تشنگی راز است: حسین از دست یار می نوشد و ما از دست حسین
    --------------------------------------

    آبروی حسین به کهکشان می ارزد
    یک موی حسین بر دو جهان می ارزد

    گفتم که بگو بهشت را قیمت چیست

    گفتا که حسین بیش از آن می ارزد




    + شب یلدا

    بیا ای دل کمی وارونه گردیم ، برای هم بیا دیوونه گردیم ، شب یلدا شده نزدیک ای دوست ،برای هم بیا هندونه گردیم . شب یلدا مبارک

    -----------

    یلدا یعنی یادمان باشد که زنگی آنقدر کوتاه است، که یک دقیقه بیشتر با هم بودن را باید جشن گرفت

    --------------------

    تو خوشگلترین، خوشتیپ ترین و با کلاس ترین آدم روی زمین هستی

    اینم هندونه شب یلدات! بذار تو یخچال تا خنک بشه

    -------------------

    عمرتون صد شب یلدا

    دلتون قدر یه دنیا

    توی این شبهای سرما

    یادتون همیشه با ما

    دل خوش باشه نصیبت

    غم بمونه واسه فردا

    --------------------------

    دلم نمیاد که بگم به خاطر دلم بمون
    اما بدون با رفتنت از تن خستم میره جون
    بمون برای کوچه‌ای که بی تو لبریزه غمه
    ابری تر از آسمونش ابرای چشمای منه

     




    + ****عید غدیر خم مبارک باد****

    علی در عرش بالا بی نظیر است

    علی بر عالم و آدم امیر است

    به عشق نام مولایم نوشتم

    چه عیدی بهتر از عید غدیر است

    ---------------

     

    خورشید چراغکی ز رخسار علی ست

    مه نقطه کوچکی ز پرگار علی ست

    هرکس که فرستد به محمد صلوات

     همسایه دیوار به دیوار علی ست

    عید غدیر مبارک 

    -----------------------

     

    شبی در محفلی ذکر علی بود

     شنیدم عاشقی مستانه فرمود 

     اگر آتش به زیر پوست داری

     نسوزی گر علی را دوست داری

    ------------------------

    خورشید چراغکی ز رخسار علیست

    مه نقطه کوچکی ز پرگار علیست
    هرکس که فرستد به محمد صلوات

    همسایه دیوار به دیوار علیستعید غدیر مبارک

    ------------------------

    چون نامه ی اعمال مرا پیچیدند
    بردند به میزان عمل سنجیدند
    بیش از همه کس گناه ما بود ولی
    آن را به محبت علی بخشیدند
    عیدتان مبارک

    ---------------------

    روز مـحـشــر پـرسـیـد ز مـن رب جـلــــــــی
    گفت تو غـرق گنـاهی؟ گفتمش یـا رب بلی
    گفت پس آتش نمیـگیرد چـرا جـسم و تنـت
    گفتمش چون حـک نمودم روی قلبم یا علی

    -----------------------

    علی در عرش بالا بی نظیر است
    علی بر عالم و آدم امیر است
    به عشق نام مولایم نوشتم
    چه عیدی بهتر از عید غدیر است

    ----------------------------

    نخواهم گل که گل بی اعتبار است

    تمام عمر گل فصل بهار است

    تو را خواهم من از گلهای عالم

    که عطر تو همیشه ماندگار است

     --------------------------

     

    دختر: مامان! شاهزاده رویاها با اسب سفید یعنی چی؟
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    مامان: یعنی یه خری مثل بابات! خوشمزه

    -------------------------------

    انهایی که رنگ پریدگی پاییز را دوست ندارند . نمی فهمند که پاییز همان بهار است که عاشق شده استقلب ...
    -----------------------------

    یک روز تو جهنم همدیگه‌رو می‌بینیم، آخه هردومون جهنمی هستیم، تو به جرم
     اینکه قلبم رو دزدیدی و من به خاطر اینکه جای خدا تو رو می‌پرستم!
    ------------------------------------------

     



    +  

    یه یارو خبر میدن پدر شدی میگه به زنم چیزی نگید میخوام غافلگیرش کنم

    ===

    لره میخواسته آتش نشان بشه توی آزمون استخدامی ازش میپرسند اگر جنگل آتش بگیره و اون اطراف آب نباشه چه کار میکنی؟ لره میگه: هیچی تیمّم می کنیم

    ===

    خره میره جنگل داد میزنه میگه خرس میخوریم ببر میخوریم شیر میخورم یهو میبینه یه شیر پشته سرش هست بعد میگه گاهی اوقات هم گوه اضافی میخوریم

    ===

     

    تو به من بگو زشت! من به تو می گم قشنگ! بذار جفتمون به هم دروغ گفته باشیم!!...

    ===

    میدونی این چیه؟
    <-*-*-*-*-*--
    یه سیخ گوجه هست که جیگرش داره اس ام اس میخونه

    === 

    به ترکه میگن سخت ترین کاری که تا به الان انجام دادی چیه....میگه نمک در نمکدان ریختن...می پرسن چرا؟...میگه چون سوراخ هاش خیلی کوچیک بود

     

    === 

    تو حوضی که ماهی نباشه قورباغه سالاره
    ...
    ...
    ...
    چاکرتیم سالار

    ===

     

    میگن نمک باعث شوریه ، عجیبه تو با این همه نمک که داری بازم شیرینی !

     ===

    تو مرا میفهمی من تو را میخوانم ..... و همین ساده ترین قصه یک انسان است ..... من تو را ناب ترین شعر زمان میدانم ..... و تو هم میدانی تا ابد در دل من میمانی

    ===

    من از زندگانی آموختم چگونه اشک ریختن را ولی اشکهایم نیاموخت چگونه زندگی کردن را

    ===

    یه بوس واست فرستادم باطعم لیموشیرین،زودبگیرش میترسم تلخ بشه

    ===

    زندگی آرام است، مثل آرامش یک خواب بلند.
    زندگی شیرین است، مثل شیرینی یک روز قشنگ.
    زندگی رویایی است، مثل رویای ِیکی کودک ناز.
    زندگی زیبایی است، مثل زیبایی یک غنچه ی باز.
    زندگی تک تک این ساعتهاست، زندگی چرخش این عقربه هاست، زندگی راز دل مادر من. زندگی پینه ی دست پدر است، زندگی مثل زمان در گذرست

    ====

     

    عراق 8 سال جنگید تا اسیر گرفت
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    ما نجنگیده اسیرتیم با وفا

    === 

    اینم عکسای قشنگ:

     

    -----

    --------

    -------

     





    +  

     

     

     

     

    اندکی عاشقانه تر زیر این باران بمان ، ابر را بوسیده ام تا بوسه بارانت کنم

     

    ==================

     

     

    خدا زمین را مدور آفرید تا به انسان بگوید همان لحظه ای که تصور می کنی به آخر دنیا رسیده ای، درست در نقطه آغاز هستی...

     

    =====================

     

     

    صداقت و مهربانیت را می ستایم صداقت را از کلامت و مهربانیت را از نگاهت

     

    =====================

     

     

    کلاغ و طوطی هر دو زشت و سیاه آفریده شدند. طوطی اعتراض کرد و زیبا شد، کلاغ هم راضی به رضای خدابود. اکنون طوطی در قفس است و کلاغ آزاد

     

    =====================

     

    بی گناهی کم گناهی نیست در دیوان عشق.. یوسف از دامان پاک خود به زندان رفته است

     

     

    =================

     

     

    به سه دلیل دوستت دارم دو تاشو نمیدونم یکیشم یادم نیست

     

    =====================

     

     

    زندگی زیباست زشتی‌های آن تقصیر ماست، در مسیرش هرچه نازیباست آن تدبیر ماست! زندگی آب روانی است روان می‌گذرد ... آنچه تقدیر من و توست همان می‌گذرد

     

     

    =====================

     

     

    گاهی وقتها چقدر ساده عروسک می شویم نه لبخند می زنیم نه شکایت می کنیم فقط احمقانه سکوت می کنیم

     

    =====================

     

    اس ام اس خنده دار

     

     

     

    میدونی فرق تو با آهن چیه ؟

     

    .

     

    .

     

    .

     

    آهن زنگ میزنه ولی توی گدا اس ام اس هم به زور میزنی ! 

     

    ====================

     

    سلام ! دیشب خواب دیدم تویه باغ سرسبز داشتی برای خودت قدم می زدی ، منم اونجا بودم کنار دریاچه ، دیدم یه گل قرمز بین لباته ، داشتی به من نزدیک می شدی می خواستم بهت یه چیزی بگم اما

    .

    .

    .

    یه دفعه چوپونت اومد و بردت طویله

     

    =====================

     

    میدونی شباهت تو با باغچه چیه ؟

     

    جفتتون کرم دارید

     

    =====================

     

    عروسه وارد یه مجلس میشه مادر شوهر میگه : صل علی محمد ، دشمن جانم آمد ! عروس هم میگه : عقرب زیر قالی ، میخواستی پسر نیاری

     

    =====================

     

    گفتی تو دلم اول و آخر خودتی...

     

    از هر چه که دارم بهترینش خودتی...

    خندیدم و زیر لب مکرر گفتم...

     

    شاهزاده ی قصه های من ؛ خر خودتی !

    ====================

     

    یه آبادانیه میره تو مغازه به یارو میگه: کا، بلوز داری؟

    مغازه داره میگه: نه.

    آبادانیه میگه: کا، شلوار داری؟

    مغازه داره میگه: نه.

    آبادانیه با تعجب میگه: کا، پس چرا رو شیشه نوشتی: کا لباس داریم؟

     

    ====================

     

    پس از سریال پر طرفدار یوسف سریال زیبای لوط نبی در قزوین ساخته و بزودی پخش خواهد شد

     

     

    رشتیه از دخترش میپرسه: ببینم شبا میری صبح میای، کجا میری؟

     دختر: میرم خونه دوست پسرم، مسئله ایه!؟ رشتیه: نه، فقط

    میخواستم بگم به درس ات لطمه نزنه





    +  

    همیشه انقدر ساده نرو و مگذر لااقل نگاهی به پشت سرت کن...! شاید کسی در پی تو می دود و نامت را با صدای بی صدایی فریاد میزند...! و تو... هیچ وقت او را ندیده ای

    ____________________________

    دیاری که در آن نیست کسی یار کسی  یا رب ای کاش نیفتد به کسی کار کسی

    ____________________________

    چه زیباست نوشتن وقتی می دانی او می خواند چه زیباست سرودن وقتی می دانی او می شنود و چه زیباست جنون وقتی می دانی او می بیند

    ____________________________

    نور دلیل تاریکی بود و سکوت دلیل خلوت، تنها عشق بی دلیل بود که تو دلیل آن شدی

    ___________________________

    این همه خونی که دنیا در دل ما می کند

    جای ما هر کس که باشد ترک دنیا می کند

    هر زمان گویم که فردا ترک دنیا می کنم

    تا که فردا می رسد امروز و فردا می کنم

    ___________________________

    نمی دانم تا کدامین طلوع زنده خواهم ماند و در کدامین غروب خواهم رفت... اما دوست دارم تا اخرین لحظه بودنم تو را سر کار بگذارم

    ___________________________________

    هر وقت پیشم نیستی دلم برات تنگ می شه... هر وقت هم که پیشم هستی دلم برات تنگ می شه...
    ای مردشورتو ببرن که بود و نبودت یکیه!
     

    ___________________________________

    اگه دیدی کسی محکم بهت لگد زد ناراحت نشو، چون خیلی توپی!

     __________________________________

    پروانه به شمع بوسه زد و بال و پرش سوخت
    بیچاره از این عشق سوختن آموخت
    فرق منو پروانه در اینست
    پروانه پرش سوخت ولی من جگرم سوخت

    ___________________________

    به <@> من تو ><( ( ( > ..........................نفهمیدی؟ میگم به چشم من تو ماهی!! 

    _________________________________

    <@>
    <@>
    <@>
    الهی مثل چراغ راهنمایی باشی:
    1- لپّت همیشه قرمز.
    2- روی دشمنات زرد.
    3- دلت همیشه سبز...

    __________________________________

    به اندازه ی گریه ی گنجشک دوست دارم! شاید این دوست داشتن کم به نظر بیاد اما یه
    چیزیو میدونی؟

    گنجشکا زمانی که گریه میکنن میمیرنگریه

    ___________________________

    روش دفع انگل: 3 روز فقط چایی و بیسکویت میخوری،‌ روز 4 فقط چایی میخوری در این موقع کرم میاد بیرون و میپرسه پس بیسکویت کو؟ میگیریش

    ____________________________________

    از طرف سوال میکند اون چیه که شبها از روی دیوار را میره چهار دست وپاهم داره میو میو هم میکنه طرف کمی فکر میکنه و جواب میده گاو

    __________________________________

    به اندازه ی صداقت پینوکیو ,رفاقت تام وجری.زکاوت پت ومت دوستت دارم.

    __________________________________

    به لره میگن چرا درس میخونی؟ میگه درس میخونم دکتر بشم، مطب بزنم، پول در بیارم، نیسان بخرم کار کنم

    ________________________________

    ترکه کلاس رقص میزاره، ورشکست میکنه. تحقیق میکنن، میبینن سره کلاس شاباش میداده

    ________________________________

    --------------------------

    ------------------------------------

     




    +  

    نخ داخل شمع از شمع پرسید : چرا وقتی من میسوزم تو هم آب میشی؟ شمع گفت مگه میشه کسی که تو قلبمه بسوزه من اشک نریزم؟


    ------------------------------
     مپندار که از عشق تو دل برگیرم...  ترک روی تو کنم دلبر دیگر گیرم...  بعد صد سال اگر از سر قبرم گذری...  من کفن پاره کنم عشق تو از سر گیرم...

     

    --------------------------------
    من به نغمه پرمهر تو عادت دارم    باز از چشم تو ای دوست شفاعت دارم     گرچه لبخند تک درخت خاطراتم بر لب ساحل نشست     گرچه دورم از نگاهت یاد تو در دلم نشست

     

    --------------------------------

    شاید آن روز که سهراب نوشت:(تا شقایق هست زندگی باید کرد)خبری از دل پر درد گل یاس نداشت باید اینطوری نوشت:(هر گلی هم باشی.چه شقایق چه گل پیچک و یاس زندگی اجباریست)


    -------------------------------

    آب میوه صداتم، چرخ کرده نگاتم، قربون اون چشاتم، کشته خنده‌هاتم، کلاچ اون پاهاتم، من مرده هواتم، تا عمر دارم باهاتم

    --------------------------------
    چندین ساله که دوستت دارم و همیشه دوستت داشتم. ولی هر وقت خواستم به لب هات نزدیک بشم منو با نفرت زمین زدی
     امضا: آب دماغ

    --------------------------------
    آنچه زیباست عزیز نیست آنچه عزیز است زیباست و تو زیباترینی

    -------------------------------
    در زندگی مشو مدیون احساس کسی       تا نباشد رایگان عمرت گروگان کسی


    -----------------------------
    تست روانشناسی:اگر رنگ شورت شما
     آبی: آرامش دارید.   قرمز: احساساتی هستید.   زرد: خیلی کثیف و بی تربیتی پاشو برو توالت

    -------------------------------

    زندگی مثل بازی شطرنج میمونه! اگه بلد نباشی همه می خوان یادت بدن. وقتی هم که یاد گرفتی همه می خوان شکستت بدن...!


    ---------------------------------
    ویکتور هوگو میگه : اگه همه ی اون چیزایی که تو سرمه بگم 10 کتابه اما اون چیزی که تو دلمه بگم دو کلمه هست : "دوستت دارم

    ---------------------------

    اس ام اس

    در عشق حد اقل قطره ای جنون هست

    و در حنون هم همیشه دریائی از عشق . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    در کتاب واژه ها زیباترین معنا توئی / من چگونه در کتاب عشق تو معنا شوم ؟

    از تو گفتن کار هر کس نیست ای بالاترین / من برای گفتنت باید که مولانا شوم . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    مینویسم من که عمری با خیالت زیستم / گاهی از من یاد کن ، اکنون که دیگر نیستم

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    گفتی محبت کن برو ، باشد خدا حافظ ولی / رفتم که تو باور کنی دارم محبت میکنم . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    کاش میدانستم چشمانت چه زمان خواهد یافت ، که “نگاه ، زاده علاقه است” . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    تمام آسمان من خلاصه در دو چشم توست ، مراقبشان باش . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

    در عشق حد اقل قطره ای جنون هست

    و در حنون هم همیشه دریائی از عشق . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    در کتاب واژه ها زیباترین معنا توئی / من چگونه در کتاب عشق تو معنا شوم ؟

    از تو گفتن کار هر کس نیست ای بالاترین / من برای گفتنت باید که مولانا شوم . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    مینویسم من که عمری با خیالت زیستم / گاهی از من یاد کن ، اکنون که دیگر نیستم

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    گفتی محبت کن برو ، باشد خدا حافظ ولی / رفتم که تو باور کنی دارم محبت میکنم . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    کاش میدانستم چشمانت چه زمان خواهد یافت ، که “نگاه ، زاده علاقه است” . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    تمام آسمان من خلاصه در دو چشم توست ، مراقبشان باش . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

     

    همه لرزش دست و دلم از آن بود که عشق ز دستم برود . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *



     

     

    هر جا تو باشی دل من همون جاست / حتی اگه فاصلمون یه دنیاست . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    اشک نشان دل شکستگی ، سکوت نشان تنهائی و لبخند نشان مهر

    و اس ام اس نشان یاد توست . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    دوست داشتن تو ، مثل خود نفس کشیدن است . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    وقتی که با نمکی ، خیلی تکی !

    منم دوست دارم ، با هر کلکی !!

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    پایان حکایتم شنیدنی است ، من عاشق او بودم و او عاشق او . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    ما به لطف هر رفیقی دلخوشیم / هر رفیقی را نبینیم نا خوشیم . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    اگر عاشقی رسواگری باشد ، خواهم که در عالم رسواترین رسوا شوم . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    نه بلبل خواهد ز بوستان ها جدائی / نه گل دارد خیال بی وفائی

    ولیکن چرخش چرخ ستمگر / زند بر هم رسوم آشنائی . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    دفتر بغض مرا باز کنید که دلگیرم / حدیث غم مرا بخوانید که از گریه سرازیرم . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    دوست دارم دوستم تو باشی / مریض باشم پرستارم تو باشی !

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    زندگی اگر هزار بار دیگر بود …

    بار دیگر تو ، بار دیگر تو ، بار دیگر تو . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    بگذار بگریم چون ابر در بهاران / کز سنگ ناله خیزد روز وداع یاران

    هر کس درد جدائی چشیده باشد / داند که سخت باشد قطع امیدوارن . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    سایه ها محصول پشت کردن دیوار ها به آفتابند ، گستاخی دیوارها

    را تقلید نکنیم تا آفتابی بمانیم . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    تا کجای قصه باید ز دلتنگی نوشت ؟ / تا به کی بازیچه بودن توی دست سرنوشت

    تا به کی با ضربه های درد باید رام شد / یا فقط با گریه های بی قرار آرام شد

    بهر دیدار محبت تا به کی در انتظار / خسته از این زندگی با غصه های بی شمار . . .

     

    * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *


     

    امشب شب آخریه که مزاحم دلت شدم / خورشید فردا مال تو ببخش که عاشقت شدم . . .
     

     

    قلبم را بهت هدیه میدم ،مواظبش باش.........

    اس ام اس عاشقانه

    نه اینکه قلبمه ......

    بخاطر اینکه تو درون آن هستی.

     

     


    اس ام اس محرم


    آبروی حسین به کهکشان می ارزد ،

     یک موی حسین بر دو جهان می ارزد ،

     گفتم که بگو بهشت را قیمت چیست ،

     گفتا که حسین بیش از آن می ارزد

     


    اس ام اس ویژه ماه محرم

     

    اس ام اس محرم

    پرسیدم:ازحلال ماه، چراقامتت خم است؟

     آهی کشیدوگفت:که ماه محرم است.

    گفتم: که چیست محرم؟

    باناله گفت:ماه عزای اشرف اولادآدم است

     


    اس ام اس عاشقانه

     

    بیا یک شب برای قلبهامان

    ز نور عاطفه قابی بسازیم

    بیا به رنگ اقیانوس ابی

    برای موج ها دیوانه باشیم

     

     


    اس ام اس خنده دار

     

    هر وقت کسی رو دیدی، احساس کردی می خواد بغلت کنه و فقط تو می بینیش،

     زبونت بند اومده، صدایی نمی شنوی و زمان نمی گذره...

    ...

    ...

    ...

    مطمئن باش عزرائیله!

     

     

    اس ام اس عاشقانه

     

    همیشه دور بودن معنای فراموش کردن نیست ،

    گاهی فرصتی است برای دلتنگ شدن

     

     


    اس ام اس باحال

     

    هـــــــه هـــــــه هـــــــه ...

    ببخشید ، یه لحظه تو رو تو ذهنم تجسم کردم

    نتونستم جلوی خنده مو بگیرم ! 

     

    سهیل خادمی


    اس ام اس ماه محرم

     

    امام حسین

     


    اردوی محرم به دلم خیمه به پا کرد

    دل را حرم و بارگه خون خدا کرد

     


    اس ام اس عاشقانه

     

    بیا در کوچه باغ شهر احساس

    شکست لاله را جدی بگیریم

    اگر نیلوفری دیدیم زخمی

    برای قلب پر دردش بمیریم

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    بسیجی میخواست عروسک بخره به صاحب مغازه میگه ببخشید آقا قیمت این خواهرمون چنده؟ 

     

      

    می دونی سلول های مغزت چقدر است؟ 

    ...

    یکی ,دو تا, سه تا. شاید هم به هزار برسه  شاید هم به میلیارد 

    ...

    اصلا شاید سلول نداشته باشی چون نمی دونی من الان سر کارت گذاشتم 

     

     

    به ترکه میگن شغلت چیه ؟ میگه یه اطلاعاتی هیچوقت خودشو لو نمیده!

     

     

    ترکه چفیه رهبر رو میماله به صورتش میگه:  تبرکه؟ 

    رهبر میگه: حمیییییییییییییییییییییییییییییید!!!!!!!!

     

     

    زندگی انسان دو قسمت است : قسمت اول در انتظار قسمت دوم و قسمت دوم در حسرت قسمت اول

     

     

    در زندگی راه های زیادی برای رسیدن به آزادی وجود دارد. فقط باید بهای آن را پرداخت، اگه از رسالت بری تا آزادی 500 تومان و از انقلاب 300 تومان ... ( صنف مسافر کش )

     

     

    خداوند به سه طریق به دعاها جواب می دهد: او می گوید آری و آنچه  می خواهی به تو می دهد. او میگوید نه و چیز بهتری به تو می دهد. او می گوید صبر کن و بهترین را به تو می دهد 

     

     

    اگه با تو بودن اشتباهه اگه تو رو خواستن اشتباهه اگه عاشق تو  بودن  اشتباهه اگه برای تو مردن اشتباهه پس تو قشنگ ترین اشتباه زندگیمی 

     

     

    میدونی فرق نارگیل کوچیک با نارگیل بزرگ چی؟ نمیدونی؟؟؟؟ خب عیبی نداره میرم از یه میمون دیگه میپرسم  

     

     

    احمدی نژاد: من ورزشکار نیستم اما شبها با شلوار ورزشی میخوابم!! 

     

     

    سال 2200 بچه از پدرش میپرسه : من چطوری به دنیا اومدم . میگه از اینترنت دانلودت کردم

     

     

    ضووو صووو ثوووو قوووو فوووو غووو عووو هووو خوووو شوووو سوووو یوووو   لوووو  بوووو لوووو            توجه : این اس.ام.اس فقط برای غنچه کردن  لبهای  شما بود  و فاقد هر گونه ارزش دیگریست 

     

     

    ترکه میره مشهد میگه یا امام علی.قربون اون سره بریدت برم کی میشه  ظهورکنی ما اینقدر نیام قم 

     

     

    نمی خوام بگم که قدر یه دنیا دوست دارم...........چون دنیا یه روزی تموم میشه.......نمی خوام بگم که مثل گلی..........چون گل هم یه روز پژمرده میشه............نمی خوام بگم که سیاهی چشامت مثل شب پر ستاره است..........چون شب هم تموم میشه..........نمی خوام بگم مثل آب پاک و زلالی..........چون آب همیشه پاک نمی مونه............نمی خوام بگم دوست دارم ...........چون که من اصلا دوست ندارم!!!!!!!!! 

     

     

    اگه یه روز رفتی و دیگه برنگشتی به توقول نمیدم که منتظرت بمونم .  اما  ازت  می خوام وقتی برگشتی یک شاخه گل روی قبرم بذاری 

     

    همین الان از آسمون باهام تماس گرفتن گفتن که زیباترین و  قشنگترین فرشتشونو گم کردن اما نترس عزیزم من لوت ندادم 

     

    اگه نصفه شب دیدی یه آدم کوتاه قد وچاق اومد تو اتاقت وانداختت تو یه کیسه چرمی و تورو برد اصلا نگران نشو چون ممکنه کسی تو رو از بابانوئل آرزو کرده باشه  

     

     

    رو تو یک حساب دیگه ای می کردم ناراحت نشو ولی تازه فهمیدم که مردم  راست می گفتن تو آدم دو رویی هستی.....................................................یه  روت ماه یه روت گل یکی از یکی قشنگتر 

     

     

    چشمات وقتی زیباست که مال اشک باشه. اشک وقتی زیباست که مال عشق باشه. عشق وقتی زیباست که مال تو باشه. تو وقتی زیبایی که دستت تو  دماغت باشه!!!!! 

     

    یه روز به ترکه می گن دخترت رو به کی شوهر دادی می گه غریبه نیست دامادمونه  

      

    اگه عشق من تو نیستی

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    خوب حتما یکی دیگست 

     

     



    وقتی تنها شدی بدون که خدا همه رو بیرون کرده , تا خودت باشی و خودش . . .

    ----------------------

    چه بسیار کسانی که زیاد حرف میزنند بی آنکه چیزی بگویند

    و چه کم اند کسانی که کم حرف میزنند اما بسیار میگویند . . .

    ----------------------

    یادت باشه که :

    در زندگی یه روزی به عقب نگاه میکنی . به آنچه گریه دار بود میخندی . . .

    ----------------------

    آدمی را آدمیت لازم است , عود را گر بو نباشد , هیزم است . . .

    ----------------------

    با قناعت امور بگذران , تا پادشاه خود باشی . . . 

     

     


    عمیق ترین درد زندگی مردن نیست بلکه گذاشن سدی در برابر رودیست که از چشمانت جاری است .

    ----------------------

    به هم رسیدن آغاز است ، با هم ماندن پیشرفت و با هم کار کردن کامیابی .

    ----------------------

    کشتن گنجشکها ، کرکس ها را ادب نمی کند . (آبراهام لینکلن)

    ----------------------

    به غصه ها سنگ بزن ، تو صورتش رنگ بزن ، هر وقت دلت تنگ میشه ، فقط به من زنگ بزن

    ----------------------

    سکوت متن آسانی است که معمولا اشتباه خوانده می شود .

    ----------------------

    عمیق ترین درد زندگی مردن نیست بلکه ناتمام ماندن قشنگترین داستان زندگی است که مجبوری آخرش را با جدایی به سرانجام برسانی .

    ----------------------

    عمیق ترین درد زندگی مردن نیست بلکه یخ بستن وجود آدمها و بستن چشمهاست .

    ----------------------

    در این جهان نیاز به دوست داشتن و ستایش شدن بیش از نیاز به نان است 

     

     

     اس ام اس ها و جملات فلسفی  

     


    پول همه چیز دنیا نیست اما دست کم باعث میشود هر روز صبح بچه هایتان به شما سلام کنند.

    ----------------------

    طلا را به وسیله آتش......زن را به وسیله طلا ........و مرد را به وسیله زن امتحان کنید.

    ----------------------

    برای اداره کردن خودت از عقلت استفاده کن و برای اداره کردن دیگران از قلبت

    ----------------------

    مثل ساحل آرام باش تا دیگران مانند دریا بیقرارت باشند .

    ----------------------

    باید که مهربان بود، باید که عشق ورزید، زیرا که زنده بودن ، هر لحظه احتمالیست

     

    اس ام اس عاشقانه سری 15  

     



    در میان بغض کوچه ها من همان تنها ترینم / گر میان هر نگاهی صوت غمگینی شنیدی


    یاد کن از قلب بی تابی که هر دم یاد معشوق است . . .

    ----------------------

    در فلسفه وفا چنین آمده است ، دل وقف شکستن است ، بیهوده نرنج . . .

    ----------------------

    تو در انجا ، من اینجا بی قرارم / دل صبری تو داری من ندارم


    به قربون دل صبرت بگردم / به دیدار شریفت انتظارم . . .

    ----------------------

    دیگه رو خاک وجودم نه گلی هست نه درختی / لحظه های بی تو بودن میگذره اما به سختی . . .
     

     

    یک عالمه sms جدید

     

    الماس کربنی است که تحت فشار به این زیبایی و گران قیمتی در آمده... فشار زندگی را تحمل کن تا ارزشمند شوی...

     


     

    یکی تو زبلی، یکی ملوان زبل.

    یکی تو عاقلی یکی بوش وگ.

    ی

    یکی تو نازی یکی کلاه قرمزی .

    ی

    یکی تو کاردرستی یکی دالتونها.

    یکی تو خوش اندامی یکی گالونی.

    یکی تو خوش مرامی یکی فرانچی.

    یکی تو سفیدی، یکی سفید برفی.

    یکی تو خوش تیپی یکی آقای آلوده .

    یکی تو راست می‌گی، یکی پینوکیو .

    یکی تو مهربونی، یکی خرس مهربون.

    ی

    یکی تو خوب حرف میزنی یکی نمکی.

    یکی تو خجالتی هستی و یکی ام من .

    یکی ما دو تا با هم خوبیم، یکی تام و جری.

    یکی موهای تو قشنگه، یکی موهای آن شرلی.

    یکی تو قشنگ راه می‌ری، یکی تنسی تاکسیدو.

    یکی خونه شما قشنگه، یکی خونه مادر بزرگه

    یکی گوشهای تو قشنگه، یکی گوشهای زی‌زی‌گولو.

    یکی تو بیکاری یکی نفر بعدی که بیاد اینو بخونه

     


     

     

    اولین قانون عشقی نیوتن: عشق نه به وجود میاد و نه از بین میره. تنها می تونه از یک دوست دختر/پسر به یک دوست دختر/پسر دیگه تغییر ماهیت بده !!!


    کی تو خوبی یکی روباه مکار .  کی تو پول نداری یکی اسکروچ.  کی تو خوشگلی، یکی پلنگ صورتی. 

     

    قانون 18 انیشتن!

    اگه بتونی با سرعت نور به تمام افتخاراتت گند بزنی، بهت میگن: زین‌الدین زیدان!

     


     

     

    دو تا خرما با هم ازدواج می کنن ماه عسل میرن قبرستون


     

    خرس ها با یک ظرف عسل خر میشن، اسبها با چند حبه قند، طوطی با تخمه، سگ با استخوان، مردا با زن زیبا، زنا با یکم تعریف و تمجید،... راستی برات موز خریدم !!!

     


     

    گرگه میره در خونه‌ی شنگول و منگول در میزنه میگه من مادرتونم. پی نوکیو میآد در رو باز میکنه میگه ببخشین از اینجا رفتن

     


     

    اگر صرفه جویی زراعت کنیم، آزادی درو خواهیم کرد و این محصول طلائی است

     


     

    امروز روز خوشتیپ ترین دوست یا فامیل دنیاست تو هم این اس ام اس رو به کسی که فکر می کنی هیچ کس براش تبریک نمی فرسته بفرست

     


    اگه بگم برات می میرم . اگه بگم نمیتونم فراموشت کنم . اگه بگم دوست دارم . اگه


     بگم از جلو چشام یه ثانیه اونور نمیری . اگه بگم همه زندگیمی . اگه بگم نفسم به نفست بستست . برام پفک می خری 

     

    دریا خودش را با موج تعریف می کند

    جنگل خودش را با درخت

    آسمان خودش را با ستاره ها

    و من خودم را با تو تعریف میکنم

    .

    .

    واسه همینه که زندگیم به گه کشیده شده

     


     

    اگه فرهاد شیرین رو یادش بره. اگه مجنون لیلی رو یادش بره. اگه پرنده پروازو یادش بره من هیچ وقت.........هیچ وقت پول اس ام اس هایی که واست زدم رو یادم نمی ره

     


     

    دوست ندارم شمع باشم دخترا فوتم کنن . دوست دارم سیگار باشم رفقا دودم کنن

     

     

     

     

     

     

    اس ام اس سرکاری و مخصوص نصف شب..

     

     

    اولین چیزی که بهش دل بستم تو بودی. بی تو آروم و قرار نداشتم! گریه میکردم. تو رو میخواستم. میدونستم تو نباشی نمی خوابم. دوستت دارم... پستونک!

    دستانم را بر کمرت حلقه میزنم، لبانم را بر لبانت میگذارم، از عصاره وجودم میمکم و فریاد میزنم دوستت دارم... ای شیشه نوشابه!

    این آخرین چیزی بود که از تو برام مونده... جای پاهای تو روی دیوار خونمون. یادت بخیر. عجب مارمولکی بودی!

    بابا نوئل بهم گفت: بین گل و گلدون یکی رو انتخاب کن. منم گلدون رو گرفتم تا تو رو بذارم توش... آخه تو بهترین کود دامی دنیایی.

    وقتی تو را دیدم و بهت خیره شدم، تو هم همینطور به من خیره بودی و من قلبم داشت تاپ تاپ میزد. احساساتی در وجودم موج میزد. ناگهان از اعماق وجودم فریاد کشیدم... سوسک!

    شبها به خاطر تو از خواب پا میشم. به در و دیوار میخورم تا به تو میرسم... ای مستراح!

    هیچ وقت خبر نمیکنه که کی میاد. خیلی وقته که نمیخوام ببینمش. حالا توی تموم راه دنبالمه. خیلی بد دردیه "اسهال"

    در تاریکی شب هایم فقط صدای تو بود. در تاریکی شب هایم فقط دست های تو بود که صورتم را نوازش میکرد. و دلیل بیدار ماندنم تنها تو بودی... ای پشه!

    بر روی سنگ سفیدی نشسته بودم و آمدنت را به انتظار میکشیدم. باد، آمدنت را به گوش جان نواخت. تو آمدی... پاهایم لرزید و صورتم سرخ شد. آنگاه سیفون را کشیدم و تو را آب برد.

    امیدوارم در بهترین و زیباترین و قشنگترین و خوشترین موقع خواب، جیشت بگیره.

    گفتم "ای یار"، گفتی "زهر مار". گفتم "ای نور"، گفتی "مرده شور". گفتم "از غم دوری تو بیمارم"، گفتی "به من چه، مگه من پرستارم!". گفتم "دوست دارم"، گفتی "خفه شو!". گفتم: "عاشقتم"، گفتی "خفه شو!". گفتم "میخوام باهات ازدواج کنم". گفتی: "جدّی میگی؟!"، گفتم خفه شو.

    دنیا 3 رکن داره: 1- اصلا عاشق نشو 2- اگه عاشق شدی واسه معشوقت بمیر 3- و اگه مردی خاک بر سر بی جنبت...

    ای که پا گذاشتی رو عشق من. ای که در را بستی به روی من. در رو باز کن دستم مونده لای در!

    هرگز به کسی نگاه نکن وقتی قصد دروغ گفتن داری. هرگز به کسی محبت نکن وقتی قصد شکستن قلبش را داری. هرگز قلبی را قفل نکن وقتی کلیدش را نداری. و هرگز نشه فراموش لامپ اضافی خاموش.

    زندگی قشنگه اگه با تو باشه. مرگ قشنگه اگه برای تو باشه. دلتنگی قشنگه اگه به خاطر تو باشه. من قشنگم اگه با تو باشم. اما تو هر کار بکنی قشنگ نمیشی پس بیخود زور نزن.

    گلی گم کرده ام در باغ هستی، خودت رو لوس نکن آن گل تو نیستی.

    میخوای با سه شماره هیبنوتیزمت کنم و بگم چه جور آدمی هستی؟ خوب، پس با شماره 3 آروم چشمات رو ببند: 1 ... 2 ... 3 ... هنوز که چشمات بازه! ... میگم چشماتو ببند! ... چرا زیر چشمی نگاه می کنی؟ ... اصلا نیازی به هیبنوتیزم نیست، هر کی باشه می‌فهمه که چقدر فضولی!

    آواز خوش کلاغ تقدیم تو باد، بوی پشکل الاغ تقدیم تو باد. گویند لحظه ایست ریدن گاو، آن لحظه هزاران بار تقدیم تو باد.

    سرسبزترین خیار تقدیم تو باد, آواز شغال تقدیم تو باد. گویند لحظه ایست آمدن سوسک, آن لحظه هزار بار تقدیم تو باد.

    با تولد دومین گوسفند شبیه سازی شده دیگه نمیتونم بگم: دنیا دیگه مثل تو نداره!

    در چشمهایت نگاه کردم. تمام زیباییهای آفرینش را دیدم... جو نگیرت. خودمو تو چشمات دیدم.

    زندگی مثل شطرنج میمونه... البته تو هنوز بچه ای. برو منچ بازی کن.

    اگر یه روز یکی دستتو گرفت و قلبتو لرزاند، عجله نکن... شاید بابا برقی باشه!

    همیشه مثل سنگ توالت با مردم روراست باش تا هر چی تو دلشونه واست خالی کنن!

    توی برکه قلبم تو تنها قورباغه‌ای، توی صحرای قلبم تو تنها شتری!

    ده درصد دلم تنگه، بیست درصد یادتم، سی درصد میخوامت، چهل درصد بیقرارم، پنجاه درصد دل نگرانم، شصت درصد حواسم بهته، هفتاد درصد دیوونتم، هشتاد درصد نوکرتم، نود درصد دوست دارم، صد درصد سر کاری!

    آسمان را می نگرم تو را میبینم. خورشید را می نگرم تو را میبینم. ماه را می نگرم تو را میبینم. خوب مسخره از جلوم برو کنار دیگه!

    قامتت چون سرو، چشمانت چون آهو، گیسوانت چون آبشار، نگاهت چون عقاب، خلاصه که هیچ چیزت به آدم نرفته.

    روی یک برگ نوشتم دوست دارم؛ ولی تو مثل یک بز خوردیش.

    خیلی دوست دارم زود به زود ببینمت؛ حیف که بلیط باغ وحش گرونه.

    لرزش صدات، برق نگات، تپش قلبت، نفس های تند و عرقی که روی پیشونیت نشسته همه گویای یه چیز هستند: تیروئیدت پرکاره. برو دکتر!

    تو بهترین، عزیز ترین، مهربون ترین، باحال ترین، خوشگل ترین، خوش تیپ ترین دوستی که داری منم.

    برای نشون دادنه علاقم به تو 3تا کوه میسازم: اولی کوه وفا دومی کوه صداقت سومی کوهی که هر وقت بهم گفتی دوستت ندارم از اون بالا پرتت کنم پایین.

    تو دنیا یه قلب هست که فقط بخاطر تو می تپه. اون قلب فقط قلب خودته!

    میخوام روی یک تکه سنگ بنویسم دلم برات تنگ شده. بعد اون تکه سنگ بخوره تو اون سرت تا بفهمی که دل تنگی چه دردی داره!

    تو در قلب من جا داری. تو در رگ من جا داری. رفتم دکتر گفت انگل داری!

    دیشب جمال رویت، در ماه دیده بودم. گویی فضانوردان، در ماه ریده بودند!

    روزی تو را ز مستی تشبیه ماه کردم. لامپ 100 هم نبودی من اشتباه کردم.

    میخوام که با بوسه گل لباتو پرپر کنم، گلهای پرپر شده رو هدیه به رهبر کنم!

    اون چیه که اولش منم بعدش تویی و آخرش زبون؟  یکمی فکر کن===> گل گاو زبون

    اگر من شیرین بشم تو فرهاد، من لیلی بشم تو مجنون، من نرگس بشم تو سام، من حوا بشم عمرا تو آدم نمیشی!

    نگاهت همچون باران است و قلبم همچون کویر و می دانی که کویر بدون باران زنده است. پس برو بمیر!

    به حرمت گوسفندی که جان حضرت اسمعیل رو نجات داد 7 بار بگو بعععع بعععع و این پیام رو برای 7 تا گوسفند دیگه بفرست.

    سلام، میخوام بگم فردا ساعت 10 صبح خوشگل ها را میگیرن. گفتم اس ام اس بدم یه وقت نری بیرونا. نه نمیگیرنت، ضایع میشی!

    حقیقت زندگی: 1- تو نمیتونی همه دندانهایت را با زبانت لمس کنی 2- همه احمق ها بعد از خوندن حقیقت اول اونو امتحان می کنن 3- حقیقت اول دروغه 4- الان تو لبخند زدی چون یک احمقی 5- به زودی این پیام را واسه یک احمق دیگه می فرستی. تو که هنوز نیشت بازه.

    مهم نیست که با چه تیپ و لباس و ماشینی می آیی. فقط بیا... بیا و آشغال ها را از جلوی در ببر که خیلی بو میده.

    15 . 14 . 13 . 12 . 11 . 10 . 9 . 8 . 7 . 6 . 5 . 4 . 3 . 2 . 1 . دینگ دینگ. طبقه همکف!

    مثل شقایق زندگی کن، کوتاه اما زیبا، مثل پرستو، فصلی کوچ کن، اما هدفمند، مثل پروانه بمیر، دردناک اما با عشق، مثل خر عرعر کن، بلند اما شمرده و خوانا!

    تایتانیک با تمام مسافراش فدای تو... نشدن که... به کوه یخ خوردن!

    از خدا پول خواستم، بانک داد. درخت خواستم، جنگل داد. اتاق خواستم، خونه داد. حالا میترسم ازش تو رو بخوام یه گله گوسفند بده

    برای دیدن ادامه اس ام اس های سرکاری و البته جدیدتر بر روی ادامه مطلب کلیک کنید...

    ما که رفتیم... ... ... کجا دنبال من راه افتادی؟ ... ... ... دنبالم نیا... .... ... میگم نیا... ... ... دارم میرم جیش کنم!

    خیلی وقته میخوام یه چیزی بهت بگم ولی روم نشده. گفتنش برام خیلی سخته... د... دو... دوس... دوسه لیتر بنزین داری به من بدی؟

    اگه شب با هم رفتیم بیرون منم سردم شد، برای اینکه گرم بشم، یه لب... یه لب... یه لبو برام میخری؟

    یه گل خوشگل پشت ویترین یه مغازه دیدم. میخواستم برات بخرمش. به فروشنده گفتم: اون گل چنده؟ گفت: اون گل نیست!... آینست.

    این پیام رو برای 5 نفر بفرست حاجت می گیری. من خودم اول قبول نداشتم مشقامو خوب نوشتم بابام بهم عیدی داد یه توپ قلقلی داد.

    برات اون آخر یه پیام نوشتم. برو بخونش. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... پیام.

    تو قندی، نباتی، شکلاتی، عسلی، یا یه چیز شیرینی نداری بدی من با چاییم بخورم؟

    سالها میگذرد. فصلها پشت سر هم می آیند. کودکان بزرگ میشوند؛ بزرگان پیر. کسی از خود نمیپرسد و ما نیز از خود نپرسیدیم. اما فرزندان ما از ما خواهند پرسید و ما جوابی در پاسخ به آنها نخواهیم داشت. که چرا... واقعآ چرا...؟ پلنگ صورتی هیچ وقت شورت نپوشید؟

    اگه دیدی یه سوسک افتاده و داره دست و پا میزنه، فکر نکن با چیزی زدن تو سرش. اون داره به قیافت میخنده.

    اون بالا نشستی تحویل نمیگیری. اس ام اس نمیدی، زنگ نمیزنی. حداقل یه نارگیل بنداز.

    میدونی «نبات» کیلویی چنده؟ نمیدونی؟ «نقل» چی؟ اونم نمیدونی؟ اشکال نداره، از قدیم گفتن: خر چه داند قیمت نقل و نبات!

    بد ترین درد این نیست که عشقت بمیره. بد ترین درد این نیست که به اونی که دوستش داری نرسی. بد ترین درد این نیست که عشقت ندونه دوسش داری. بد ترین درد اینه که دستشویی داشته باشی اما دستشویی اونورا نباشه.

    دوست دارم بخورمت. نه بخاطر اینکه شیرینی، به خاطر اینکه عسلی. نه بخاطر اینکه خوشمزه ای، بخاطر اینکه تو زندگی یک گویی خورده باشم.

    وقتی صدام می کنی آرزو می کنم کاش کر بودم. تو که لال نمی شی!

    می خوامت نه بخاطر رفاقتت، نه بخاطر صداقتت، شرافتت، ظرافتت، رشادتت، حمایتت، نجابتت، فقط بخاطر خود کثافتت.

    عشق یعنی زندگی را باختن. چند سالی بی دلیل با هر الاغی ساختن.

    چشمهای تو مثل دریاست. اجازه میدی جورابامو توش بشورم؟

    در زندگی برای رسیدن به آزادی راههای مختلفی وجود دارد، فقط باید قیمت آن را پرداخت کرد. از رسالت 500 تومان، از شوش 900 تومان.

    یه روز تو رو تو کوچه دیدم و عاشقت شدم. فرداش تو خیابون دیدمت و دیوونت شدم. امروز تو اتوبان دیدمت. خدا آخر و عاقبتم رو به خیر کنه... عجب ماشینی هستی!

    وقتی به چهره تو فکر می کنم، به شوخ طبعی خدا پی می برم!

    آخه چرا؟ بگو چرا؟ تو که این قدر باهوشی! تو چرا؟ آخه چرا تو که میدونی سر کاری باز تا آخرش میخونی؟

    عرض سلامی به بلندی بیل، به محکمی کلنگ، به گردی اسامبلی، به سرعت فرغون، به تیزی شاقول، به انعطاف پذیری طناب، به لبریزی دوغاب، به سفیدی سیمان، به صافی ماله، به وسعت بشکه، به معرفت عمله، به قدرت کارگر، به ظرافت گچ کار، به لطافت معمار، به شجاعت صاحب کار، به رشادت مهندس، به صلابت جوشکار، به محبت صافکار، به رفاقت همکار، به سر کار گذاشتن توی بیکار.

    بدون زشتی زیبایی معنی نداره، بدون نفهمی فرزانگی معنی نداره، میبینی؟ دنیا به تو احتیاج داره!

    تو گلی مثل گلای قشنگ قالی. تو به ظرافت تار و پود فرشای زیبای ایرانی. اصلا تو خود فرش پاتریسی... همون که یه تختش کمه!

    میدونی اسکل به کی میگن؟  برو جلوتر . . . . . . میدونی اسکل به کی میگن؟ . . . . . . برگرد عقب.

    میتونم یه چیزی رو بهت بگم؟ مطمئن باش از ته قلبم میگم. همیشه از خدا میخواستم که تو زندگی یه همراه خوب بهم بده. همراهی که همیشه کنارم باشه و من بتونم به راحتی باهاش ارتباط بر قرار کنم. خدا یکی رو بهم داد. همراه من نوکیاست، مال تو چیه؟

    علف زیر پاتیم، حالا یه وقت خر نشی بخوریمون!

    جهان بیش از ۶ میلیارد نفر جمعیت داره، یکی نیست به من احمق بگه: چرا واسه تو مسیج میفرستم؟

    نگاهم با نگاهت کرد برخورد، خدا مرگت بده حالم به هم خورد.

    به خدا حیفه توی این مملکت بمونی، کسی قدر تو رو نمیدونه، اگه بری هند اونجا تو رو میپرستن!

    بر سر راه عشق برایت دام پهن کردم. ولی تو با بی تفاوتی رد شدی و گفتی . . .  میگ میگ!

    اگه فکر کردی بری قید چشاتو می زنم؛ اگه فکر کردی بری ازت به آسونی دل می کنم؛ آفرین! یه بار تو عمرت درست فکر کردی.

    اگه خواستی یکی همیشه دوست داشته باشه، تنهات نذاره و بهت وفادار بمونه، برو یک سگ بخر.

    اگه دوست داری عمیق ترین، طولانی ترین و محکم ترین بوس دنیا رو تجربه کنی، بیا پیش خودم تا لباتو بذارم رو لوله جارو برقی.

    من الان بالای یه برج واستادم. شوخی هم ندارم. اگه بدونم دوستم نداری... همین الان با آسانسور میام پایین.

    پنج حقیقت زندگی: 1- تو نمیتونی همه دندوناتو با زبونت لمس کنی. 2- همه احمق ها بعد از خوندن حقیقت، اول اونو امتحان میکنن. 3- حقیقت اول یه دروغه. 4- الان تو لبخند زدی، چون یه احمقی. 5- به زودی این پیام رو برای یه احمق دیگه میفرستی. توکه هنوز نیشت بازه!

    عشق مثل ساعت شنی میمونه. همزمان که قلبت رو پر میکنه، مغزت رو خالی میکنه... البته واسه اونایی که مغزشون پره. تو نگران نباش.

    به من بگو زشت، اما من به تو میگم قشنگ. چه اشکالی داره؟ بذار جفتمون به هم دروغ گفته باشیم.

    عجب! دیگه از انقلاب دور شدیم، از امام حسین فاصله گرفتیم، شهدا را پشت سر گذاشتیم، داریم میرسیم به سه راه ملک شهر نمی خوای پیاده بشی؟

    به دریا بنگرم دریا تو بینم، به صحرا بنگرم صحرا تو بینم. نمیدونم چه کس بر عینکم رید، که هرجا بنگرم آنجا تو بینم.

    همیشه عکس تو رو توی کیف پولم دارم. هر وقت دچار مشکل بزرگی میشم، بهش نگاه میکنم. اون وقت احساس میکنم که هیچ کدوم از مشکلاتم به اندازه این یک دونه وحشتناک نیست.

    اگه خواستی یه کسی، عاشق هم نفسی. عمرشو حیرونت کنه، جونشو قربونت کنه... رو من یکی حساب وا نکن.

    خیلی دوست دارم با توبرم ماهیگیری. آخه هیچکس به اندازه تو کرم نداره!

    اگه دلتنگ باشی هیچکس نمیفهمه، اگه عاشق باشی، هیچکس نمیفهمه، اگه درد داشته باشی هیچکس نمی فهمه، ولی کافیه بگوزی تا همه بفهمند!

    نگریستم به گریستنت. گریستم به نگریستنت. گریستم و تو نگریستی. نگریستم و تو گریستی. گریستم تا نگریستی... چی شد؟ قاطی کردی یا باز هم بگم؟

    سرمو آروم روی شونه های گرمت میذارم و یواشکی دماغمو با لباست پاک میکنم.

    خدا خیرت بده. شنیدم میری بهزیستی برای اونایی که انگشت ندارن دست تو دماغشون می کنی!

    الهی شمع بشی پروانه شم دورت بگردم، فوتت کنم خاموش بشی هر هر بخندم.

    اگر روزی برایت گریه کردم، بدان آن روز پیازی رنده کردم.

    عاشق آن نیست که برای عشقش در سرما آتش روشن کند. عاشق آن است که کتش را بدهد به عشقش، خودش سرما بخورد و 6 تا آمپول بزنه تا دیگه از این غلط ها نکنه!

     

     

     

     

    اس ام اس سرکاری و دو نصف شب به بعد...

     

    ببین یکی میخواست از خواب بیدارت کنه من نذاشتم
    کار خوبی کردم؟
    ………………………………………………………….
    ببین عزیز دلم پاشو………..
    اگه پا نشی قهر میکنما………….
    خب دلم برات تنگ شده…………
    جون من پاشو…………
    پاشدی………….
    افرین عزیزم…………
    حالا که پاشدی ماچم کن بگیر بخواب!
    ………………………………………………………….

    یه سوال: اگه نصف شبی اس ام اس سرکاری بدم بیدارت کنم چی کار می کنی؟
    ………………………………………………………….

    می دونم خوابی عزیزم. ولی من از دوری و دلتنگی تو خوابم نمی بره، مطمئنم اگه می دونستی من به خاطر تو نخوابیدم تو هم نمی خوابیدی
    ………………………………………………………….
    امیدوارم که خواب نبوده باشی چون با این اس ام اس بیدار می شدی!!
    ………………………………………………………….

    .می دونستی شبا که می خوای بخوابی باید گوشی تو خفه کنی!؟؟
    ………………………………………………………….

    .می خواستم ببینم ساعت چنده؟ چون ساعتم خوابیده دلم نیومد بیدارش کنم!
    ………………………………………………………….

    .می دونستی آلان ساعت ۲/۵ نصفه شبه ! اس ام اس زدم ببینم سروقت خوابیدی یا تا آلان بیداری؟!
    ………………………………………………………….

    .ببخشید حواسم نبود این اس ام اس رو می خواستم در طول روز برات بفرستم!
    ………………………………………………………….

    .{یک اس ام اس خالی}
    ………………………………………………………….

    .نصفه شب بخیر!
    ………………………………………………………….

    .صبح ساعت چند بیدار می شی کارت دارم.
    ………………………………………………………….
    .من آلان تو آمریکا هستم می خواستم ببینم راسته میگن وقتی اینجا روز باشه اونجا شبه؟!؟
    ………………………………………………………….
    .نمی دونم چرا شبا احساس عشق و علاقه در من خیلی زیاد میشه ! دلم نیومد اینو بهت نگم!!
    ………………………………………………………….
    .می خواستم ببینم تو هم مثل من دچار بدخوابی شدی یا نه؟؟!
    ………………………………………………………….
    .دیروز ازم ساعت پرسیدی یادم رفت بهت بگم.ساعت ۳/۵ شبه!
    ………………………………………………………….
    .می دونستی اگه نصفه شبا بری تو سایت اس ام اس بده خیلی حال میده!!
    ………………………………………………………….
    .این اس ام اس جهت بیدار کردن شما از خواب فرستاده شده و هیچگونه ارزش مادی و معنوی دیگری ندارد!!
    ………………………………………………………….
    .رک بگم :بیدار شو
    ………………………………………………………….
    خوابی؟ خوب اشکالی نداره هروقت بیدار شدی بهت میگم. بخواب
    ………………………………………………………….
    میخواستم بگم پاهات از زیر پتو اومده بیرون یه وقت سرما نخوری

    سلام .. خوبی
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    جمعه با کسی قرار نذار
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    می خوایم بریم کمک یوزار سیف, گندم درو کنیم . . .

    ———————-

    هرکس در زمان فراوانی , ۷ اس ام اس برایمان ارسال کند ،
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    در زمان قحطی ۱۴ اس ام اس به او خواهیم داد !
    ———————-
    a,b,c,d,e,f,g,h, _ ,j,k,l,m,n,o,p,q,r,s,t,u,v,w,x,y,z
    دنبال i نگرد ! چون فدای u شده !!

    ———————-

    آرزومند قطع برق شما در حین پخش سریال حضرت یوسف !!
    از طرف معبد آمون !!!

    ———————-


    سلام ، ببخشین مزاحم میشم
    میخواستم بدونم با این همه بیشرفت تکنولوژی چرا نوار غزه به سی دی تبدیل نشده !!!؟
    ———————-
    یک عدد خانم تحصیلکرده که مدتیست که از هم اکنون وقت آزاد بیشتری دارد، آماده ازدواج است. سرشناس – پولدار – برنزه! – با خواستگارهای فراوان
    پیشنهادات شما هم بررسی می شود!..

    .
    .

    رایس
    ———————-
    اگه می دونستی دستای سرد من چقدر گرمی دستاتو نیازمنده ، اینقدر دست تو دماغت نمی کردی
    ———————-
    دومی ها… سومی ها… دیپلمه ها… دانشجویان… مهندسان… وکلا… پزشکان… هنرمندان …
    همتون فدای کسی که الان داره این اس ام اس رو می خونه …
    ———————-
    یارو میره معدن
    .
    .
    .
    .
    .
    . بقیش باشه بعدن

    مشترک گرامی این اس ام اس برای بیدار کردن شما در نیمه شب فرستاده شده است لطفا پس از خواندنش لبخند بزنید و سعی کنید دوباره بخوابید !
    ———————–
    شرمنده به خدا، آره میدونم خواب بودی، خوب بابا فحش نده دیگه، کارت داشتم که بیدارت کردم.
    میخواستم بدونم ماهی وقتی غذا میخوره، آب نمیره تو دهنش؟
    ———————–
    اومدم ازت معذرت خواهی کنم . میدونم خیلی تعجب کردی که واسه چی ؟ بعد وقتی میگم نمیفهمی ناراحت میشی . آخه الان مگه ساعت ۳ نصفه شب نیست . خب واسه اینکه نصفه شب بیدارت کردم اومدم ازت عذرخواهی کنم . میشه منو ببخشی !
    ———————–
    می خواستم یه چیز مهم رو بگم
    پاهات از زیر لحاف اومده بیرون . یه وقت سرما نخوری!
    ———————–
    ببین یکی میخواست از خواب بیدارت کنه من نذاشتم
    کار خوبی کردم؟
    ———————–
    ببین عزیز دلم پاشو………..
    اگه پا نشی قهر میکنما………….
    خب دلم برات تنگ شده…………
    جون من پاشو…………
    پاشدی………….
    افرین عزیزم…………
    حالا که پاشدی ماچم کن بگیر بخواب!
    ———————–
    یه سوال: اگه نصف شبی اس ام اس سرکاری بدم بیدارت کنم چی کار می کنی؟
    ———————–
    می دونم خوابی عزیزم. ولی من از دوری و دلتنگی تو خوابم نمی بره، مطمئنم اگه می دونستی من به خاطر تو نخوابیدم تو هم نمی خوابیدی!
    ———————–
    * یه سوال برام پیش اومده، شبا که میگن: “بگیر بخواب” چی رو باید بگیریم؟؟؟ بی خیال حالا، بگیر بخواب!!
    * چند تا اس ام اس جدید اومده زنگ بزن برات بخونم، هزینه ام زیاد نشه!!
    * این اس ام اس فقط برای دویدن شما به سوی موبایل بوده و هیچ خاصیت دیگه نداره!!
    * سلام این اس ام اس صرفاً جهت یادآوری به شما برای مسواک زدن است و ارزش قانونی دیگه ای ندارد. شب بخیر!!
    * همه جا امن و امانه! تو راحت بگیر بخواب!!
    * پاشو سرت از رو متکا افتاده پایین!!
    * مشترک گرامی این اس ام اس به منظور بیدار کردن شما می باشد لطفاً لبخند بزنید!!
    * می گم پاشو یه چند تا اس ام اس بفرستیم اینور اونور مردمو بیدار کنیم. خیلی حال میده!!
    * هر وقت به هوش اومدی به من زنگ بزن!!
    * ببین عزیز دلم پاشو… اگه پا نشی قهر میکنما… خب دلم برات تنگ شده… جون من پاشو… پاشدی… آفرین عزیزم… حالا که پاشدی بوسم کن بگیر بخواب!!
    * سلام. ببخشید بد موقع مزاحم شدم! راستش را بخواهید یه سوالی داشتم خیلی وقت بود ذهنم را مشغول کرده بود، می خواستم بپرسم… می خواستم… اصلاً ولش کن. بزار برای بعد، خب؟!!
    * سلام… تو رو خدا ببخش… نمی خواستم این موقع شب بیدارت کنم… واقعاً ببخش… سعی کن درکم کنی… من موبایلم گم شده زنگ بزن به گوشیم تا ببینم کجاست. شرمنده!!
    * خیلی ببخشید. مثل اینکه موقع بدی مزاحم شدم. خواستم بپرسم آب خوردی، آفتابه رو کجا گذاشتی؟!!
    * سلام. اصلاً نمی خواستم بیدارت کنم ولی مجبورم. من می خوام برم wc ولی تاریکه می ترسم تو رو خدا تو هم بیا!!
    * می خواستم ببینم شبا که می خوای بخوابی گوشیتو خاموش می کنی که سره کارت نزارن…!!
    * خوش حالم که خوابی عزیزم! چون اگه بیدار بودی و می دونستی از دلتنگی تو خوابم نمی بره حتماً خوابت نمی برد!!
    * به اشتیاق اولین دانه برف، به تحمل آخرین برگ پاییز، به گرمای تن خورشید و به زیبایی آسمان شب قسم می خورم که سر کاری!!
    * ببین الآن ساعت ۱۲شبه. ۱ ساعته دیگه قراره که منگلا برن پیش خدا و شفا بگیرن. حواست باشه یادت نره ها، خواب نمونی یه وقت!!
    * هه هه هه گول خوردی من اس ام اس نبیدم وجدان موبایلت بیدم فقط وخاستم منو از جیبت در ویاری تا کمی هوا وخورم جیگر!!
    * این اس ام اس رو فرستادم فقط برای اینکه مشغول باشی و دست تو دماغت نکنی!!

    سلام… تو رو خدا ببخش… نمی‌خواستم این موقع شب بیدارت کنم… واقعاً ببخش.. .سعی کن درکم کنی… من موبایلم گم شده زنگ بزن به گوشیم تا ببینم کجاست. شرمنده‌ام
    غرض مزاحمت بود که به حمدالله حاصل شد
    این اس ام اس رو وقتی دوروبرت کسی نیست بخون. اگر هم عجله داری برو یه جای خلوت و تنهایی بخونش


    پشت سرتو بپا


    کسی نیست داری می خونی؟


    خوب خدا را شکر کسی نیست ببین سرکاری!
    و من خودم را با تو تعریف میکنم
    واسه همینه که زندگیم به گه کشیده شده !

    بی تو هر گز نمی توانم بمیرم
    .
    .
    .
    پس بیا با هم گور به گور بشیم!!!

    از خدا پول خواستم، بانک داد، درخت خواستم، جنگل داد، اتاق خواستم، خونه داد، حالا می ترسم ازش تو رو بخوام، یه گله گوسفند بده!

    می دونی شکست عشقی یعنی چی؟
    یعنی بری پای تخته کنفرانس بدی، بعد بفهمی زیپ شلوارت باز بوده!

    می دونی فرق تو با گه چیه؟……..شوخی کردم هیچ فرقی ندارین!

    امشب میخوام طی یه عملیات شهادت طلبانه
    .
    .
    .
    .فدات شم

    ای مسیج که میروی به سویش
    از جانب من برین به رویش!

    اگه عشق من تو نیستی
    .
    .
    خوب حتما یکی دیگست

    خیلی بی فرهنگ و بی شعوری
    .
    .
    .در جامعه امروز بیداد می کنه

    عصاره همه مهربانی ها را گرفتند و از آن مادر ساختند. (ویلیام شکسپیر)
    قیمت میوه در میادین تره بار به شدت افزایش یافت. قدر خودتو بدون هلو

    آدم تا وقتی زن نداره فقط زن نداره
    وقتی زن داره فقط زن داره!

    بار اول که نگاهم کردی فکر کردم عاشقی،… بار دوم فکر کردم دیوانه ای،… بار سوم فکر کردم دوستم داری… اما بعدها فهمیدم آدم ندیده ای!

    مرد عاشق تا وقتی ازدواج نکرده ناتمام است
    و وقتی که ازدواج کرد کارش تمام است!

    اطلاعیه عمومی: از کلیه طرفداران تیم استقلال دعوت می کنیم
    پول هاشون رو روی هم بذارن و یک دستگاه فاکس برای تیم بخرند تا دوباره آبروی ایران نره.
    یه روز. هه
    یه روز.. هه هه
    یه روز… هه هه هه
    ببخشید الان خنده ام می گیره بعدا برات تعریف می کنم!
    آمازون با تمام درختاش… آسمون با تمام ستاره هاش… دنیا با تمام آدمهاش… بارون با تمام قطراتش خلاصه اگر همه رو با هم جمع کنی، خیلی می شه!

    میدونی بنی‌آدم اعضای یکدیگرند یعنی چی؟ یعنی مثلا تو جیگر منی

    جهان بیش از ۶ میلیارد نفر جمعیت داره…عجب…یکی نیست به من احمق بگه: چرا واسه تو مسیج می‌فرستم

    هر زنی دو مرد را دوست دارد.
    یکی ساخته تخیلات اوست، و دیگری هنوز به دنیا نیامده!

    فرخنده میلاد باسعادت دومین گوسفند شبیه سازی شده بر شما و سایر گوسفندان این مرز و بوم مبارک باد

    برگ از درخت خسته میشه
    پاییز همش بهونه است

    فردا ماه گرفتگی شروع می شه. اگر منو گرفتن، تو مواظب خودت باش!

    زبان اجوج مجوج بلدی ؟ ” یراکرس متشون یسراف نزن روز یرایم راشف تدوخ هب یراد یلیخ منکیم ساسحا ” لطفا از آخر بخون!

    ببخشید از شرکت گاز مزاحمتون میشم میشه یک گاز از لپتون بگیرم

    یه خروس دارم روزی ۶ تا تخم می ذاره
    باور نمی کنی؟ اینم عکسش:
    _=/.l.=
    _(^/^)
    .{= =}/
    _j—–L
    این هم تخم هایی که می ذاره:
    O O 0 O O 0

    یه معادله خیلی جالب :سن خودت رو ضرب در ۴ کن.با ۱۴ جمع کن.حالا تقسیم بر ۳ کن.بعد اینکه نتیجه رو به دست آوردی.برای ابله بعدی بفرست

    قد
    قد
    قد
    قد
    خوبه , فردا تخم گذاشتنم یاد میگیری !!!!!!

     

     

     

     

     

    یک عالمه sms عاشقانه

    شادی را علت باش ، نه شریک ... و غم را شریک باش ، نه دلیل (زرتشت)

    از با تو بودن ، دل عادتی ساخت که هرگز بی تو بودن را باور ندارم !

    سلام به سلامتی باغچه ، که خاکش منم گلش تویی و خارش هرچی نامرده

    سوزن عشقت خورد به تیوپ قلبم و گفت Pisssssssssss ولی بازم مهم نیسسسسسسسسسس!!!

    غمگین و بیقرارم ، زخمی تز از 3 تارم ..... وقتی تو را ندارم نفرین به هرچه دارم

    تقدیم به آنکه دوریش غمم ، خانه اش قلبم و فراموشی اش مرگم است

    روزم سپری شد به امیدی که شب آید ..... شب آمد و دیدم به دلم تاب و تب آمد ..... ای دوست دعا کن من بیچاره مبادا ...... در حسرت دیدار تو جانم به لب آید !!

    داستان زندگی من قصه ای است که متن آن وجود توست و پایانش نبود توست

    غم اگر ترکم کند  تنهای تنها میشوم .... تو اگر ترکم کنی رسوای عالم میشوم

    یادمان نرود که ما برای یک بار ایستادن هزار بار افتاده ایم !

    بر دوش دلم بار غمت سنگین است .... دور از تو همیشه قلب من غمگین است .... آن شب که دلت شکست یادت باشد .... تاوان شکستن دل من این است

    مهرت ای دوست زمانی ز دلم پاک شود که همه پیکر من زیر زمین خاک شود

    آسمون به دریا گفت این بالا خیلی خوبه ، همه جا را میشه دید .... دریا گفت این پائین از اون بالا هم بهتره چون فقط تو رو میشه دید

    قلب کوچکم هنوز چشم انتظار توست .... گرچه بی وفا شد باز بیقرار توست

    دوشاخه گل یا جام مستی .... قربان شما هرجا که هستی ...

    لوتی ترین پیام سال : بند کفشتیم گره بزن خفه شیم !!!!

    غزال خوش غزل تویی .... شیرین تر از عسل  تویی .... بین تمام آدما ..... نگین بی بدل تویی

    در مکتب ما رسم فراموشی نیست .... در مسلک ما عشق هم آغوشی نیست .... مهر تو اگر به هستی ما افتاد .... هرگز به سرش خیال خاموشی نیست

    در مرام ما رفیقان نیست رسم ترک دوست .... عهد با هر کس ببندیم جانمان در دست اوست

    بیا  تنها هوادار دلم باش .... یگانه گل به گلدان دلم باش ..... به وقت غم پرستاری ندارم .... بیا جانا پرستار دلم باش

    هزار سال در این آرزو توانم بود تو هر چه دیر بیایی ، هنوز باشد زود

    مهربانی را اگر قسمت کنند من یقین دارم به ما هم میرسد .... آدمی گر ایستد بر بام عشق دستهایش تا خدا هم میرسد

    آسمان وقف نگاهت گل من ...... ‌مانده ام چشم به راهت گل من ...... هر کجا هستی و باشی گویم ...... که خدا پشت و پناهت گل من

     مهم نبوده سوختنم ، دور از تو پرپر زدنم ..... مهم تو بودی عشق من، نه قصه شکستنم ...... به افتخار عشق تو میگم که بازنده منم .....

    ادامه sms ها در ادامه مطلب...


     نمیگم دلم اسیره نمیگم پیش تو گیره  ..... من میگم اگه نباشی دلم از غصه می میره

     عطر حرفات واسه من بوی گل شقایقه ..... تو رو دیدن واسه من قشنگ ترین دقایقه

     غیر از غم عشق تو ندارم غم دیگر ..... شادم که جز این نیست مرا همدم دیگر

     یکی در آرزوی دیدن توست ، یکی در حسرت بوسیدن توست .... ولی من ساده و بی ادعایم ، تمام هستی ام خندیدن توست

     هر کدوم از ما چون فرشتگانی با 1 بال هستیم ، تنها زمانی قادر به پرواز خواهیم بود که در آغوش هم باشیم 

    نگو هرگز خدا حافظ که از تنهایی بیزارم ... ز پیش من نرو هرگز که من تنها تو را دارم

     روی خرابترین خرابه تخت جمشید می نویسم : خرابتم لوتی

     اگه تنم کویره ... اگه نگام فقیره ... یه قلب پاک و ساده .... به عشق تو اسیره !

     در جهان هرگز نشو مدیون احساس کسی .... تا نگردد رایگان عشقت گروگان کسی

     از شب پرسیدم چه بنویسم برای کسیکه دوستش دارم ؟ گفت بنویس بی تو فردایی ندارم

     سودای دلم قسمت هر بی سر و پا نیست ..... خوش باش که یک لحظه دلم از تو جدا نیست

     تقدیم به آنکه محبتش در خاطرم ، خاطرش در یادم و یادش دردلم زنده است

     عاشقان را عشق فرمان میدهد و لوتیان را معرفت

     سعی کن به آنچه دوست  داری برسی و گرنه مجبوری به آنچه رسیدی دوستش بداری

     خودم : شمع .... دلم : غریب .... کوله بارم : حسرت .... گناهم : عشق .... عشق و امیدم : دیدار تو

     بزرگترین ارتفاعی که باعث مرگم میشه افتادن از چشم توست 

     خط عشق : یعنی راهی که در آن وقتی پا گذاشتی هرچی داری ازت میگیره و داغونت میکنه!!!!

     عابر شهر چشاتم دل من اهل ریا نیست .... اونی که مثل تو باشه حتی توی قصه ها نیست

     تنها دارویی که دو خاصیت داره چشمای نازته که هم آروم میکنه هم داغون

    میدونی بی نمک ترین آدم روی زمین کیه ؟ خب تویی دیگه ، آخه عسل که نمک نداره !!

     ما هرچی تلخی بود امتحان کردیم ولی دیدیم هیچ چیزی تلختر از ندیدنت نیست

     من الان تعمیرگاه سرکوچتونم میدونی چرا ؟ چون خرابتم !!

     گر مستی چشمان سیاه تو گنا ه است ، من طالب آن مستی و خواهان گناهم

     اسمتو روی کوه نوشتم خراب شد ، روی شمع نوشتم آب شد ، روی قلبم نوشتم شکست ، جمع کن خودتو با این اسمت

     میدونی صفای آدمهای پابرهنه به چیه ؟ هیچ ریگی تو کفششون نیست . پا برهنتیم رفیق

     دوستم بدار آنقدر که دوستت دارم ، فراموشم نکن که دوستت داشته باشم

     یک شاخه گل یک دنیا مهربونی ، تقدیم به توکه هم گلی هم مهربونی

    وقتی کسی به دل نشست ، نشستنش مقدس است ، حتی اگر نخواهدت نفس کشیدنش بس است

     صفحه ساعتم را تیره میکنم تا نبینم لحظات بی تو بودن را

     کندوی باغ هستی بی تو عسل ندارد ... بی تو کتاب عشقم ضرب المثل ندارد

     ما فقیران قلبمان بی کینه است ... دوستی با هرکه کردیم جای آن در سینه است

     کاش دنیا ساعت بود و من و تو عقربه هاش ، اونوقت هر یک ساعت یک بار به هم میرسیدیم

     ذغال قلیونتم رفیق ! می سوزم تا بسازمت

     از با تو بودن ، دل عادتی ساخت ، که هرگز بی تو بودن را باور ندارم

     از دست زمانه تیر باید بخوری .... دائم غم ناگزیر باید بخوری .... صد مرتبه گفتم عاشقی کار تو نیست .... بچه تو هنوز شیر باید بخوری

     دفتر نقاشی من تو شهر غم گم شده ... به کی بگم ؛ با معرفت دلم برات تنگ شده !!!

    بمیرد انکه غربت را بنا کرد .... تو را از من مرا از تو جدا کرد 

     نگو هرگز خداحافظ که از تنهایی بیزارم ..... زپیش من نرو هرگز که من تنها تو را دارم

     عشق تو به تار و پود جانم بسته است ..... بی روی تو درهای جهانم بسته است

     در دریای نیلفام خوابهای شیرین شب ، صدف های رنگین خیال را می کاوم ، شاید مروارید رویای تو را در آن یابم

    نمیگم دوست دارم ، نمیگم عاشقتم ، میگم دیونتم که اگه یه روز ناراحتت کردم بگی بی خیال دیونست دیگه ...

    یادت باشه وقتی بارون اومد صورتتو ازش دریغ نکنی ، چون از آسمون تا زمینو به امید بوسیدن تو اومدن

    آن شب که دلی بود به میخانه نشستیم ... آن عهد که بستیم به پیمانه شکستیم ... ای فاتح هر قلب همان طور که گفتی ... ما عهد شکستیم ولی دل نشکستیم ...

     خدایا نسیم نوازش کجاست ... کویرم ، سرآغاز بارش کجاست .... بیا تا به لبخند عادت کنیم ... به این راز پیوند عادت سکنیم .... بیا ساده مثل چکاوک شویم ... بیا باز گردیم و کودک شویم

     تو دریایی و من موجی اسیرم .... که می خواهم در آغوشت بمیرم ..... بیا دریای من آغوش بر کش ..... نمی خواهم جدا از تو بمیرم

     هوس بازان کسی را که زیبا می بینند دوست دارند اما عاشقان کسی را که دوست دارند زیبا می ببنند 

     اگر می دانستی چه قدر دوستت دارم ، هیچ گاه برای آمدنت باران را بهانه نمی کردی ، رنگین کمان من ....

     برای زندگی کردن دو چیز لازم است : قلبی که دوستت بدارد و قلبی که دوستش بداری

     اگر تو بیایی به پرستاری من .... شب هجران نکند قصد دل آزاری من

     اگر دنیا پر از عاشق نباشه .... تو این دنیا دل صادق نباشه ..... همون بهتر که این دنیا نباشه .... زمین و آسمون یکجا فنا شه

     عشق، نردبانی است که ما را از خود بالا می کشد .... عشق، همان فعل انفعالی است که در برابر گل سرخ به ما دست می دهد ..... عشق ، عزرائیل زیبایی است که رسید ، جسم ما را می گیرد و قبض روح را امضا می کند .... عشق، اولین آهی است که در آیینه کشیده ایم ..... عشق ، اولین حقوق ما از باجه معرفت است ..... عشق ، خرید و فروش با پای عاشق و معشوق است

     قلب من یک جاده تاریک بود .... با تو قلبم کلبه پیوند شد .... اشک هایم مثل نیلوفر شکفت .... حاصلش یک اسمان پیوند شد

     جاده عشق تا اطلاع ثانوی لیز و لغزنده می باشد ..... از عاشقانی که قصد سفر در این جاده را دارند ، خود را به زنجیر محبت و صمیمیت مجهز کنند . پلیس راه عاشقان

     بخشندگی را از گل بیاموز ، زیرا حتی ته کفشی که لگد مالش می‌کند را هم خوش بو می‌کند 

     عاشق شدن مثل دست زدن به آتیش می مونه . پس سعی کن تا وقتی که جراتش رو پیدا نکردی هیچ وقت بهش دست نزنی ، اما اگه بهش دست زدی سعی کن طاقتش رو داشته باشی که تو دستهات نگهش داری

     لحظه دیدن تو لحظه مرگ من است ، مرگ پایان من نیست آغاز عشق من است

     عشق یعنی حسرتی در یک نگاه ..... عشق یعنی غربتی بی انتها ..... عشق یعنی فرصت اما کوتاه .... عشق یعنی مرگ اما بی صدا

     عشق یعنی: چون خورشید، تابیدن بر شب های دوست... ؛ و چون برف ، ذوب شدن بر غم های دوست 

     عاشق سر مست و بی پروا منم ..... بی خبر از خیش و از دونیا منم ..... بس که با جان و دلم آمیختی ...... کس نداند این تو هستی یا منم...؟؟؟

     میدونی فرق تو با خون چیه ؟ خون میره تو قلب و بر میگرده ولی تو رفتی تو قلب و بر نمیگردی

     همیشه با غمت من در ستیزم ..... به این خاطر همیشه اشک ریزم ..... به هر برگ گلی این را نوشتم : ..... تویی امید من تنها عزیزم

     لاک پشت ها هم عاشق میشن ولی تحمل درد عشق براشون راحته ، چون حداقل عشقشون آروم آروم ترکشون میکنه

     کاش میشد بر جدایی خشم کرد .... شاخه های نسترن را با تواضع پخش کرد .... کاش میشد خانه ای از مهر ساخت ..... مهربانی را در آن سرمشق کرد

     وقتی می خواهم بگویم چقدر برایم عزیزی ، واژه ها کم می آورند به همین جهت ساده می گویم که دوستت دارم

    میدونی بهترین دوست کیه ؟ اونی که اولین قطره اشک تو رو میبینه ، دومیشه پاک میکنه ، سومیشو تبدیل به خنده میکنه

    زیباست که با خدای خود چت بکنیم ..... در سایت نماز شب عبادت بکنیم ..... ای کاش که ما فلاپی دلها را ...... با عشق علی و آل ، فرمت بکنیم

    یه خره با حسرت به اسب نگاه میکنه و میگه : ای کاش تحصیلاتم را ادامه داده بودم !!

    فاصله گرفتن از آدمهایی که دوستشان داریم بی فایده است ، زمان به زودی به ما نشان خواهد داد که جانشینی برای آنها نداریم

    هیچ گاه یک برگ سفید را قاب نمیگیرند ، برای قاب گرفتن باید حرفی برای گفتن داشت

    گرمترین احساست را تقدیم کسی کن که ، همواره در سردترین لحظه ها به یاد تو بوده است

    اگه مثل شپش توی موهام باشی ، قول میدم برای موندنت تا آخر عمر حموم نرم

    آه ای مردی که لبهای مرا ، از شراره بوسه ها سوزانده ای ، هیچ در عمق دو چشم خاموشم ، راز این دیوانگی را خوانده ای ، هیچ در عمق دو چشم خاموشم ، راز این دیوانگی را خوانده ای ، هیچ میدانی که من در قلب خویش ، نقشی از عشق تو پنهان داشتم ، هیچ میدانی کز این عشق نهان آتشی سوزنده بر جان داشتم ، خلوتی میخواهم و آغوش تو ، خلوتی میخواهم و لبهای جانم ، تا به تو ساغری از باده ی مستی دهم ، آه ای مردی که لبهای مرا از شراره بوسه ات سوزانده ای ، این کتاب بی سرانجام است و تو ، صفحه ی کوتاهی از آن را خوانده ای

    مهربانی را اگر قسمت کنیم .... من یقین دارم به ما هم میرسد .... آدمی گر ایستد بر بام عشق ..... دستهایش تا خدا هم میرسد

    من پر از حرف سکوتم ..... خالیم رو به سقوطم .... بی تو و آبی عشقت .... تشنه ام ، کویر لوتم

    پلک نمیزنم ، نکند به اندازه یک چشم برهم زدن ، چشم از دلم برداری

    رو غبار پشت شیشه ، اسم خوبت رو نوشتم ..... مثل هر روز و همیشه اینه انگار سرنوشتم .... رو تن سرد درختا ، اسممون رو حک میکردم .... به امید روز دیدار به تو هرگز شک نکردم

    عشق را از ماهی بیاموز که چه بی پایان آب را پر از بوسه های بی پاسخ میکند

    من آن تنهای شبگردم که در پس کوچه قلبم به دنبال تو میگردم

    اگر مردن سزای عاشقان است ، برای مردنم هر شب دعا کن

    شمع سوزان تو ام اینگونه خاموشم نکن .... گرچه دور افتاده ام اما فراموشم نکن

    وقتی قلبت شکست خرده هایش را یه گوشه نگه دار ، درسته که هیچ وقت مثل اولش نمیشه ولی شاید بتونی تکه های گم شده قلب دیگری باشی

    عاشق آن نیست که که عشق تکیه کلامش باشد .... عاشق آن است که وفاداری مرامش باشد

    با خون و غم نوشتم غربت مکان ما نیست .... از یاد بردن دوست هرگز مرام ما نیست


     


     

    تو گلی... عین گلای قشنگ قالی... تو به ظرافت تار و پود فرش های زیبای ایرانی... اصلاً تو خود فرشه پاتریسی... همونی که یه تختش کمه (:

     


      
      اس ام اس قاطی پاتی  


    اس ام اس های عاشقانه زیبا و جذاب و جدید امروز

    پرتودرمانی با یون کربن ودرمان با گیراندازی نوترون بور

    پرتودرمانی با یون کربن

    از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

    پرش به: ناوبری, جستجو

    پرتودرمانی با یون کربن (به انگلیسی: Carbon Ion Radiotherapy)، نوعی پرتودرمانی است که در آن از ایزوتوپ کربن-۱۲، استفاده می‌گردد.[۱]

    کاربرد این روش در درمان برخی گونه‌های سرطان است.[۲]

    این روش نخستین بار در آزمایشگاه ملی لارنس برکلی توسعه پیدا کرد. امروزه مراکز معدودی در حال حاضر صاحب این نوع فناوری نوین در فیزیک پزشکی هستند، که اکثر آنها در ژاپن و اروپا هستند. این روش هنوز تحتپژوهش قرار دارد، و بصورت بالینی وارد پرتودرمانی نگردیده.


    درمان با گیراندازی نوترون بور

    از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

    پرش به: ناوبری, جستجو
    طرح یک سیستم درمانی BNCT در فنلاند

    درمان با گیراندازی نوترون بور (به انگلیسی: Boron Neutron Capture Therapy) مشهور به BNCT، نوعی پرتودرمانی است که در آن از ایزوتوپ بور-۱۰، و نیز پرتوهای نوترون استفاده می‌گردد.[۱]

    کاربرد این روش در درمان برخی گونه‌های سرطان است.[۲]

    مراکز معدودی در حال حاضر صاحب این نوع فناوری نوین در فیزیک پزشکی هستند، و این روش هنوز تحت پژوهش قرار دارد، و بصورت جامع وارد پرتودرمانی بالینی نگردیده



    انرژی خورشیدی

    خورشید زمین را گرم و روشن می‌کند. گیاهان و جانوران نیز انرژی خورشیدی را لازم دارند تا زنده بمانند. اگر خورشید نبود یا از زمین خیلی دورتر بود و گرمای کمتر به ما می‌رسید، سطح زمین خیلی سرد و تاریک می‌شد و هیچ موجودی نمی‌توانست روی آن زندگی کند. همه ما به انرژی نیاز داریم، انرژی مانند نیرویی نامرئی در بدن ما وجود دارد و آن را بکار می‌اندازد. اگر انرژی به بدن نرسد، توانایی انجام کار را از دست می‌دهیم و پس از مدتی می‌میریم.

    ما انرژی را از غذایی که می‌خوریم یدست می‌آوریم. با هر حرکت و کاری که انجام می‌دهیم، بخشی از انرژی موجود در بدن صرف می‌شود. حتی برای خواندن این مطلب هم مقداری انرژی لازم است. برای همین باید هر روز غذاهای کافی و مناسبی را بخوریم. گیاهان و جانوران نیز برای زنده ماندن و رشد و حرکت ، به انرژی نیاز دارند، که منشأ همه اینها از خورشید می‌باشد.


    تصویر




    تمام دستگاهها و ماشینهای ساخته شده بدست انسان نیز با استفاده از انرژی کار می‌کنند. بسیاری از این ماشینها برقی هستند. حتما شما هم از دستگاههایی مثل رادیو ، تلویزیون ، اطو ، یخچال و ... استفاده می‌کنید. اگر به هر دلیلی برق خانه قطع شود، تمام این دستگاهها از کار می‌افتند و بدون استفاده می‌شوند. اما آیا می‌دانید برق چطور تولید می‌شود؟ برای تولید برق ، سوختهایی مثل زغال سنگ ، نفت و گاز را می‌سوزانیم. این نوع سوختها را سوخت فسیلی می‌نامند.

    سوختهای فسیلی از باقی مانده گیاهان و جانورانی بوجود آمده‌اند که میلیونها میلیون سال قبل روی زمین زندگی می‌کردند. وقتی این جانوران و گیاهان مردند و از بین رفتند، سالهای زیادی زیر فشار لایه‌های زمین ماندند تا به زغال سنگ و نفت و گاز تبدیل شدند و می‌بینیم که همه انواع مختلف انرژی که قبل تبدیل به یکدیگر نیز هستند از یک منبع به نام خورشید ناشی شده و یا به آن مربوط می‌شود. تابش خورشید منشأ اغلب انرژیهایی است که در سطح زمین در اختیار ما قرار دارد.


    • باد : ناشی از اختلاف دمای هوا و حرکت نسبی اتمسفر زمین است.
    • آبشار : ناشی از تبخیر و بارانی که از آن نتیجه می‌شود.
    • چوب ، زغال سنگ ، نفت و ... که منشا گیاهی دارند به کمک کلروفیل و خورشید ساخته شده‌اند.



    تصویر




    خورشید چیست؟

    خورشید یک راکتور هسته‌ای طبیعی بسیار عظیم است. که ماده در آن جا بر اثر همجوشی هسته‌ای به انرژی تبدیل می‌شود و هر روز حدود 350 میلیارد تن از جرمش به تابش تبدیل می‌شود، دمای داخلی آن حدود 15 میلیون درجه سانتیگراد است. انرژیی که بدین ترتیب به شکل نور مرئی ، فرو سرخ و فرابنفش به ما می‌رسد 1 کیلو وات بر متر مربع است. خورشید به توپ بزرگ آتشین شباهت دارد که صد بار بزرگتر از زمین است.

    این ستاره‌ها از گازهای هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است. گازها انفجارهای بزرگی را بوجود می‌آورند و پرتوهای قوی گرما و نور را تولید می‌کنند. این پرتوها از خورشید بسوی زمین می‌آیند در طول راه ، یک سوم آنها در فضا پخش می‌شوند و بقیه بصورت انرژی گرما و نور به زمین می‌رسند. می‌دانیم که سرعت نور 300000 کیلومتر در ثانیه است. از سوی دیگر ، 8 دقیقه طول می‌کشد که نور خورشید به زمین برسد. بنابراین می‌توان فاصله خورشید تا زمین را حساب کرد. در این مسیر طولانی ، مقدار زیادی از نور و گرمای خورشید از دست می‌رود، اما همان اندازه‌ای که به زمین می‌رسد، کافی است تا شرایط مناسبی برای زندگی ما و جانوران و گیاهان بوجود آید.



    تصویر

    منبع انرژی خورشیدی


    خورشید نه تنها خود منبع عظیم انرژی است، بلکه سرآغاز حیات و منشاء تمام انرژیهای دیگر است. طبق برآوردهای علمی در حدود ۶۰۰۰ میلیون سال از تولد این گوی آتشین می‌گذرد و در هر ثانیه ۲/۴ میلیون تن از جرم خورشید به انرژی تبدیل می‌شود. با توجه به وزن خورشید که حدود ۳۳۳ هزار برابر وزن زمین است. این کره نورانی را می‌توان به‌عنوان منبع عظیم انرژی تا ۵ میلیارد سال آینده به حساب آورد.

    قطر خورشید ۶۱۰ × ۳۹/۱ کیلومتر است و از گازهایی نظیر هیدروژن (۸/۸۶ درصد) هلیوم (۳ درصد) و ۶۳ عنصر دیگر که مهم‌ترین آنها اکسیژنکربننئون و نیتروژن است تشکیل شده‌است.

    میزان دما در مرکز خورشید حدود ۱۰ تا ۱۴ میلیون درجه سانتیگراد می‌باشد که از سطح آن با حرارتی نزدیک به ۵۶۰۰ درجه و به صورت امواج الکترو مغناطیسی در فضا منتشر می‌شود.

    زمین در فاصله ۱۵۰ میلیون کیلومتری خورشید واقع است و ۸ دقیقه و ۱۸ ثانیه طول می‌کشد تا نور خورشید به زمین برسد. بنابراین سهم زمین در دریافت انرژی از خورشید حدود از کل انرژی تابشی آن می‌باشد.

    جالب است بدانید که سوختهای فسیلی ذخیره شده در اعماق زمین، انرژیهای باد و آبشار و امواج دریاها و بسیاری موارد دیگر از جمله نتایج همین مقدار انرژی دریافتی زمین از خورشید می‌باشد.


    خورشید برای بیلیونها سال انرژی را تولید کرده است . انرژی خورشیدی ، پرتوهای خورشید است که به زمین می رسد .


    انرژی خورشید به طور مستقیم یا غیر مستقیم می تواند دیگر اشکال انرژی تبدیل شود ، همانند گرما و الکتریسیته . موانع اصلی ( مشکلات ، یا انتشار برای فائق آمدن ) انرژی خورشیدی شامل

    (1) روشها متغیر و متناوب که آن به سطح می رسد 

    (2 ) ناحیه بزرگ برای جمع آوری و ذخیره آن در یک سرعت مفید مورد نیاز است .

    انرژی خورشید برای حرارت آب ، برای استفاده دینامیکی ، حرارت فضایی ساختمانها ، خشک کردن تولیدات کشاورزی و تولید انرژی الکتریسیته مورد استفاده قرار می گیرد .


    در سال 1830 شاره شنای انگلین به نام جون هر شل John Herschel یک جعبه جمع آوری خورشیدی را برای پختن غذا در طول یک سفر در افریقا استفاده کرد . هم اکنون مردم تلاش می کنند انرژی خورشیدی را برای چیزهای زیادی استفاده کنند .


    کاربردهای الکتریکی فتوو لتایک ها را آزمایش می کنند یک فرایند که توسط آن انرژی نور خورشید به طور مستقیم به الکتریسیته تبدیل می شود . الکتریسیته می تواند به طور مستقیم از انرژی خورشید تولید شود و ابزارهای فتوولتایک استفاده کند یا به طور غیر مستقیم از ژنراتورهای بخار ذخایر حرارتی خورشیدی را برای گرما بخشیدن به یک سیال کاربردی مورد استفاده قرار می دهند .

    انرژی فتو ولتایک


    انرژی فتو ولتایک . تبدیل نور خورشید به الکتریسیته از میان یک سلول فتو ولتاتیک (pvs) می باشد، کخ بطور معمول یک سلول خورشیدی نامیده می شود. سلول خورشیدی یک ابزار غیر مکانیکی است که معمولاً از آلیاز سیلیکون ساخته شده است.

    نور خورشید از فتو نهی ،یا ذرات انرزی خورشیدی ساخته شده است این فتو نهی مغادیر متغیر انرژی را شامل می شود مشابه طول مولد های متفاوت اسپکتروم های نوری هستند .

    وقتی فتو نهی به یک سلول فتو ولتاتیک بر خورد می کند، ممکن است منعکس شوند ،مستفیم از میان آن عبور کنند ،یا جذب شوند. فقط فتو نهی جذب شده انرژی را برای تولید الکتریسیته فراهم می کنند .وقتی که نور خورشید کافی یا انرژی توسط جسم نیمه رسانا جذب شود ،الکترون از اتم های جسم جابجا می شوند.


    رفتار خاصی سطح جسم در طول ساختن باعث می شود سطح جلویی سلول که برای الکترون های آزاد بیشتر پذیرش یابد .بنا براین الکترون ها بطور طبیعی به سطح مهاجرت می کنند .




    زمانی که الکترون ها موقعیت n را ترک می کنند و سوراخ هایی شکل می گیرد .تعداد الکترونها زیاد است ،هر کدام یک بار منفی را حمل می کنند و به طرف جلو سطح سلول می روند ،در نتیجه عدم توازون بار بین سلولهای جلویی وسطوح عقبی یک پتانسیل ولتاژ .شبیه قطب های مثبت ومنفی یک باطری ایجاد می شود.

    وقتی که دو سطح از میان یک راه داخلی مرتبط می شود ،الکتریسیته جریان می یابد .

    سلول فتو ولتاتیک قاعده بلوک ساختمان یک سیستم pv است.

    سلولهای انفرادی می توانند در اندازه هایی از حدود cm 1 تا cm10 از این سو به آن سو متغیر می شود .

    با این وجود ،توان 1یا 2 وات تولید می کند ،که انرژی کافی برای بیشتر کار بردها نیست.برای اینکه بازده انرژی را افزایش دهیم ،سلولها بطور الکتریکی به داخل هوای بسته یک مدول سخت مرتبط می شود .

    مدولها می توانند بیشتر برای شکل گیری یک آرایش مرتبط شوند.

    اصطلاح آرایش به کل صفحه انرژی اشاره می کند ،اگر چه آن از یک یا چند هزار مدول ساخته شدهباشد ،آن تعداد مدولها ی مورد نیاز می توانند بهم مرتبط شوند برای اینکه اندازه آرایش مورد نیاز (تولید انرژی) را تشکیل دهند.

    اجرای یک آرایش فتو ولتاتیک به انرژی خورشید وابسته است .

    شرایط آب وهوایی (همانند ابر و مه )تاثیر مهمی روی انرزی خورشیدی دریافت شده توسط یک آرایش pv و در عوض ،اجرایی آن دارد .بیشتر تکنولوژی مدول های فتو ولتاتیک در حدود 10 درصد موثر هستند در تبدیل انرژیخورشید با تحقیق بیشتر مرتبط شوند برای اینکه این کار را به 20 درصدافزایش دهند.


    سلولهای pv که در سال 1954 توسط تحقیقات تلفنی بل bell کشف شد حساسیت یک آب سیلیکونی حاضر به خورشید را به طور خاصی آزمایش کرد .ابتدا در گذشته در دهه 1950،pvs برای تامین انرژی قمر های فضا در یک مورد استفاده قرار گرفتند.

    موفقیت pvs در فضا کار برد های تجاری برای تکنو لوژی pvs تولید کرد .ساده ترین سیستم های فتو ولتاتیک انرژی تعداد زیادی از ماشین حساب های کوچک و ساعتهای مچی را هر روز استفاده کردند.

    بیشتر سیستم های پیچیده الکتریسیته را برای پمپاژ آب ،انرژی ابزارهای ارتباطی ،وحتی فراهم کردن الکتریسیته برای خانه هایمان فراهم می کنند .

    تبدیل فتو ولتاتیک به چندین دلیل مفید است .تبدیل نور خورشیدبه الکتریسیته مستقیم است ،بنابراین سیستم های تولید کننده مکانیکی به حجم زیادی لازم نیستند .خصوصیت مدولی انرژی فتو ولتاتیک اجازه می دهد به طور سریع آرایش ها در هر اندازه مورد نیاز یا اجازه داده شده نصب شوند .

    همچنین ،تاثیر محیطی یک سیستم فتو ولتاتیک حد اقل است ،آب را برای سیستم نیاز ندارد پختن و تولید محصول فرعی نیست .سلولهای فتوولتاتیک ،همانند باتریها ،جریان مستقیم (dc)را تولید می کنند که به طور عمومی برای برای راههای کوچکی مورد استفاده است (ابزار الکترونیک).وقتی که جریان مستقیم از سلولهای فتوولتاتیک برای کاربردهای تجاری یا لحیم کردن کار برد های الکتریکی استفاده می شود .

    شبکه های الکتریکی بایستی به جریان متناوب (AC)برای استفاده تبدیل کننده ها تبدیل شوند ،ابزارهای حالت جامد که جریان مستقیم را به جریان متناوب تبدیل می کنند . به طور تاریخی PVS در جاهای دور برای تولید الکتریسیته بکار گرفته شده است .با این وجود یک بازار برای تولید از PVS را توزیع کنند ممکن است با بی نظمی قیمتهای تبدیل و توزیع همزمان با بی نظمی الکتریکی توسعه داده شود .

    جایگزین ژنراتو های کوچک مقیاس عددی در تغذیه کنندهای الکتریکی می توانند اقتصاد واعتبار سیستم توزیع را بهبود بخشد.


    تاریخچه

    شناخت انرژی خورشیدی و استفاده از آن برای منظورهای مختلف به زمان ماقبل تاریخ باز می‌گردد. شاید به دوران سفالگری، در آن هنگام روحانیون معابد به کمک جامهای بزرگ طلائی صیقل داده شده و اشعه خورشید، آتشدانهای محرابها را روشن می‌کردند. یکی از فراعنه مصر معبدی ساخته بود که با طلوع خورشید درب آن باز و با غروب خورشید درب بسته می‌شد.

    ولی مهم‌ترین روایتی که درباره استفاده از خورشید بیان شده داستان ارشمیدس دانشمند و مخترع بزرگ یونان قدیم می‌باشد که ناوگان روم را با استفاده از انرژی حرارتی خورشید به آتش کشید گفته می‌شود که ارشمیدس با نصب تعداد زیادی آئینه‌های کوچک مربعی شکل در کنار یکدیگر که روی یک پایه متحرک قرار داشته‌است اشعه خورشید را از راه دور روی کشتیهای رومیان متمرکز ساخته و به این ترتیب آنها را به آتش کشیده‌است. در ایران نیز معماری سنتی ایرانیان باستان نشان دهنده توجه خاص آنان در استفاده صحیح و مؤثر از انرژی خورشید در زمان‌های قدیم بوده‌است.

    با وجود آنکه انرژی خورشید و مزایای آن در قرون گذشته به خوبی شناخته شده بود ولی بالا بودن هزینه اولیه چنین سیستمهایی از یک طرف و عرضه نفت و گاز ارزان از طرف دیگر سد راه پیشرفت این سیستمها شده بود تا اینکه افزایش قیمت نفت در سال ۱۹۷۳ باعث شد که کشورهای پیشرفته صنعتی مجبور شدند به مسئله تولد انرژی از راههای دیگر (غیر از استفاده سوختهای فسیلی) توجه جدی‌تری نمایند.


    کاربردهای انرژی خورشید

    در عصر حاضر از انرژی خورشیدی توسط سیستم‌های مختلف و برای مقاصد متفاوت استفاده و بهره‌گیری می‌شود که عبارت‌اند از:

    1. استفاده از انرژی حرارتی خورشید برای مصارف خانگی، صنعتی و نیروگاهی.
    2. تبدیل مستقیم پرتوهای خورشید به الکتریسیته بوسیله تجهیزاتی به نام فتوولتائیک.

    استفاده از انرژی حرارتی خورشید

    این بخش از کاربردهای انرژی خورشید شامل دو گروه نیروگاهی و غیر نیروگاهی می‌باشد.

    کاربردهای نیروگاهی

    تأسیساتی که با استفاده از آنها انرژی جذب شده حرارتی خورشید به الکتریسیته تبدیل می‌شود نیروگاه حرارتی خورشیدی نامیده می‌شود این تأسیسات بر اساس انواع متمرکز کننده‌های موجود و بر حسب اشکال هندسی متمرکز کننده‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:

    • نیروگاههایی که گیرنده آنها آینه‌های سهموی ناودانی هستند
    • نیروگاه‌هایی که گیرنده آنها در یک برج قرار دارد و نور خورشید توسط آینه‌های بزرگی به نام هلیوستات به آن منعکس می‌شود. (دریافت کننده مرکزی)
    • نیروگاه‌هایی که گیرنده آنها بشقابی سهموی (دیش) می‌باشد

    قبل از توضیح در خصوص نیروگاه خورشیدی بهتر است شرح مختصری از نحوه کارکرد نیروگاه‌های تولید الکتریسیته داده شود. بهتر است بدانیم در هر نیروگاهی اعم از نیروگاههای آبی، نیروگاههای بخاری و نیروگاههای گازی برای تولید برق از ژنراتورهای الکتریکی استفاده می‌شود که با چرخیدن این ژنراتورها برق تولید می‌شود. این ژنراتورهای الکتریکی انرژی دورانی خود را از دستگاهی بنام توربین تأمین می‌کنند. بدین ترتیب می‌توان گفت که ژنراتورها انرژی جنبشی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کنند. تأمین کننده انرژی جنبشی ژنراتورها، توربین‌ها هستند توربینها انواع مختلف دارند در نیروگاههای بخاری توربینهایی وجود دارند که بخار با فشار و دمای بسیار بالا وارد آنها شده و موجب به گردش در آمدن پره‌های توربین می‌گردد. در نیروگاه‌های آبی که روی سدها نصب می‌شوند انرژی پتانسیل موجود در آب موجب به گردش در آمدن پره‌های توربین می‌شود.

    بدین ترتیب می‌توان گفت در نیروگاههای آبی انرژی پتانسیل آب به انرژی جنبشی و سپس به الکتریکی تبدیل می‌شود، در نیروگاههای حرارتی بر اثر سوختن سوختهای فسیلی مانند مازوت، آب موجود در سیستم بسته نیروگاه داخل دیگ بخار (بویلر) به بخار تبدیل می‌شود و بدین ترتیب انرژی حرارتی به جنبشی و سپس به الکتریکی تبدیل می‌شود در نیروگاههای گازی توربینهایی وجود دارد که بطور مستقیم بر اثر سوختن گاز به حرکت درآمده و ژنراتور را می‌گرداند و انرژی حرارتی به جنبشی و سپس به الکتریکی تبدیل می‌شود. و اما در نیروگاههای حرارتی خورشیدی وظیفه اصلی بخش‌های خورشیدی تولید بخار مورد نیاز برای تغذیه توربینها است یا به عبارت دیگر می‌توان گفت که این نوع نیروگاهها شامل دو قسمت هستند:

    • سیستم خورشیدی که پرتوهای خورشید را جذب کرده و با استفاده از حرارت جذب شده تولید بخار می‌نماید.
    • سیستمی موسوم به سیستم سنتی که همانند دیگر نیروگاههای حرارتی بخار تولید شده را توسط توربین و ژنراتور به الکتریسیته تبدیل می‌کند.

    نیروگاههای حرارتی خورشید از نوع سهموی خطی

    در این نیروگاهها، از منعکس کننده‌هایی که به صورت سهموی خطی می‌باشند جهت تمرکز پرتوهای خورشید در خط کانونی آنها استفاده می‌شود و گیرنده به صورت لوله‌ای در خط کانونی منعکس کننده‌ها قرار دارد. در داخل این لوله روغن مخصوصی در جریان است که بر اثر حرارت پرتوهای خورشید گرم و داغ می‌گردد.

    روغن داغ از مبدل حرارتی عبور کرده و آب را به بخار به مدارهای مرسوم در نیروگاههای حرارتی انتقال داده می‌شود تا به کمک توربین بخار و ژنراتور به توان الکتریکی تبدیل گردد.

    برای بهره‌گیری بیشتر و افزایش بازدهی لوله دریافت کننده سطح آن را با اکسید فلزی که ضریب بالایی دارد پوشش می‌دهند و همچنین در محیط اطراف آن لوله شیشه‌ای به صورت لفاف پوشیده می‌شود تا از تلفات گرمایی و افت تشعشعی جلوگیری گردد و نیز از لوله دریافت کننده محافظت بعمل آید.

    ضمناً بین این دو لوله خلاء بوجود می‌آوردند برای آنکه پرتوهای تابشی خورشید در تمام طول روز به صورت مستقیم به لوله دریافت کننده برسد.

    در این نیروگاهها یک سیستم ردیاب خورشید نیز وجود دارد که بوسیله آن آینه‌های شلجمی دائماً خورشید را دنبال می‌کنند و پرتوهای آن را روی لوله دریافت کننده متمرکز می‌نمایند.

    تغییرات تابش خورشید در این نیروگاهها توسط منبع ذخیره و گرمکن سوخت فسیلی جبران می‌شوند. در چند کشور نظیر ایالات متحده آمریکا – اسپانیا – مصر – مکزیک – هند و مراکش از نیروگاه‌های سهموی خطی استفاده شده‌است که این نیروگاهها یا در مرحله ساخت و یا در مرحله بهره‌برداری قرار دارند. در ایران نیز تحقیقات و مطالعاتی در زمینه این نیروگاهها انجام شده و پروژه یک نیروگاه تحقیقاتی با ظرفیت ۳۵۰ کیلووات توسط سازمان انرژیهای نو ایران در شیراز در حال انجام می‌باشد و انتظار می‌رود تا پایان سال ۸۳ به بهره‌برداری برسد.

    کلیه مراحل مطالعاتی، طراحی و ساخت این نیروگاه‌ به طور کامل توسط مختصصین و مهندسان ایرانی انجام می‌پذیرد.

    بدیهی است که با افزایش ظرفیت فنی و علمی که در اثر اجرای پروژه نیروگاه خورشیدی شیراز عابد محققین مجرب ایرانی می‌شود ایران در زمره محدود کشورهای سازنده نیروگاه‌های خورشید از نو ع متمرکز کننده‌های سهموی خطی قرار خواهند گرفت.

    نیروگاههای حرارتی از نوع دریافت کننده مرکزی

    در این نیروگاه‌ها پرتوهای خورشیدی توسط مزرعه‌ای متشکل از تعداد زیادی آینه منعکس کننده بنام هلیوستات بر روی یک دریافت کننده که در بالای برج نسبتاً بلندی استقرار یافته‌است متمرکز می‌گردد. در نتیجه روی محل تمرکز پرتوها انرژی گرمایی زیادی بدست می‌آید که این انرژی بوسیله سیال عامل که داخل دریافت کننده در حرکت است، جذب می‌شود و بوسیله مبدل حرارتی به سیستم آب و بخار مرسوم در نیروگاه‌های سنتی منتقل شده و بخار فوق گرم در فشار و دمای طراحی شده برای استفاده در توربین ژنراتور تولید می‌گردد.

    این سیال عامل در مبدلهای حرارتی در کنار آب قرار گرفته و موجب تبدیل آن به بخار با فشار و حرارت بالا می‌گردد. در برخی از سیستم‌ها سیال عامل آب است و مستقیماً در داخل دریافت کننده به بخار تبدیل می‌شود.

    برای استفاده دائمی از این نوع نیروگاه‌ در زمانی که تابش خورشید وجود ندارد مثلاً ساعات ابری یا شبها از سیستم‌های ذخیره کننده حرارت و یا احیاناً از تجهیزات پشتیبانی که ممکن است از سوخت فسیلی استفاده کنند جهت ایجاد بخار برای تولید برق کمک گرفته می‌شود.

    مطالعات و تحقیقات در زمینه فناوری و سیستمهای این نیروگاه‌ها ادامه دارد و آزمایشگاهها و مؤسسات متعددی در سراسر دنیا در این زمینه فعالیت می‌کنند.

    مطالعات ساخت اولین نیروگاه خورشیدی ایران از نوع دریافت کننده مرکزی توسط سازمان انرژیهای نو ایران و با کمک شرکتهای مشاور و سازنده داخلی با ظرفیت یک مگاوات و سیال عامل آب و بخار در طالقان جریان دارد. کلیه مطالعات اولیه و پتانسیل سنجی و طراحی نیروگاه به انجام رسیده و یک نمونه هلیوستات نیز ساخته شده‌است.

    نیروگاه‌های حرارتی از نوع بشقابی

    در این نیروگاهها از منعکس کننده‌هایی که به صورت شلجمی بشقابی می‌باشد جهت تمرکز نقطه‌ای پرتوهای خورشیدی استفاده می‌گردد و گیرنده‌هایی که در کانون شلجمی قرار می‌گیرند به کمک سیال جاری در آن انرژی گرمایی را جذب نموده و به کمک یک ماشین حرارتی و ژنراتور آن را به نوع مکانیکی و الکتریکی تبدیل می‌نماید.

    دودکش‌های خورشیدی

    روش دیگر برای تولید الکتریسیته از انرژی خورشید استفاده از برج نیرو یا دودکش‌های خورشیدی می‌باشد در این سیستم از خاصیت دودکش‌ها استفاده می‌شود به این صورت که با استفاده از یک برج بلند به ارتفاع حدود ۲۰۰ متر و تعداد زیادی گرم خانه‌های خورشیدی که در اطراف آن است هوای گرمی که بوسیله انرژی خورشیدی در یک گرمخانه تولید می‌شود و به طرف دودکش یا برج که در مرکز گلخانه‌ها قرار دارد، هدایت می‌شود.

    این هوای گرم بعلت ارتفاع زیاد برج با سرعت زیاد صعود کرده و با عث چرخیدن پروانه و ژنراتوری که در پایین برج نصب شده‌است می‌گردد و بوسیله این ژنراتور برق تولید می‌شود هم اکنون یک نمونه از این سیستم در ۱۶۰ کیلومتری جنوب مادرید احداث گردیده که ارتفاع برج آن به ۲۰۰ متر می‌رسد.

    مزایای نیروگاههای خورشیدی

    نیروگاه‌های خورشیدی که انرژی خورشید را به برق تبدیل می‌کنند امید است در آینده با مزایای قاطعی که در برابر نیروگاه‌های فسیلی و اتمی دارند به خصوص اینکه سازگار با محیط زیست می‌باشند، مشکل برق بخصوص در دوران انجام ذخائر نفت و گاز را حل نمایند. تأسیس و بکارگیری نیروگاه‌های خورشیدی آینده‌ای پر ثمر و زمینه‌ای گسترده را برای کمک به خودکفایی و قطع وابستگی کشور به صادرات نفت فراهم خواهد کرد. اکنون شایسته‌است که به ذکر چند مورد از مزایای این نیروگاه‌ها بپردازیم.

    الف) تولید برق بدون مصرف سوخت

    نیروگاه‌های خورشیدی نیاز به سوخت ندارند و برخلاف نیروگاه‌های فسیلی که قیمت برق تولیدی آنها تابع قیمت نفت بوده و همیشه در حال تغییر می‌باشد. در نیروگاه‌های خورشیدی این نوسان وجود نداشته و می‌توان بهای برق مصرفی را برای مدت طولانی ثابت نگهداشت.

    ب) عدم احتیاج به آب زیاد

    نیروگاه‌های خورشیدی بخصوص دودکشهای خورشیدی با هوای گرم احتیاج به آب ندارند لذا برای مناطق خشک مثل ایران بسیار حائز اهمیت می‌باشند. (نیروگاه‌های حرارتی سنتی هنگام فعالیت نیاز به آب مصرفی زیادی دارند).

    پ) عدم آلودگی محیط زیست

    نیروگاه‌های خورشیدی ضمن تولید برق هیچگونه آلودگی در هوا نداشته و مواد سمّی و مضر تولید نمی‌کنند در صورتی که نیروگاه‌های فسیلی هوا و محیط اطراف خود را با مصرف نفت – گاز و یا ذغال سنگ آلوده کرده و نیروگاه‌های اتمی با تولید زباله‌های هسته‌ای خود که بسیار خطرناک و رادیواکتیو هستند محیط زندگی را آلوده و مشکلات عظیمی را برای ساکنین کره زمین بوجود می‌آورند.

    ت) امکان تأمین شبکه‌های کوچک و ناحیه‌ای

    نیروگاه‌های خورشیدی می‌توانند با تولید برق به شبکه سراسری برق نیرو برسانند و در عین امکان تأمین شبکه‌های کوچک ناحیه‌ای، احتیاج به تأسیس خطوط فشار قوی طولانی جهت انتقال برق ندارند و نیاز به هزینه زیاد احداث شبکه‌های انتقال نمی‌باشد.

    ث) استهلاک کم و عمر زیاد

    نیروگاه‌های خورشیدی بدلایل فنی و نداشتن استهلاک زیاد دارای عمر طولانی می‌باشند در حالی که عمر نیروگاه‌های فسیلی بین ۱۵ تا ۳۰ سال محاسبه شده‌است.

    ج) عدم احتیاج به متخصص

    نیروگاه‌های خورشیدی احتیاج به متخصص عالی ندارند و می‌توان آنها را بطور اتوماتیک بکار انداخت، در صورتی که در نیروگاه‌های اتمی وجود متخصصین در سطح عالی ضروری بوده و این دستگاهها احتیاج به مراقبتهای دائمی و ویژه دارند.

    کاربردهای غیر نیروگاهی

    کابردهای غیر نیروگاهی از انرژی حرارتی خورشید شامل موارد متعددی می‌باشد که اهم آنها عبارت‌اند از: آبگرمکن و حمام خورشیدی – سرمایش و گرمایش خورشیدی – آب شیرین کن خورشیدی – خشک کن خورشیدی – اجاق خورشیدی – کوره‌های خورشیدی و خانه‌های خورشیدی.

    الف – آبگرمکن‌های خورشیدی و حمام خورشیدی

    تولید آب گرم مصرفی ساختمانها اقتصادی‌ترین روشهای استفاده از انرژی خورشیدی است می‌توان از انرژی حرارتی خورشید جهت تهیه آب گرم بهداشتی در منازل و اماکن عمومی به خصوص در مکانهایی که مشکل سوخت رسانی وجود دارد استفاده کرد. چنانچه ظرفیت این سیستمها افزایش یابد می‌توان از آنها در حمامهای خورشیدی نیز استفاده نمود. تاکنون با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران تعداد زیادی آب گرمکن خورشیدی و چندین دستگاه حمام خورشیدی در نقاط مختلف کشور از جمله استان‌های خراسان – سیستان و بلوچستان و یزد نصب و راه اندازی شده‌است.

    ب – گرمایش و سرمایش ساختمان و تهویه مطبوع خورشیدی

    [[اولین خانه خورشیدی در سال ۱۹۳۹ساخته شد که در آن از مخزن گرمای فصلی برای بکارگیری گرمای آن در طول سال استفاده شده است.]] گرمایش و سرمایش ساختمانها با استفاده از انرژی خورشید، ایده تازه‌ای بود که در سالهای ۱۹۳۰ مطرح شد و در کمتر از یک دهه به پیشرفتهای قابل توجهی رسید. با افزودن سیستمی معروف به سیستم تبرید جذبی به سیستم‌های خورشیدی می‌توان علاوه بر آب گرم مصرفی و گرمایش از این سیستم‌ها در فصول گرما برای سرمایش ساختمان نیز استفاده کرد.

    پ – آب شیرین کن خورشیدی

    هنگامی که حرارت دریافت شده از خورشید با درجه حرارت کم روی آب شور اثر کند تنها آب تبخیر شده و املاح باقی می‌ماند.

    سپس با استفاده از روشهای مختلف می‌توان آب تبخیر شده را تنظیم کرده و به این ترتیب آب شیرین تهیه کرد. با این روش می‌توان آب بهداشتی مورد نیاز در نقاطی که دسترسی به آب شیرین ندارند مانند جزایر را تأمین کرد.

    آب شیرین خورشیدی در دو اندازه خانگی و صنعتی ساخته می‌شوند. در نوع صنعتی با حجم بالا می‌توان برای استفاده شهرها آب شیرین تولید کرد.

    ت – خشک کن خورشیدی

    خشک کردن مواد غذایی برای نگهداری آنها از زمانهای بسیار قدیم مرسوم بوده و انسان‌های نخستین خشک کردن را یک هنر می‌دانستند.

    خشک کردن عبارت است از گرفتن قسمتی از آب موجود در مواد غذایی و سایر محصولات که باعث افزایش عمر انباری محصول و جلوگیری از رشد باکتریها می‌باشد. در خشک کن‌های خورشیدی بطور مستقیم و یا غیر مستقیم از انرژی خورشیدی جهت خشک نمودن مواد استفاده می‌شود و هوا نیز به صورت طبیعی یا اجباری جریان یافته و باعث تسریع عمل خشک شدن محصول می‌گردد. خشک کن‌های خورشیدی در اندازه‌ها و طرحهای مختلف و برای محصولات و مصارف گوناگون طراحی و ساخته می‌شوند.

    ث – اجاقهای خورشیدی

    دستگاههای خوراک پز خورشیدی اولین بار بوسیله شخصی بنام نیکلاس ساخته شد. اجاق او شامل یک جعبه عایق بندی شده با صفحه سیاهرنگی بود که قطعات شیشه‌ای درپوش آنرا تشکیل می‌داد اشعه خورشید با عبور از میان این شیشه‌ها وارد جعبه شده و بوسیله سطح سیاه جذب می‌شد سپس درجه حرارت داخل جعبه را به ۸۸ درجه افزایش می‌داد. اصول کار اجاق خورشیدی جمع آوری پرتوهای مستقیم خورشید در یک نقطه کانونی و افزایش دما در آن نقطه می‌باشد. امروزه طرحهای متنوعی از این سیستم‌ها وجود دارد که این طرحها در مکانهای مختلفی از جمله آفریقای جنوبی آزمایش شده و به نتایج خوبی نیز رسیده‌اند. استفاده از این اجاقها به ویژه در مناطق شرقی کشور ایران که با مشکل کمبود سوخت مواجه می‌باشند بسیار مفید خواهد بود.

    ج – کوره خورشیدی

    در قرن هجدهم نوتورا اولین کوره خورشیدی را در فرانسه ساخت و بوسیله آن یک تل چوبی را در فاصله ۶۰ متری آتش زد.

    بسمر پدر فولاد جهان نیز حرارت مورد نیاز کوره خود را از انرژی خورشیدی تأمین می‌کرد. متداولترین سیستم یک کوره خورشیدی متشکل از دو آینه یکی تخت و دیگری کروی می‌باشد. نور خورشید به آینه تخت رسیده و توسط این آینه به آینه کروی بازتابیده می‌شود. طبق قوانین اپتیک هر گاه دسته پرتوی موازی محور آینه با آن برخورد نماید در محل کانون متمرکز می‌شوند به این ترتیب انرژی حرارتی گسترده خورشید در یک نقطه جمع می‌شود که این نقطه به دماهای بالایی می‌رسد. امروزه پروژه‌های متعددی در زمینه کوره‌های خورشید در سراسر جهان در حال طراحی و اجراء می‌باشد.

    چ – خانه‌های خورشیدی

    ایرانیان باستان از انرژی خورشیدی برای کاهش مصرف چوب در گرم کردن خانه‌های خود در زمستان استفاده می‌کردند. آنان ساختمانها را به ترتیبی بنا می‌کردند که در زمستان نور خورشید به داخل اتاقهای نشیمن می‌تابید ولی در روزهای گرم تابستان فضای اتاق در سایه قرار داشت. در اغلب فرهنگ‌های دیگر دنیا نیز می‌توان نمونه‌هایی از این قبیل طرحها را مشاهده نمود. در سالهای بین دو جنگ جهانی در اروپا و ایالات متحده طرحهای فراوانی در زمینه خانه‌های خورشیدی مطرح و آزمایش شد. از آن زمان به بعد تحول خاصی در این زمینه صورت نگرفت. حدود چند سالی است که معماران بطور جدی ساخت خانه‌های خورشیدی را آغاز کرده‌اند و به دنبال تحول و پیشرفت این تکنولوژی به نتایج مفیدی نیز دست یافته‌اند مثلاً در ایالات متحده در سال ۱۸۹۰ به تنهایی حدود ۱۰ تا ۲۰ هزار خانه خورشیدی ساخته شده‌است. در این گونه خانه‌ها سعی می‌شود از انرژی خورشید برای روشنایی – تهیه آب گرم بهداشتی – سرمایش و گرمایش ساختمان استفاده شود و با بکار بردن مصالح ساختمانی مفید از اتلاف گرما و انرژی جلوگیری شود.

    در ایران نیز پروژه ساخت اولین ساختمان خورشیدی واقع در ضلع شمالی دانشگاه علم و صنعت و به منظور مطالعه و پژوهش در خصوص بهینه سازی مصرف انرژی و امکان بررسی روشهای استفاده از انواع انرژیهای تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی اجرا گردیده‌است.

    سیستمهای فتوولتاییک

    [ به پدیده‌ای که در اثر تابش نور بدون استفاه از مکانیزم‌های محرک، الکتریسیته تولید کند پدیده فتوولتائیک و به هر سیستمی که از این پدیده‌ها استفاده کند سیستم فتوولتائیک گویند. سیستم‌های فتوولتائیک یکی از پر مصرف‌ترین کاربرد انرژی‌های نو می‌باشند و تاکنون سیستم‌های گوناگونی با ظرفیت‌های مختلف (۵/۰ وات تا چند مگاوات) در سراسر جهان نصب و راه اندازی شده‌است و با توجه به قابلیت اطمینان و عملکرد این سیستم‌ها هر روزه بر تعداد متقاضیان آنها افزوده می‌شود. از سری و موازی کردن سلولهای آفتابی می‌توان به جریان و ولتاژ قابل قبولی دست یافت. در نتیجه به یک مجموعه از سلولهای سری و موازی شده پنل (Panel) فتوولتائیک می‌گویند. امروزه اینگونه سلولها عموماً از ماده سیلیسیم تهیه می‌شود و سیلیسیم مورد نیاز از شن و ماسه تهیه می‌شود که در مناطق کویری کشور، به فراوانی یافت می‌گردد. بنابراین از نظر تأمین ماده اولیه این سلولها هیچگونه کمبودی در ایران وجود ندارد. سیستمهای فتوولتائیک را می‌توان بطور کلی به سه بخش اصلی تقسیم نمود که بطور خلاصه به توضیح آنها می‌پردازیم.


    ۱ – پنلهای خورشیدی:

    این بخش در واقع مبدل انرژی تابشی خورشید به انرژی الکتریکی بدون واسطه مکانیکی می‌باشد. لازم به این بخش در واقع کلیه مشخصات سیستم را کنترل کرده وتوان ورودی پنلها را طبق طراحی انجام شده و نیاز مصرف کننده به بار یا باتری تزریق و کنترل می‌کند لازم به ذکر است که در این بخش مشخصات و عناصر تشکیل دهنده با توجه به نیازهای بار الکتریکی و مصرف کننده و نیز شرایط آب و هوایی محلی تغییر می‌کند.

    ۳ – مصرف کننده یا بار الکتریکی:

    با توجه به خروجی DC پنلهای فتوولتائیک، مصرف کننده می‌تواند دو نوع DC یا AC باشد، همچنین با آرایشهای مختلف پنلهای فتوولتائیک می‌توان نیاز مصرف کنندگان مختلف را با توانهای متفاوت تأمین نمود. با توجه به کاهش روز افزون ذخائر سوخت فسیلی و خطرات ناشی از بکارگیری نیروگاههای اتمی، گمان قوی وجود دارد که در آینده‌ای نه چندان دور سلولهای خورشیدی به انرژی برق به‌عنوان جایگزین مناسب و بی خطر برای سوختهای فسیلی و نیروگاههای اتمی توسط بشر بکار گرفته شود.

    مصارف و کاربردهای فتوولتائیک

    • مصارف فضانوردی و تأمین انرژی مورد نیاز ماهواره‌ها جهت ارسال پیام
    • روشنایی خورشیدی:

    در حال حاضر روشنایی خورشیدی بالاترین میزان کاربرد سیستم‌های فتوولتائیک را در سراسر جهان دارد و سالانه دهها هزار نمونه از این سیستم در سراسر جهان نصب و راه اندازی می‌گردد، مانند برق جاده‌ها و تونلها بخصوص در مناطقی که به شبکه برق دسترسی ندارند، تأمین برق پاسگاههای مرزی که دور از شبکه برق هستند، تأمین برق مناطقی شکاربانی و مناطق حفاظت شده نظیر جزیره‌های دور افتاده که جنبه نظامی دارند.

    • سیستم تغذیه کننده یک واحد مسکونی:

    انرژی مورد نیاز کلیه لوازم برقی منازل (شهری و روستایی) و مراکز تجاری را می‌توان با استفاده از پنلهای فتوولتائیک و سیستمهای ذخیره کننده و کنترل نسبتاً ساده، تأمین نمود.

    • سیستم پمپاژ خورشیدی:

    سیستم پمپهای فتوولتائیک قابلیت استحصال آب از چاهها، قنوات، چشمه‌ها، رودخانه‌ها و ….. را جهت مصارف متنوعی دارا می‌باشد.

    • سیستم تغذیه کننده ایستگاههای مخابراتی و زلزله نگاری:

    اغلب ایستگاههای مخابراتی و یا زلزله نگاری در مکانهای فاقد شبکه سراسری و صعب العبور و یا در محلی که احداث پست فشار قوی به فشار ضعیف و تأمین توان الکتریکی ایستگاه مذکور صرفه اقتصادی و حفاظت الکتریکی ندارد نصب شده‌اند.

    • ماشین حساب، ساعت، رادیو، ضبط صوت و وسایل بازی کودکانه یا هر نوع وسیله‌ای که تاکنون با باطری خشک کار می‌کرده‌است یکی دیگر از کاربردهای این سیستم می‌باشد.

    مثلاً ژاپن در سال ۱۹۸۳ حدود ۳۰ میلیون ماشین حساب خورشیدی تولید کرده‌است که سلولهای خورشیدی بکار گرفته در آنها مساحتی حدود ۰۰۰/۲۰ متر مربع و توان الکتریکی معادل ۵۰۰ کیلووات داشته‌اند.

    • نیروگاههای فتوولتائیک:

    هم‌زمان با استفاده از سیستم‌های فتوولتائیک در بخش انرژی الکتریکی مورد نیاز ساختمانها اطلاعات و تجربیات کافی جهت احداث واحدهای بزرگ‌تر حاصل گردید و همه اکنون در بسیاری از کشورهای جهان نیروگاه فتوولتائیک در واحدهای کوچک و بزرگ و به صورت اتصال به شبکه و یا مستقل از شبکه نصب و راه اندازی شده‌است ولی این تأسیسات دارای هزینه ساخت، راه اندازی و نگهداری بالایی می‌باشند که فعلاً مقرون به صرفه و اقتصادی نیست.

    • یخچالهای خورشیدی:

    از یخچالهای خورشیدی جهت سرویس دهی و ارائه خدمات بهداشتی و تغذیه‌ای در مناطق دور افتاده و صعب العبور استفاده می‌گردد. عملکرد مناسب یخچالهای خورشیدی تا حدی بوده‌است که در طی ۵ سال گذشته بیش از ۱۰۰۰۰ یخچال خورشیدی برای کاربردهای بهداشتی و درمانی در سراسر آفریقا راه اندازی شده‌است.

    • سیستم تغذیه کننده پرتابل یا قابل حمل:

    قابلیت حمل و نقل و سهولت در نصب و راه اندازی از جمله مزایای این سیستم‌ها می‌باشد بازده توان این سیستم‌ها از ۱۰۰ وات الی یک کیلو وات تعریف شده‌است. از جمله کاربردهای آن می‌توان به تأمین برق اضطراری در مواقع بروز حوادث غیر مترقبه، سیستم تغذیه کننده یک چادر عشایری و کمپ‌های جنگلی اشاره نمود.





    آب سنگین

    آب سنگین

    آب سنگین آبی است که نسبت ایزوتوپ دوتریوم در آن از حد آب معمولی بیشتر است. در آب سنگین (با فرمول D۲O) بر خلاف آب معمولی (با فرمول H۲O) به جای هیدروژن ایزوتوپ هیدروژن دوتریم(بافرمول اتمی ۲H )با اکسیژن ترکیب شده‌است.با کمک این نوع از آب می‌توان پلوتونیوم لازم بری سلاح های اتمی را بدون نیاز به غنی سازی بالی اورانیوم تهیه کرد. از کاربردهای دیگر این آب می‌توان به استفاده از آن در رآکتورهای هسته‌ای با سوخت اورانیوم، بعنوان متعادل کننده (Moderator) به جای گرافیت و نیز عامل انتقال گرمی رآکتور نام برد.


    آب سنگین واژه‌ای است که معمولا به اکسید هیدروژن سنگین، D۲O یا ۲H۲O اطلاق می‌شود. هیدروژن سنگین یا دوتریوم (Deuterium)ایزوتوپی پایدار از هیدروژن است که به نسبت یک به ۶۴۰۰ از اتمهای هیدروژن در طبیعت وجود دارد. خواص فیزیکی و شیمیایی آن به نوعی مشابه با آب سبک H۲O است.

    تاریخچه

    والتر راسل در سال ۱۹۲۶ با استفاده از جدول تناوبی «مارپیچ» وجود دو تریم را پیش بینی کرد.

    هارولد یوری شیمیدان و از پیشتازان فعالیت روی ایزوتوپها که در سال ۱۹۳۴ جایزه نوبل در شیمی گرفت در سال ۱۹۳۱ ایزوتوپ هیدروژن سنگین را که بعدها به منظور افزایش غلظت آب مورد استفاده قرار گرفت، کشف کرد.

    همچنین در سال ۱۹۳۳، گیلبرت نیوتن لوئیس (Gilbert Newton Lewis شیمیدان و فیزیکدان مشهور آمریکایی) استاد هارولد یوری توانست برای اولین بار نمونه آب سنگین خالص را به‌وسیله عمل الکترولیز بوجود آورد.

    اولین کاربرد علمی از آب سنگین در سال در سال ۱۹۳۴ توسط دو بیولوژیست بنامهای هوسی (Hevesy) و هافر(Hoffer) صورت گرفت. آنها از آب سنگین برای آزمایش ردیابی بیولوژیکی، به منظور تخمین میزان بازدهی آب در بدن انسان، استفاده قرار دادند.


    روش تهیه آب سنگین

    در طبیعت از هر ۳۲۰۰ مولکول آب یکی آب نیمه سنگین HDO است. آب نیمه سنگین را می‌توان با استفاده از روش‌هایی مانند تقطیر یا الکترولیز یا دیگر فرآیندهای شیمیایی از آب معمولی تهیه کرد. هنگامی که مقدار HDO در آب زیاد شد، میزان آب سنگین نیز بیشتر می‌شود زیرا مولکول‌های آب هیدروژن‌های خود را با یکدیگر عوض می‌کنند و احتمال دارد که از دو مولکول HDO یک مولکول H۲O آب معمولی و یک مولکول D۲O آب سنگین به وجود آید. برای تولید آب سنگین خالص با استفاده از روش‌های تقطیر یا الکترولیز به دستگاه‌های پیچیده تقطیر و الکترولیز و همچنین مقدار زیادی انرژی نیاز است، به همین دلیل بیشتر از روش‌های شیمیایی برای تهیه آب سنگین استفاده می‌کنند.



    کند کننده نوترون

    آب سنگین در بعضی از انواع رآکتورهای هسته‌ای نیز به عنوان کند کننده نوترون به کار می‌رود. نوترون‌های کند می‌توانند با اورانیوم واکنش بدهند.از آب سبک یا آب معمولی هم می‌توان به عنوان کند کننده استفاده کرد، اما از آنجایی که آب سبک نوترون‌های حرارتی را هم جذب می‌کنند، رآکتورهای آب سبک باید اورانیوم غنی شده اورانیوم با خلوص زیاد استفاده کنند، اما رآکتور آب سنگین می‌تواند از اورانیوم معمولی یا غنی نشده هم استفاده کند، به همین دلیل تولید آب سنگین به بحث‌های مربوط به جلوگیری از توسعه سلاح‌های هسته‌ای مربوط است. رآکتورهای تولید آب سنگین را می‌توان به گونه‌ای ساخت که بدون نیاز به تجهیزات غنی سازی، اورانیوم را به پلوتونیوم قابل استفاده در بمب اتمی تبدیل کند. البته برای استفاده از اورانیوم معمولی در بمب اتمی می‌توان از روش‌های دیگری هم استفاده کرد. کشورهای هند، اسرائیل، پاکستان، کره شمالی، روسیه و آمریکا از رآکتورهای تولید آب سنگین برای تولید بمب اتمی استفاده کردند.با توجه به امکان استفاده از آب سنگین در ساخت سلاح هسته‌ای، در بسیاری از کشورها دولت تولید یا خرید و فروش مقدار زیاد این ماده را کنترل می‌کند. اما در کشورهایی مثل آمریکا و کانادا می‌توان مقدار غیر صنعتی یعنی در حد گرم و کیلوگرم را بدون هیچ گونه مجوز خاصی از تولید کنندگان یا عرضه کنندگان مواد شیمیایی تهیه کرد. هم اکنون قیمت هر کیلوگرم آب سنگین با خلوص ۹۸۹۹درصد حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ دلار است. گفتنی است بدون استفاده از اورانیوم غنی شده و آب سنگین هم می‌توان رآکتور تولید پلوتونیوم ساخت. کافی است که از کربن فوق العاده خالص به عنوان کند کننده استفاده شود از آنجایی که نازی‌ها از کربن ناخالص استفاده می‌کردند، متوجه این نکته نشدند در حقیقت از اولین رآکتور اتمی آزمایشی آمریکا سال ۱۹۴۲ و پروژه منهتن که پلوتونیوم آزمایش ترینیتی و بمب مشهور «Fat man» را ساخت، از اورانیوم غنی شده یا آب سنگین استفاده نمی‌شد.


    آشکار سازی نوترینو

    رصد خانه نوترینوی سادبری در انتاریوی کانادا از هزار تن آب سنگین استفاده می‌کند. آشکار ساز نوترینو در اعماق زمین و در دل یک معدن قدیمی کار گذاشته شده تا مئون‌های پرتوهای کیهانی به آن نرسد. هدف اصلی این رصدخانه یافتن پاسخ این پرسش است که آیا نوترینوهای الکترون که از همجوشی در خورشید تولید می‌شوند، در مسیر رسیدن به زمین به دیگر انواع نوترینوها تبدیل می‌شوند یا خیر. وجود آب سنگین در این آزمایش‌ها ضروری است، زیرا دوتریم مورد نیاز برای آشکارسازی انواع نوترینوها را فراهم می‌کند. آزمون‌های سوخت و ساز در بدن از مخلوط آب سنگین با ۱۸O H۲ آبی که اکسیژن آن ایزوتوپ ۱۸O است نه ۱۶O برای انجام آزمایش اندازه گیری سرعت سوخت و ساز بدن انسان و حیوانات استفاده می‌شود. این آزمون سوخت و ساز را معمولا آزمون آب دوبار نشان دار شده می‌نامند.

    آب نیمه سنگین

    چنانچه در اکسید هیدروژن تنها یکی از اتمهی هیدروژن به یزوتوپ دوتریوم تبدیل شود نتیجه حاصله (HDO) را آب نیمه سنگین می‌گویند. در مواردی که ترکیب مساوی از هیدروژن و دوتریوم در تشکیل مولکوهی آب حضور داشته باشند، آب نیمه سنگین تهیه می‌شود. دلیل ین امر تبدیل سریع اتم هی هیدروژن و دوتریوم بین مولکولهی آب است، مولکول آبی که از ۵۰ درصد هیدروژن معمولی (H) و ۵۰ درصد هیدروژن سنگین(D) تشکیل شده‌است، در موازنه شیمییی در حدود ۵۰ درصد HDO و ۲۵ درصد آب (H۲O) و ۲۵ درصد D۲O خواهد داشت.

    نکته قابل توجه آن است که آب سنگین را نبید با با آب سخت که اغلب شامل املاح زیاد است و یا یا آب تریتیوم (T۲O or ۳H۲O) که از یزوتوپ دیگر هیدروژن تشکیل شده‌است، اشتباه گرفت. تریتیوم یزوتوپ دیگری از هیدروژن است که خاصیت رادیواکتیو دارد و بیشتر بری ساخت موادی که از خود نور منتشر می‌کنند بکار برده می‌شود.



    آب با اکسیژن سنگین

    آب با اکسیژن سنگین، در حالت معمول H۲۱۸O است که به صورت تجارتی در دسترس است ببیشتر بری ردیابی بکار برده می‌شود. بعنوان مثال با جیگزین کردن ین آب (از طریق نوشیدن یا تزریق) در یکی از عضوهی بدن می‌توان در طول زمان میزان تغییر در مقدار آب ین عضو را بررسی کرد.


    این نوع از آب به ندرت حاوی دوتریوم است و به همین علت خواص شیمیی و بیولوژیکی خاصی ندارد بری همین به آن آب سنگین گفته نمی‌شود. ممکن است اکسیژن در آنها بصورت یزوتوپهی O۱۷ نیز موجود باشد، در هر صورت تفاوت فیزیکی ین آب با آب معمولی تنها چگالی بیشتر آن است.



    آب سنگین و رابطه آن با تولید بمب اتمی

    .
    هر کس گمان کند که تلاش جمهوری اسلامی در توسعه فن آوری اتمی و تاسیسات مربوطه، یک
    تلاش معصومانه جهت حل مشکل انرژی در ایران است، به تصوری باطل دچار آمده.
    همه شواهد و قرائن از یک برنامه گسترده حکایت می کنند، که هدف آن چ یزی جز ساختن سلاح
    هسته ای نیست.
    نگارنده پیش از این در مقاله ای زیر عنوان ((جمهوری اسلامی و بمب اتمی )) در باب اهمیت فلز
    اورانیوم و فعالیت های حکومت ایران در بدست آوردن آن سخن گفته و در این مقاله توجه هموطنان
    را به نقش و اهمیت ((آب سنگین)) در فرآیند تولید اسلحه اتمی جلب می کند.
    آب سنگین چیست؟
    آب سنگین آبی است که در ساختمان مولکولی آن به جای هیدروژن معمولی، هیدروژن سنگین یا
    دوتریوم وجود داشته باشد . در اتم هیدروژن معمولی یک پروتون و یک الکترون وجود دارد، اما در
    فزون بر پروتون ی ک نوترون نیز وجود دارد . به همین دلیل Deuterium هسته هیدروژن سنگین یا
    وزن اتمی هیدروژن سنگین تقریبًا دو برابر هیدروژن معمولی است . بنابراین در حالیکه فرمول آب
    نشان می دهند، و گاه به D2O 2 یا H2O می باشد، آب سنگین را بصورت H2O ( سبک (معمولی
    جای آب سنگین به آن ((اکسید دوتریوم)) می گویند.
    آب سنگین چگونه تولید می شود؟
    آب سنگین بطور طبیعی در آب های کره زمین وجود دارد، اما نسبت آن به آب معمولی بسیار ناچیز
    است. در حقیقت به ازای هر ٦٠٠٠ لیتر آب معمولی، یک لیتر آب سنگین بیشتر یافت نمی شود . آب
    سنگین را به طرق مختلف می توان تولید کرد. رایج ترین شیوه ها، تقطیر و الکترولیز هستند.
    از تاسیسات جمهوری اسلامی در اراک (همانگونه که در تصاویر می بینید ) واضح است که جمهوری
    اسلامی شیوه تقطیر را برگزیده است . در این فرآیند آب را وارد برج های تقطیر می نمایند، (نظیر برج
    های تقطیر در صنعت نفت ) و چون آب سنگین بعلت بالا بو دن وزن مولکولی در درجه حرارت بالاتر
    ١٥١ درجه سانتی گراد )، با کنترل حرارت در نقطه جوش آب / از آب معمولی تبخیر می شود ( ٤٢
    معمولی، آب سبک مبدل به بخار شده، از آب سنگین جدا می شود . این فرآیند بعلت نیاز به سیستم
    های متعدد و پیچیده، و مصرف انرژی زیاد بسیار پر هزینه است.
    2
    در فرآیند الکترولیز، با عبور دادن جریان برق از آب، آنرا به هیدروژن و اکسیژن تبدیل می نمایند و
    پس از تبدیل هیدروژن حاصله به دوتریوم، دوباره آنرا با اکسیژن ترکیب کرده، آب سنگین تولید می
    کنند.
    کشورهای کانادا، هند، پاکستان، نروژ، آرژانتین و رومانی تولی د کنندگان آب سنگین هستند . در این
    میان کشور کانادا با تولید ٧٠٠ تن آب سنگین در سال رتبه اول را داراست.
    نامیده Norsk Hydro اولین کارخانه تولید آب سنگین در جهان، در کشور نروژ تاسیس شد که
    می شد . تولید این کارخانه از ١٢ تن در سال افزون نبود . آلمانها پس از تسخیر نروژ، آب سنگین را
    جهت تحقیقات اتمی به کشور خود می فرستادند.
    متفقین که از طریق دانشمندان فراری از آلمان به این معنی پی برده بودند، تصمیم به تخریب این
    کارخانه گرفتند . نخستین گروه اعزامی در پایان سال ١٩٤٢ توسط آلمانها به قتل رسیدند . در ماه
    فوریه سال ١٩٤٣ تعد اد ١٢ نفر از شهروندان مبارز نروژی که توسط انگلیس ها تربیت شده بودند، به
    وسیله چتر در محل پیاده شدند و با انفجار دینامیت در کارخانه، تولید آب سنگین را متوقف ساختند.
    در ماه ژانویه سال ١٩٤٣ نیروی هوایی متفقین بیش از ٤٠٠ بمب بر روی کارخانه ریختند و آن را
    خراب کردند. پس از این واقعه آلمانها بر آن شدند تا آب سنگین موجود را توسط کشتی به آلمان
    ارسال نمایند. در ماه فوریه سال ١٩٤٤ کشتی حامل آب سنگین توسط وطن پرستان نروژی غرق شد
    و در این واقعه ١٤ تن نروژی جان باختند.
    نقش آب سنگین در تولید سلاح اتمی
    تولید انرژی اتمی ا ز طریق بمباران هسته فلز اورانیوم و پلوتونیوم صورت می گیرد . در یک بمب اتمیِ
    اورانیومی، درجه خلوص اورانیوم از ٩٠ درصد بالاتر است، و هنگام انفجار رگباری از نوترون ها توسط
    چاشنی بمب بر توده اورانیوم فرو می ریزد و فعل و انفعال زنجیری در جرم بحرانی آغاز می شود.
    زمان این فعل و انفعال یک میلیونیم ثانیه است، و انرژی عظیمی ناگهان بصورت انفجار اتمی ظاهر
    می شود . در نیروگاه های اتمی مقصود شکستن اتمها و تولید انرژی به طرزی آرام و کنترل شده
    است. در این فرآیند، مخلوطی از اورانیوم ٢٣٥ ، با خلوص بسیار ناچیز، همراه با اورانیوم ٢٣٨ مورد
    استفاده قرار می گیرند . در این فن آوری، پدیده ای به نام تعدیل کننده لازم می آید تا از سرعت
    نوترونهای سریع کاسته شود.
    از اوایل دهه ١٩٣٠ بر دانشمندان فیزیک اتمی معلوم گردید که از گرافیت و آب سنگین، دو محیط
    تعدیل کننده ایده آل می توان بوجود آورد . در یک کوره اتمی از آب سنگین جهت کاستن سرعت
    استفاده می شود . نوترون های آزاد شده در Thermal Newtrons نوترون ها و تبدیل آنها به
    محیط پس از برخورد با هسته آب سنگین از سرعتشان کاسته می شود، و جذب هسته اورانیوم می
    شوند (نوترون های سریع به خوبی جذب نمی شوند ). بر اثر برخورد این نوترون ها، هسته فلز اورانیوم
    3
    شکسته می شود و علاوه بر تولید انرژی حرارتی فوق العاده که تولید بخار کرده و توربین های تولید
    برق را به حرکت در می آورد، معمو ً لا دو نوترون آزاد می کند که سبب تکرار عمل یاد شده و ایجاد
    فعل و انفعال زنجیری می شوند.
    نکته اینجاست که اورانیوم ٢٣٨ بر اثر جذب نوترونهای آزاد شده در محیط، مبدل به پلوتونیوم ٢٣٩
    می شود، که می توان پس از پایان یافتن سوخت و ساز اتمی و تعویض سوخت، آنرا از مخلوط جدا
    ساخت و در بمب اتمی بکار برد.
    این طریق بسیار ساده تری جهت دسترسی به پلوتونیوم مورد نی از برای ساختن سلاح اتمی است، که
    کشور مربوطه را از زحمات و مخارج سرسام آور جدا سازی و تغلیظ اورانیوم بی نیاز می سازد .
    کشورهای هند و پاکستان و اسرائیل از همین طریق توانسته اند خود را به بمب های اتمی مسلح
    سازند.
    جمهوری اسلامی در حال حاضر فعالیت دو جانبه ای را آغاز نموده است . به عبارت دیگر از یکسو
    مشغول تصفیه و تغلیظ اورانیوم است و از سوی دیگر به تولید آب سنگین اشتغال دارد، تا بتواند به
    پلوتونیوم نیز دسترسی پیدا کند.
    به تحقیق می توان گفت حاکمان ایران در تاسیسات اراک و نطنز و اصفهان و آذربایجان و مناطق
    دیگر، بود جه ای که قادر بودند با آن دهها نیروگاه تولید برق گازی در کشور بسازند را مصروف این
    فعالیت ها نموده اند.
    تصویر عمومی قضیه و نوع تاسیسات ساخته شده به وضوح مبین این حقیقت است که تولید برق و
    حل مشکل انرژی مد نظر نیست، و این جمهوری که سرنوشت صدام حسین و طالبان ر ا مشاهده

    کرده، تنها طریق خنثی نمودن واقعه ای مشابه را در مالکیت بمب های اتمی دیده است.


    آب سنگین چیست؟



    دکتر محمود احمدی نژاد روز شنبه چهارم شهریور با پرده برداری از لوح یادبود مجتمع  آب سنگین  اراک، یکی از بزرگترین پروژه های هسته ای کشور را که ساخت آن از سال 77 آغاز شده بود افتتاح کرد. پروژه تولید  آب سنگین  در شمال غربی اراک و در نزدیکی تاسیسات نیروگاه 40مگاواتی آب سنگین اراک قرار دارد و برای تامین آب سنگین این رآکتور ساخته شده است. به گفته غلامرضا آقازاده رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ظرفیت تولید این مجتمع ابتدا هشت تن بود و امروز ظرفیت آن به 16 تن آب سنگین با غنای 899 درصد رسیده است. سعیدی معاون امور بین الملل سازمان انرژی اتمی در توصیف اهمیت این پروژه گفت: این پروژه نقش بسزایی در ارتقای علمی کشور و صنایع داخلی دارد و نشانگر رشد و بلوغ و ارتقای دانش فنی نیروهای متخصص ایرانی است. پروژه مجتمع تولید آب سنگین اراک به عنوان یکی از شاخصه های دانش هسته ای ، در پزشکی و به خصوص کنترل سرطان و کنترل بیماری ایدز نقش تعیین کننده ای دارد و به عنوان خنک کننده و کندکننده رآکتورهای آب سنگین به کار می رود .با گشایش این واحد صنعتی، ایران به عنوان نهمین کشور دارای تجهیزات تولید آب سنگین مطرح می شود. کشورهای آرژانتین، کانادا، هند و نروژ نیز بزرگترین صادرکنندگان آب سنگین جهان هستند.با توجه به اهمیت راه اندازی این واحد در صنایع هسته ای، در ادامه با آب سنگین و کاربردهای آن در شاخه های گوناگون آشنا می شویم.آب خالص ماده ای است بی رنگ، بی بو و بدون طعم. فرمول شیمیایی آب H2O است، یعنی هر مولکول آب از اتصال دو اتم هیدروژن به یک اتم اکسیژن ساخته شده است. نکته ای که باید در نظر داشت آن است که عنصر هیدروژن همانند بسیاری دیگر از عنصرهای طبیعت ایزوتوپ هایی دارد که عبارتند از H 2 که با D دوتریم و H 3که با T تریتیم نمایش می دهند. برای آشنا شدن با تفاوت این ایزوتوپ ها بهتر است یک بار دیگر ساختار اتم را به یادآوریم.

    ساختار اتم

    اتم کوچکترین بخش سازنده یک عنصر شیمیایی است که هنوز هم خواص شیمیایی آن عنصر را دارد. خود اتم ها از سه جزء ساخته شده اند: الکترون، پروتون و نوترون. پروتون و نوترون در درون هسته اتم قرار دارد و الکترون به دور هسته اتم می گردد. الکترون بار منفی و جرم بسیار کمی دارد. پروتون بار مثبت و نوترون بدون بار است. جرم پروتون و نوترون برابر و حدود 1870 بار سنگین تر از الکترون است، بنابر این بخش عمده جرم یک اتم درون هسته آن قرار دارد. ایزوتوپ: ایزوتوپ به صورت های گوناگون یک عنصر گفته می شود که جرم آنها با هم تفاوت داشته باشد. تفاوت ایزوتوپ های مختلف یک عنصر از آنجا ناشی می شود که تعداد نوترون های موجود در هسته آنها با هم تفاوت دارد. البته تعداد پروتون های تمام اتم های یک عنصر از جمله ایزوتوپ ها با هم برابر است. برای مثال عنصر هیدروژن دارای سه ایزوتوپ است: H هیدروژن که در هسته خود فقط یک پروتون دارد، بدون نوترون. H 2یا D دوتریم که در هسته خود یک پروتون و یک نوترون دارد و H 3 یا H تریتیم که یک پروتون و دو نوترون دارد. از آنجایی که خواص شیمیایی یک عنصر به تعداد پروتون های هسته مربوط است، ایزوتوپ های مختلف در خواص شیمیایی با هم تفاوت ندارند، بلکه خواص فیزیکی آنها با هم متفاوت است. عمده هیدروژن های طبیعت H یا هیدروژن معمولی است و فقط 0150 درصد آن را دوتریم تشکیل می دهد، یعنی از هر 6400 اتم هیدروژن، یکی دوتریم است. حال در نظر بگیرید که به جای یک اتم هیدروژن معمولی در مولکول آب H2O اتم D بنشیند. آن وقت مولکول HDO به وجود می آید که به آن آب نیمه سنگین می گویند. اگر جای هر دو اتم هیدروژن، دوتریم بنشیند، D2O به وجود می آید که به آن آب سنگین می گویند. خواص فیزیکی آب سنگین تا حدودی با آب سبک یا آب معمولی تفاوت دارد.با توجه به جانشینی D به جای H در آب سنگین، انرژی پیوندی پیوند های اکسیژن هیدروژن در آب تغییر می کند و در نتیجه خواص فیزیکی و به ویژه خواص زیست شناختی آب عوض می شود.

    تاریخچه تولید آب سنگین

    والتر راسل در سال 1926 با استفاده از جدول تناوبی «مارپیچ» وجود دو تریم را پیش بینی کرد. هارولد یوری یکی از شیمیدانان دانشگاه کلمبیا در سال 1931 توانست آن را کشف کند. گیلبرت نیوتن لوئیس هم در سال 1933 توانست اولین نمونه از آب سنگین خالص را با استفاده از روش الکترولیز تهیه کند. هوسی و هافر نیز در سال 1934 از آب سنگین استفاده کردند و با انجام اولین آزمون های ردیابی زیست شناختی به بررسی سرعت گردش آب در بدن انسان پرداختند.

    تولید آب سنگین: در طبیعت از هر 3200 مولکول آب یکی آب نیمه سنگین HDO است. آب نیمه سنگین را می توان با استفاده از روش هایی مانند تقطیر یا الکترولیز یا دیگر فرآیندهای شیمیایی از آب معمولی تهیه کرد. هنگامی که مقدار HDO در آب زیاد شد، میزان آب سنگین نیز بیشتر می شود زیرا مولکول های آب هیدروژن های خود را با یکدیگر عوض می کنند و احتمال دارد که از دو مولکول HDO یک مولکول H2O آب معمولی و یک مولکول D2O آب سنگین به وجود آید. برای تولید آب سنگین خالص با استفاده از روش های تقطیر یا الکترولیز به دستگاه های پیچیده تقطیر و الکترولیز و همچنین مقدار زیادی انرژی نیاز است، به همین دلیل بیشتر از روش های شیمیایی برای تهیه آب سنگین استفاده می کنند.

    کاربرد های آب سنگین

    آب سنگین در پژوهش های علمی در حوزه های مختلف از جمله زیست شناسی، پزشکی، فیزیک و... کاربردهای فراوانی دارد که در زیر به چند مورد آن اشاره می کنیم.

    طیف سنجی تشدید مغناطیسی هسته: در طیف سنجی تشدید مغناطیسی هسته NMR هنگامی که هسته مورد نظر ما هیدروژن و حلال هم آب باشد از آب سنگین استفاده می کنند. در این حالت چون سیگنال های اتم هیدروژن مورد نظر با سیگنال های اتم هیدروژن آب معمولی تداخل می کند، می توان از آب سنگین استفاده کرد، زیرا خواص مغناطیسی دوتریم و هیدروژن با هم تفاوت دارد و سیگنال دوتریم با سیگنال های هیدروژن تداخل نمی کند.

    کند کننده نوترون

    آب سنگین در بعضی از انواع رآکتورهای هسته ای نیز به عنوان کند کننده نوترون به کار می رود. نوترون های کند می توانند با اورانیوم واکنش بدهند.از آب سبک یا آب معمولی هم می توان به عنوان کند کننده استفاده کرد، اما از آنجایی که آب سبک نوترون های حرارتی را هم جذب می کنند، رآکتورهای آب سبک باید اورانیوم غنی شده اورانیوم با خلوص زیاد استفاده کنند، اما رآکتور آب سنگین می تواند از اورانیوم معمولی یا غنی نشده هم استفاده کند، به همین دلیل تولید آب سنگین به بحث های مربوط به جلوگیری از توسعه سلاح های هسته ای مربوط است. رآکتورهای تولید آب سنگین را می توان به گونه ای ساخت که بدون نیاز به تجهیزات غنی سازی، اورانیوم را به پلوتونیوم قابل استفاده در بمب اتمی تبدیل کند. البته برای استفاده از اورانیوم معمولی در بمب اتمی می توان از روش های دیگری هم استفاده کرد. کشورهای هند، اسرائیل، پاکستان، کره شمالی، روسیه و آمریکا از رآکتورهای تولید آب سنگین برای تولید بمب اتمی استفاده کردند.با توجه به امکان استفاده از آب سنگین در ساخت سلاح هسته ای، در بسیاری از کشورها دولت تولید یا خرید و فروش مقدار زیاد این ماده را کنترل می کند. اما در کشورهایی مثل آمریکا و کانادا می توان مقدار غیر صنعتی یعنی در حد گرم و کیلوگرم را بدون هیچ گونه مجوز خاصی از تولید کنندگان یا عرضه کنندگان مواد شیمیایی تهیه کرد. هم اکنون قیمت هر کیلوگرم آب سنگین با خلوص 9899 درصد حدود 600 تا 700 دلار است. گفتنی است بدون استفاده از اورانیوم غنی شده و آب سنگین هم می توان رآکتور تولید پلوتونیوم ساخت. کافی است که از کربن فوق العاده خالص به عنوان کند کننده استفاده شود از آنجایی که نازی ها از کربن ناخالص استفاده می کردند، متوجه این نکته نشدند در حقیقت از اولین رآکتور اتمی آزمایشی آمریکا سال 1942 و پروژه منهتن که پلوتونیوم آزمایش ترینیتی و بمب مشهور «FAT MAN» را ساخت، از اورانیوم غنی شده یا آب سنگین استفاده نمی شد.

    آشکار سازی نوترینو

    رصد خانه نوترینوی سادبری در انتاریوی کانادا از هزار تن آب سنگین استفاده می کند. آشکار ساز نوترینو در اعماق زمین و در دل یک معدن قدیمی کار گذاشته شده تا مئون های پرتو های کیهانی به آن نرسد. هدف اصلی این رصدخانه یافتن پاسخ این پرسش است که آیا نوترینوهای الکترون که از همجوشی در خورشید تولید می شوند، در مسیر رسیدن به زمین به دیگر انواع نوترینوها تبدیل می شوند یا خیر. وجود آب سنگین در این آزمایش ها ضروری است، زیرا دوتریم مورد نیاز برای آشکارسازی انواع نوترینوها را فراهم می کند.

    آزمون های سوخت و ساز در بدن

    از مخلوط آب سنگین با 18O H2 آبی که اکسیژن آن ایزوتوپ 18O است نه 16O برای انجام آزمایش اندازه گیری سرعت سوخت و ساز بدن انسان و حیوانات استفاده می شود. این آزمون سوخت و ساز را معمولا آزمون آب دوبار نشان دار شده می نامند.

    تولید تریتیم

    هنگامی که دوتریم رآکتور آب سنگین یک نوترون به دست می آورد به تریتیم ایزوتوپ دیگر هیدروژن تبدیل می شود. تولید تریتیم به این روش به فناوری چندان پیچیده ای نیاز ندارد و آسان تر از تولید تریتیم به روش تبدیل نوترونی لیتیم ? است. تریتیم در ساخت نیروگاه های گرما هسته ای کاربرد دارد.


    اب سنگین- چگونگی تولید و موارد مصرف


    طاهره ساعدی
    روز شنبه با آغاز بهره برداری از پروژه مجتمع تولید آب سنگین اراک، عملا" کشورمان به عنوان نهمین کشور دارنده مجتمع تولید آب سنگین در جهان مطرح شد.

    این پروژه با عنوان یکی از شاخصه های دانش هسته ای در مصارف پزشکی به خصوص کنترل سرطان و کنترل بیماری ایدز نقش تعیین کننده ای دارد و به عنوان خنک کننده و کندکننده راکتورهای آب سنگین هسته ای به شمار می آید. این پروژه یکی از بزرگ ترین پروژه های هسته ای کشور است که آژانس بین المللی انرژی اتمی در جریان ساخت آن قرار دارد. آب سنگین در پزشکی هسته ای، راکتورهای تحقیقاتی و راکتورهای آب سنگین تولید انرژی و کاربرد بسیار زیادی دارد. باتوجه به اهمیت آب سنگین در پیشرفت دانش هسته ای و پزشکی، خبرنگار گروه دانش و فناوری خراسان با دکتر حسین آفریده متخصص فیزیک اتمی و عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر، دکتر منیژه رهبر عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و انجمن فیزیک هسته ای و دکتر نورانی متخصص پزشکی هسته ای گفتگویی انجام داده است که در قالب یک گزارش از نظر شما می گذرد.

    J آب سنگین چیست¬؟
    دکتر رهبر: آب سنگین، آبی است که هیدروژن های آن دتریوم یا ایزوتوپ سنگین هیدروژن است. این آب در مقایسه با آب معمولی نقطه جوش و نقطه انجماد بالاتری دارد و ویسکوزیته یا چسبندگی آن بیشتر است. هیدروژن دارای 2 ایزوتوپ پایدار H و D و یک ایزوتوپ ناپایدار و رادیواکتیو T یا تریتیوم است. هسته ایزوتوپ معمولی هیدروژن دارای یک پروتون و هسته ایزوتوپ سنگین دارای یک پروتون و یک نوترون است. این نوترون اضافی، هم سبب کاهش جذب نوترون توسط دتریوم و آب سنگین می شود و هم افزایش جرم آن را به همراه دارد. جرم ملکولی آب معمولی 18 و آب سنگین 20 است. در نتیجه یک لیتر آب سنگین دارای جرمی بیشتر از یک لیتر آب سبک است.
    J آب سخت با آب سنگین چه تفاوتی دارد¬؟
    آب سخت همان آب سبک یا معمولی است که دارای املاح بسیار زیادی می باشد.
    J ایزوتوپ چیست¬؟
    دکتر آفریده: هسته اتم یک عنصر از پروتون و نوترون تشکیل شده است، تغییر در تعداد پروتون های هسته، سبب تغییر ماهیت و پدید آمدن عنصر دیگری می شود، به عنوان مثال: هسته اتم نیتروژن 7 پروتون دارد که با از دست دادن یکی از آنها تبدیل به عنصر کربن می شود، اما تغییر در تعداد نوترون ها، سبب ایجاد گونه جدیدی از یک عنصر به نام ایزوتوپ می شود. اغلب عناصر دارای ایزوتوپ هستند، ازجمله: عنصر اورانیوم دارای 4 ایزوتوپ است که فقط 2 ایزوتوپ آن به علت داشتن نیمه عمر نسبتا" بالا در طبیعت به صورت سنگ معدن یافت می شود. اورانیوم 235 و 238 هرکدام دارای 92 پروتون در هسته خود هستند ولی اورانیوم 235، 143 نوترون و اورانیوم238، 146 نوترون دارد.
    J نیروگاه های اتمی به چند دسته تقسیم می شود¬ درباره نیروگاه آب سنگین توضیح بیشتری بدهید؟
    ¬ دکتر رهبر: نیروگاه هایی که از انرژی شکافت اورانیوم استفاده می کنند به 2 بخش نیروگاه آب سبک و آب سنگین تقسیم می شوند. نیروگاه آب سبک دارای راکتور آب سبک و نیروگاه آب سنگین دارای راکتور آب سنگین است. سوخت نیروگاه های هسته ای، اورانیوم 238 و 235 است. اگر از اورانیوم 235 به عنوان سوخت هسته ای استفاده شود باید درجه غنای آن از 7/0 درصد (که در طبیعت وجود دارد) به 3 تا 5 درصد برسد تا جرم بحرانی لازم برای شکافت را داشته باشد. درون یک راکتور هسته ای، اورانیوم توسط نوترون ها، بمباران می شود. برخورد نوترون به هسته اتم اورانیوم، سبب شکست آن می شود و در اثر این شکست، انرژی و نوترون های اضافی به وجود می آید. نوترون های اضافی در یک واکنش زنجیره ای شرکت می کنند و باعث شکست دیگر اتم های اورانیوم می شود. اگر این نوترون های اضافی کنترل نشود، ورود آن ها به واکنش های زنجیره ای، سبب تولید انرژی بسیار زیاد و در نتیجه انفجار در راکتور می شود. از شکست هسته هر اتم اورانیوم معادل 200 میلیون الکترون ولت انرژی آزاد می شود؛ بنابراین باید از موادی که جاذب نوترون های اضافی هستند و یا کندکننده ها، استفاده شود. در راکتورهای آب سبک از اورانیوم 235 به عنوان سوخت و از آب سبک یا معمولی به عنوان کندکننده استفاده می شود. در راکتورهای آب سنگین، از اورانیوم معمولی یا 238 به عنوان سوخت و از آب سنگین برای کند کردن واکنش های زنجیره ای، بهره گرفته می شود. اگر در راکتور آب سنگین، از آب معمولی استفاده کنیم تمامی نوترون های حاصل از شکافت، توسط آب جذب و واکنش زنجیره ای متوقف می شود، درحالی که آب سنگین توانایی کمی در جذب نوترون دارد. پس از شکست هسته اورانیوم 235 یا 238، انرژی به صورت گرمایی آزاد و این انرژی توسط مواد خنک کننده و به منظور به حرکت درآوردن توربین به خارج از راکتور منتقل می شود. این مواد خنک کننده می تواند آب معمولی یا آب سنگین باشد که پس از انتقال حرارت به بیرون از راکتور و خنک شدن، مجددا" به راکتور برمی گردد و این فرآیند به صورت پیوسته، برای تولید برق، ادامه پیدا می کند. بنابراین آب سنگین و آب سبک در راکتورها علاوه بر کندکنندگی، نقش خنک کنندگی هم دارند.
    J آیا پسماندهای حاصل از شکافت در راکتور آب سنگین متفاوت از راکتور آب سبک است؟
    ¬ دکتر رهبر: مواد و عناصر حاصل از شکافت در 2 نوع راکتور مشابه هم است ولی میزان آن فرق می کند. نوترون های آزاد شده در هنگام شکافت با هسته اورانیوم 238 برخورد می کنند و ایزوتوپ جدید و ناپایداری از اورانیوم را با عنوان اورانیوم 239 به وجود می آورند. اورانیوم 239 در فرآیندی، تبدیل به یک عنصر رادیواکتیو به نام پلوتونیوم 239 می شود. پلوتونیوم، هم به عنوان سوخت در بعضی راکتورها کاربرد دارد و هم می تواند برای ساخت بمب اتمی استفاده شود. در کشوری مثل آمریکا، نیروگاه هایی وجود داشت که هدف آن ها فقط تولید پلوتونیوم بود و از این پلوتونیوم در تولید بمب های نوترونی استفاده می شد. بمبی که بر سر مردم هیروشیما فرود آمد، از این نوع بود. استفاده از اورانیوم طبیعی در راکتورهای آب سنگین، سبب ایجاد میزان بیشتری از پلوتونیوم می شود که این پلوتونیوم می تواند کاربرد نظامی داشته باشد. بنابراین روی این راکتورها حساسیت بیشتری وجود دارد و واردات آب سنگین از دیگر کشورها تحت کنترل سازمان های بین المللی است و به مجوز نیاز دارد اما پروژه تولید آب سنگین در ایران برای استفاده هایی صلح آمیز از این ماده است و تمام برنامه های آن تحت نظارت آژانس است.
    J آب سنگین چگونه تولید می شود¬؟
    محققان برای اولین بار به طریق الکترولیز به آب سنگین خالص دست یافتند. چون نقطه جوش آب سنگین بالاتر از آب معمولی است، برای تولید آن، از روش تبخیر و تقطیر هم استفاده می شود. در تأسیسات تولید آب سنگین در اراک، طی مراحلی پیچیده از آب معمولی، آب سنگین به دست می آید که درجه خلوص آن 8/99 درصد است. البته باید یادآور شد که مراحل غنی سازی اورانیوم، از پیچیدگی بیشتری برخوردار است چون اختلاف جرم 2 ایزوتوپ اورانیوم بسیار کم است، بنابراین باید برای بالا بردن درجه غنای اورانیوم 235، از سانتریفوژهای متعدد که به صورت آبشاری، پشت سرهم قرار می گیرند، استفاده کرد. ولی تفاوت جرم آب سنگین و آب سبک قابل ملاحظه است و تفاوت در نقاط جوش این 2 نوع آب، امکان جداسازی آب سنگین و خالص سازی آن را تسهیل می کند. از میان هر 6400 تا 7000 ملکول آب معمولی، یک ملکول آب سنگین وجود دارد که برای دستیابی به آن از طرق فیزیکی و شیمیایی درجه خلوص آن را بالا می برند. J در چه کشورهایی از راکتور آب سنگین استفاده می شود¬
    دکتر آفریده: در حال حاضر کشورهای زیادی از این نوع راکتور برای تولید برق استفاده می کنند، مانند کانادا، پاکستان و هند ولی تأسیسات تولید آب سنگین تاکنون فقط در 8 کشور وجود داشته است که ما نهمین کشور هستیم. J موارد استفاده از آب سنگین چیست، و تولید آب سنگین چه اهمیتی برای کشور دارد¬ دکتر آفریده: بیشترین استفاده از آب سنگین در راکتورها است که شامل هر 2 راکتور تحقیقاتی و نیروگاهی می شود از آب سنگین برای تولید رادیوایزوتوپ ها در صنعت، کشاورزی و پزشکی استفاده می شود همچنین در رادیوگرافی، نوترون تراپی و نوترون رادیوگرافی از آن بهره برداری می شود. علاوه براین ها، آب سنگین برای تشخیص نشت آب های زیرزمینی یا نشت آب از سدها، کاربرد زیادی دارد. علاوه بر اینها ، دو تریم در تحقیقات فیوران، یا گداخت سرد نقش محوری ایفا می کند. باتوجه به این که کشور ما دارای منابع بزرگی از اورانیوم طبیعی است، با تولید آب سنگین در اراک، می توانیم راکتورهای آب سنگینی بسازیم که برای سوخت خود نیازی به کار دشوار و پرهزینه غنی سازی اورانیوم ندارند. در تأسیسات اراک سالانه 16 تن آب سنگین تولید می شود که نه تنها در تولید برق از نیروگاه های آب سنگین کاربرد، بلکه مصارف زیادی در پزشکی هسته ای دارد. همان طور که ذکر شد از آب سنگین برای تولید رادیوایزوتوپ ها و رادیوداروها استفاده می شود. رادیوایزوتوپ ها در صنعت و کشاورزی کاربرد زیادی دارند. پروژه تولید آب سنگین در اراک به اندازه دستیابی به فرآیند غنی سازی اورانیوم افتخارآفرین است.
    به گفته دکتر نورانی متخصص پزشکی هسته ای اساس کار در دانش پزشکی هسته ای استفاده از رادیوایزوتوپ ها و رادیوداروها است و از آب سنگین می توان به عنوان تارگت نوترون برای تولید این مواد استفاده کرد. از پرتوداروها برای تشخیص و درمان بیماری هایی چون سرطان، تومورهای خوش خیم و بدخیم، نارسایی های قلبی و عروقی استفاده می شود. مثلا" در پت اسکن که پیشرفته ترین تکنیک در پزشکی هسته ای است، گلوکز نشان دار یا FDG یا فلوئودین کاربرد بسیار زیادی دارد برای نشان دار کردن گلوکز یا فلوئور از آب سنگین استفاده می شود که به عنوان مثال از FDG برای بررسی متابولیسم گلوکز و تشخیص تومورها در مغز بهره گیری می شود. باتوجه به این که واردات بعضی رادیوایزوتوپ ها و رادیوداروها از کشورهای دیگر با مشکل مواجه است، تولید آب سنگین در کشور موفقیت بزرگی چه در عرصه تولید برق و چه در عرصه پزشکی و صنعت و کشاورزی محسوب می شود.




    کاربردهای انرژی هسته ای

    کاربردهای انرژی هسته ای

    دید کلی:

    انرژی هسته ای کاربرداری زیاد در پزشکی در علوم و صنعت و کشاورزی و... دارد. لازم به ذکر است انرژی هسته ای به تمامی انرژی های دیگر قابل تبدیل است ولی هیچ انرژی به انرژی هسته ای تبدیل نمی شود .موارد زیادی از کاربردهای انرژی هسته ای در زیر آورده می شود .

    نیروگاه هسته ای:

    نیروگاه هسته ای (Nuclear Power Station) یک نیروگاه الکتریکی که از انرژی تولیدی شکست هسته اتم اورانیوم یا پلوتونیم استفاده می کند. اولین جایگاه از این نوع در 27 ژوئن سال 1958 در شوروی سابق ساخته شد. که قدرت آن 5000 کیلو وات است. چون شکست سوخت هسته ای اساساً گرما تولید می کند از گرمای تولید شده رآکتور های هسته ای برای تولید بخار استفاده می شود از بخار تولید شده برای به حرکت در آوردن توربین ها و ژنراتور ها که نهایتاً برای تولید برق استفاده می شود .

    بمب های هسته ای:

    این نوع بمب ها تا حالا قویترین بمبهای و مخربترین های جهان محسوب می شود. دارندگان این نوع بمبهاجزو قدرت های هسته ای جهان محسوب می شود .

    پیل برق هسته ای Nuelear Electric battery:

    پیل هسته ای یا اتمی دستگاه تبدیل کننده انرژی اتمی به جریان برق مستقیم است ساده ترین پیل ها شامل دو صفحه است. یک پخش کننده بتای خالص مثل استرنیوم 90 و یک هادی مثل سیلسیوم.

    جریان الکترون های سریعی که بوسیله استرنیوم منتشر می شود ازمیان نیم هادی عبور کرده و در حین عبور تعداد زیادی الکترون ها اضافی را از نیم هادی جدامی کند که در هر حال صدها هزار مرتبه زیادتر از جریان الکتریکی حاصل از ایزوتوپ رادیواکتیو استرنیوم 90 می باشد .

    کاربردهای پزشکی:

    در پزشکی تشعشعات هسته ای کاربردهای زیادی دارند که اهم آنها عبارتند از:

    رادیو گرافی

    گامااسکن

    استرلیزه کردن هسته ای و میکروب زدایی وسایل پزشکی با پرتو های هسته ای

    رادیو بیولوژی

    کاربرد انرژی هسته ای در بخش دامپزشکی و دامپروری : 

    تکنیکهای هسته ای در حوزه دامپزشکی موارد مصرفی چون تشخیص و درمان بیماریهای دامی ، تولید مثل دام ، اصلاح نژاد و دام ، تغذیه ، بهداشت و ایمن سازی محصولات دامی و خوراک دام دارد.

    کاربرد انرژی هسته ای در دسترسی به منابع آب :

    تکنیکهای هسته ای برای شناسایی حوزه های آب زیر زمینی هدایت آبهای سطحی و زیر زمینی ، کشف و کنترل نشت و ایمنی سدها مورد استفاده قرار میگیرد. در شیرین کردن آبهای شور نیز انرژی هستهای کاربرد دارد.

    کاربردهای کشاورزی:

    تشعشعات هسته ای کاربرد های زیادی در کشاورزی دارد که مهم ترین آنها عبارتست از:

    موتاسیون هسته ای ژن ها در کشاورزی

    کنترل حشرات با تشعشعات هسته ای

    جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی با اشعه گاما

    انبار کردن میوه ها

    دیرینه شناسی )باستان شناسی) و صخره شناسی )زمین شناسی) که عمر یابی صخره ها با C14 در باستان شناسی خیلی مشهور است.

    کاربردهای صنعتی:

    در صنعت کاربردها ی زیادی دارد از جمله مهمترین آنها عبارتند از:

    نشت یابی با اشعه

    دبی سنجی پرتویی(سنجش شدت تشعشعات ، نور و فیزیک امواج)

    سنجش پرتویی میزان سائیدگی قطعات در حین کار

    سنجش پرتویی میزان خوردگی قطعات

    چگالی سنج موادمعدنی با اشعه

    کشف عناصر نایاب در معادن

    آنچه باید بدانیم:

    تکنیکهای هسته ای بر کشف مینهای ضد نفر نیز کاربرد دارد. بنابرین ، دانش هسته ای با این قدرت و وسعتی که دارد، هر روز بر دامنه استفاده از فناوری هسته ای و بویژه انرژی هسته ای افزوده می شود. کاربرد انرژی در بخشهای مختلف به گونهای است که اگر کشوری فناوری هسته ای را نهادینه نماید، در بسیاری از حوزه‌های علمی و صنعتی ، ارتقای پیدا می کند و مسیر توسعه را با سرعت طی می نماید.

     

     

     

     

    انرژی هسته ای در پزشکی هسته ای و امور بهداشتی:

    در کشورهای پیشرفته صنعتی ، از انرژی هسته ای به صورت گسترده در پزشکی استفاده می گردد. با توجه به شیوع برخی از بیماریها از جمله سرطان ، ضرورت تقویت طب هسته ای در کشورهای در حال توسعه ، هر روز بیشتر می شود. موارد زیر از مصادیق تکنیکهای هسته ای در علم پزشکی است:

    تهیه و تولید کیتهای رادیو دارویی جهت مراکز پزشکی هسته ای

    تهیه و تولید رادیو دارویی جهت تشخیص بیماری تیرویید و درمان آنها

    تهیه و تولید کیتهای هورمونی

    تشخیص و درمان سرطان پروستات

    تشخیص سرطان کولون ، روده کوچک و برخی سرطانهای سینه

    تشخیص تومورهای سرطانی و بررسی تومورهای مغزی ، سینه و ناراحتی وریدی

    تصویر برداری بیماریهای قلبی ، تشخیص عفونتها و التهاب مفصلی ، آمبولی و لختههای وریدی

    موارد دیگری چون تشخیص کم خونی ، کنترل رادیو داروهای خوراکی و تزریقی و ...

     

     

     

    کاربرد انرژی هسته ای در تولید برق :

    یکی از مهم ترین موارد استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای ، تولید برق از طریق نیروگاههای اتمی است. با توم به پایان پذیر بودن منابع فسیلی و روند رو به رشد توسعه اجتماعی و اقتصادی ، استفاده از انرژی هسته ای برای تولید برق را امری ضروری و لازم می دانند و ساخت چند نیروگاه اتمی را دنبال مینماید.

    ایران هر ساله حدودا به هفت هزار مگاوات برق در سال نیاز دارد. نیروگاه اتمی بوشهر 1000 مگاوات برق را در صورت راه اندازی تامین می نماید. و احداث نیروگاههای دیگر برای رفع این نیازی ضروری است. برای تولید میزان برق حدود 190 میلیون بشکه نفت خام مصرف می شود. که در صورت تامین از طریق انرژی هسته ای سالیانه 5 میلیارد دلار صرفه جویی خواهد شد.

     

     

     

     

     

    برتری انرژی هسته ای بر سایر انرژیها:

    علاوه بر صرفه اقتصادی دلایل زیر استفاده از انرژی هسته ای را ضروری مینماید. منابع فسیلی محدود بوده و متعلق به نسلهای آتی میباشد. استفاده از نفت خام در صنایع تبدیل پتروشیمی ارزش بیشتری دارد. تولید برق از طریق نیروگاه اتمی ، آلودگی نیروگاههای کنونی را ندارد. تولید هفت هزار مگاوات با مصرف 190 میلیون شبکه نفت خام ، هزارتن دیاکسید کربن ، 150 تن ذرات معلق در هوا ، 130 تن گوگرد و 50 تن اکسید نیتروژن را در محیط زیست پراکنده می کند، در حالی که نیروگاه اتمی چنین آلودگی را ندارد.

    چرخه سوخت هسته ای: از استخراج اورانیوم تا تولید انرژی و فیزیک هس

    چرخه سوخت هسته ای: از استخراج اورانیوم تا تولید انرژی




    مقدمه: استخراج اورانیوم از معدن
    اورانیوم که ماده خام اصلی مورد نیاز برای تولید انرژی در برنامه های صلح آمیز یا نظامی هسته ای است، از طریق استخراج از معادن زیرزمینی یا سر باز بدست می آید. اگر چه این عنصر بطور طبیعی در سرتاسر جهان یافت میشود اما تنها حجم کوچکی از آن بصورت متراکم در معادن موجود است.

    هنگامی که هسته اتم اورانیوم در یک واکنش زنجیره ای شکافته شود مقداری انرژی آزاد خواهد شد.

    برای شکافت هسته اتم اورانیوم، یک نوترون به هسته آن شلیک میشود و در نتیجه این فرایند، اتم مذکور به دو اتم کوچکتر تجزیه شده و تعدادی نوترون جدید نیز آزاد میشود که هرکدام به نوبه خود میتوانند هسته های جدیدی را در یک فرایند زنجیره ای تجزیه کنند.

    مجموع جرم اتمهای کوچکتری که از تجزیه اتم اورانیوم بدست می آید از کل جرم اولیه این اتم کمتر است و این بدان معناست که مقداری از جرم اولیه که ظاهرا ناپدید شده در واقع به انرژی تبدیل شده است، و این انرژی با استفاده از رابطه E=MC۲ یعنی رابطه جرم و انرژی که آلبرت اینشتین نخستین بار آنرا کشف کرد قابل محاسبه است.

    اورانیوم به صورت دو ایزوتوپ مختلف در طبیعت یافت میشود. یعنی اورانیوم U۲۳۵ یا U۲۳۸ که هر دو دارای تعداد پروتون یکسانی بوده و تنها تفاوتشان در سه نوترون اضافه ای است که در هسته U۲۳۸ وجود دارد. اعداد ۲۳۵ و ۲۳۸ بیانگر مجموع تعداد پروتونها و نوترونها در هسته هر کدام از این دو ایزوتوپ است.


    کشورهای اصلی تولید کننده اورانیوم
    استرالیا
    چین
    کانادا
    قزاقستان
    نامیبیا
    نیجر
    روسیه
    ازبکستان

    برای بدست آوردن بالاترین بازدهی در فرایند زنجیره ای شکافت هسته باید از اورانیوم ۲۳۵ استفاده کرد که هسته آن به سادگی شکافته میشود. هنگامی که این نوع اورانیوم به اتمهای کوچکتر تجزیه میشود علاوه بر آزاد شدن مقداری انرژی حرارتی دو یا سه نوترون جدید نیز رها میشود که در صورت برخورد با اتمهای جدید اورانیوم بازهم انرژی حرارتی بیشتر و نوترونهای جدید آزاد میشود.

    اما بدلیل "نیمه عمر" کوتاه اورانیوم ۲۳۵ و فروپاشی سریع آن، این ایزوتوپ در طبیعت بسیار نادر است بطوری که از هر ۱۰۰۰ اتم اورانیوم موجود در طبیعت تنها هفت اتم از نوع U۲۳۵ بوده و مابقی از نوع سنگینتر U۲۳۸ است.

    فراوری:
    سنگ معدن اورانیوم بعد از استخراج، در آسیابهائی خرد و به گردی نرم تبدیل میشود. گرد بدست آمده سپس در یک فرایند شیمیائی به ماده جامد زرد رنگی تبدیل میشود که به کیک زرد موسوم است. کیک زرد دارای خاصیت رادیو اکتیویته است و ۶۰ تا ۷۰ درصد آنرا اورانیوم تشکیل میدهد.

    دانشمندان هسته ای برای دست یابی هرچه بیشتر به ایزوتوپ نادر U۲۳۵ که در تولید انرژی هسته ای نقشی کلیدی دارد، از روشی موسوم به غنی سازی استفاده می کنند. برای این کار، دانشمندان ابتدا کیک زرد را طی فرایندی شیمیائی به ماده جامدی به نام هگزافلوئورید اورانیوم تبدیل میکنند که بعد از حرارت داده شدن در دمای حدود ۶۴ درجه سانتیگراد به گاز تبدیل میشود.


    کیک زرد دارای خاصیت رادیو اکتیویته است و ۶۰ تا ۷۰ درصد آنرا اورانیوم تشکیل میدهد

    هگزافلوئورید اورانیوم که در صنعت با نام ساده هگز شناخته میشود ماده شیمیائی خورنده ایست که باید آنرا با احتیاط نگهداری و جابجا کرد. به همین دلیل پمپها و لوله هائی که برای انتقال این گاز در تاسیسات فراوری اورانیوم بکار میروند باید از آلومینیوم و آلیاژهای نیکل ساخته شوند. همچنین به منظور پیشگیری از هرگونه واکنش شیمیایی برگشت ناپذیر باید این گاز را دور از معرض روغن و مواد چرب کننده دیگر نگهداری کرد.

    غنی سازی:
    هدف از غنی سازی تولید اورانیومی است که دارای درصد بالایی از ایزوتوپ U۲۳۵ باشد.

    اورانیوم مورد استفاده در راکتورهای اتمی باید به حدی غنی شود که حاوی ۲ تا ۳ درصد اورانیوم ۲۳۵ باشد، در حالی که اورانیومی که در ساخت بمب اتمی بکار میرود حداقل باید حاوی ۹۰ درصد اورانیوم ۲۳۵ باشد.

    یکی از روشهای معمول غنی سازی استفاده از دستگاههای سانتریفوژ گاز است.

    سانتریفوژ از اتاقکی سیلندری شکل تشکیل شده که با سرعت بسیار زیاد حول محور خود می چرخد. هنگامی که گاز هگزا فلوئورید اورانیوم به داخل این سیلندر دمیده شود نیروی گریز از مرکز ناشی از چرخش آن باعث میشود که مولکولهای سبکتری که حاوی اورانیوم ۲۳۵ است در مرکز سیلندر متمرکز شوند و مولکولهای سنگینتری که حاوی اورانیوم ۲۳۸ هستند در پایین سیلندر انباشته شوند.

    اورانیوم ۲۳۵ غنی شده ای که از این طریق بدست می آید سپس به داخل سانتریفوژ دیگری دمیده میشود تا درجه خلوص آن باز هم بالاتر رود. این عمل بارها و بارها توسط سانتریفوژهای متعددی که بطور سری به یکدیگر متصل میشوند تکرار میشود تا جایی که اورانیوم ۲۳۵ با درصد خلوص مورد نیاز بدست آید.

    آنچه که پس از جدا سازی اورانیوم ۲۳۵ باقی میماند به نام اورانیوم خالی یا فقیر شده شناخته میشود که اساسا از اورانیوم ۲۳۸ تشکیل یافته است. اورانیوم خالی فلز بسیار سنگینی است که اندکی خاصیت رادیو اکتیویته دارد و از آن برای ساخت گلوله های توپ ضد زره پوش و اجزای برخی جنگ افزار های دیگر از جمله منعکس کننده نوترونی در بمب اتمی استفاده میشود.

    یک شیوه دیگر غنی سازی روشی موسوم به دیفیوژن یا روش انتشاری است.

    دراین روش گاز هگزافلوئورید اورانیوم به داخل ستونهایی که جدار آنها از اجسام متخلخل تشکیل شده دمیده میشود. سوراخهای موجود در جسم متخلخل باید قدری از قطر مولکول هگزافلوئورید اورانیوم بزرگتر باشد.

    در نتیجه این کار مولکولهای سبکتر حاوی اورانیوم ۲۳۵ با سرعت بیشتری در این ستونها منتشر شده و تفکیک میشوند. این روش غنی سازی نیز باید مانند روش سانتریفوژ بارها و باره تکرار شود.

    راکتور هسته ای:
    راکتور هسته ای وسیله ایست که در آن فرایند شکافت هسته ای بصورت کنترل شده انجام میگیرد. انرژی حرارتی بدست آمده از این طریق را می توان برای بخار کردن آب و به گردش درآوردن توربین های بخار ژنراتورهای الکتریکی مورد استفاده قرار داد.

    اورانیوم غنی شده ، معمولا به صورت قرصهائی که سطح مقطعشان به اندازه یک سکه معمولی و ضخامتشان در حدود دو و نیم سانتیمتر است در راکتورها به مصرف میرسند. این قرصها روی هم قرار داده شده و میله هایی را تشکیل میدهند که به میله سوخت موسوم است. میله های سوخت سپس در بسته های چندتائی دسته بندی شده و تحت فشار و در محیطی عایقبندی شده نگهداری میشوند.

    در بسیاری از نیروگاهها برای جلوگیری از گرم شدن بسته های سوخت در داخل راکتور، این بسته ها را داخل آب سرد فرو می برند. در نیروگاههای دیگر برای خنک نگه داشتن هسته راکتور ، یعنی جائی که فرایند شکافت هسته ای در آن رخ میدهد ، از فلز مایع (سدیم) یا گاز دی اکسید کربن استفاده می شود.



    1- هسته راکتور
    2-پمپ خنک کننده
    3- میله های سوخت
    4- مولد بخار
    5- هدایت بخار به داخل توربین مولد برق

    برای تولید انرژی گرمائی از طریق فرایند شکافت هسته ای ، اورانیومی که در هسته راکتور قرار داده میشود باید از جرم بحرانی بیشتر (فوق بحرانی) باشد. یعنی اورانیوم مورد استفاده باید به حدی غنی شده باشد که امکان آغاز یک واکنش زنجیره ای مداوم وجود داشته باشد.

    برای تنظیم و کنترل فرایند شکافت هسته ای در یک راکتور از میله های کنترلی که معمولا از جنس کادمیوم است استفاده میشود. این میله ها با جذب نوترونهای آزاد در داخل راکتور از تسریع واکنشهای زنجیره ای جلوگیری میکند. زیرا با کاهش تعداد نوترونها ، تعداد واکنشهای زنجیره ای نیز کاهش میابد.

    حدودا ۴۰۰ نیروگاه هسته ای در سرتاسر جهان فعال هستند که تقریبا ۱۷ درصد کل برق مصرفی در جهان را تامین میکنند. از جمله کاربردهای دیگر راکتورهای هسته ای، تولید نیروی محرکه لازم برای جابجایی ناوها و زیردریایی های اتمی است.

    بازفراوری:
    برای بازیافت اورانیوم از سوخت هسته ای مصرف شده در راکتور از عملیات شیمیایی موسوم به بازفراوری استفاده میشود. در این عملیات، ابتدا پوسته فلزی میله های سوخت مصرف شده را جدا میسازند و سپس آنها را در داخل اسید نیتریک داغ حل میکنند.



    در نتیجه این عملیات، ۱% پلوتونیوم ، ۳% مواد زائد به شدت رادیو اکتیو و ۹۶% اورانیوم بدست می آید که دوباره میتوان آنرا در راکتور به مصرف رساند.

    راکتورهای نظامی این کار را بطور بسیار موثرتری انجام میدهند. راکتور و تاسیسات باز فراوری مورد نیاز برای تولید پلوتونیوم را میتوان بطور پنهانی در داخل ساختمانهای معمولی جاسازی کرد. به همین دلیل، تولید پلوتونیوم به این طریق، برای هر کشوری که بخواهد بطور مخفیانه تسلیحات اتمی تولید کند گزینه جذابی خواهد بود.

    بمب پلوتونیومی:
    استفاده از پلوتونیوم به جای اورانیوم در ساخت بمب اتمی مزایای بسیاری دارد. تنها چهار کیلوگرم پلوتونیوم برای ساخت بمب اتمی با قدرت انفجار ۲۰ کیلو تن کافی است. در عین حال با تاسیسات بازفراوری نسبتا کوچکی میتوان چیزی حدود ۱۲ کیلوگرم پلوتونیوم در سال تولید کرد.


    بمب پلوتونیومی



    1- منبع یا مولد نوترونی
    2- هسته پلوتونیومی
    3- پوسته منعکس کننده (بریلیوم)
    4- ماده منفجره پرقدرت
    5- چاشنی انفجاری

    کلاهک هسته ای شامل گوی پلوتونیومی است که اطراف آنرا پوسته ای موسوم به منعکس کننده نوترونی فرا گرفته است. این پوسته که معمولا از ترکیب بریلیوم و پلونیوم ساخته میشود، نوترونهای آزادی را که از فرایند شکافت هسته ای به بیرون میگریزند، به داخل این فرایند بازمی تاباند.

    استفاده از منعکس کننده نوترونی عملا جرم بحرانی را کاهش میدهد و باعث میشود که برای ایجاد واکنش زنجیره ای مداوم به پلوتونیوم کمتری نیاز باشد.

    برای کشور یا گروه تروریستی که بخواهد بمب اتمی بسازد، تولید پلوتونیوم با کمک راکتورهای هسته ای غیر نظامی از تهیه اورانیوم غنی شده آسانتر خواهد بود. کارشناسان معتقدند که دانش و فناوری لازم برای طراحی و ساخت یک بمب پلوتونیومی ابتدائی، از دانش و فنآوری که حمله کنندگان با گاز اعصاب به شبکه متروی توکیو در سال ۱۹۹۵ در اختیار داشتند پیشرفته تر نیست.

    چنین بمب پلوتونیومی میتواند با قدرتی معادل ۱۰۰ تن تی ان تی منفجر شود، یعنی ۲۰ مرتبه قویتر از قدرتمندترین بمبگزاری تروریستی که تا کنون در جهان رخ داده است.

    بمب اورانیومی:
    هدف طراحان بمبهای اتمی ایجاد یک جرم فوق بحرانی ( از اورانیوم یا پلوتونیوم) است که بتواند طی یک واکنش زنجیره ای مداوم و کنترل نشده، مقادیر متنابهی انرژی حرارتی آزاد کند.

    یکی از ساده ترین شیوه های ساخت بمب اتمی استفاده از طرحی موسوم به "تفنگی" است که در آن گلوله کوچکی از اورانیوم که از جرم بحرانی کمتر بوده به سمت جرم بزرگتری از اورانیوم شلیک میشود بگونه ای که در اثر برخورد این دو قطعه، جرم کلی فوق بحرانی شده و باعث آغاز واکنش زنجیره ای و انفجار هسته ای میشود.

    کل این فرایند در کسر کوچکی از ثانیه رخ میدهد.

    جهت تولید سوخت مورد نیاز بمب اتمی، هگزا فلوئورید اورانیوم غنی شده را ابتدا به اکسید اورانیوم و سپس به شمش فلزی اورانیوم تبدیل میکنند. انجام این کار از طریق فرایندهای شیمیائی و مهندسی نسبتا ساده ای امکان پذیر است.



    قدرت انفجار یک بمب اتمی معمولی حداکثر ۵۰ کیلو تن است، اما با کمک روش خاصی که متکی بر مهار خصوصیات جوش یا گداز هسته ای است میتوان قدرت بمب را افزایش داد.

    در فرایند گداز هسته ای ، هسته های ایزوتوپهای هیدروژن به یکدیگر جوش خورده و هسته اتم هلیوم را ایجاد میکنند. این فرایند هنگامی رخ میدهد که هسته های اتمهای هیدروژن در معرض گرما و فشار شدید قرار بگیرند. انفجار بمب اتمی گرما و فشار شدید مورد نیاز برای آغاز این فرایند را فراهم میکند.

    طی فرایند گداز هسته ای نوترونهای بیشتری رها میشوند که با تغذیه واکنش زنجیره ای، انفجار شدیدتری را بدنبال می آورند. اینگونه بمبهای اتمی تقویت شده به بمبهای هیدروژنی یا بمبهای اتمی حرارتی موسومند.




    فیزیک هسته ای


    غنی سازی اورانیوم

    سانتریفیوژ دستگاهی است که برای جدا سازی مواد از یکدیگر بر اساس وزن آنها استفاده می شود. این دستگاه مواد را با سرعت زیاد حول یک محور به گردش در می آورد و مواد متناسب با وزنی که دارند از محور فاصله می گیرند.

    در واقع در این روش برای جدا سازی مواد از یکدیگر از شتاب ناشی از نیروی گریز از مرکز استفاده می گردد، کاربرد عمومی این دستگاه برای جداسازی مایع از مایع و یا مایع از جامد است.

    سانتریفیوژ هایی که برای غنی سازی اورانیوم استفاده می شود حالت خاصی دارند که برای گاز تهیه شده اند که به آنها Hyper-Centrifuge گفته می شود. پیش از آنکه دانشمندان از این روش برای غنی سازی اورانیوم استفاده کنند از تکنولوژی خاصی بنام Gaseous Diffusion به معنی پخش و توزیع گازی استفاده می کردند.


    Gaseous Diffusion
    در روش Gaseous Diffusion، گاز هگزافلوراید اورانیوم (UF6) را با سرعت از صفحات خاصی که حالت فیلتر دارند عبور داده می شود و طی آن این صفحات می توانند به دلیل داشتن منافذ و خلل و فرج زیاد تا حدی می توانند اوانیوم 235 را از 238 جدا کنند. (به شکل بالا دقت کنید)

    در این روش با تکرار استفاده از این صفحات فیلتر مانند، بصورت آبشاری (Cascade)، میزان اورانیوم 235 را به مقدار دلخواه بالا می بردند. این روش اولین راهکارهای صنعتی برای غنی سازی اورانیوم بود که کابرد عملی پیدا کرد.

    Gaseous Diffusion از جمله تکنولوژی هایی بود که ایالات متحده طی جنگ جهانی دوم در پروژه ای بنام منهتن (Manhattan) برای ساخت بمب هسته ای، با کمک انگلیس و کانادا به آن دست پیدا کرد.

    نمونه ای از سانتریفیوژهای گازی آبشاری که برای غنی سازی اورانیوم از آنها استفاده می شود. Hyper-Centrifuge
    اما در روش استفاده از سانتریفیوژ برای غنی سازی اورانیوم، تعداد بسیار زیادی از این دستگاهها بصورت سری و موازی بکار می برند تا با کمک آن بتوانند غلظت اورانیوم 235 را افزایش دهند.


    گاز هگزافلوراید اورانیوم (UF6) در داخل سیلندرهای سانتریفیوژ تزریق می شود و با سرعت زیاد به گردش در آورده می گردد. گردش سریع سیلندر، نیروی گریز از مرکز بسیار قوی ای تولید می کند و طی آن مولکولهای سنگین تر (آنهایی که شامل ایزوتوپ اورانیوم 238 هستند) از مرکز محور گردش دور تر می گردند و برعکس آنها که مولکول های سبک تری دارند (حاوی ایزوتوپ اورانیوم 235) بیشتر حول محور سانتریفیوژ قرار می گیرند.

    در این هنگام با استفاده از روشهای خاص گازی که حول محور جمع شده است جمع آوری شده به مرحله دیگر یعنی دستگاه سانتریفیوژ بعدی هدایت می گردد. میزان گاز هگزافلوراید اورانیوم شامل اورانیوم 235 ای که در این روش از یک واحد جداسازی بدست می آید به مراتب بیشتر از مقداری است که در روش قبلی (Gaseous Diffusion) بدست می آید، به همین علت است که امروزه در بیشتر نقاط جهان برای غنی سازی اورانیوم از این روش استفاده می کنند.

    بزرگترین دستگاههای آبشاری سانتریفیوژ در کشورهایی مانند فرانسه، آلمان، انگلستان و چین در حال غنی سازی اورانیوم هستد. این کشورها علاوه بر مصرف داخلی به صادرات اورانیوم غنی شده نیز می پردازند. کشور ژاپن هم دارای دستگاههای بزرگ سانتریفیوژ است اما تنها برای مصرف داخلی اورانیوم غنی شده تولید می کند

      
     





    چه کسی بمب اتمی را اختراع کرد؟وگالری عکسهای اتمی!

    چه کسی بمب اتمی را اختراع کرد؟



    تاریخچه بمب اتم


    هانری بکرل نخستین کسی بود که متوجه پرتودهی عجیب سنگ معدن اورانیم گردیدبس ازان در سال 1909 میلادی ارنست رادرفوردهسته اتم را کشف کردوی همچنین نشان دادکه پرتوهای رادیواکتیودر میدان مغناطیسی به سه دسته تقیسیم می شود( پرتوهای الفا وبتا وگاما)بعدها دانشمندان دریافتند که منشاء این پرتوها درون هسته اتم اورانیم می باشد.

    در سال 1938 با انجام ازمایشاتی توسط دو دانشمند ا لمانی بنامهای ا توها ن و فریتس شتراسمن فیزیک هسته ای پای به مرحله تازه ای نهاد این فیزیکدانان با بمباران هسته اتم اورانیم بوسیله نوترونها به عناصر رادیواکتیوی دست یافتندکه جرم اتمی کوچکتری نسبت به اورانیم داشت او برای توصیف علت ایجاد این عناصرلیزه میتنرو اتو فریش پدیده شکافت هسته رادر اورانیم تو ضیح دادندودر اینجا بود که نا قوس شوم اختراع بمب اتمی به صدا در امد.

    U235 + n -> fission + 2 or 3 n + 200 MeV

    زیرا همانطور که در شکل فوق می بینید هر فروپاشی هسته اورانیم0 میتوانست تا 200 مگاولت انرژی ازاد کند وبدیهی بود اگر هسته های بیشتری فرو پاشیده می شد انرژی فراوانی حاصل می گردید.

    بعدها فیزیکدانان دیگری نیز در این محدوده به تحقیق می پرداختند یکی ازانان انریکو فرمی بود( 1954 - 1901) که بخاطر تحقیقاتش در سال 1938 موفق به دریافت جایزه نوبل گردید.

    در سال 1939 یعنی قبل از شروع جنگ جهانی دوم در بین فیزیکدانان این بیم وجود داشت که المانیهابه کمک فیزیکدانان نابغه ای مانند هایزنبرگ ودستیارانش بتوانند با استفاده از دانش شکافت هسته ای بمب اتمی بسازندبه همین دلیل از البرت انیشتین خواستند که نامه ای به فرانکلین روزولت رئیس جمهوروقت امریکا بنویسددر ان نامه تاریخی از امکان ساخت بمبی صحبت شد که هر گز هایزنبرگ ان را نساخت.

    چنین شدکه دولتمردان امریکا برای پیشدستی برالمان پروژه مانهتن را براه انداختندو از انریکو فرمی دعوت به عمل اوردند تا مقدمات ساخت بمب اتمی را فراهم سازد سه سال بعددر دوم دسامبر 1942 در ساعت 3 بعد از ظهر نخستین راکتور اتمی دنیا در دانشگاه شیکاگو امریکا ساخته شد.

    سپس در 16 ژوئیه 1945 نخستین ازمایش بمب اتمی در صحرای الامو گرودو نیو مکزیکو انجام شد.

    سه هفته بعد هیروشیمادرساعت 8:15 صبح در تاریخ 6 اگوست 1945 بوسیله بمب اورانیمی بمباران گردیید و ناکازاکی در 9 اگوست سال 1945 در ساعت حدود 11:15 بوسیله بمب پلوتونیمی بمباران شدند که طی ان بمبارانها صدها هزار نفر فورا جان باختند.

    انریکو فرمی (صف جلو نفر اول سمت چپ) و همکارانش در شیکاگو پس از ساخت نخستین راکتور هسته ای جهان به امید انکه از راکتور هسته ای تنها در اهداف صلح امیز استفاده شود و دنیا عاری از سلاحهای اتمی گردد

    لیزه میتنر ( مادر انرژی اتمی)

    لیزه در سال 1878 در یک خانواده هشت نفری بدنیا امد وی سومین فرزند خانواده بود باو جود تمامی مشکلاتی که بر سر راه وی بخاطر زن بودنش بود در سال 1901 وارد دانشگاه وین شد و تحت نظارت بولتزمن که یکی از فیزیکدانان بنام دنیا بود فیزیک را اموخت . لیزه توانست در سال 1907 به درجه دکتر نایل گردد و سپس راهی برلین گردید تا در دانشگاهی که ماکس پلا نک ریاست بخش فیزیک ان را بر عهده داشت به مطالعه و تحقیق بپردازد بیشتر کارهای تحقیقاتی وی در همین دانشگاه بود وی هیچگونه علاقه ای به سیاست نداشت و لی به علت دخالتهای روزن افزون ارتش نازی مجبور به ترک برلین گردید ودر سال 1938 به یک انستیتو در استکهلم رفت . لیزه میتنر به همراه همکارش اتو فریش اولین کسانی بودند که شکافت هسته را توضیح دادند انان در سال 1939 در مجله طبیعت مقاله معروف خود را در مورد شکافت هسته ای دادند وبدین ترتیب راه را برای استفاده از انرژی گشودند به همین دلیل پس از جنگ جهانی دوم به میتنر لقب مادر بمب اتمی داده شد ولی چون وی نمی خواست از کشفش بعنوان بمبی هولناک استفاده گردد بهتر است به لیزه لقب مادر انرژی اتمی داده شود



    آلبرت اینشتین






    نیلز بور...






    یکی از چند نابغه ی قرن ، انریکو فرمی(Fermi )






    پدر بمب اتمی و سرپرست پروژه ی مانهاتان ، رابرت اوپنهایمر






    پدر بمب هیدروژنی ، ادوارد تلر( Teller)






    پروفسور عبدالسلام(پدر فیزیک و انرژی اتمی پاکستان و برنده ی جایزه ی نوبل و بنیانگذار آکادمی علوم جهان سوم - مرحوم علامه جعفری از ایشان خاطرات شیرین زیادی داشت...) در کنار رابرت اوپنهایمر






    اولین بمب اتمی که در صحرای نیومکزیکو آزمایش شد...








    انفجار یک بمب هیدروژنی ضعیف(ابتدا در میان دانشمندان هراس این وجود داشت که در اثر انفجار بمب هیدروژنی و دمای ایجاد شده (معادل مرکز خورشید:15 میلیون درجه سانتیگراد) ، کل جو زمین بسوزد...)







    Little Boy ؛ بمب اورانیومی با قدرت 9000Ton TNT که بر روی هیروشیما انداخته شد و تصویر واقعه ی دردناک... .









    Fat Man ؛ بمب پلوتونیومی با قدرت 000'10 تن TNT که بر روی ناکازاکی منفجر شد و ... .









    تعداد (آزمایش) بمب های اتمی منفجر شده طی سالهای 1945 تا 1995 (دوران جنگ سرد) توسط شوروی و آمریکا








    تعداد کلاهک های جنگی اتمی شوروی سابق و آمریکا








    مکان ( آزمایش) بمب های اتمی منفجر شده توسط شوروی ، کشورهای اروپای غربی ، آمریکا ، پاکستان ، هند و... .(عددهای موجود در تصویر ، فقط شماره گذاری مکانهاست)







    تصویر یک کلاهک جنگی مجهز به بمب هیدروژنی (توضیح اینکه در کنار یک بمب هیدروژنی ، بمبی اورانیومی باید وجود داشته باشد تا ابتدا در اثر انفجار بمب اورانیومی ، دمای 15 میلیون درجه و شرایط لازم شروع بکار بمب هیدروژنی را مهیا کند)


    انرژی هسته ای وساختار نیروگاه های اتمی جهان و نیز شرح مختصری درب

    استفاده اصلی از انرژی هسته‌ای، تولید انرژی الکتریسته است. این راهی ساده و کارآمد برای جوشاندن آب و ایجاد بخار برای راه‌اندازی توربین‌های مولد است. بدون راکتورهای موجود در نیروگاه‌های هسته‌ای، این نیروگاه‌ها شبیه دیگر نیروگاه‌ها زغال‌سنگی و سوختی می‌شود. انرژی هسته‌ای بهترین کاربرد برای تولید مقیاس متوسط یا بزرگی از انرژی الکتریکی به‌طور مداوم است. سوخت اینگونه ایستگاه‌ها را اوانیوم تشکیل می‌دهد.
    چرخه سوخت هسته‌ای تعدادی عملیات صنعتی است که تولید الکتریسته را با اورانیوم در راکتورهای هسته‌ای ممکن می‌کند.

    اورانیوم عنصری نسبتاً معمولی و عادی است که در تمام دنیا یافت می‌شود. این عنصر به‌صورت معدنی در بعضی از کشورها وجود دارد که حتماً باید قبل از مصرف به صورت سوخت در راکتورهای هسته‌ای، فرآوری شود.
    الکتریسته با استفاده از گرمای تولید شده در راکتورهای هسته‌ای و با ایجاد بخار برای به‌کار انداختن توربین‌هایی که به مولد متصل‌اند تولید می‌شود.

    سوختی که از راکتور خارج شده، بعداز این که به پایان عمر مفید خود رسید می‌تواند به عنوان سوختی جدید استفاده شود.

    فعالیت‌های مختلفی که با تولید الکتریسیته از واکنش‌های هسته‌ای همراهند مرتبط به چرخه‌ سوخت هسته‌ای هستند. چرخه سوختی انرژی هسته‌ای با اورانیوم آغاز می‌شود و با انهدام پسمانده‌های هسته‌ای پایان می‌یابد. دوبار عمل‌آوری سوخت‌های خرج شده به مرحله‌های چرخه سوخت هسته‌ای شکلی صحیح می‌دهد.

    اورانیوم
    اورانیوم فلزی رادیواکتیو و پرتوزاست که در سراسر پوسته سخت زمین موجود است. این فلز حدوداً 500 بار از طلا فراوان‌تر و به اندازه قوطی حلبی معمولی و عادی است. اورانیوم اکنون به اندازه‌ای در صخره‌ها و خاک و زمین وجود دارد که در آب رودخانه‌ها، دریاها و اقیانوس‌ها موجود است. برای مثال این فلز با غلظتی در حدود 4 قسمت در هر میلیون (ppm4) در گرانیت وجود دارد که 60 درصد از کره زمین را شامل می‌شود، در کودها با غلظتی بالغ بر ppm400 و در ته‌مانده زغال‌سنگ با غلظتی بیش از ppm100 موجود است. اکثر رادیو اکتیویته مربوط به اورانیوم در طبیعت در حقیقت ناشی از معدن‌های دیگری است که با عملیات رادیواکتیو به وجود آمده‌اند و در هنگام استخراج از معدن و آسیاب کردن به جا مانده‌اند.
    چند منطقه در سراسر دنیا وجود دارد که غلظت اورانیوم موجود در آنها به قدر کافی است که استخراج آن برای استفاده از نظر اقتصادی به صرفه و امکان‌پذیر است. این نوع مواد غلیظ، سنگ معدن یا کانه نامیده می‌شوند.
    - چرخه سوخت هسته‌ای (شکل هندسی) (عکس)

    استخراج اورانیوم
    هر دو نوع حفاری و تکنیک‌های موقعیتی برای کشف کردن اورانیوم به کار می‌روند، حفاری ممکن است به صورت زیرزمینی یا چال‌های باز و روی زمین انجام شود.

    در کل، حفاری‌های روزمینی در جاهایی استفاده می‌شود که ذخیره معدنی نزدیک به سطح زمین و حفاری‌های زیرزمینی برای ذخیره‌های معدنی عمیق‌تر به کار می‌رود. به‌طور نمونه برای حفاری روزمینی بیشتر از 120 متر عمق، نیاز به گودال‌های بزرگی بر سطح زمین است؛ اندازه گودال‌ها باید بزرگتر از اندازه ذخیره معدنی باشد تا زمانی که دیواره‌های گودال محکم شوند تا مانع ریزش آنها شود. در نتیجه، تعداد موادی که باید به بیرون از معدن انتقال داده شود تا به کانه دسترسی پیدا کند زیاد است.

    حفاری‌های زیرزمینی دارای خرابی و اخلال‌های کمتری در سطح زمین هستند و تعداد موادی که باید برای دسترسی به سنگ معدن یا کانه به بیرون از معدن انتقال داده شوند به‌طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از حفاری نوع روزمینی است.

    مقدار زیادی از اورانیوم جهانی از (ISL) (In Sitaleding) می‌آید. جایی که آب‌های اکسیژنه زیرزمینی در معدن‌های کانه‌ای پرمنفذ به گردش می‌افتند تا اورانیوم موجود در معدن را در خود حل کنند و آن را به سطح زمین آورند. (ISL) شاید با اسید رقیق یا با محلول‌های قلیایی همراه باشد تا اورانیوم را محلول نگهدارد، سپس اورانیوم در کارخانه‌های آسیاب‌سازی اورانیوم، از محلول خود جدا می‌شود.
    در نتیجه انتخاب روش حفاری برای ته‌نشین کردن اورانیوم بستگی به جنس دیواره معدن کانه سنگ، امنیت و ملاحظات اقتصادی دارد.
    در غالب معدن‌های زیرزمینی اورانیوم، پیشگیری‌های مخصوصی که شامل افزایش تهویه هوا می‌شود، لازم است تا از پرتوافشانی جلوگیری شود.

    آسیاب کردن اورانیوم
    محل آسیاب کردن معمولاً به معدن استخراج اورانیوم نزدیک است. بیشتر امکانات استخراجی شامل یک آسیاب می‌شود. هرچه جایی که معدن‌ها قرار دارند به هم نزدیک‌تر باشند یک آسیاب می‌تواند عمل آسیاب‌سازی چند معدن را انجام دهد. عمل آسیاب‌سازی اکسید اورانیوم غلیظی تولید می‌کند که از آسیاب حمل می‌شود. گاهی اوقات به این اکسیدها کیک زرد می‌گویند که شامل 80 درصد اورانیوم می‌باشد. سنگ معدن اصل شاید دارای چیزی در حدود 1/0 درصد اورانیوم باشد.
    در یک آسیاب، اورانیوم با عمل سنگ‌شویی از سنگ‌های معدنی خرد شده جدا می‌شود که یا با اسید قوی و یا با محلول قلیایی قوی حل می‌شود و به صورت محلول در می‌آید. سپس اورانیوم با ته‌نشین کردن از محلول جدا می‌شود و بعداز خشک کردن و معمولاً حرارت دادن به صورت اشباع شده و غلیظ در استوانه‌های 200 لیتری بسته‌بندی می‌شود.
    باقیمانده سنگ معدن که بیشتر شامل مواد پرتوزا و سنگ معدن می‌شود در محلی معین به دور از محیط معدن در امکانات مهندسی نگهداری می‌شود. (معمولاً در گودال‌هایی روی زمین).
    پس‌مانده‌های دارای مواد رادیواکتیو عمری طولانی دارند و غلظت آنها کم خاصیتی سمی دارند. هرچند مقدار کلی عناصر پرتوزا کمتر از سنگ معدن اصلی است و نیمه عمر آنها کوتاه خواهد بود اما این مواد باید از محیط زیست دور بمانند.

    تبدیل و تغییر
    محلول آسیاب شده اورانیوم مستقیماً قابل استفاده به‌عنوان سوخت در راکتورهای هسته‌ای نیست. پردازش اضافی به غنی‌سازی اورانیوم مربوط است که برای تمام راکتورها لازم است.
    این عمل اورانیوم را به نوع گازی تبدیل می‌کند و راه به‌دست آوردن آن تبدیل کردن به هگزا فلورید (Hexa Fluoride) است که در دمای نسبتاً پایین گاز است.
    در وسیله‌ای تبدیل‌گر، اورانیوم به اورانیوم دی‌اکسید تبدیل می‌شود که در راکتورهایی که نیاز به اورانیوم غنی شده ندارند استفاده می‌شود.
    بیشتر آنها بعداز آن که به هگزافلورید تبدیل شدند برای غنی‌سازی در کارخانه آماده هستند و در کانتینرهایی که از جنس فلز مقاوم و محکم است حمل می‌شوند. خطر اصلی این طبقه از چرخه سوختی اثر هیدروژن فلورید (Hydrogen Fluoride) است.



    ساختار نیروگاه های اتمی جهان و نیز شرح مختصری درباره طرز غنی سازی اورانیوم




    مطالبی در مورد ساختار نیروگاه های اتمی جهان و نیز شرح مختصری درباره طرز غنی سازی اورانیوم و یا سنتز عنصر پلوتونیوم :

    برحسب نظریه اتمی عنصر عبارت است از یک جسم خالص ساده که با روش های شیمیایی نمی توان آن را تفکیک کرد. از ترکیب عناصر با یکدیگر اجسام مرکب به وجود می آیند. تعداد عناصر شناخته شده در طبیعت حدود ۹۲ عنصر است.

    هیدروژن اولین و ساده ترین عنصر و پس از آن هلیم، کربن، ازت، اکسیژن و... فلزات روی، مس، آهن، نیکل و... و بالاخره آخرین عنصر طبیعی به شماره ۹۲، عنصر اورانیوم است. بشر توانسته است به طور مصنوعی و به کمک واکنش های هسته ای در راکتورهای اتمی و یا به کمک شتاب دهنده های قوی بیش از ۲۰ عنصر دیگر بسازد که تمام آن ها ناپایدارند و عمر کوتاه دارند و به سرعت با انتشار پرتوهایی تخریب می شوند. اتم های یک عنصر از اجتماع ذرات بنیادی به نام پرتون، نوترون و الکترون تشکیل یافته اند. پروتون بار مثبت و الکترون بار منفی و نوترون فاقد بار است.

    تعداد پروتون ها نام و محل قرار گرفتن عنصر را در جدول تناوبی (جدول مندلیف) مشخص می کند. اتم هیدروژن یک پروتون دارد و در خانه شماره ۱ جدول و اتم هلیم در خانه شماره ۲، اتم سدیم در خانه شماره ۱۱ و... و اتم اورانیوم در خانه شماره ۹۲ قرار دارد. یعنی دارای ۹۲ پروتون است.

    ایزوتوپ های اورانیوم

    تعداد نوترون ها در اتم های مختلف یک عنصر همواره یکسان نیست که برای مشخص کردن آنها از کلمه ایزوتوپ استفاده می شود.

    بنابراین اتم های مختلف یک عنصر را ایزوتوپ می گویند. مثلاً عنصر هیدروژن سه ایزوتوپ دارد: هیدروژن معمولی که فقط یک پروتون دارد و فاقد نوترون است. هیدروژن سنگین یک پروتون و یک نوترون دارد که به آن دوتریم گویند و نهایتاً تریتیم که از دو نوترون و یک پروتون تشکیل شده و ناپایدار است و طی زمان تجزیه می شود.

    ایزوتوپ سنگین هیدروژن یعنی دوتریم در نیروگاه های اتمی کاربرد دارد و از الکترولیز آب به دست می آید. در جنگ دوم جهانی آلمانی ها برای ساختن نیروگاه اتمی و تهیه بمب اتمی در سوئد و نروژ مقادیر بسیار زیادی آب سنگین تهیه کرده بودند که انگلیسی ها متوجه منظور آلمانی ها شده و مخازن و دستگاه های الکترولیز آنها را نابود کردند.

    غالب عناصر ایزوتوپ دارند از آن جمله عنصر اورانیوم، چهار ایزوتوپ دارد که فقط دو ایزوتوپ آن به علت داشتن نیمه عمر نسبتاً بالا در طبیعت و در سنگ معدن یافت می شوند. این دو ایزوتوپ عبارتند از اورانیوم ۲۳۵ و اورانیوم ۲۳۸ که در هر دو ۹۲ پروتون وجود دارد ولی اولی ۱۴۳ و دومی ۱۴۶ نوترون دارد. اختلاف این دو فقط وجود ۳ نوترون اضافی در ایزوتوپ سنگین است ولی از نظر خواص شیمیایی این دو ایزوتوپ کاملاً یکسان هستند و برای جداسازی آنها از یکدیگر حتماً باید از خواص فیزیکی آنها یعنی اختلاف جرم ایزوتوپ ها استفاده کرد. ایزوتوپ اورانیوم ۲۳۵ شکست پذیر است و در نیروگاه های اتمی از این خاصیت استفاده می شود و حرارت ایجاد شده در اثر این شکست را تبدیل به انرژی الکتریکی می نمایند. در واقع ورود یک نوترون به درون هسته این اتم سبب شکست آن شده و به ازای هر اتم شکسته شده ۲۰۰ میلیون الکترون ولت انرژی و دو تکه شکست و تعدادی نوترون حاصل می شود که می توانند اتم های دیگر را بشکنند. بنابراین در برخی از نیروگاه ها ترجیح می دهند تا حدی این ایزوتوپ را در مخلوط طبیعی دو ایزوتوپ غنی کنند و بدین ترتیب مسئله غنی سازی اورانیوم مطرح می شود.

    ساختار نیروگاه اتمی

    به طور خلاصه چگونگی کارکرد نیروگاه های اتمی را بیان کرده و ساختمان درونی آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.

    طی سال های گذشته اغلب کشورها به استفاده از این نوع انرژی هسته ای تمایل داشتند و حتی دولت ایران ۱۵ نیروگاه اتمی به کشورهای آمریکا، فرانسه و آلمان سفارش داده بود. ولی خوشبختانه بعد از وقوع دو حادثه مهم تری میل آیلند (Three Mile Island) در ۲۸ مارس ۱۹۷۹ و فاجعه چرنوبیل (Tchernobyl) در روسیه در ۲۶ آوریل ۱۹۸۶، نظر افکار عمومی نسبت به کاربرد اتم برای تولید انرژی تغییر کرد و ترس و وحشت از جنگ اتمی و به خصوص امکان تهیه بمب اتمی در جهان سوم، کشورهای غربی را موقتاً مجبور به تجدیدنظر در برنامه های اتمی خود کرد.

    نیروگاه اتمی در واقع یک بمب اتمی است که به کمک میله های مهارکننده و خروج دمای درونی به وسیله مواد خنک کننده مثل آب و گاز، تحت کنترل درآمده است. اگر روزی این میله ها و یا پمپ های انتقال دهنده مواد خنک کننده وظیفه خود را درست انجام ندهند، سوانح متعددی به وجود می آید و حتی ممکن است نیروگاه نیز منفجر شود، مانند فاجعه نیروگاه چرنوبیل شوروی. یک نیروگاه اتمی متشکل از مواد مختلفی است که همه آنها نقش اساسی و مهم در تعادل و ادامه حیات آن را دارند. این مواد عبارت اند از:

    ۱ _ ماده سوخت متشکل از اورانیوم طبیعی، اورانیوم غنی شده، اورانیوم و پلوتونیم است.

    عمل سوختن اورانیوم در داخل نیروگاه اتمی متفاوت از سوختن زغال یا هر نوع سوخت فسیلی دیگر است. در این پدیده با ورود یک نوترون کم انرژی به داخل هسته ایزوتوپ اورانیوم ۲۳۵ عمل شکست انجام می گیرد و انرژی فراوانی تولید می کند. بعد از ورود نوترون به درون هسته اتم، ناپایداری در هسته به وجود آمده و بعد از لحظه بسیار کوتاهی هسته اتم شکسته شده و تبدیل به دوتکه شکست و تعدادی نوترون می شود. تعداد متوسط نوترون ها به ازای هر ۱۰۰ اتم شکسته شده ۲۴۷ عدد است و این نوترون ها اتم های دیگر را می شکنند و اگر کنترلی در مهار کردن تعداد آنها نباشد واکنش شکست در داخل توده اورانیوم به صورت زنجیره ای انجام می شود که در زمانی بسیار کوتاه منجر به انفجار شدیدی خواهد شد.

    در واقع ورود نوترون به درون هسته اتم اورانیوم و شکسته شدن آن توام با انتشار انرژی معادل با ۲۰۰ میلیون الکترون ولت است این مقدار انرژی در سطح اتمی بسیار ناچیز ولی در مورد یک گرم از اورانیوم در حدود صدها هزار مگاوات است. که اگر به صورت زنجیره ای انجام شود، در کمتر از هزارم ثانیه مشابه بمب اتمی عمل خواهد کرد.

    اما اگر تعداد شکست ها را در توده اورانیوم و طی زمان محدود کرده به نحوی که به ازای هر شکست، اتم بعدی شکست حاصل کند شرایط یک نیروگاه اتمی به وجود می آید. به عنوان مثال نیروگاهی که دارای ۱۰ تن اورانیوم طبیعی است قدرتی معادل با ۱۰۰ مگاوات خواهد داشت و به طور متوسط ۱۰۵ گرم اورانیوم ۲۳۵ در روز در این نیروگاه شکسته می شود و همان طور که قبلاً گفته شد در اثر جذب نوترون به وسیله ایزوتوپ اورانیوم ۲۳۸ اورانیوم ۲۳۹ به وجود می آمد که بعد از دو بار انتشار پرتوهای بتا (یا الکترون) به پلوتونیم ۲۳۹ تبدیل می شود که خود مانند اورانیوم ۲۳۵ شکست پذیر است. در این عمل ۷۰ گرم پلوتونیم حاصل می شود. ولی اگر نیروگاه سورژنراتور باشد و تعداد نوترون های موجود در نیروگاه زیاد باشند مقدار جذب به مراتب بیشتر از این خواهد بودو مقدار پلوتونیم های به وجود آمده از مقدار آنهایی که شکسته می شوند بیشتر خواهند بود. در چنین حالتی بعد از پیاده کردن میله های سوخت می توان پلوتونیم به وجود آمده را از اورانیوم و فرآورده های شکست را به کمک واکنش های شیمیایی بسیار ساده جدا و به منظور تهیه بمب اتمی ذخیره کرد.

    ۲ _ نرم کننده ها موادی هستند که برخورد نوترون های حاصل از شکست با آنها الزامی است و برای کم کردن انرژی این نوترون ها به کار می روند. زیرا احتمال واکنش شکست پی در پی به ازای نوترون های کم انرژی بیشتر می شود. آب سنگین (D2O) یا زغال سنگ (گرافیت) به عنوان نرم کننده نوترون به کار برده می شوند.

    ۳ _ میله های مهارکننده: این میله ها از مواد جاذب نوترون درست شده اند و وجود آنها در داخل رآکتور اتمی الزامی است و مانع افزایش ناگهانی تعداد نوترون ها در قلب رآکتور می شوند. اگر این میله ها کار اصلی خود را انجام ندهند، در زمانی کمتر از چند هزارم ثانیه قدرت رآکتور چند برابر شده و حالت انفجاری یا دیورژانس رآکتور پیش می آید. این میله ها می توانند از جنس عنصر کادمیم و یا بور باشند.

    ۴ _ مواد خنک کننده یا انتقال دهنده انرژی حرارتی: این مواد انرژی حاصل از شکست اورانیوم را به خارج از رآکتور انتقال داده و توربین های مولد برق را به حرکت در می آورند و پس از خنک شدن مجدداً به داخل رآکتور برمی گردند. البته مواد در مدار بسته و محدودی عمل می کنند و با خارج از محیط رآکتور تماسی ندارند. این مواد می توانند گاز CO2 ، آب، آب سنگین، هلیم گازی و یا سدیم مذاب باشند.

    پی نوشت:
    * محقق مرکز اتمی فرانسه _ دکترای دولتی فرانسه در شیمی فیزیک اتمی



    غنی سازی اورانیم

    سنگ معدن اورانیوم موجود در طبیعت از دو ایزوتوپ ۲۳۵ به مقدار ۷/۰ درصد و اورانیوم ۲۳۸ به مقدار ۳/۹۹ درصد تشکیل شده است. سنگ معدن را ابتدا در اسید حل کرده و بعد از تخلیص فلز، اورانیوم را به صورت ترکیب با اتم فلئور (F) و به صورت مولکول اورانیوم هکزا فلوراید UF6 تبدیل می کنند که به حالت گازی است. سرعت متوسط مولکول های گازی با جرم مولکولی گاز نسبت عکس دارد این پدیده را گراهان در سال ۱۸۶۴ کشف کرد. از این پدیده که به نام دیفوزیون گازی مشهور است برای غنی سازی اورانیوم استفاده می کنند.در عمل اورانیوم هکزا فلوراید طبیعی گازی شکل را از ستون هایی که جدار آنها از اجسام متخلخل (خلل و فرج دار) درست شده است عبور می دهند. منافذ موجود در جسم متخلخل باید قدری بیشتر از شعاع اتمی یعنی در حدود ۵/۲ انگشترم (۰۰۰۰۰۰۰۲۵/۰ سانتیمتر) باشد. ضریب جداسازی متناسب با اختلاف جرم مولکول ها است.روش غنی سازی اورانیوم تقریباً مطابق همین اصولی است که در اینجا گفته شد. با وجود این می توان به خوبی حدس زد که پرخرج ترین مرحله تهیه سوخت اتمی همین مرحله غنی سازی ایزوتوپ ها است زیرا از هر هزاران کیلو سنگ معدن اورانیوم ۱۴۰ کیلوگرم اورانیوم طبیعی به دست می آید که فقط یک کیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ خالص در آن وجود دارد. برای تهیه و تغلیظ اورانیوم تا حد ۵ درصد حداقل ۲۰۰۰ برج از اجسام خلل و فرج دار با ابعاد نسبتاً بزرگ و پی درپی لازم است تا نسبت ایزوتوپ ها تا از برخی به برج دیگر به مقدار ۰۱/۰ درصد تغییر پیدا کند. در نهایت موقعی که نسبت اورانیوم ۲۳۵ به اورانیوم ۲۳۸ به ۵ درصد رسید باید برای تخلیص کامل از سانتریفوژهای بسیار قوی استفاده نمود. برای ساختن نیروگاه اتمی، اورانیوم طبیعی و یا اورانیوم غنی شده بین ۱ تا ۵ درصد کافی است. ولی برای تهیه بمب اتمی حداقل ۵ تا ۶ کیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ صددرصد خالص نیاز است. عملا در صنایع نظامی از این روش استفاده نمی شود و بمب های اتمی را از پلوتونیوم ۲۳۹ که سنتز و تخلیص شیمیایی آن بسیار ساده تر است تهیه می کنند. عنصر اخیر را در نیروگاه های بسیار قوی می سازند که تعداد نوترون های موجود در آنها از صدها هزار میلیارد نوترون در ثانیه در سانتیمتر مربع تجاوز می کند. عملاً کلیه بمب های اتمی موجود در زراد خانه های جهان از این عنصر درست می شود.روش ساخت این عنصر در داخل نیروگاه های اتمی به صورت زیر است: ایزوتوپ های اورانیوم ۲۳۸ شکست پذیر نیستند ولی جاذب نوترون کم انرژی (نوترون حرارتی هستند. تعدادی از نوترون های حاصل از شکست اورانیوم ۲۳۵ را جذب می کنند و تبدیل به اورانیوم ۲۳۹ می شوند. این ایزوتوپ از اورانیوم بسیار ناپایدار است و در کمتر از ده ساعت تمام اتم های به وجود آمده تخریب می شوند. در درون هسته پایدار اورانیوم ۲۳۹ یکی از نوترون ها خودبه خود به پروتون و یک الکترون تبدیل می شود.بنابراین تعداد پروتون ها یکی اضافه شده و عنصر جدید را که ۹۳ پروتون دارد نپتونیم می نامند که این عنصر نیز ناپایدار است و یکی از نوترون های آن خود به خود به پروتون تبدیل می شود و در نتیجه به تعداد پروتون ها یکی اضافه شده و عنصر جدید که ۹۴ پروتون دارد را پلوتونیم می نامند. این تجربه طی چندین روز انجام می گیرد.





    کاربرد های انرژی هسته ای وغنی سازی اورانیوم وشکاف هسته ای و

    دید کلی




    استفاده از نیروی هسته‌ای از 40 سال پیش آغاز شد و اینک این نیرو همان اندازه از برق جهان را تأمین می‌کند که 40 سال پیش بوسیله تمام منابع انرژی تأمین می‌شد. حدود دو سوم از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که نیروگاههای هسته‌ای آنها در زمینه تولید برق و زیر ساختهای صنعتی نقش مکمل را ایفا می‌کنند. نیمی از مردم جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که نیروگاههای هسته‌ای در آنها در حال برنامه‌ریزی و یا در دست ساخت هستند.

    به این ترتیب ، توسعه سریع نیروی هسته‌ای جهان مستلزم بروز هیچ تغییر بنیادینی نیست و تنها نیازمند تسریع راهبردهای موجود است. امروزه حدود 440 نیروگاه هسته‌ای در 31 کشور جهان برق تولید می‌کنند. بیش از 15 کشور از مجموع این تعداد در زمینه تأمین برق خود تا 25 درصد یا بیشتر ، متکی به نیروی هسته‌ای هستند. در اروپا و ژاپن سهم نیروی هسته‌ای در تأمین برق بیش از 30 درصد است، در آمریکا نیروی هسته‌ای 20 درصد از برق را تأمین می‌کند. در سرتاسر جهان ، دانشمندان بیش از 50 کشور از حدود 300 راکتور تحقیقاتی استفاده می‌کنند تا: درباره فناوریهای هسته‌ای تحقیق کرده و برای تشخیص بیماری و درمان سرطان ، رادیوایزوتوپ تولید کنند.

    همچنین در اقیانوسهای جهان راکتورهای هسته‌ای نیروی محرکه بیش از 400 کشتی را بدون اینکه به خدمه آن و یا محیط زیست آسیبی برسانند، تأمین می‌کنند. دوره پس از جنگ سرد ، فعالیت جدیدی برای حذف مواد هسته‌ای از تسلیحات و تبدیل آن به سوخت هسته‌ای غیر نظامی آغاز شد. انرژی هسته‌ای کاربردهای زیاد در پزشکی در علوم و صنعت و کشاورزی و ... دارد. لازم به ذکر است انرژی هسته‌ای به تمامی انرژیهای دیگر قابل تبدیل است، ولی هیچ انرژی به انرژی هسته‌ای تبدیل نمی‌شود. موارد زیادی از کاربردهای انرژی هسته‌ای در زیر آورده می‌شود.

    نیروگاه هسته‌ای

    نیروگاه هسته‌ای (Nuclear Power Stotion) یک نیروگاه الکتریکی که از انرژی تولیدی شکست هسته اتم اورانیوم یا پلوتونیم استفاده می‌کند. اولین جایگاه از این نوع در 27 ژوئن سال 1958 در شوروی سابق ساخته شد. که قدرت آن 5000 کیلو وات است. چون شکست سوخت هسته‌ای اساسا گرما تولید می‌کند، از گرمای تولید شده راکتورهای هسته‌ای برای تولید بخار استفاده می‌شود. از بخار تولید شده برای به حرکت در آوردن توربینها و ژنراتورها که نهایتا برای تولید برق استفاده می‌شود.

    بمبهای هسته‌ای

    این نوع بمبها تا حالا قویترین بمبهای و مخربترینهای جهان محسوب می‌شود. دارندگان این نوع بمبها جزو قدرتهای هسته‌ای جهان محسوب می‌شود.

     

    پیل برق هسته‌ای Nuelear Electric battery

    پیل هسته‌ای یا اتمی دستگاه تبدیل کننده انرژی اتمی به جریان برق مستقیم است، ساده‌ترین پیلها) شامل دو صفحه است. یک پخش کننده بتای خالص مثل استرنیوم 90 و یک هادی مثل سیلسیوم.
    جریان الکترونهای سریعی که بوسیله استرنیوم منتشر می‌شود ازمیان نیم هادی عبور کرده و در حین عبور تعداد زیادی الکترون اضافی را از نیم هادی جدا می‌کند که در هر حال صدها هزار مرتبه زیادتر از جریان الکتریکی حاصل از ایزوتوپ رادیواکتیو استرنیوم 90 می‌باشد.

    کاربردهای پزشکی

    در پزشکی تشعشعات هسته‌ای کاربردهای زیادی دارند که اهم آنها عبارتند از:

    رادیو گرافی

    گاما اسکن

    استرلیزه کردن هسته‌ای و میکروب زدایی وسایل پزشکی با پرتو‌های هسته‌ای

    رادیو بیولوژی

    کاربردهای کشاورزی

    تشعشعات هسته‌ای کاربردهای زیادی در کشاورزی دارد که مهمترین آنها عبارتست از:

    موتاسیون هسته‌ای ژنها در کشاورزی

    کنترل حشرات با تشعشعات هسته‌ای

    جلوگیری از جوانه زدن سیب زمینی با اشعه گاما

    انبار کردن میوه‌ها

    دیرینه شناسی (باستان شناسی) و صخره شناسی (زمین شناسی) که عمر یابی صخره‌ها با C14 در باستان شناسی خیلی مشهور است.

    کاربردهای صنعتی

    در صنعت کاربردهای زیادی دارد، از جمله مهمترین آنها عبارتند از:

    نشت یابی با اشعه

    دبی سنجی پرتویی(سنجش شدت تشعشعات ، نور و فیزیک امواج)

    سنجش پرتویی میزان سائیدگی قطعات در حین کار

    سنجش پرتویی میزان خوردگی قطعات

    چگالی سنج موادمعدنی با اشعه

    کشف عناصر نایاب در معادن


    غنی سازی اورانیوم




    مقدمه

    سنگ معدن اورانیوم موجود در طبیعت از دو ایزوتوپ 235U به مقدار 0.7 درصد و 238U ‏به مقدار 3.99 درصد تشکیل شده است. سنگ معدن را ابتدا در اسید حل کرده و ‏بعد از تخلیص فلز ، اورانیوم را بصورت ترکیب با اتم فلوئور (9F ) و بصورت مولکول ‏اورانیوم هگزا فلوراید تبدیل می‌کنند که به حالت گازی است. سرعت متوسط ‏مولکولهای گازی با جرم مولکولی گاز نسبت عکس دارد.

    غنی سازی اورانیوم با دیفوزیون گازی



    گراهان در سال 1864 پدیده‌ای را کشف کرد که در آن سرعت متوسط مولکولهای ‏گاز با معکوس جرم مولکولی گاز متناسب بود. از این پدیده که به نام دیفوزیون ‏گازی مشهور است برای غنی سازی اورانیوم استفاده می‌کنند. در عمل اورانیوم ‏هگزا فلوراید طبیعی گازی شکل را از ستونهایی که جدار آنها از اجسام متخلخل ‏‏(خلل و فرج دار) درست شده است عبور می‌دهند. سوراخهای موجود در جسم ‏متخلخل باید قدری بیشتر از شعاع اتمی یعنی در حدود 2.5 آنگسترم (7-‏25x10 سانتیمتر) باشد.

    ضریب جداسازی متناسب با اختلاف جرم مولکولها است. روش غنی سازی ‏اورانیوم تقریبا مطابق همین اصولی است که در اینجا گفته شد. با وجود این ‏می‌توان به خوبی حدس زد که پرخرج ترین مرحله تهیه سوخت اتمی همین ‏مرحله غنی سازی ایزوتوپها است، زیرا از هر هزاران کیلو سنگ معدن اورانیوم ‏‏140 کیلوگرم اورانیوم طبیعی بدست می‌آید که فقط یک کیلوگرم 235U ‏خالص در آن وجود دارد.

    غنی سازی اورانیم از طریق میدان مغناطیسی

    یکی از روشهای غنی سازی اورانیوم استفاده از میدان مغناطیسی بسیار قوی می‌باشد. در این روش ابتدا اورانیوم هگزا فلوئورید را حرارت می‌دهند تا تبخیر شود. از طریق تبخیر ، اتمهای اورانیوم و فلوئورید از هم تفکیک می‌شوند. در این حالت ، اتمهای اورانیوم را به میدان مغناطیسی بسیار قوی هدایت می‌کنند. میدان مغناطیسی بر هسته‌های باردار اورانیم نیرو وارد می کند ( این نیرو به نیروی لورنتس معروف می باشد) و اتمهای اورانیوم را از مسیر مستقیم خود منحرف می‌کند. اما هسته‌های سنگین اورانیم (238U ) نسبت به هسته‌های سبکتر (235U ) انحراف کمتری دارند و درنتیجه از این طریق می‌توان 235U را از اورانیوم طبیعی تفکیک کرد.

    کاربردهای اورانیوم غنی شده

    شرایطی ایجاد کرده اند که نسبت 235U به 238U را به 5 درصد می‌‏رساند. برای این کار و تخلیص کامل اورانیوم از سانتریفوژهای بسیار قوی استفاده ‏می‌کنند.

    برای ساختن نیروگاه اتمی ، اورانیوم طبیعی و یا اورانیوم غنی شده بین 1 تا 5 ‏درصد کافی است.

    شکافت هسته اورانیوم

    برای تهیه بمب اتمی حداقل 5 تا 6 کیلوگرم 235U صد درصد خالص نیاز ‏است. در صنایع نظامی از این روش استفاده نمی‌شود و بمبهای اتمی را از 239Pu که سنتز و تخلیص شیمیایی آن بسیار ساده‌تر است تهیه ‏می‌کنند.

    نحوه تولید سوخت پلوتونیوم رادیو اکتیو

    این عنصر ناپایدار را در نیروگاههای بسیار قوی می‌سازند که تعداد نوترونهای ‏موجود در آنها از صدها هزار میلیارد نوترون در ثانیه در سانتیمتر مربع تجاوز ‏می‌کند. عملا کلیه بمبهای اتمی موجود در زراد خانه‌های جهان از این عنصر ‏درست می‌شود.‏ روش ساخت این عنصر در داخل نیروگاههای هسته‌ای به این صورت که ‏ایزوتوپهای 238U شکست پذیر نیستند، ولی جاذب نوترون کم انرژی هستند.

    تعدادی از نوترونهای حاصل از شکست 235U را ‏جذب می‌کنند و تبدیل به 239U می‌شوند. این ایزوتوپ از اورانیوم بسیار ‏ناپایدار است و در کمتر از ده ساعت تمام اتمهای بوجود آمده تخریب ‏می‌شوند. در درون هسته پایدار 239U یکی از نوترونها خود به خود به ‏پروتون و یک الکترون تبدیل می‌شود. بنابراین تعداد پروتونها یکی اضافه شده و عنصر جدید را که 93 پروتون دارد ‏نپتونیوم می‌نامند که این عنصر نیز ناپایدار است و یکی از نوترونهای آن خود به ‏خود به پروتون تبدیل شده و در نتیجه به تعداد پروتونها یکی اضافه شده و عنصر ‏جدید پلوتونیوم را که 94 پروتون دارد ایجاد می‌کنند. این کار حدودا در مدت یک هفته ‏صورت می‌گیرد

    واکنش زنجیری شکافت
     

    روش‌های غنی‌سازی اورانیوم

    روش انتشار (پخش) حرارتی

    روش انتشار (پخش) گازها

    روش الکترومغناطیسی

    روش مرکزگریز گازی

    روش مرکزگریز گازی زیپه

    روش‌های لیزری

    روش شیمیایی



    شکافت هسته ای




     

     


     

     

     

    مقدمه

    در واکنشهای شکافت هسته‌ای مقادیر زیادی نیز انرژی آزاد می‌گردد (در حدود 200Mev)، اما مسئله مهمتر اینکه نتیجه شکستن هسته 235U ، آزادی دو نوترون است که می‌تواند دو هسته دیگر را شکسته و چهار نوترون را بوجود آورد. این چهار نوترون نیز چهار هسته 235U را می‌شکند. چهار هسته شکسته شده تولید هشت نوترون می‌کنند که قادر به شکستن همین تعداد هسته اورانیوم می‌باشند. سپس شکست هسته‌ای و آزاد شدن نوترونها بصورت زنجیروار به سرعت تکثیر و توسعه می‌یابد. در هر دوره تعداد نوترونها دو برابر می‌شود، در یک لحظه واکنش زنجیری خود بخودی شکست هسته‌ای شروع می‌گردد. در واکنشهای کنترل شده هسته‌ای تعداد شکست در واحد زمان و نیز مقدار انرژی بتدریج افزایش یافته و پس از رسیدن به مقداری دلخواه ثابت نگهداشته می‌شود.

    انرژی شکافت هسته‌ای

    کشف انرژی هسته‌ای در جریان جنگ جهانی دوم صورت گرفت و اکنون برای شبکه برق بسیاری از کشورها هزاران کیلو وات تهیه می کند (نیرو گاه هسته ای). بحران انرژی بر اثر بالارفتن قیمت نفت در سال 1973 استفاده از انرژی شکافت هسته‌ای بیشتر وارد صحنه کرد. در حال حاضر ممالک اروپایی انرژی هسته‌ای را تنها انرژی می‌داند. که می‌تواند در اکثر موارد جایگزین نفت شود. استفاده از انرژی شکافت هسته‌ای که بر روی یک ماده قابل احتراق کانی که بصورت محدود پایه گذاری می‌شود. برای سایر کشورها خطرات بسیار دارد در حال حاضر تولید الکتریسته با استفاده از شکافت هسته‌ای کنترل شده به میزان زیادی توسعه یافته و مورد قبول واقع شده است. تولید انرژی هسته‌ای در کشورهای توسعه یافته بخش مهمی از طرح انرژی ملی را تشکیل می‌دهد.

    انرژی بستگی هسته‌ای

    می‌توان تصور کرد که جرم هسته ، M ، با جمع کردن Z (تعداد پروتونها) ضربدر جرم پروتون و N تعداد نوترونها ضربدر جرم نوترون بدست می‌آید.


    M = Z×Mp + N×Mn


    از طرف دیگر M همیشه کمتر از مجموع جرمهای تشکیل دهنده‌های منزوی هسته است. این اختلاف به توسط فرمول انیشتین توضیح داده می‌شود که رابطه بین جرم و انرژی هم ارزی جرم و انرژی را برقرار می‌سازد. اگر یک دستگاه مادی دارای جرم باشد در این صورت دارای انرژی کلی E است. E = M C2 که در آن C سرعت نور در خلا و M جرم کل هسته مرکب از نوکلئونها و E مقدار انرژیی است که در اثر فروپاشی جرم M تولید می‌شود. بنابر این اصول انرژی هسته‌ای بر آزاد سازی انرژی پیوندی هسته استوار است. هر سیستمی که دارای انرژی پیوندی بیشتر باشد پایدار می‌باشد. در واقع جرم مفقود شده در واکنشهای هسته‌ای طبق فرمول E = M C2 به انرژی تبدیل می‌شود. پس انرژی بستگی اختلاف جرم هسته و جرم نوکلئونهای تشکیل دهنده آن است، که معرف کاری است که باید انجام شود تا نوکلئونها از هم جدا شوند.

    مواد شکافتنی

    مواد ناپایدار برای اینکه به پایداری برسند، انرژی گسیل می‌کنند تا به حالت پایدار برسد. معمولا عناصری شکافت پذیر هستند که جرم اتمی آنها بالای 150 باشد ،235U و 238U در معادن یافت می‌شود. 99.3 درصد اورانیوم معادن 238U می‌باشد.و تنها 7% آن 235U می‌باشد. از طرفی 235U با نوترونهای کند پیشرو واکنش نشان می‌دهد. 238Uتنها با نوترونهای تند کار می‌کند، البته خوب جواب نمی‌دهد. بنابر این در صنعت در نیروگاههای هسته‌ای 235U به عنوان سوخت محسوب می‌شود. ولی به دلایل اینکه در طبیعت کم یافت می‌شود. بایستی غنی سازی اورانیوم شود، یعنی اینکه از 7 درصد به 1 الی 3 درصد برسانند.

    شکافت 235U

    در این واکنش هسته‌ای وقتی نوترون کند بر روی 235U برخورد می کند به 236U تحریک شده تبدیل می‌شود. نهایتا تبدیل به باریوم و کریپتون و 3 تا نوترون تند و 177 Mev انرژی آزاد می‌شود. پس در واکنش اخیر به ازای هر نوکلئون حدود 1 Mev انرژی آزاد می‌شود. در واکنشهای شیمیایی مثل انفجار به ازای هر مولکول حدود 30 Mev انرژی ایجاد می‌شود. لازم به ذکر است در راکتورهای هسته‌ای که با نوترون کار می‌کند، طبق واکنشهای به عمل آمده 2 الی3 نوترون سریع تولید می‌شود. حتما این نوترونهای سریع باید کند شوند

    انرژی هسته‌ای

    این مقاله در مورد انرژی هسته‌ای از دیدگاه فیزیکی است. برای مبحث انرژی هسته‌ای بعنوان یک منبع انرژی در صنعت و غیره، به مقالهٔ نیروگاه هسته‌ای و فناوری هسته‌ای مراجعه کنید.
    شکافت و همجوشی را میتوان با این نمودار انرژی بستگی توصیف کرد.
    انرژی هسته‌ای نوعی انرژی است که توسط واپاشی هسته‌ای، شکافت هسته‌ای، یا گداخت هسته‌ای تولید گشته و اساس آن را می‌توان با معادلهٔ ΔE = Δm.c² توصیف کرد.

    تاریخچه فناوری نانو و برخی رویدادهای مهم این صنعت :

    در سال 1959 ریچارد فیلیپس فاینمن مقاله ای را درباره قابلیت های فناوری نانو در آینده منتشر ساخت.

    واژه "فناوری نانو" برای اولین بار در یک مقاله علمی در سال 1974 به کار رفت، و اریک درکسلر، مفاهیم فناوری نانو مولکولی را در انستیتوی فناوری ماساچوست درسال 1977 معرفی کرد.

    در سال 1981 میکروسکوپ تونل زنی روبشی که دانشمندان را قادر به مشاهده جزئیات ساختار اتم ها ودستـکاری آنهـا می نمود، اختراع شد.

     


    در سال 1985 باکی بال ( کربن خالص کره ای شکل و تو خالی ) کشف شد .

    در سال 1988 اولین درس دانشگاهی فناوری نانو عرضه شد .

    در سال1990 IBM دستگاهی اختراع کرد که به کمک آن می‌توان اتم‌ها را تک تک جا‌به‌جا کرد.

    در سال1991 نانو لوله‌های کربنی توسط دانشمندان ژاپنی کشف شدند.

    درسال 1993 اطلاعات مربوط به فناوری نانو مولکولی و محصولات مولکولی جمع آوری شد .

    درسال 1993 اولین نقاط کوانتومی با کیفیت بالا تولید شد.

    در سال1996 اولین کنفرانس اروپایی فناوری نانو برگزار شد .

    در سال 1997 اولین نانو ترانزیستور ساخته شد.

    در سال2000 اولین موتور DNA ساخته شد.

    در سال2001 یک مدل آزمایشگاهی سلول سوخت با استفاده از نانو لوله تولید شد.

    در سال 2002 شلوارهای ضد لک مبتنی برفناوری نانو به بازار عرضه شدند.

    در سال 2003 نمونه‌های آزمایشگاهی  نانوسلول‌های خورشیدی تولید شدند.

     

    » فناوری نانو چیست

    قابلیت‌های استفاده از فناوری‌نانو در صنایع دریایی امروزه بحث‌های بسیاری در زمینة فناوری‌نانو، کاربردها، مزایا و دورنمای آیندة آن مطرح است. صنایع دریایی حوزة وسیعی از صنایع از قبیل ساخت کشتی؛ زیردریایی و سکوهای دریایی را شامل می‌شود که اغلب آنها در کشور ما نوپا هستند.... متن کامل

    » امولسیفایرها در صنعت غذا

    انتخاب امولسیفایرها در انتخاب امولسیفایرها سه نکته باید مدنظر قرار گیرد. 1)مشکل موردنظر که قرار بر رفع آن با استفاده از امولسیفایرها است باید توسط طراحان مواد غذایی مشخص شود. 2) مشخص کردن این‌که امولسیفایر چه کاری می‌تواند برای رفع این مشکل انجام دهد. 3) تصمیم گرفتن در این... متن کامل

    » کاربرد های نانوتکنولوژی

    یکی از پیشوندهای مقیاس اندازه گیری در سیستم SI نانو به معنی یک میلیاردم واحد آن مقیاس است.برای مثال یک نانومتر معادل یک میلیاردم متر است. با توجه به اینکه یک سلول بدن بیش از صدها نانومتر است می توان به کوچکی این مقیاس پی برد. از آنجایی که علوم نانو بخش وسیعی برگرفته از مباحث شیمی،... متن کامل

    » روشی جدید برای اندازه‌گیری اثرات مغناطیسی در مقیاس‌نانو

    روشی جدید برای اندازه‌گیری اثرات مغناطیسی در مقیاس‌نانو  گروهی از محققان ژاپنی، روش جدیدی برای ارزیابی ساختار مغناطیسی و الکترونیکی لایه‌های اتمی زیرسطحی در یک ماده ابداع کرده‌اند. این روش که «طیف‌سنجی پراش» نامیده شده‌است، برای اندازه‌گیری اثرات مغناطیسی... متن کامل

    » درمان بیماریها با ابزارهای نانوتکنولوژی

    17 سپتامبر 2001- جان‌راف نیز مانند مکانیک ، مهندس یا دانشمند برای کارش به ابزارهای دقیقی نیاز دارد. اما جائیکه دیگران به دنبال آچار، گیج یا پیچ‌گوشتی هستند، دکتر راف و تیم محققش در Starpharma در جستجوی لوله آزمایش هستند.   از سال 1996 آنها در حال پیشرفت بوده‌اند و ابزارهایی مولکولی... متن کامل

    » نانو تکنولوژی

    در طول تاریخ بشر از زمان یونان باستان، مردم و به‌خصوص دانشمندان آن دوره بر این باور بودند که مواد را می‌توان آنقدر به اجزاء کوچک تقسیم کرد تا به ذراتی رسید که خردناشدنی هستند و این ذرات بنیان مواد را تشکیل می‌دهند، شاید بتوان دموکریتوس فیلسوف یونانی را پدر فناوری و علوم... متن کامل

    » کاربرد نانو در صنایع دریایی

    مقدمه: قدرت دریایی هر کشور از عناصر مختلفی تشکیل می شود. این عناصر می توانند با ناوگان نظامی، ناوگان تجاری، ناوگان صیادی، ناوگان شناورهای مردمی ، مراکز آموزش دریایی و صنایع دریایی تشکیل شوند. یکی از قسمتهای مهم این قدرت دریایی، بخش صنایع دریایی است. در وضعیت فعلی که کشور ایران... متن کامل

    » سنتز نانوذرات اکسید سرب در حضور امواج اولتراسونیک

    نانوذرات اکسید سرب(II)ازواکنش نیترات سرب با کربنات سدیم در حضور امواج اولتراسونیک و افزودنی پلی وینیل پیرولیدون (PVP) به عنوان جهت دهنده سنتز شد. با فزایش کربنات سدیم به نیترات سرب، رسوب کربنات سرب تشکیل می شود که پس از جداسازی، در دمای C° 320 برای دو ساعت قرار گرفته تا بعد از دست دادن... متن کامل

    » استفاده از فناوری‌نانو در صنعت بسته‌بندی، تهیه و تولید غذاها

    از فناوری‌نانو در صنعت غذایی می‌توان به شکل‌های مختلفی استفاده کرد. این کاربردها می‌تواند شامل استفاده از فناوری‌نانو در مواد بسته‌بندی، کشاورزی، فرایندهای تولید غذا و خود غذا باشد. ابزارها یا روش‌‌های فناوری‌نانو که طی کشت، تولید، فرآوری یا بسته‌بندی... متن کامل

    » محلولهای مغناطیسی نانو

    محلول‌های مغناطیسی یکی از شاخه‌های فناوری نانو است که کمتر از دیگر شاخه‌های نانو به آن پرداخته شده‌است، ولی به تازگی کاربردهای جدیدی برای آن یافت شده است.محلول‌های مغناطیسی (Ferro fluid) از ذرات بسیار ریز کلوییدی ( درحدود۱۰۰ - ۱۰ نانومتر ( m ۹- ۱۰) ) از جنس فلزاتی که خاصیت مغناطیسی...

    کاربرد نانو تکنولوژی درساخت صنایع گوناگون

    جهان امروز نیازمند استفاده از ابزارهای جدیدی برای ارتقای سطح زندگی بشر است. روزانه مواد گوناگونی بر اثر کار و کوشش و تحقیقات به دست آمده، در چرخه تولید انبوه قرار گرفته و به بازار تجاری عرضه می شوند. برای مثال افزایش کارایی وسایل الکترونیکی با کاهش اندازه آنها، مانند کامپیوترهای بسیار پیشرفته و یا پیشرفت عظیم صنعت ارتباطات تنها با استفاده وسیع از نانو تکنولوژی میسر شده است. در این مقاله به بررسی کاربرد کنونی فناوری نانو تکنولوژی در میان مدت و بلند مدت پرداخته ایم که مواردی از آن به طور خلاصه نقل می شود.
    صفحات خورشیدی و کیهانی: دی اکسید تیتانیم و اکسید روی در اندازه های نانو در صفحات خورشیدی برای جذب و یا انکسار پرتوهای ماورای بنفش که شفافیت لازم را برای عبور نور قابل رویت دارند، کاربرد بسیاری پیدا کرده است.
    ترکیبات مرکب: یکی از موارد مهم کاربرد نانوتکنولوژی ساخت ترکیبات مرکب از چند ماده مختلف است. برای مثال با استفاده از لوله، سیم و ذرات نانو محصولات چند منظوره ای تولید می شود که هم دارای خواص هر یک از عناصر تشکیل دهنده است و هم ساختار جدیدی با کاربردهای پیشرفته دارد. این مواد در علوم پزشکی، در وسایل بصری، الکترونیک و مغناطیسی به کار می روند. هم چنین کربن سیاه که اندازه آن به چند ده نانو می رسد برای تقویت لاستیک وسایط نقلیه مورد استفاده قرار می گیرد. از یک نوع خاک رس در ابعاد نانو نیز برای ساختن سپرهای مقاوم وسایط نقلیه استفاده
    می شود.
    پوشش سطوح: استفاده از پوشش هایی در اندازه نانو و یا چند اتم، امکانات ویژه ای را به وجود آورده است. به تازگی شیشه هایی ساخته شده که با دی اکسید تیتانیم بسیار فعال پوشش داده شده است. این شیشه ها ضد باکتری،
    دفع کننده آب و از بین برنده مواد شیمیایی بوده و به طور خودکار خود را تمیز می کنند. کاربرد دیگر مواد نانو ساختن پوشش های بسیار مقاوم در مقابل خش، به صورت یک یا چند لایه بر روی لایه اصلی است. گروه بیشماری پارچه های قابل تنفس، ضد آب و لکه با کنترل منافذ و
    ناهمواری های سطح آن در حد اندازه های نانو از مواد پلیمری و غیرآلی ساخته شده ا ند.
    ابزار برشکاری بسیار سخت: ابزار ساخته شده از کریستال های تنگستن، تانتانیم و تیتانیم در اندازه های نانو، منجر به ساخت ابزار برش بسیار سخت تر در مقایسه با همان ماده در اندازه ذرات بزرگتر شده است. کاربرد این ابزار در سوراخکاری، برش فلزات در ماشین تراش،
    قالب سازی، سنگ بری و نظایر آن بسیار وسیع است.
    کاربردهای فناوری نانو در میان مدت شامل موارد زیر می شود:
    رنگها و محلولها: استفاده از رنگها در اندازه نانو می تواند قابلیت هاو توانایی های بسیار خوبی را به رنگ بدهد. برای مثال ساختن رنگهای سبک می تواند وزن هواپیماها را کاهش داده و باعث صرفه جویی در سوخت آنها شود. کاهش حلال ها مورد دیگریست که از آلودگی محیط زیست جلوگیری می کند. محلول های ضد باکتری موارد استفاده بسیاری در تاسیسات تصفیه آب دارد و دیگر نیازی به استفاده از ضد باکتری مانند کلر نخواهد بود. نانو تکنولوژی در مبدل های حرارتی با جذب امواج قرمز باعث صرفه جویی در انرژی شده و با تغییرات دما و یا محیط شیمیایی اطراف آن، موجب تغییر رنگ
    می شود. عمده ترین هدف از اجرای این پژوهشها در مورد رنگها اهداف زیست محیطی است.







    محیط زیست: مطالعه و بررسی بر روی تاثیرگذاری مواد نانو بر مواد آلوده کننده خاک و آبهای زیرزمینی و خنثی کردن تاثیرات مخرب آنها، نمونه ای از پژوهشهای میان مدت است.
    هم چنین تلاش برای ساخت موادی که سرب و جیوه موجود در محیط زیست را به صورت غیرفعال در آورد، ادامه دارد. اگر این تحقیقات به صورت کامل انجام شود، می توان از آلودگی سرب هوا که از سوخت ماشین های درون سوز بوجود می آید جلوگیری کرد.
    سلولهای سوختی: سطح سلولی سوختها از نظر مهندسی تاثیر مستقیمی بر عملکرد درونی آن دارد. استفاده از هیدروژن به عنوان یک سوخت میانی ممکن است با تغییرات بنیادی هیدروکربورها در کاتالیستهای یک راکتور به دست آید. استفاده از علوم نانو برای شدت بخشیدن به عملکرد کاتالیزورها می تواند به بازدهی بیشتر و تولید سوختهایی با ذرات کوچکتر کمک کند. این عامل می تواند در افزایش تولید انرژی برق موثر باشد و در نتیجه برای تولید هیدروژن به جای استفاده از هیدروکربورها از مواد فراوانتر و سازگارتر با محیط زیست استفاده کرد. امروزه هیدروژن به عنوان جانشین سوخت هیدروکربورها در جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
    نمایشگرها: درخواست بسیاری برای تولید نمایشگرهای بزرگ، شفاف و تخت در تلویزیون، کامپیوتر و نظایر آن وجود دارد. نانو کریستال های سلنیوم روی، سولفات روی و سولفور کادمیم با روش ژل به صورت تنها(تبدیل ژل مایع به جامد) از موادیست که برای ساخت نور متصاعد از فسفر مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین استفاده از CNTs نیز در ساخت این وسایل با درخشش فوق العاده و مصرف انرژی و تشعشعات زیانبار کمتر و طول عمر بیشتر، نسل آینده نمایشگرهای پیشرفته را بوجود خواهد آورد.
    باطری ها: توسعه وسایل الکترونیکی قابل حمل مانند تلفن های همراه، دستگاههای ناوبری، کامپیوترهای کوچک و قابل حمل، سنسورهای کنترل از راه دور و نظایر آنها، نیاز به داشتن باطری های سبکتر با انرژی و دوام بیشتر را دو چندان ساخته است. مواد کریستالی نانو با استفاده از روش کاربرد ژلها در صفحات جداکننده باطریها می تواند انرژی بیشتری در مقایسه با باطریهای متداول امروزی ذخیره کند. باطری های ساخته شده از نانو کریستال های نیکل نیاز به شارژ مجدد را کاهش و ذخیره انرژی در باطریها را در حد قابل توجهی افزایش داده است.
    مواد افزودنی سوختها: هم اکنون تحقیقات برای افزودن ذرات نانوی اکسید سدیم به سوختهای دیزل در دست اقدام است که باعث بالا رفتن بازدهی، صرفه جویی اقتصادی و کاهش میزان مصرف آنها در بلند مدت خواهد شد.
    کاربردهای بلند مدت فناوری نانو شامل موارد زیر می باشد:
    مواد مغناطیسی: ساخت ابزارهای مغناطیسی از نانوکریستال های یوتریوم، ساماریوم و کوبالت خواص بسیار منحصر بفردی را با توجه به کوچک بودن ذرات کریستالها بوجود می آورد. این مواد در ساخت موتورها، ماشین های تحلیلی مانند MRI و همچنین در علوم پزشکی کاربرد وسیعی دارند. میکروپروسس ها، حافظه های کامپیوتر، دیسک های سخت، با استفاده از فناوری نانو می تواند اطلاعات بسیار زیادی را در خود جای دهند.
    وسایل پزشکی: به طور معمول اعضا قابل کاشت در بدن، مانند دریچه های قلب، ساخت اندام های مورد نیاز در ترمیم های ارتوپدی ساخته شده از تیتانیوم و فولادهای ضد زنگ با سایر اعضای بدن سازگاری دارند ولی متاسفانه ممکن است در طول عمر بیماران دچار خوردگی شده و کارآیی خود را از دست بدهند.



    استفاده از نانو کریستالهای اکسید زیر کانیوم،‌به عنوان یک عنصر بسیار سخت، غیرخورنده و مقاوم در مقابل واکنشهای بدن و سازگاری با آن جایگزین بسیار خوبی برای روش های متداول است. نانو کریستالهای »سیلیکون کربید« به علت وزن کم، مقاومت بسیار عالی و سازگاری با اعضای بدن برای ساخت دریچه های مصنوعی قلب در آینده بکار خواهد رفت. ساخت رباط هایی با کاربردهای بسیار متفاوت در بدن در اندازه های کوچک بخش مهمی از کاربردهای وسیع اینگونه مواد را شامل می شود.
    سرامیک های ماشین آلات: سرامیک ها بسیار سخت، شکننده و غیرقابل ماشینکاری بوده و کوچک شدن ذرات آنها در حد نانو کریستالها باعث شکنندگی بیشتر آن می شوند. امروزه نانوکریستالهای نیترات و یا »کربید سیلیکون« در ساخت قطعات ماشین‌ آلات مختلف مانند فنرهای بسیار مقاوم، بلبرینگها، سوپاپ های موتور، اجزای کوره ها و نظایر آن به علت آنکه به آسانی قابل ساخت بوده و مقاوم در مقابل حرارت و واکنش های شیمیایی مقاوم هستند کاربرد وسیعی دارند. در صورتیکه این مواد توسط پرس فشرده شوند،‌مقاومت حرارتی بسیار زیادی را در مقایسه با سایر سرامیک ها به دست می آورند.
    تصفیه آب:‌ فناوری نانو باعث صرفه جویی در مصرف انرژی برای تصفیه آب در سیستمهای تقطیر می شود. همچنین این فناوری منجر به بالا بردن تکنولوژی مورد استفاده کنونی خواهد شد.



    لباس های جنگی: به تازگی استفاده از فناوری نانو برای ساخت لباس های ویژه میدان های جنگ توسط گروه تحقیقات دانشگاه MIT انجام شده است. هم اکنون برنامه ای برای ساخت موادی که بتواند در کوتاه مدت جاذب انرژی شوکهای امواج انفجاری و موادی که در بلند مدت بتواند در برابر مواد شیمیایی و بیولوژیکی از خود مقاومت نشان دهند بصورتی که در مقابل این مواد حساس بوده و پس از شناسایی مواد روزنه های لباس مسدود شوند در حال بررسی است. گونه ای دیگر از این مواد برای کشف آسیب های وارده به بدن به صورت خودکار عمل خواهد کرد. برای مثال به کمک این مواد شکستگی استخوانها را بسرعت شناخته و گچ گیری متداول امروزه را انجام می دهند.

    استفاده از فناوری نانو برای دیرسوزکردن پلیمرها

    استفاده از فناوری نانو برای دیرسوزکردن پلیمرها

    یکی از کاربردهای مهم فناوری نانو بهبود خواص مواد پلیمری از نظر آتش‌گیری و بالابردن مقاومت این مواد در برابر آتش است. این مواد عموماً در دماهای بالا ایمن نیستند؛ اما با استفاده از فناوری نانو امکان دیرسوز نمودن آنها وجود دارد. در این مطلب، نظرات مهندس صحرائیان،‌ عضو هیأت علمی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، در زمینة استفاده از فناوری نانو در این زمینه آورده شده است:

    نانوکامپوزیت‌های دیرسوز

    با توجه به این که امروزه حجم وسیعی از کالاهای مصرفی هر جامعه‌ای را پلیمرهایی تشکیل می‌دهند که به‌راحتی می‌سوزند یا گاهی در مقابل شعله فاجعه می‌آفرینند، لزوم تحقیق در خصوص مواد دیرسوز احساس می‌شود. بر همین اساس، در کشورهای صنعتی، تلاش گسترده‌ای برای ساخت موادی با ایمنی بیشتر در برابر شعله آغاز شده است و در این زمینه نتایج مطلوبی هم به دست آمده است.

    بر همین اساس و با توجه به تدوین استانداردهای جدید ایمنی، به نظر می‌رسد استانداردهای ساخت مربوط به پلیمرهای مورد استفاده در خودروسازی، صنایع الکترونیک،‌ صنایع نظامی و تجهیزات حفاظتی و حتی لوازم خانگی، در حال تغییر به سوی مواد دیرسوز است.

    از طرف دیگر مدتی است که نانوکامپوزیت‌های پلیمر – خاک­رس به عنوان موادی با خواص مناسب مثل تأخیر در شعله­وری، توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. بنابراین به­نظر می‌رسد که نانوکامپوزیت‌های پلیمر – خاک­رس می‌توانند جایگزین مناسبی برای مواد پلیمری معمولی باشند؛

    برای تهیه پلیمرهای دیرسوز، علاوه بر رفتار آتش‌گیری، عوامل زیادی باید مورد توجه واقع شوند؛ از جمله اینکه:

    از افزودنی‌هایی استفاده شود که قیمت تمام­شده محصول را خیلی افزایش ندهد. (مواد افزودنی باید ارزان قیمت باشند.)

    مواد افزودنی به پلیمرها باید به آسانی با پلیمر فرآیند شود.

    مواد افزوده‌شده به پلیمر نباید در خواص کاربردی پلیمر تغییر قابل ملاحظه ایجاد کند.

    زباله‌های این مواد نباید مشکلات زیست­محیطی ایجاد کند.

    با توجه به این موارد، خاک­رس از جمله بهترین مواد افزودنی به پلیمرها محسوب می‌شود که می‌تواند آتش‌گیری آنها را به تأخیر بیندازد و سبب ایمنی بیشتر وسایل و لوازم ‌شود. مزیت دیگر خاک‌ رس فراوانی آن است که استفاده از این منبع خدادادی را آسان می‌کند.

    ویژگی‌های نانوکامپوزیت‌های پلیمر – خاک­رس

    خواص مکانیکی نانوکامپوزیت‌های پلیمر-نایلون6 که از نظر حجمی فقط حاوی پنج درصد سیلیکات است، بهبود فوق‌العاده­ای را نسبت به نایلون خالص از خود نشان می‌دهد. مقاومت کششی این نانوکامپوزیت 40 درصد بیشتر، مدول کششی آن 68 درصد بیشتر، انعطاف‌پذیری آن 60 درصد بیشتر و مدول انعطاف آن 126 درصد بیشتر از پلیمر اصلی است. دمای تغییر شکل گرمایی آن نیز از 65 درجه سانتی­گراد به 152 درجه سانتی­گراد افزایش یافته است. در حالیکه در برابر همة این تغییرات مناسب، فقط 10درصد از مقاومت ضربه آن کاسته شده است.

    نتایج تحقیقات حاکی از آن است که میزان آتشگیری در این نانو کامپوزیت پلیمری حدود 70 درصد نسبت به پلیمر خالص کاهش نشان می­دهد و این در حالی است که اغلب خواص کاربردی پلیمر نیز تقویت می­شود. البته کاهش در میزان آتشگیری پلیمرها از قدیم مورد بررسی بوده است. بشر با ترکیب مواد افزودنی به پلیمر میزان آتشگیری آنرا کاهش داد ولی متاسفانه خواص کاربردی پلیمر هم متناسب با آن کاهش می­یافته است. در واقع کاهش در آتشگیری همزمان با بهبود خواص کاربری پلیمرها ویژگی منحصر به فرد فناوری نانو است، خصوصاً اینکه تنها با افزودن 6 درصد ماده افزودنی به پلیمر تا 70 درصد آتشگیری آن کاهش می­یابد.

    برخی نانوکامپوزیت‌های پلیمر – خاک­رس پایداری حرارتی بیشتری از خود نشان می‌دهند که اهمیت ویژه‌ای برای بهبود مقاومت در برابر آتش­گیری دارد. این مواد همچنین نفوذپذیری کمتری در برابر گاز و مقاومت بیشتری در برابر حلال‌ها از خود نشان می‌دهند.

    استانداردسازی؛ ابزار قدرت در دست کشورهای پیشروی صنعتی

    تطابق با استانداردهای جدید موضوعی است که همواره کشورهای پیشرو بر کشورهای پیرو دیکته کرده‌اند. در کشورهای پیشرو صنعتی،‌ استانداردها همواره رو به بهبود است. در این کشورها براساس جدیدترین نتایج تحقیقات و مطالعات متخصصان، هر چند وقت یکبار، استانداردها دستخوش تغییر می‌شوند و دیگر کشورها ناچار خواهند بود در مراودات تجاری خود با آنها این استانداردها را رعایت کنند و به این ترتیب، مجبور می‌شوند که نتایج تحقیقات آنها را خریداری کنند. مطلب زیر مثالی از این موارد است:

    چندی پیش در جراید اعلام شد که بنا بر تصمیم جدید اتحادیه اروپا، هواپیماهایی که مجهز به سیستم جدید ناوبری (مطابق با استاندارد جدید پرواز)‌ نباشند، اجازه پرواز بر فراز آسمان اروپا را ندارند. در آن زمان در کشور ما فقط تعداد معدودی از هواپیماهای مجهز به این سیستم وجود داشت. اخیراً هم اتحادیه مزبور اعلام کرده است که ورود کامیون‌های فاقد استاندارد زیست­محیطی به خاک اروپا ممنوع است. در پی این اعلام، خودروسازان ایرانی به ناچار استانداردهای خود را با شرایط جدید تطبیق دادند.

    نکتة پایانی؛ نتیجه­گیری

    هر چند ممکن است استفاده از برخی فناوری­ها در کشور ما در حال حاضر موضوعیت نداشته و یا اینکه مقرون به صرفه نباشد. ولی اگر جهت­گیری تحقیقات و پژوهش­ها در جهان را مد نظر قرار دهیم متوجه می­شویم که در آینده نزدیک ناگزیر به استفاده از این فناوری­ها خواهیم بود. بنابراین لازم است از فرصت­های موجود برای ایجاد این توانمندی­ها بهره بگیریم تا در زمان مناسب از این پتانسیل­ها استفاده کنیم.

    به­عبارت دیگر لازم است مراکز پژوهشی و تحقیقاتی همواره لااقل یک نسل از صنعت جلوتر باشند. در این صورت ضمن امکان هدایت بخش صنعت به سمت و سوی معین، پاسخ به مشکلات صنعت نیز همواره قابل پیش­بینی بوده و در این مراکز در دسترس خواهد بود.

    پیشرفتهای نانوپودر و موارد استفادة آن

    پیشرفتهای نانوپودر و موارد استفادة آن

     

    شرکت آرگونید(Argonide) با همکاری دولت فدرال آمریکا و 3 آزمایشگاه ملی، سعی در یافتن استفاده‌های تجاری برای پودرهای فلزی و فیبرهای نانومتری دارد. فرآیند تولید این شرکت، بخشی از تحقیقات محرمانه برای گسترش زرادخانة روسیه است.

    این همیاری در عین حالیکه یک صنعت باالقوه سودمند را به سواحل آمریکا می‌آورد، امکان انجام تحقیقات بر روی نانومواد را نیز برای دانشمندان فوق تخصص روسیه فراهم می‌کند.

    گری تایدینگز، سرافسر عملیات شرکت اتحادیة صنایع ایالات متحده، گفت: ما به کاربردهای گوناگون این فناوری و روی‌هم‌رفته کاربردهای صلح‌آمیز نگاه می‌کنیم. این اتحادیه 117 عضو دارد که شامل: آرگونید، 92 نفر عضو از شرکای روسیه، بلاروس، اوکراین و قزاقستان می‌باشد.

    اتحادیه شوروی در سال 1965 کار خود را شروع کرد و در روشی برای تولید نانوپودرهای فلزی برای ساخت موشکهای با قدرت و انفجار بیشتر، پیشرفتهایی حاصل کرد. فلزات بعنوان سازمان‌دهنده‌های سوختها و مواد انفجاری بکار می‌روند تا باعث سوختن سریعتر شوند. فلزات به فرم پودر کارایی بیشتری دارند، زیرا سطح بیشتری را برای انجام واکنش در اختیار دارند.

    رئیس آرگونید گفت: وقتی که اندازة ذرات به قدر کافی کوچک انتخاب شود، بیشتر سطح آنها توسط اتمها اشغال می‌شود و در نتیجه عکس‌العمل آنها سریعتر، کارآمدتر و مؤثرتر خواهد بود. ادارة ملی هوا فضا، یکی از چندین نمایندگی و شرکتی است که با آرگونید در ارتباط است. در سال 1998، NASA دو وام که جمعاً 000ر670 دلار می‌شد، به آرگونید برای توسعه‌ کارهای تحقیقاتی در زمینه نانوپودر آلومینیوم پرداخت کردکه این پودر بعنوان تسریع‌کننده به سوخت موشک اضافه می‌شود. این تسریع‌کننده باعث می‌شد که همة سوخت در موشک به‌طور کامل بسوزد که نتیجة آن، برد بیشتر موشک است.

     محققین دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا به این نتیجه رسیدند که این تسریع‌کننده باعث کارآمدی بیشتر سوخت می‌شود، اما تیپِر، رئیس آرگونید، می‌گوید: این تسریع‌کننده، باعث خرابی سیستم موتور موشک نیز می‌شود. وی همچنین گفت: اگر NASA می‌خواهد از تسریع‌کننده استفاده کند، باید به دنبال طراحی مجدد موتور و ساخت سیستم موتور جدید باشد.

    آرگونید علاوه بر ساخت و فروش نانوپودرها، شروع به عرضة نانوفیبرهای با وزن کم و قدرت بالا کرده‌است که می‌توان آنها را بعنوان پرکننده‌ها در ترکیب فلزات استفاده کرد. تیپِر جهت تولید فیبرهای آلومینیومی‌ با قطر 2 نانومتر، با محققین NREL در دانشگاه فلوریدا مشارکت می‌کند.

     بنا به ادعای وی هرکیلوگرم از این فیبرها 600 دلار ارزش دارد و در موارد گوناگون از روکش دندان گرفته تا موادی که در هواپیماهای مخفی و جاسوسی بکار می‌روند، کاربرد دارند. به عقیدة وی، نانوپودرها مثل بتن آرمه عمل می‌کند و مقاومت را شدیداً افزایش می‌دهند.

    مشتریان آرگونید نوعاً از محققان دانشگاهی هستند اما آنها، نانوپودرها را به شرکتهای لوازم آرایش و شرکتهای خودروسازی و نیز به چندین شرکت که در ارتباط با دندان و استخوانهای مصنوعی کار می‌کنند نیز فروخته‌اند.

    نانو تکنولوژی در خدمت نساجی

    نانو تکنولوژی در خدمت نساجی

    شرکت آرمان اندیشان نانو – پیشگام در ارائه فن آوری نانو و عضو ستاد فن آوری نانو وابسته به ریاست جمهوری ,آمادگی خود را جهت ارائه خدمات زیر روی پوشاک و پارچه به تولید کنندگان و وارد کنندگان لباس و پارچه اعلام می دارد، این فن آوری قابلیت ارائه روی پوشاک آماده و یا پارچه را دارد و خواص زیر را به پارچه می دهد:

    1- آب گریزی
    2- مقاوم در برابر روغن
    3- ضد لک
    4- Fire retardant ( ضد آتش ) Flame Retardant به تعویق انداز آتش و به تاخیر انداز آتش


    موارد استفاده:
    لباسهای بچه گانه : بچه ها جزء بزرگترین مصرف کنندگان لباسهای نانو می باشند، با نانو تکنولوژی مشکل لک شدن لباسهای آنها کاملاً‌ برطرف می شود.
    لباسهای شب گران قیمت : اگر لباسهای شبی که خانم ها در میهمانی ها می یپوشند مجهز به تکنولوژی نانو باشند، باعث آسودگی خاطر کامل آنها می شود چون اثر چای، نوشابه، کیک و ... بر روی آنها باقی نمی ماند و براحتی هم کثیف نمی شود.
    پارچه های مبلی : با تکنولوژی نانو، خانم ها خانه از چرک و لک شدن مبلمان خود هراسی ندارند، چون می دانند قطرات چای و نوشابه به داخل پارچه مبل آنها نفوذ نخواهد کرد و با یک دستمال خشک می توان آنها را از روی پارچه جذب کرد، بدون اینکه اثری از آن باقی بماند.
    لباسهای با رنگ روشن : لباسهای رنگ روشن همیشه احتیاج به مراقبت بیشتری در برابر لک شدن دارند، نانو تکنولوژی این مشکل را نیز برطرف کرده است.
    فرش : بخصوص اگر فرش شما فرشی ابریشمی باشد با نانو تکنولوژی دیگر نگران لکه شدن آن نخواهید بود.
    لباس کار، لبایهای نظامی، یونیفورم مدارس، پرده،‌ملحفه، روتختی، رومیزی، موکت و ...
    - در نهایت این تکنولوژی قابلیت اجرا روی انواع مختلف پارچه را دارد.

    خوص و مزایا:
    - لباسها دیرتر کثیف شده و راحت تر تمیز می شوند
    - هیچگونه اثر منفی بر روی رنگ، درخشندگی، فرم پارچه و لباس ندارد
    - با شستشو و اتو کشی، خاصیت نانو از بین نمی رود
    - هیچگونه اثر منفی بر روی پوست ندارد
    - باز بودن منافذ نتفسی پارچه
    - سازگار با محیط زیست
    - مقاوم در برابر روغن
    - مقاوم در برابر آب
    - قیمت مناسب
    - ضد لک

    استفاده از نانو حامل‌ها برای درمان مسمومیت‌های دارویی

    مسمومیت‌های دارویی حدود ‪ ۴۰‬درصد ازکل موارد مسمومیت را به خود اختصاص داده‌اند و روش درمانی با استفاده از تزریق نانو ذرات به درون خون ابداع شده است.

    پایگاه اینترنتی فناوری نانو در گزارشی اعلام کرد، برای تعداد کمی از داروها پادزهر وجوددارد و درمان این موارد منوط به پمپاژ معده و تخلیه آن و یا تحریک روده‌ها، تجویز زغال فعال و یا انجام همودیالیز می‌باشد.

    تمامی این روش‌ها تهاجمی بوده و نیاز به دستگاه‌های ویژه دارند.

    در این گزارش آمده است، روش جایگزین دیگری که ابداع شده است، استفاده از تزریق نانو ذرات به درون خون است.

    به‌گفته یکی از محققان دانشگاه "مونترال"، محققان درحال ارزیابی انواع نانو حامل‌ها جهت سمیت‌زدایی دارویی هستند.

    وی گفت محققان تاکنون موفق شده‌اند نشان دهند طراحی مناسب نانو حامل‌ها می‌تواند داروها را از بافت‌ها به راحتی خارج سازد.

    این ذرات به همراه حامل دارویی خود بعد از تخریب از بدن دفع می‌شوند.

    براساس این گزارش، به دلیل کوچک‌بودن اندازه این ذرات(‪ ۵۰-۱۰۰‬نانومتر) به راحتی در جریان عمومی خون گردش کرده ، بدون این که عروق خونی را مسدود سازند. این ذرات را به گونه‌ای می‌توان طراحی کرد که به یک داروی خاص متصل شده و غلظت آن را کاهش دهند.

    حتی آن‌ها را به گونه‌ای می‌توان طراحی نمود که بیش از یک دارو را جذب کنند و برای برداشت چند نوع دارو مناسب باشند.

    این افراد در یک مدل درون-برون تنی (‪ (Ex-vivo‬سمیت قلب بوسیله داروهای ضدافسردگی را مورد ارزیابی قرار دادند.

    محققان دریافتند که بهبود مسمومیت در حالتی که از نانوحامل‌ها استفاده شد نسبت به موقعی که از نانو ذرات استفاده نشد، سریع‌تر است.

    به گزارش پایگاه اینترنتی فناوری نانو، محدودیت‌های احتمالی این روش تداخل نانو ذرات با داروهای دیگری است که برای درمان مسمومیت مریض‌ها از آنها استفاده می‌شود.

    محققان درنظر دارند این روش را در نمونه‌های حیوانی بزرگتر نیز بررسی کنند تا به نتایج واقعی‌تری دست یابند.

    فناوری نانو سیلور

    امروزه علم پزشکی کمک بسیاری به انسان کرده و پزشکان سعی کرده اند

    برای بیماری ها درمانی پیدا کنند. هر روز تعداد بیشتری از بیماری ها قابل درمان

    می شوند . این کار به وسیله داروهایی انجام می شود که عوامل بیماری را از بین

    می برند و سلامت را به انسان باز می گردانند.

    در راستای تحولات اخیر زندگی انسان،علم نانو تکنولوژی توسعه یافته و تقریبا ً

    در همه رشته های علمی ، نشانه هایی از آن پیدا می شود . محققان نانو تکنولوژی

    با فناوری جدیدی در رابطه با نانو ذرات آشنا شده اند که ممکن است نقش بسیار

    زیادی در پزشکی آینده ایفا کند.

    در فناوری نانو سیلور (nano silver) موادی متشکل از یونهای نقره به صورت

    کلوییدی در محلولی بحالت سوسپانسیون قرار دارند که خاصیت آنتی باکتریال ،

    ( ضد باکتری ) ، آنتی فونجی( ضد قارچ) و آنتی ویروس دارند . هر چند این

    فناوری به تازگی مورد توجه زیادی قرار گرفته و رونق بسیاری پیدا کرده ، اما از

    آن درطب قدیم ( مانند هومیوپاتی )استفاده می شده بدون آنکه دلیل تاثیرآن شناخته

    شود وحتی در جنگ برای کنترل عفونت زخم سربازان از سکه های نقره استفاده

    می شده است .

    محلول های نانو سیلوراز یونهای نقره در اندازه های 100-10 نانومتر (9- 10)

    تشکیل شده اند و در مقایسه با محلولهای دیگرپایداری بیشتری دارند.یون های نقره

    به دلیل اندازه کمی که دارند ، سطح تماس بیشتری با فضای بیرون دارند و تاثیر

    بیشتری بر محیط می گذارند. موارد استفاده از نانو سیلور عبارت

    است از : استفاده از آن در پاک کننده ها و مواد شوینده ، وسایل خانگی مثل یخچال

    ، ماشین لباسشویی و ظرفشویی ، سیستم تهویه ، جارو برقی و ... و صنایع غذایی،

    خمیر دندان و مسواک و ... . از نانو سیلور به عنوان دارو می توان در درمان

    بیماریهای پوستی ،جوش و ... ، انواع جراحات و سوختگیها، بیماریهای باکتریایی

    و قارچی ، بیماریهای گوارشی ، بیماریهای جنسی و ... استفاده کرد .

    نقره در ابعاد بزرگتر ، فلزی با خاصیت واکنش دهی کم میباشد ، ولی زمانیکه

    به ابعاد کوچک در حد نانومتر تبدیل میشود خاصیت میکرب کشی آن تا چندین برابر افزایش

    می یابد ، به حدی که می توان از آن جهت بهبود جراحات وعفونتها

    استفاده کرد ، نقره در ابعاد نانو بر متابولیسم ، تنفس و تولید مثل میکروارگانیسم

    اثر می گذارد . تاکنون بیش از 650 نوع باکتری شناخته شده را از بین برده است.

    دو مکانیسم عمده نانو نقره ها عبارتند از :

    1- مکانیسم کاتالیستی : تولید اکسیژن فعال توسط نقره ، این مکانیسم بیشتر در

    مورد کامپوزیت های نانو نقره ای صدق میکند که روی پایه های نیمه هادی مانند

    SiO2یا TiO2 قرار داده می شود . در این وضعیت ذره مانند یک پیل الکترو

    شیمیایی عمل میکند و با تولید اکسیژن فعال هستند باکتری را تجزیه میکنند.

    مکانیسم یونی: دگرگون ساختن میکروارگانیسم به وسیله تبدیل پیوند های

    SH-بهSAg- .دراین مکانیسم ذرات نانونقره فلزی به مرورزمان یونهای نقره ازخود

    ساطع می کنند. این یونها طی واکنش جانشینی، باندهای -SH را درجداره میکرو

    ارگانیسم به باندهای -SAg تبدیل می کنند ، که نتیجه این واکنش تلف شدن میکرو

    ارگانیسم است .

    خصوصیات نانو سیلور :

    1- تاثیر بسیار زیاد

    2- تاثیر سریع

    3- غیر سمی

    4- غیر محرک برای بدن

    5- غیر حساسیت زا

    6- قابلیت تحمل شرایط مختلف (پایداری زیاد)

    7- آبدوست بودن

    8- سازگاری با محیط زیست

    9- مقاوم در برابر حرارت

    10- عدم ایجاد و افزایش مقاومت و سازگاری در میکروارگانیسم

    از دیگر قابلیتهای نانو سیلور ، اضافه شدن به الیاف ، پلیمر ، سرامیک ، سنگ

    رنگ و... ، بدون تغییر دادن خواص ماده است.

    موارد استفاده پلیمرهای نانو سیلور:

    1- شیشه شیر و پستانک نوزادان ، مسواک و برسهای بهداشتی حمام و ...

    2- ظروف پلاستیکی ( غذایی ، دارویی ، آرایشی )

    3- لوازم خانگی ( یخچال، جارو برقی، سیستم تهویه وتصفیه هوا و رطوبت زا )

    4- مواد بسته بندی برای تازه و بهداشتی نگه داشتن مواد غذایی

    5- بدنه وسایلی که انسان مداوم با آن تماس دارد( گوشی موبایل ، کیبورد و ...)

    خصوصیات پلیمرهای نانو سیلور آنتی باکتریال :

    1- اندازه ذرات نقره کمتر از 20 نانو متر است

    2- غلظت تقریبی 450ppm

    3- مطابق با شرایط مختلف جوی

    4- آنتی اسید و آنتی آنیون

    5- سازگار با محیط زیست و غیر سمی

    6- بی ضرر برای انسان

    7- تاثیر داشتن روی باکتریها ، قارچها و... و خوشبو کننده

    8- قابلیت از بین بردن ویروسها

    9- صرفه اقتصادی و قابل رقابت از نظر عملکرد با دیگر فراورده ها

    این پلیمرها باید در محیط سرد و خشک و به دور از آفتاب نگهداری شوند که تحت

    این شرایط تا دو سال قابل نگهداری هستند.

    ذرات نانو سیلور را می توان به صورت پودر درآورد و در مواد و وسایل

    مختلف استفاده کرد ( مسواک ، خمیر دندان ) ، که در آن صورت به محض تماس

    ماده با آب ، نقره فعال شده و خاصیت آنتی باکتریال پیدا می کند.

    طی آزمایشی که اخیرا دانشمندان ، روی درمان بیماران مبتلا به ایدز به وسیله

    نانو سیلور انجام داده اند ، متوجه شدند که ویروسهای HIVنوع 1، به طور کامل

    از بین رفته اند، وبدین ترتیب دانشمندان امیدوار شده اند که شاید بتوان این ویروس

    را به طور کامل از بین برد .

    نانو سیلور یک دستاورد شگرف علمی از نانو تکنولوژی است که در عرصه

    های مختلف پزشکی ، صنایع مختلف مثل کشاورزی و دامپروری و بسته بندی ،

    لوازم خانگی ، آرایشی ، بهداشتی ، و نظامی کاربرد دارد . این فناوری از طریق

    کنترل فعالیت عوامل بیماری زا در خدمت بشر می باشد . از این رو ، به لحاظ

    بازدهی بالا ، عملی بودن ، و افزایش ظرفیت ها و مقرون به صرفه بودن از نظر

    اقتصادی و سازگاری با محیط زیست و ماندگاری بسیار زیاد، در مقایسه با دیگر

    روشهای بهبود فراوری و تولید ، ارجحیت دارد .

    کاربردهای فناوری‌نانو در صنعت مواد غذایی

    خلاصه::(): برگزاری همایش‌‌هایی با موضوع فناوری‌نانو، راه‌اندازی کنسرسیوم‌هایی برای مواد غذایی بهتر و سالم‌تر، همچنین بالا بردن آگاهی مردم از طریق رسانه‌ها، مؤید تأثیرگذاری فناوری‌نانو بر صنایع غذایی است. در این مقاله به ارتقاع سطح کیفیت، هضم و جذب مواد غذایی به کمک فناوری نانو وهمچنین چگونگی بسته بندی و نگهداری آن به کمک این فناوری اشاره شده است.

    مقدمه
    برگزاری همایش‌‌هایی با موضوع فناوری‌نانو، راه‌اندازی کنسرسیوم‌هایی برای مواد غذایی بهتر و سالم‌تر، همچنین بالا بردن آگاهی مردم از طریق رسانه‌ها، مؤید تأثیرگذاری فناوری‌نانو بر صنایع غذایی است. انواع کاربردهای نانو در این زمینه شامل بسته‌بندی‌های هوشمند، مواد نگهدارنده و مواد خوراکی تعاملی (interactive) است، که به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد موادغذایی را با توجه به ذائقه و نیازغذایی مورد نظرشان تغییر دهند.
    بیشترغول‌های تولید کننده موادغذایی مانند Nestle,Kraft,Heinz و Unilever برنامه‌های تحقیقاتی مشخصی در این زمینه دارند تا بتوانند سهم بازار خود را در دهه‌های آینده حفظ کنند. این بدان معنا نیست که مواد غذایی به‌طور اتمی تغییر پیدا کنند و یا با نانوماشین‌ها تولید شوند، زیرا آرزوی تولید غذاهای مولکولی با کمک نانو ماشین‌ها فعلاً عملی نیست.
    با علم به قابلیت‌های فناوری‌نانو امید است، بتوان سیستم‌های فعلی فراوری مواد غذایی را تغییر داده، محصولاتی مطابق با فرهنگ تغذیه سالم به بازار عرضه کرد. محققان همچنین امیدوارند بتوانند با استفاده از مواد افزودنی، کیفیت مواد غذایی و هضم و جذب غذا را در بدن افزایش دهند. اگر چه بعضی از این اهداف دور از انتظار به نظر می‌رسد، اما امروزه صنایع بسته بندی از فناوری‌نانو در محصولات خود کمک می‌گیرند.

    1. بسته‌بندی و سلامت مواد غذایی
    پیشرفت در بسته بندی هوشمند برای افزایش عمر مفید محصولات غذایی، هدف بسیاری از شرکت‌هاست. این سیستم‌های بسته‌بندی قادر خواهند بود پارگی‌ها و سوراخ‌های کوچک را با توجه به شرایط محیطی (مانند تغییرات دما و رطوبت) ترمیم و مصرف کننده را از فساد ماده غذایی آگاه سازند. فناوری‌نانو می‌تواند در مواردی مانند افزایش مقاومت به نفوذ در پوشش‌ها، افزایش ویژگی‌های دیواره (مکانیکی، حرارتی، شیمیایی ومیکروبی)، افزایش مقاومت در برابر گرما، گسترش ضد میکروب‌های فعال و سطوح ضد قارچ کارساز باشد.
    چشم اندازهای مالی فناوری‌نانو، صنایع بسته‌بندی را پررونق نشان می‌دهد. سهم بازار این صنعت در حال حاضر حدود 1.1 میلیارد دلار است و پیش‌بینی‌ می‌شود تا سال 2010 به 7.3 میلیارد دلار آمریکا برسد. با این وجود، صنعت بسته‌بندی هوشمند از آنچه پیش‌بینی شده بود جلوتر رفته و نشانه‌های تکامل آن به خوبی پیداست. تحقیقات سازمان مالی Frost and Sullivan نشان داد که علاقه مشتریان به مواد غذایی سالم و تازه در بسته‌بندی‌های مناسب، موجب پیشرفت این صنعت شده است. سازمان های زیادی وجود دارند که در زمینه سیستم‌های بسته‌بندی هوشمند فعالیت می‌کنند، ازجمله شرکت تولیدکننده مواد غذایی Kraft که با همکاری دانشگاه راتگرز در حال فعالیت روی پروژه زبان الکترونیکی (electronic tongue) است تا آن را به بسته‌بندی‌ها اضافه کند. این نوع بسته‌بندی شامل رشته‌ای از نانوحسگرهاست که نسبت به گازهایی که از مواد غذایی آزاد و موجب فساد آنها می‌شوند، به شدت حساس بوده و تغییر رنگ می‌دهند که این تغییر رنگ، علامت واضحی از سلامت یا فساد ماده غذایی است.
    شرکت Bayer Polymer کیسه‌ای پلاستیکی با نام Durethan KU2-2601 تولید کرده است که از محصولات موجود در بازار سبک تر و محکم تر است، همچنین مقاومت بیشتری در برابر گرما از خود نشان می‌دهد. هدف اولیه از تولید پلاستیک‌های بسته‌بندی مواد غذایی، جلوگیری از خشک شدن محتویات آنها و محافظت در مقابل رطوبت و اکسیژن است. پوشش جدید غنی از نانوذرات سیلیکات است. این نانوذرات تا حد زیادی از نفوذ اکسیژن، گازهای دیگر و رطوبت جلوگیری می‌کنند و فساد مواد غذایی را به تعویق ‌می اندازند.
    سازمان‌های دیگر به کمک فناوری‌نانو در حال یافتن راهی برای تشخیص فساد مواد غذایی هستند. به عنوان مثال شرکت AgroMicron، افشانه تشخیص دهنده نانوبیولومینسانس را ساخته که شامل پروتئین لومینسانت است. در این طرح، افشانه سطح میکروب‌هایی مانند Salmonella و E.coli را ‌پوشانده، و از خود نوری ساطع می‌کند و به این روش فساد مواد غذایی تشخیص داده می‌شود. این شرکت امیدوار است بتواند محصول مورد نظر را با نام BioMark وارد بازار کند. در حال حاضر این شرکت در حال ساخت افشانه‌‌هایی با روش‌‌های جدید است تا بتواند از آنها در حمل و نقل دریایی استفاده کند.
    در راهبرد مشابه، برای اطمینان از سلامت مواد غذایی، محققان اتحادیه اروپا در پروژه Good Food از نانوحسگرهای قابل حمل برای یافتن مواد شیمیایی مضر، پاتوژن‌ها و سم‌‌ها در مواد غذایی استفاده می‌کنند.
    با این کار، دیگر نیازی به فرستادن نمونه‌های مواد غذایی به آزمایشگاه برای تشخیص سلامت و کیفیت محصولات در کشتزارها و کشتارگاه‌ها نیست. همچنین این پروژه، در حال توسعه به کارگیری زیست تراشه‌های DNA برای کشف پاتوژن‌هاست. این روش می‌تواند در تشخیص باکتری‌های مضر و متفاوت موجود در گوشت یا ماهی و یا قارچ‌های میوه مؤثر باشد. این پروژه در نظر دارد با گسترش میکروحسگرهای رشته‌ا‌ی، بتواند آفت‌کش‌های میوه و سبزیجات را به همان خوبی که شرایط محیطی کشتزارها را کنترل می‌کند تشخیص دهد. این نوآوری به نام حسگرهای Good Food نامیده می‌شود.
    پروژه سرمایه‌گذاری شده اتحادیه اروپا به نام BioFinger که هدف آن، ساخت ابزارهای ارزان با توان تشخیص آسان در سلامت محیط زیست است، فعالیت دیگری در زمینه آنالیز مواد غذایی دارد. در ابزارهایی که از حامل (cantilever) استفاده می‌کنند، روش بدین صورت است که تیرک (Tip) با ماده شیمیایی پوشانده شده و در برخورد با مولکول‌های خاصی، سیگنال ایجاد می‌کنند. BioFinger با استفاده از این حامل‌ها که به یک میکروتراشه متصل است کوچک‌تر و قابل حمل می‌شود.
    ارتش آمریکا در حال ساخت حسگرهای فوق‌العاده‌ای‌ است که از آنها در مقابل حمله‌کننده‌ها به مواد غذایی استفاده می‌شود. در سیستم های کنونی چندین روز طول می‌کشد تا وجود پاتوژن‌ها در مواد غذایی تشخیص داده شود. تشخیص سریع پاتوژن‌ها به وسیله این حسگرها به زودی باعث فراگیر شدن این فناوری در صنعت مواد غذایی خواهد شد.
    محققان دانشگاه بُن در حال ساخت پوشش‌های دفع کننده آلودگی برای بسته‌بندی‌ها با استفاده از اثر لوتوس (نیلوفر آبی) (قطره آب از سطح برگ‌های نیلوفر آبی می‌لغزد و در نتیجه هرم‌های موم مانند نانومقیاس، سطح برگ را می‌پوشاند) هستند. کشتارگاه‌ها و محل‌های فرآوری گوشت نیز می‌توانند از این فناوری استفاده کنند. گروه تحقیقاتی دانشگاه انگلیسی لیدز دریافتند که نانوذرات اکسید منیزیم و اکسید روی باعث از بین بردن میکروارگانیزم‌ها می‌شوند. استفاده از این مواد بسیار ارزان‌تر از نانوذرات نقره است و می‌توانند کاربرد زیادی در بسته‌بندی مواد غذایی داشته باشند. فناوری شناخت فرکانس‌های رادیویی (RFID) در بیش از 50 سال پیش توسعه یافت، ولی امروزه این فناوری راه خود را برای کنترل مواد غذایی در مغازه‌ها پیدا کرده است. در این فناوری با استفاده از میکروپردازشگر‌ها می‌توان داده‌ها را به گیرنده‌های بی‌سیم ارسال کرد. امروزه می‌توان از این روش برای کنترل اقلام غذایی از انبار تا دست مصرف‌کننده بهره گرفت. برخلاف بارکدها که نیاز به اسکن دستی و خواندن یک به یک دارند، برچسب‌های RFID نیازی به خوانده شدن خطی نداشته و امکان خواندن تعداد زیادی از آنها در یک ثانیه وجود دارد. فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند Wal Mart، Home Depot گروه Metro و Tsco در حال آزمایش این فناوری هستند. ضعف اصلی این روش، افزایش هزینه تولید است که نتیجه ساخت سیلیکونی آن می‌باشد. با ترکیب فناوری‌نانو و الکترونیک (نانوترونیک) این برچسب‌ها ارزان‌تر و کاراتر شده، همچنین پیاده‌سازی آنها آسان‌تر می‌شود.
    گروهی از دانشمندان شمال اروپا، کنسرسیوم نانوغذایی را با هدف توسعه کاربردهای فناوری‌نانو دراین صنعت و با تأکید بر مواد غذایی سالم و مطمئن تشکیل داده‌اند. این مجمع، متشکل از شرکت‌های Arla Foods, Danisco A/S, Ar hus United A/S, Danish Crown amba و مرکز میان رشته‌ای نانوعلوم است.
    با تأکید بر فراهم آوردن مواد غذایی سالم برای مشتریان، اولویت‌های این کنسرسیوم عبارت از توسعه حسگرهایی که قادر به تشخیص سریع سم در ترکیبات و یا باکتری‌های مضر در نمونه‌های غذایی باشند، گسترش سطوح ضد باکتری برای ماشین‌هایی که در تولید مواد غذایی به‌کار می‌روند، گسترش ساخت پوشش‌های محکم‌تر و ارزان‌تر، تولید مواد غذایی با ترکیبات خوراکی سالم‌تر می‌باشد.
    تحقیقات مرکز دانمارک در بخش پژوهش‌های پیشرفته غذایی (LMC) که از همبستگی مؤسسات دانمارکی فعال در زمینه علوم غذایی تشکیل شده‌اند، برنامه‌های خود را در چارچوب هفتمین برنامه خود به صورت زیر اعلام می‌دارد:
    درک پایه‌ای از مواد غذایی و تغذیه حیوانات برای نوآوری هوشمند؛
    سیستم‌های زیست‌شناسی در تحقیقات غذایی؛
    بازنگری زیستی در بخش محصولات غذایی؛
    پیشرفت‌های فناوری؛
    علم مواد خوراکی؛
    نوآوری‌هایی بر اساس نیاز مشتری و ارتباطات غذایی.
    آنها معتقدند تمرکز روی این برنامه‌ها می‌تواند موجب دستیابی کامل و چند جانبه در تحقیقات و توسعه مواد غذایی در اروپا شود. همچنین امیدوارند از نانوموادی با ویژگی‌های کاربردی به منظور استفاده در نانوحسگرها و فناوری ‌نانوسیالات در صنایع غذایی استفاده کنند. پیشرفت در مواد بسته‌بندی هوشمند، امکان کنترل شرایط محصولات در طول حمل و نقل و استفاده از روش‌های بسته‌بندی مبتنی بر زیست‌شناسی را برای ما مهیا می‌سازد.
    2. فراوری مواد غذایی
    فناوری‌نانو علاوه بر بسته‌بندی، تأثیر زیادی روی گسترش مواد غذایی کاربردی و تعاملی دارد؛ موادی که به نیازهای بدن پاسخ داده، می‌توانند در رسانش مواد غذایی مؤثر باشند. گروه‌های تحقیقاتی مختلفی در حال کار روی ساخت مواد غذایی جدید بر اساس تقاضا هستند. این مواد به صورت غیر فعال در بدن باقی می‌مانند و مواد غذایی را در صورت نیاز به سلول‌ها می‌رسانند. عنصر کلیدی این بخش، توسعه نانوکپسول‌هایی است که با استفاده از آنها در مواد غذایی می‌توان کار رسانش را به خوبی انجام داد. از پیشرفت‌های دیگر در فرآوری مواد غذایی، افزودن نانوذرات به مواد خوراکی برای افزایش جذب آنها در بدن است.
    یکی از بهترین نانوایی‌ها در غرب استرالیا در استفاده از نانوکپسول‌هایی که شامل روغن ماهی تن (منبع غنی از اسیدهای چرب امگا 3) بوده‌اند؛ موفق بوده است. این مرکز از نانوکپسول‌ها در پرفروش‌ترین نوع نان خود به نامtip-top استفاده می‌کند و این ذرات فقط هنگامی باز و شکسته می‌شوند که وارد معده شوند، به این ترتیب از مزه ناخوشایند روغن ماهی جلوگیری می‌شود.
    شرکت Nutralease در رژیم اشغالگر قدس، از فناوری ساختارهای مایع خودآرای نانومقیاس (NSSL) برای رسانش مواد غذایی استفاده می‌کند. این ذرات به شکل مایسل (کره‌های توخالی که از چربی ساخته شده و درون آن آب است) با قطر حدود 30 نانومتر هستند. مواد خوراکی یا nutraceuticals دارای آب درونی هستند و می‌توانند برای حمل موادی مانند لیکوپن، بتا-کاروتن، لوتین، فیتوسترول ها، CoQ10 و DHA/EPA مورد استفاده قرار بگیرند. این ذرات به ترکیبات اجازه می‌دهند که به راحتی از طریق معده وارد رگ‌های خونی شوند. بنابراین دسترسی زیستی آنها افزایش می‌یابد. این فناوری را در حال حاضر کارخانجات Shemen برای رسانش روغن فعال Canola وارد بازار کرده‌اند. این شرکت ادعا می‌کند می‌تواند جذب کلسترول را در کیسه صفرا تا 14 درصد کاهش ‌دهد.
    تعدادی از شرکت‌های شیمیایی در حال تحقیق روی افزودنی‌هایی هستند که بدن به راحتی قادر به جذب آنهاست و می‌توانند عمر مفید محصولات را افزایش دهند. سازمان بین‌المللی علوم رسانش زیستی در حال توسعه نانوحلزون‌هایی با ذرات پیچشی 50 نانومتری است که می‌تواند در رسانش موادی مانند ویتامین‌ها، لیکوپن و اسیدهای چرب امگا3 به سلول‌ها به کار گرفته شود، بدون اینکه در مزه و رنگ مواد غذایی تأثیر داشته باشد.
    صنایع غذایی Kraft، گروهی محقق از 15 دانشگاه مختلف را تشکیل داده است تا با کمک فناوری‌نانو در مورد غذاها تحقیق کند. این مورد به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد تا بین رنگ‌ها و طعم‌های مختلف انتخاب کنند. این مجمع همچنین روی توسعه مواد غذایی هوشمند با کمک نانوحسگرها، که باعث آزاد سازی تدریجی موادغذایی می‌شود فعالیت می‌کند. این نانوکپسول‌ها با مواد غذایی ترکیب می‌شوند ولی تا زمان مناسب، غیر فعال باقی می‌مانند. تمامی پیشرفت‌های جدید موجب می‌شود مفهوم موادغذایی کامل به واقعیت نزدیک شود و انتظار می‌رود تا فواید دیگری در زمینه انرژی، عملکردهای تشخیصی، کاربردهای ایمنی بهتر و توسعه محصولات ضد پیری برای مصرف‌کنندگان وجود داشته باشد.
    امروزه از فناوری‌نانو در صنایع آرایشی مانند ساخت کرم‌های شفاف استفاده می‌شود. شرکت Royal BodyCare، که از فناوری‌نانو علوم غذایی استفاده می‌کند محصول جدیدی با نام NanoCeuticals را وارد بازار کرده، که امولسیونی از ذرات با قطر کمتر از 5 نانومتر است. این شرکت ادعا می‌کند این محصول، رادیکال‌های آزاد را جمع آوری کرده، آب رسانی را بالا برده و pH بدن را تنظیم می‌کند. این شرکت همچنین در حال توسعه نانوخوشه‌‌ها و پودرهای نانومقیاسی است که با مکمل‌های غذایی ترکیب می‌شوند و هنگام مصرف، قدرت جذب مواد غذایی را در بدن افزایش می‌دهند.
    شرکت‌های مواد غذایی و آرایشی در همکاری با یکدیگر به دنبال سازوکاری جدید برای رسانش ویتامین‌ها و جذب مستقیم آنها از پوست هستند. به عنوان مثال شرکت Nestle که 49 درصد از سهام شرکت LOreal را داراست در حال ساخت کرم ضدآفتاب شفافی است که ویتامین E را مستقیم به پوست می‌رساند. هدف، ساخت کرمی است که به وسیله پوست جذب شده و ویتامین E را به آرامی آزاد کند، به‌علاوه دارای ماده محافظ UV نیز باشد. در حال حاضرکرم‌های شفاف ضد UV در بازار موجود است و LOreal انتظار دارد این کرم با کاربردهای بیشتری بازار را در برگیرد.
    رقیبان دیگر مانند Estee Lauder در حال ساخت فرمول‌های ضد پیری هستند که از نانوذرات تشکیل شده‌است. شرکت آمریکایی Oilfresh محصول نانوسرامیکی جدیدی وارد بازار کرده که مصرف روغن را در رستوران‌ها و غذاهای آماده به نصف کاهش می‌دهد. در نتیجه این تغییر بزرگ، از اکسید شدن محصولات به دلیل چربی‌های درون روغن جلوگیری می‌شود. مورد دیگر این است که روغن سریع‌تر داغ شده و انرژی مورد نیاز برای پخت کاهش می‌یابد.
    اخیراً دانشگاه واخنینگن در هلند مرکز تحقیقاتی را تأسیس کرده که در حال کار روی کاربرد فناوری‌نانو در صنایع غذایی است. مرکز بیوفناوری واخنینگن روی موضوعات مختلفی ازجمله تشخیص کیفیت و سلامت غذا، پوشش‌دار کردن و رسانش مواد غذایی، میکرو و نانو ابزارهایی برای پردازش‌های شیمیایی و فیزیکی، زیست شناسی شیمیایی، نانو سم شناسی؛ بررسی فناوری و علم مشتری متمرکز شده است.
    شرکت آلمانی Aquanova در حال توسعه فناوری جدیدی است که در آن دو ماده فعال را با هم ترکیب کرده و در کاهش چربی از طریق نانوحامل‌ها (کره‌های تو خالی با قطر 30 نانومتر) استفاده می‌کند. این نوآوری می‌تواند دستیابی جدیدی در کنترل وزن باشد. شرکت NovaSOL Sustain از CoQ10 برای کاهش چربی اسیدهای alpha-lipoic برای رفع گرسنگی استفاده می‌کند. همچنین این فناوری برای تولید ویتامین‌هایی مانند SoluE که از دسته ویتامین‌های E است و همچنین SoluC که از دسته ویتامین‌های C است استفاده می‌شود.
    در یک راهبرد متفاوت، شرکت Unilever در حال تولید بستنی‌های کم چرب با کاهش ذرات امولسیون است. با این عمل امید است که استفاده از این ذرات، میزان چربی را تا 16 درصد کاهش دهد. مرکز بین‌المللی Woodrow Wilson، مؤسسه بورس تحصیلی در آمریکا، پایگاه داده‌ای از مشتریان بازار فناوری‌نانو تشکیل داده و به‌زودی 15 مورد را که ارتباط مستقیم با صنایع غذایی دارند اعلام می‌کند. این فهرست شامل nanocetical های تولیدی شرکت RBC، Life Science و روغن فعال Canola ی صنایع Shemen و نانوذرات نقره استفاده شده در یخچال‌های شرکتLG می باشد.
    3. جمع بندی
    امروزه بسیاری از کشورهای جهان به توانایی فناوری‌نانو در صنایع غذایی پی برده‌اند‌‌و در حال سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در این راه هستند. مؤسسه استاندارد مواد‌غذایی انگلستان (FSA) تحقیقاتی برای دستیابی به توانایی استفاده از فناوری‌نانو در غذا و مشخصاً بسته‌بندی موادغذایی ترتیب داده‌است. همزمان دولت این کشور نیز بودجه بیشتری برای تحقیق و توسعه در زمینه غذاهای کاربردی، سیستم‌های رسانش موادغذایی و شیوه‌های بهینه‌سازی ظاهر غذا مانند رنگ، مزه و غلظت در نظرگرفته است.
    با افزایش تأثیرات فناوری‌نانو بر صنایع‌غذایی و ورود این محصولات به بازار مصرف، اهمیت سلامت این دسته از مواد‌غذایی بیشتر مطرح می‌شود. این نیاز، پذیرش فناوری‌نانو را در کاربردهای حسی، قوی‌تر خواهد کرد، و از همین راه می‌توان به سلامت مواد‌غذایی پی برد. مانند نوعی فناوری که نزدیک بودن تاریخ انقضای مواد‌غذایی را به خریداران و فروشندگان هشدار می‌دهد. پوشش‌های ضد‌میکروبی جدید و کیف‌های پلاستیکی دفع‌کننده آلودگی، پیشرفت‌ چشمگیری در اطمینان از سلامت و امنیت غذاهای بسته‌بندی داشته‌اند. اگرچه توجه زیادی به کاربرد فناوری‌نانو در صنایع‌غذایی و محصولات موجود در بازار شده‌است، اما هنوز هم توانایی‌های استخراج نشده بسیاری مانند آنچه قبلاً در بحث دستکاری ژنتیکی عنوان شد وجود دارد.
    مؤسسه علوم و فناوری غذایی انگلستان، در گزارشی نشان داده است که داده‌های مطمئن بیشتری مورد نیاز است تا بتوان نانوذرات را به مواد غذایی اضافه کرد. این گزارش اشاره می‌کند که قوانین جاری، شرکت‌ها را برای برچسب‌زدن روی اقلامی که شامل نانوذرات است مجبور نمی‌کند، بنابراین بعید است مشتریان بتوانند از وجود این مواد در اقلام غذایی مطلع شوند. گفته می‌شود برای ارزیابی سلامت این دسته از مواد غذایی باید به تأثیرات اندازه ذرات در کنار نوع ترکیبات توجه شود.
    گروه ETC همچنین برخی شرکت‌های مهم و دانشگاه‌های فعال را به تلاش برای به انحصار درآوردن غذاهای جدید (از طریق ثبت اختراع) متهم کرده است؛ زیرا این کار می‌تواند برای بسیاری از شرکت‌های مبتکر در کشورهای در حال توسعه، مانع ایجاد کند.
    سرانجام روزی خواهد رسید که موادغذایی را از ترکیبات اتمی و مولکولی بسازیم که در اصطلاح به آن تولید مواد غذایی مولکولی گفته می‌شود. امروزه برخی گروه‌های تحقیقاتی در حال بررسی این زمینه هستند، ولی هنوز با روش بالا به پایین، استفاده از سلول‌ها بیش از مولکول‌هاست. اگر‌چه استفاده کاربردی از این فناوری در آینده دور امکان‌پذیر است، اما انتظار می‌رود این پیشرفت بتواند راه را برای گسترش پردازش محصولات غذایی مؤثرتر و ماندگارتر باز کند که در این صورت مواد خام کمتری مصرف شده و غذاهایی با کیفیت بالاتر به دست می‌آید.
    خطرات فن‌آوری نانو در فراورده‌های غذایی
    شرکت‌ها و کارخانجات تولید مواد غذایی بی‌صبرانه خواهان بکارگیری گسترده فن‌آوری نانو در تهیه فراورده‌های خوراکی هستند. پس انقلاب صنعتی و به کنار نهادن شیوه‌های سنتی تولید مواد غذایی استفاده از این فن‌آوری در کشاورزی و صنایع غذایی به مثابه جهشی بزرگ قلمداد می‌شود. اما سازمان‌های محیط زیست هشدار می‌دهند که ذرات کوچک و میکروسکوپی سبب بیماری شده و خواهان ممنوعیت استفاده آن در محصولات غذایی می‌باشند.

    ● مشکل کنترل ذرات نانویی
    مواد و ذراتی که در فن‌آوری نانو (به معنای کنترل ماده در ابعاد مولکولی) بکار گرفته می‌شود، از آنجاییکه بسیار کوچک‌اند به سختی نیز قابل رویت‌اند و به کارگیری و کنترل آنان نیز با موانع زیادی همراه است. یک نانو یک هزارم میلی متر است.
    ذرات نانویی حتا کوچکتر از باکتری‌ها می‌باشند. میکروسکوپ‌های نوری متداول قادر به رویت این ذرات نیستند و تنها به کمک میکروسکوپ‌های الکترونیکی و آنهم با مهارت زیاد می‌توان این ذرات را دید.
    رولف هرتل از انستیتوی آلمانی پژوهش پیرامون خطرات ( BfR ) اعتراف می‌کند که "مشاهده ذرات نانویی به کمک میکروسکوپ امری تصادفی است و پژوهشگر در این مورد نیازمند بخت واقبال فراوان است."
    اما تشخیص ذرات نانویی، حداقل در صنایع غذایی، به دلیل دیگری نیز مشکل و پیچیده است. هیچکس به درستی نمی‌داند که ذرات نانویی در چه مواردی و یا در چه محصولاتی تاکنون به کار گرفته شده‌اند. بنا به برخی گمانه زنی‌ها تاکنون به طور تقریبی ??? فراورده غذایی در سراسر جهان همراه با ذرات نانویی به بازار عرضه شده است.
    یکی از سازمان‌های محیط زیست در آلمان (BUND ) دلیل این گمانه زنی‌ها را ناشی از آن می‌داند که شرکت‌های مواد غذایی از مشخص کردن محصولاتی که با فناوری نانو تهیه شده اند، سرباز می‌زنند.

    ● واکنش منفی نسبت فنآوری نانو در صنایع غذایی
    "ویلفرید کولینگ" رئیس سازمان محیط زیست "بوند" در گزارشی تخصصی در برلین به برخی از خطرات موجود در این زمینه اشاره کرد. این گزارش بر اساس و با بررسی مقالات و نوشته‌ها علمی تهیه شده و نتایج آزمایشگاهی را در بر نمی‌گیرد.
    کار علمی در اینباره به خاطر امتناع صنایع غذایی از دادن اطلاعات مشخص، بسیار مشکل می‌باشد. صاحبان صنایع غذایی بیم از این دارند که موج نارضایتی میان مصرف کنندگان سبب خودداری آنان از خرید محصولات شود.
    این اعتراضات در مورد بکارگیری علم ژنتیک در تهیه محصولات غذایی پیش از این نیز دیده شده بود. بنا به آمار موجود (از سوی انستیتوی علمی BfR ) ?? درصد از مصرف کنندگان استفاده از ذرات نانویی در محصولات غذایی را رد می‌کنند. یکی از کاربردهای ذرات نانویی تازه نگاه داشتن فراورده‌های غذایی است.

    ● خطرات احتمالی
    خصوصیات استثنایی و ویژه ذرات نانویی سبب کاربرد گسترده آنان در این زمینه می‌باشد. مواد موثر، نظیر هورمون‌ها، ویتامین‌ها و آنزیم‌ها، در ابعاد نانویی بسیار سریع تر و آسان تر در واکنش‌های شیمیایی و بیولوژیک شرکت می‌جویند.
    دلیل این امر سطح خارجی گسترده این ذرات نسبت به حجم کوچک آنان می‌باشد. به نظر کارشناسان، به خاطر همین شرکت گسترده در فعل و انفعلات، ذرات نانویی به راحتی جذب بدن شده و انباشته می‌شوند.
    یکی از خطرات ذرات نانویی تولید عفونت و آسیب رسانی به سلول‌ها در بدن می‌باشد. به علت محدودیت اطلاعات، بررسی خطرات احتمالی دیگر تاکنون با مشکلات فراوانی مواجهه بوده است.
    به نظر "رولف هرتل" کارشنان مواد سمی و مضر (از انستیتوی BfR ) ابعاد اینگونه خطرات بدرستی روشن نیست وبرغم مشاهده برخی از این موارد ناخوشایند در شرایط آزمایشگاهی هنوز نمی‌توان با قطعیت امکان ورود این ذرات را به سلول‌های بدن اثبات کرد.
    صنایع غذایی نیز به نوبه خود وجود خطرات جدی را منتفی دانسته و استفاده از ذرات نانویی در فراورده‌های غذایی را بسیار اندک ذکر می‌کنند.

    ● موارد مصرف ذرات نانویی
    به لحاظ نظری فنآوری نانو امکانات وسیع و چشمگیری را در زمینه تولید، نگهداری و مصرف مواد غذایی عرضه می‌کند.
    بطور مثال نانو کپسول‌ها در حفظ طعم، رنگ و تازگی مواد غذایی بسیار کارآ هستند. از گندیدگی و فساد مواد گوشتی و دیگر مواد غذایی به کمک فناوری نانو می‌توان جلوگیری کرد. تهیه نوشابه‌های ورزشی با انواع مختلف ویتامین‌ها و مواد معدنی یکی دیگر از موارد استفاده از این فناوری است. با استفاده از ذرات نانو می‌توان تمام مواد غذایی را ، که در شکل پودر عرضه می‌شوند، آسانتر نگهداری و مصرف کرد. حتا برای خروج راحتر کچاپ (و دیگر انواع سس‌ها) فنآوری نانو به کار گرفته می‌شود.
    گرچه در این زمینه هنوز داده و اطلاعات اندک است، اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که ذرات مصنوعی نانو در تغذیه روزانه راه یافته است. و بدین خاطر برای مصرف کنندگان نیز آگاهی از بکارگیری فنآوری نانو در فراورده‌های غذایی باید بطور قانونی فراهم شود. در حالیکه بسیاری از سازمان‌های محیط زیست خواستار برچسب "مواد غذایی نانو" بر محصولاتی هستند، که با این روش تولید شده اند، صنایع غذایی این کار غیر ضروری و بی نیتجه می‌دانند:!:.

    نانو تکنولوژی و فضا

    فناوری نانو در ماموریت‌های فضایی آینده نقش مهمی خواهد داشت. نانو حسگرها، موادی بسیار بهبود یافته با عملکرد بالا، یا سیستمهای پیشران بسیار کارآمد، تنها نمونه‌ای از کاربرد فناوری نانو هستند.

    به گزارش پایگاه اینترنتی فناوری نانو، حفاظت در برابر تابش از کاربردهای اساسی فناوری نانو در سفرهای فضایی است .

    به گفته دانشمندان ناسا، خطر قرار گرفتن در معرض تابشهای فضایی مهمترین عامل محدودکننده طول مدت سفرهای فضایی است و لذا هم اکنون تحقیقات فراوانی به‌طور خاص در این زمینه در حال انجام است.

    طراحان سفینه‌های فضایی به این منظور و نیز رفع مشکلاتی مانند بی‌وزنی و دوام ساختار، به‌دنبال موادی هستند که بتواند به آنها در توسعه و ساخت روکش چند کاره بدنه سفینه‌های فضایی( نانو حسگرهایی که بتواند حفاظت موثری در برابر تابشهای فضایی ایجاد کرده و ذخیره انرژی خوبی هم داشته باشد) کمک کند.

    به اعقتاد دانشمندان نانو مواد پیشرفته‌ای مانند نانولوله‌های ایزوتوپی غنی شده با بور می‌تواند برای این منظور کاملا مناسب باشد.

    تابشهای فضایی به لحاظ کمی کاملا با آنچه بشر در روی زمین با آن مواجه است تفاوت دارد.

    یک فضانورد به محض خروج از میدان مغناطیسی و اتمسفر محافظ زمین، در معرض تابش‌های یونیزه‌کننده ای به‌صورت ذرات اتمی باردار قرار می‌گیرد که با سرعتی نزدیک به سرعت نور حرکت می‌کنند.

    این ذرات پر انرژی (اچ ضد یی ‪ (HZE‬دارای بار زیادی بوده و بیشترین خطر را برای انسان در فضا دارند.

    قرار گرفتن طولانی مدت در برابر این تابشها موجب آسیب دیدن دی ان‌ای ‪DNA‬ و بروز سرطان می‌شود. بور ‪ ۱۰‬یکی از مواد محافظی است که دانشمندان مشغول بررسی قابلیت آن هستند.

    در واقع دانشمندان از دهه ‪ ۱۹۳۰‬نسبت به توانایی این ماده در به دام اندازی نوترون‌ها آگاهی داشتند و در شمارشگر "گایگر" از آن به عنوان محافظ تابش و نیز لایه محافظ راکتورهای هسته‌ای استفاده می‌کردند.

    نانولوله‌های بور به‌دلیل داشتن ساختاری مشابه با نانولوله‌های شناخته شده کربنی‌ها بسیاری از خواص عالی آنها را داشته و حتی نسبت به آنها از برخی خواص بهتری مانند پایداری شیمیایی بالا، مقاوت اکسیداسیون بالا در دماهای بالا برخوردارند و یک نیمه هادی پایدار با شکاف باندی پهن به شمار می‌آیند.









    به همین دلیل می‌توان آنها را به‌صورت روان‌کننده جامد در کاربردهای دما بالا یا محیطهای خورنده‌ای مانند باتری ها، پیل‌های سوختی، ابر خازن‌ها و ماشینهای پر سرعت به کار برد.

    محققان برای اولین بار موفق شدند ترکیبی با بازدهی بالا و به مقدار زیاد از این نانولوله‌ها را با استفاده از روش آسیاب توپی یا فرآیند گداخت تولید کنند.

    آنها در مقاله خود با عنوان" غنی‌سازی نانولوله‌ها با ایزوتوپ نیترید بور ‪ "۱۰‬به نقش ویژه آسیاب توپی پرانرژی در کاهش دمای نیتراسیون، که در نهایت به رشد لوله‌های نازک استوانه‌ای منجر می‌شود، اشاره کرده‌اند.

    از جمله کاربردهای ویژه این ماده می‌توان به حفاظت در برابر تابش، مواد چندکاره برای ذخیره انرژی، حفاظت محیط زیست، صنایع هسته‌ای، حسگرها و نیز بدنه خارجی سفینه‌های فضایی، کاربردهای نوترون در پزشکی و تشخیص و درمان سرطان اشاره کرد.

    چندین سال قبل ناسا از محققان خواسته بود تا نمونه نانولوله‌هایی را بسازند تا به‌طور آزمایشی در ایستگاه‌های فضایی مورد استفاده قرار گیرد و هم‌اکنون محققان در حال مذاکره برای کاربردهای احتمالی آنها در ماموریت‌های فضایی و نیز کاربردهای احتمالی نانولوله‌های بور ‪ ۱۰‬هستند.

    در حال حاضر آزمایش‌های تابشی روی این نانولوله‌ها در حال انجام است. از نانولوله‌های بور ‪ ۱۰‬می‌توان نه تنها درصنایع فضایی، بلکه در موارد متعدد دیگری مانند حفاظهای تابشی محکم، ارزان و سبک استفاده کرد.



    به جز این کاربرد، نانو در عصر فضا کاربردهای دیگری هم دارد برای مثال نانو روبوت ها به خاطر وزن کم و مصرف انرژی پایین و ... در چند سال آینده کاربرد گسترده ای در عصر فضا پیدا خواهند کرد.اما نانو روبات چیست ؟ نانو روبات مجموعه از نانو تیوپها و نانو کامپیوترها و نانو حسگرها است که به صورت هماهنگ عمل میکنند و یک روبات را به وجود می آورند به این روبات ها Swarms گفته میشود.


    کاربرددیگر نانو در علم فضا حل یک معضل بزرگ در ماهواره ها و فضاپیما هاست . میدانیم که فضاپیما ها به خاطر تابش مستقیم نور خورشید بسیار گرم میشوند و بدنه فضاپیما منبسط میشود در حالی که سطح داخلی و دیگر قسمتهایی که رو به نور نیست کمتر از سطح رو به رو به خورشید منبسط میشوند.با استفاده از مواد هوشمند (که به وسیله علم نانو ایجاد میشوند) و با استفاده از کامپیوترهایی در همین ابعاد ، اختلاف فشار ایجاد شده برطرف میشود.



    از نانو همچنین در ساخت لباس فضانوردان استفاده خواهد شد لباس فضانوردان در عین داشتن مقاومت بالا و جذب نکردن و عبور ندادن پرتو ها و تشعشعات کیهانی باید راحت و سبک باشد و علم نانو ساخت چنین موادی را ممکن ساخته است.



    از دیگر استفاده های نانو تکنولوژی میتوان از بالابر های فضایی نام برد و همچنین در به وجود آوردن محیطی مناسب در کرات دیگر برای رشد گیاهان کاربرد نانوتکنولوژی مسلم شده است.
    منبع :space elevator بالابر فضایی از موارد استفاده نانو تکنولوژِی
    .مقدمه

    با پرتاب شاتل فضایی کلمبیا در تاریخ 12 آوریل 1981 از مرکز فضایی کندی ، نخستین ماموریت شاتلهای فضایی اغاز شد و رویای بشر برای به کار بردن فضا پیماهایی _ که دوباره قابل استفاده باشند._ به واقعیت پیوست.

    از آن زمان ناسا بیش از 100 بار شاتل های فضایی را به فضا فرستاده است، ولی هزینه ی ماموریتهای فضایی فقط اندکی تغییر کرده و این در حالی است که چه شاتل فضای باشد و چه از یاسر فضا پیماها اتفاده شود ، هزینه ی پرتاب هر کیلوگرم به فضا در حدود 22 هزار دلار است . با اینکه شاتلهای فضایی قابل استفاده ی دوباره هستند ، ولی هنوز ماموریت ها با هزینه های زیادی انجام میپذیرد . تعداد شاتلها به نسبت کم است و هر پرتاب شاتل فضایی در حدود نیم میلیارد دلار هزینه در بر دارد . سامانه ی نوینی در حمل و نقل فضایی در حال توسعه است که مسافرت به مدار همسانگرد زمین را به عنوان یک رویداد روزانه ممکن میسازد و از نظر اقتصادی بسیار با صرفه است.

    یک پرسش یک پاسخ؟

    همسانگرد زمین (GEO)چیست؟

    مدار GEO،مدار گرداگرد زمین است که دارای دوره ی تناوب 24 ساعته میاشد. این مدار در ارتفاع 35786 کیلومتری زمین قرار دارد.

    بالا برهای فضایی

    مدار(GEO) ، داری گرداگرد زمین است که دارای دوره ی تناوب 24 ساعته میباشد . این مدار در ارتفاع 35786 کیلومتری زمین قرار دارد.

    بالابر های فضایی سامانه ی نوینی هستند که از نوارهای کامپوزیتی نانو لوله های کربنی استفاده میکنند. این نوارها از یک طرف به سکوی سیاره ای در داخل اقیانوس و از طرف دیگر به یک وزنه ی برابر در 100000 کیلومتری سطح زمین در فضا بسته خواهند شد. بالا روهای مکانیکی به نوار متصل شده و انسانها و سایر محموله ها را به فضا خواهند برد . بالابرهای فضایی بسیار با صرفه هستند و هر کیلوگرم بار را با هزینه ی 220 الی 880 دلار خواهند برد

    2- بالابر فضایی چیست و چگونه کار میکند؟

    بالابر فضایی یک ساختار پنداریست که برای انتقال مواد از سطح یک سیاره به فضای خارج آن طراحی شده است . انگاره ی بالابر فضایی در سال 1985 و توسط دانشمند روسی ،کنستانتین تیسکولوفسکی ،پدیدار شد. او با دیدن برج ایفل در فرانسه به این فکر افتاد که یک برج بسیار بلند ساخته شود تا از آن طریق بتوان به فضا رفت. ساختارهای بسیار گوناگونی از بالابر های فضایی پیشنهاد شده اند که همه ی آنها به منظور جایگزینی سامانه های پیشرانش راکتی طراحی شده اند. این ساختارها ، پیمایشی را انجام میدهند که بی شباهت به پیمایش بالابر های معمولی نیستند . از این رو بالابر های فضایی نام گرفتند . البته آنها به پلهای فضایی و نردبان های فضایی نیز مشهورند . پایه ی بیشتر طراحی ها بر این اساس است که یک نابل با یک نوار از سطح سیاره ی زمین به نقطه ای بالاتر از مدار همسانگرد زمین متصل شود . همزمان با چرخش سیاره مقابله ی لختی در انتهای نوار و نیروی گرانش زمین ، نوار را محکم کشیده و نگه میدارد. رسانگرها میتوانند از نوار بالا رفته و از نیروی گرانش زمین گریز کنند بدون آنکه از پیشرانها راکتی استفاده کنند . چنین ساختار ی میتواند بسیاری از انسانها و بارها را به مدار برساند.

    یک پرسش یک پاسخ؟

    بلندی یک بالابر فضایی چقدر است؟

    بلندترین برج روی زمین، برج CN ،در تورنتوی کانادا است، که 34/553 متر بلندی دارد. بالابر فضایی 180720بار بلندتر از برج CN خواهد بود . یعنی حدود 100000 کیلومتر ، و این تقریبا یک چهارم فاصله ی زمین تا ماه است .

    3-ساختار یک بالابر فضایی

    طرح های گوناگونی برای بالابر های فضایی پیشنهاد شده اند در این طرح ها ، قسمت های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته اند .این قسمت ها عبارت اند ا ز: ایستگاه پایه ، نوار ، بالاروها ، وزنه ی برابر ، سامانه پرتو افکنی انرژی و ...

    3-1- ایستگاه پایه (ایست گاه زمینی)

    ایستگاه پایه قسمتی از بالابر فضایی است که نوار از یک طرف به آن بسته می شود .طرح های ایستگاه پایه به دو رده تقسیم می شوند . برخی از این ایستگاه ها ساکن هستند و برخی‌سیار. بیشتر ایستگاه های سیار از

    گونه ی شناورهای اقیانوسی هستند . البته ایستگاه های سیار هوابرد نیز پیشنهاد شده اند . ولی سکوهای

    ساکن در موقعیت هایی با ارتفاع بالا قرار می گیرند (به عنوان مثال بالای یک بلند) . سکوهای سیار با آن که هزینه های بیشتر و ساختار پیچیده تری نسبت به سکو های ساکن دارند ، از امتیازاتی از قبیل توانایی حرکت در مواقع خطر برخوردار هستند .

    3-2-نوار همان کابلی است که از یک طرف به ایستگاه پایه و از طرف دیگر به وزنه ی برابر بسته می شود

    نوار باید از ماده ای باشد که از مقاومت کششی بالایی نسبت به چگالی برخوردار باشد .نانولوله های کربنی بهترین موادی هستند که برای ساختن این نوارها پیشنهاد شده اند .

    یک پرسش یک پاسخ؟

    چگونه وزنه ی برابر و ایستگاه پایه نوار را محکم و کشیده نگه می دارند؟

    برای درک بهتر ساختار بالابر فضایی به توپی فکر کنید که با یک طناب به میله ای متصل شده است ، حال تصور که توپ تحت نیروی همیشگی دور میله میچرخد. این گردش باعث میشود که طناب همیشه کشیده و سفت باقی بماند. در بالابرهای فضایی توپ همان وزنه ی برابر است زمین همانند میله و طناب همان نواری است که وزنه ی برابر را به ایستگاه پایه میبندد. انگاره ی اصلی این بود : وزنه ی برابر با چرخش دور زمین ،نوار را کشیده و در حالت عمودی نگه میدارد تا بالا روهای مکانیکی و رباتیکی سراسر نوار بالا و پایین روند.

    بلندی نوارهای بالابر های فضایی در حدود 100000 کیلومتر خواهد بود . نوارهای کاپوزیتی نانو لوله های کربنی در طرح بالا برهای فضایی فقط چند سانتیمتر پهنا دارند و ضخامت آنها به نازکی یک برگه کاغذ معمولی است.

    یک پرسش یک پاسخ؟

    نانو لوله های کربنی چیست؟

    نانو لوله های کربنی در سال1991 ساخته شدند و با ساخته شدن آنها دانشمندان امیدوار شدند که روزی بتوانند بالابر های فضایی بسازند. نانو لوله های کربنی 100 برابر از فولاد قوی تر هستند و از نظر انعطاف پذیری همانند پلاستیک رفتار میکنند . نیروی زیاد نانولوله ها از ساختار منحصر به فرد آنهاست که در آن با استفاده از ریز فناوری ذرات همانند توپهای فوتبال کنار هم چیده شده اند.

    دانشمندان تا به حال موفق به ساختن الیافی از نانو لوله های کربنی شده اند و ممکن است این الیاف برای ساختن نوارهای بالابرهای فضایی استفاده شوند . این در حالی است که سایر مواد ف در مقایسه با نانو لوله های کربنی بسیار ضعیف و شکننده هستند. نوارهایی که برای بالابرهای فضایی پیش بینی شده اند میتوانند به دو روش ساخته شوند:

    1- روش نانو لوله های کربنی بلند: در این روش نانولوله ها یی با بلندی چندین متر به هم بافته میشوند تا ساختاری شبیه یک طناب ایجاد کنند. البته تا سال 2005 بلند ترین نانو لوله ها فقط چند سانتی متر بلنددی داشتند.

    2- روش نانولوله های کربنی کوتاه : در این روش نانولوله های کوته در قالبهای پلیمری قرار میگیرند و ساختارهای بلندی از نانولوله های کربنی را به وجود می آورند.

    بالابر های فضایی از چه سالی شروع به کار خواهند کرد؟

    نوار ، تنها بخش پنداری یک بالابر فضایی است ، اما سایر قسمتهای آن با استفاده از فن آوری شناخته شده به سادگی قابل ساخت است . پیش بینی های انجام شده حکایت از ان دارند که نوارهایی از نانولوله ها ی کربنی تا سالهای بعد ساخته خواهد شد و احتمالا تا سال 2018 بالابرهای فضایی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

    3_3 بالا رو

    بالا رو های روباتیکی قسمتهای دیگری از یک بالابر فضایی هستند که ساختار چندان پیچیده ای ندارند. بالابرها فضایی نمیتوانند همانند بالابرهای عادی قابل حس و درک باشند .این موضوع به علت نیاز به نوار است که باید قسمت مرکزی اس پهن تر از دو انتهای آن باشد . در بیشتر طرحها بالا روهایی پیشنهاد شده اند که به صورت خودکار روی نوار بالا و پایین میروند. مهمترین اصل در بالا روها ، ایجاد انرژی برای راندن در سراسر نوار است. این بالا رو ها به انرژی ای نیاز دارند که یک حرکت کامل را پیشتیبانی کند.این انرژی میتواند انرژی هسته ای باشد. برخی از راه حلهای دیگر نیز پیشنهاد شده اند که در بیشتر آنها استفاده از پرتو افکنی انرژی ، توصیه شده است.

    یک پرسش یک پاسخ؟

    پرتو افکنی انرژی چیست؟

    حرکت دادن انرژی از یک مکان به مکان دیگر در سر تا سر فضای خالی یا هوا ، پرتو افکنی نامیده میشود. با پرتو افکنی انرژی ، توان لازم برای به کار انداختن یک دستگاه( همانند یک رسانگر) تامین میشود. در پرتو افکنی انرژی ف افزون بر اینکه نیاز به سوخت گیری دوباره نیست، نیازی هم به حمل دستگاه تولید انرژی توسط رسانگر نمیباشد و هیچگونه اتصالی از قبیل سیم و .... نیاز ندارد.

    در روش پرتو افکنی انرژی ، گرمای زیاد ی از بین میرود و بازده نیز کم است. البته با پیشرفت علم امید است این مشکل نیز حل شود. بالا رو های فضایی باید در زمان بندی های بهینه ای حرکت کنند تا فشار روی نوار و نوسان را به کمترین مقدار و بازده را به بیشترین مقدر برسانند. در برخی از طرحها استفاده از بالا روهای یگانه پیشنهاد شده است. استفاده از یک بالا رو میتواند بازده بیشتر ی داشته باشد. اما عیبهایی نیز دارد . مثلا اگر بالارو در میان راه خراب شد ف دیگر نمیتواند به پایین بر گردد یا بالاتر رود و همانجا باقی میماند . بالارو ها از نظر اندازه و جرم انواع گوناگونی دارند. بالا رو های کوچکتر، بازده بیشتری دارند ، اما از نظر فنی دارای محدودیتهای ویژه ای هستند.

    3-4- وزنه ی برابر

    وزنه ی برابر( وزنه ی تعادل)، قسمتی از سامانه ی بالابر فضایی است که انتهای نوار در فضا به آن بسته میشود. در بیشتر طرحها دو روش برای سر و کار داشتن با نیاز به وزنه ی برابر پیشنهاد شده است. در طرحها قدیمی تر قرار بود یک شهابسنگ یا سیارک بالای مدار همسانگرد زمین دستگیر شود و نوار به آن بسته شود. ولی انگاره های نو حمایتهای بیشتری کسب کردند .در آنها قرار شد وزنه ی برابر ساخته ی دست بشر باشد . انگاره ها ینو به علت سادگی و نزدیکی به واقعیت مورد استقبال بیشتری قرار گرفته اند.

    البته قرار است در ساختار وزنه ی برابر نیز از ریز فن آوری استفاده شود .

    3-5- سامانه ی پرتو افکنی انرژی

    بالا رو های فضایی به وسیله ی یک سامانه ی لیزری الکترون �آزاد که بالا یا نزدیک ایستگاه پایه قرار خواهد گرفت ، روشن خواهند شد. این سامانه در حدود 2.4 مگاوات انرژی ، پرتو افکنی خواهد کرد. این انرژی به انرژی الکتریسیته تبدیل شده و موتور های الکتریکی بالارو ها را به کار خواهد انداخت. به این ترتیب هر روز بالارو ها به فضا خواهند رفت .

    4- برخورد با ناگواری ها

    در 100000 کیلومتری سطح زمین ، بالابرها بسیار آسیب پذیر خواهند بود. خطراتی همچون سنگریزه ها ی فضایی ، طوفانها، جنگها و ...نیز بالابر های فضایی را تهدید خواهند کرد. با پیشروی طراحی قسمتهای مختلف بالابر های فضایی توسعه دهندگان همواره در مورد این خطرات نگرانند . در برخی از طرحها بالارو های چندگانه پیشنهاد شده اند که در صورت خرابی یکی از بالاروها سایر بالاروها به ماموریت ادامه دهند. بالابرهای فضایی باید توانایی پرهیز از اشیای مداری را داشته باشند. اشیای مداری همان سنگریزه ها و ماهواره ها هستند. در حال حاضر توانایی ردگیری اشیا بزرگتر از 10 سانتیمتر وجود دارد . ولی برای محافظت از بالابر های فضایی به گونه ای از سامانه های رد گیری نیاز است که بتوانند اشیای بزرگتر از 1 سانتیمتر را آشکار کنند.. البته خطرات زیادی نیز ایستگاه های پایه را تهدید میکند . برای محافظت از ایستگاه های پایه یگانها ی نظامی ویژه ای در نظر گرفته شده است . ایستگاه های سیار از توانایی گریز در مواقع خطر نیز برخوردارند.

    همه چیز درباره نانو تکنولوژی

    همه چیز درباره نانو تکنولوژی
    در دو دهه اخیر، پیشرفتهای تکنولوژی وسایل و مواد با ابعاد بسیار کوچک به دست آمده است و به سوی تحولی فوق العاده که تمدن بشر را تا پایان قرن دگرگون خواهد کرد ، پیش می رود .


    همه چیز درباره نانو تکنولوژی

    در دو دهه اخیر، پیشرفتهای تکنولوژی وسایل و مواد با ابعاد بسیار کوچک به دست آمده است و به سوی تحولی فوق العاده که تمدن بشر را تا پایان قرن دگرگون خواهد کرد ، پیش می رود . برای احساس اندازه های مادون ریز ، قطر موی سر انسان را که یک دهم میلیمتر است در نظر بگیرید ، یک نانومتر صدهزار برابر کوچکتراست 9- 10متر . تکنولوژی و مهندسی در قرن پیش رو با وسایل ، اندازه گیریها و تولیداتی سروکار خواهد داشت که چنین ابعاد مادون ریزی دارند . درحال حاضر پروسه های در ابعاد چند مولکول قابل طراحی و کنترل است . همچنین خواص مکانیکی ، شیمیایی ، الکتریکی ، مغناطیسی ، نوری و... مواد در لایه ها در حدود ابعاد نانومتر قابل درک و تحلیل و سنجش است . تکنولوژی درقرن گذشته در هرچه ریزتر کردن دانه های بزرگتر پیشرفت چشمگیری داشت ، بطوریکه به مزاح گفته شد که دیگر کشف ذرات ریز اتمی ((Sub-Atomic)) نه تنها جایزه نوبل ندارد ، بلکه به آن جریمه هم تعلق می گیرد ! تکنولوژی نو درقرن حاضر مسیر عکس را طی می کند . یعنی مواد مادون ریز را باید ترکیب کرد تا دانه های بزرگتر کارآمد به وجود آ ورد .

    درست همان روشی که در طبیعت برای تولید کردن حاکم است . مجموعه های طبیعی ، ترکیبی از دانه های مادون ریز قابل تشخیص با خواص مشابه و یا متفاوت با اندازه های در حدود نانو است .

    اثر تحقیقات در فناوریهای مادون ریز هم اکنون در درمان بیماریها و یا دست یافتن به مواد جدید به ظهور رسیده است . موارد بسیاری در مرحله تحقیقات کاربردی و آزمایشی است .اکنون ساخت رایانه های بسیار کوچکتر و میلیونها بار سریعتر در دستور کار شرکتهای تحقیقاتی قرار دارد .

    در بیانی کوتاه نانوتکنولوژی یک فرایند تولید مولکولی است . همانطور که طبیعت مجموعه ها را بطور خودکار مولکول به مولکول ساخته و روی هم مونتاژ کرده است ، ما هم باید برای تولید محصولات جدید ،

    همه چیز درباره نانو

      تکنولوژی درقرن گذشته در هرچه ریزتر کردن دانه های بزرگتر پیشرفت چشمگیری داشت ، بطوریکه به مزاح گفته شد که دیگر کشف ذرات ریز اتمی ((Sub-Atomic)) نه تنها جایزه نوبل ندارد ، بلکه به آن جریمه هم تعلق می گیرد ! تکنولوژی نو درقرن حاضر مسیر عکس را طی می کند . یعنی مواد مادون ریز را باید ترکیب کرد تا دانه های بزرگتر کارآمد به وجود آ ورد .

    درست همان روشی که در طبیعت برای تولید کردن حاکم است . مجموعه های طبیعی ، ترکیبی از دانه های مادون ریز قابل تشخیص با خواص مشابه و یا متفاوت با اندازه های در حدود نانو است .

    اثر تحقیقات در فناوریهای مادون ریز هم اکنون در درمان بیماریها و یا دست یافتن به مواد جدید به ظهور رسیده است . موارد بسیاری در مرحله تحقیقات کاربردی و آزمایشی است .اکنون ساخت رایانه های بسیار کوچکتر و میلیونها بار سریعتر در دستور کار شرکتهای تحقیقاتی قرار دارد .

    در بیانی کوتاه نانوتکنولوژی یک فرایند تولید مولکولی است . همانطور که طبیعت مجموعه ها را بطور خودکار مولکول به مولکول ساخته و روی هم مونتاژ کرده است ، ما هم باید برای تولید محصولات جدید ، با این اعتقاد که هرچه در طبیعت تولید شده قابل تولید در آزمایشگاه نیز هست ، نظیر طبیعت راهی پیدا کنیم . البته منظور این نیست که چند هسته از مواد راپیدا کنیم و با رساندن انرژی و خوراک پس از چند سال یک نیروگاه از آن بسازیم که شهری را برق دهد . بلکه برای ترکیب و تکامل خودکار تولیدات مادون ریزکه به نحوی در مجموعه های بزرگتر مصرف دارد ، راهی بیابیم . در اندازه های مادون ریز ، روشها و ابزارآلات متعارف فیزیکی مانند تراشیدن و خم کردن و سوراخ کردن و...جوابگو تیستند .

    برای ساختن ماشینهای ملکولی باید روش پروسه های طبیعی را دنبال کرد .

    با تهیه نقشه های ساختاری بدن یعنی آرایش ژنها و DNA که ژنم نامیده شده است و به موازات آن دست یافتن به تکنولوژی مادون ریز ، در دراز مدت تحولات بسیاری در هستی ایجاد خواهد شد . تولید مواد جدید ، گیاهان ، جانداران و حتی انسان متحول خواهد شد . اشکالات ساختاری موجودات در طبیعت رفع می شود و با ترکیب و خواص اورگانیک گیاهان و جانوران ، موجودات جدیدی با خواص فوق العاده و شخصیتهای متفاوت بوجود خواهد آمد .آینده علوم و مهندسی که چندین گرایشی Multi- Disciplinary )) است ، به طرف تولید ماشینهای مولکولی سوق داده خواهد شد تا در نهایت بتواند مجموعه های کارآیی از پیوندهای ارگانیک و سایبریک را عرضه نماید .

    هستی را به رایانه ( سخت افزار ) و برنامه ( نرم افزار ) که دو پدیده مختلف ولی ادغام شده هستند ، می توان تشبیه کرد . سخت افزار مصداق ماده ( اغلب اتم هیدروژن ) و نرم افزار یا برنامه ، قابلیت نهفته در خلقت آن است .

    اتم به نظر ساده و ابتدایی هیدروژن در طی میلیاردها سال با قابلیت نهفته در خود توانسته است میلیونها نوع آرایش مختلف را در هستی بوجود آورد . بشر از بوجود آوردن اساس ماده عاجز است . ولی در برنامه ریزیهای جدید و یافتن اشکال دیگری از آنچه در طبیعت وجود دارد ، پیش خواهد رفت . طبیعت را خواهد شناخت و به اصطلاح ، قفلهای شگفت آور آن را باز خواهد کرد . احتمالا انسان در شرایط مناسبتری از درجه حرارت و فشار که درتشکیل طبیعی مواد مختلف از هیدروژن لازم است ، بتواند اتمهای مورد نباز خود را تولید کند ، سیارات دیگری را در نهایت در اختیار بگیرد و بعید نیست که نواده های دوردست ما بتوانند در نیمه های راه ابدیت در اکثر نقاط جهان هستی و کهکشانها سکنی گزینند.

    به احتمال زیاد قبل از پایان هزاره سوم انسانها در بدن خود انواع لوازم مصنوعی و دیجیتالی راخواهند داشت. . از بیماری ، پیری ، درد ستون فقرات ، کم حافظه ای و... رنج نخواهند برد .قابلیت فهم و تحلیل اطلاعات در مغز آنها در مقایسه با امروز بی نهایت خواهد شد . در هزاره های آینده انسانهای طبیعی مانند امروز احتمالا برای مطالعات پژوهشی نگهداری شده و به نمونه های آزمایشگاهی و بطور حتم قابل احترام تبدیل خواهند شد و مردمان آینده از اینهمه درد و ناراحتی که اجداد آنها در هزاره های قبل کشیده اند ، متعجب و متاثر خواهند بود .

    اکنون جا دارد همگام با تحولات جدید در مهندسی و علوم ، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی بطور جدی به پژوهشهای تکنولوژی مادون ریز مشغول شوند تا حداقل ما هم بتوانیم مرزهای دانش روز را به نسلهای آینده تحویل دهیم و در تشکلهای جدید هستی سهمی داشته باشیم . باشد هرچه زودتر به خود آییم و عمق شکوهمند و معجزه آسای اندیشه بشررا دریابیم و از کوتاه بینی و افکار فرسوده موروثی فاصله بگیریم . گفته شیخ اجل سعدی در آینده مصداق واقعی تری خواهد داشت :

    چه انتظاری باید از نانوتکنولوژی داشت :

    این تکنولوژی جدید توانایی آن را دارد که تاثیری اساسی بر کشورهای صنعتی در دهه های آینده بگذارد . در اینجا به برخی از نمونه های عملی در زمینه نانوتکنولوژی که بر اساس تحقیقات و مشاهدات بخش خصوصی به دست آمده است ، اشاره می شود .

    انتظار می رود که مقیاس نانومتر به یک مقیاس با کارایی بالا و ویژگیهای منحصربفرد ، طوری ساخته خواهند شد که روش شیمی سنتی پاسخگوی این امر نمی تواند باشد .

    � نانوتکنولوژی می تواند باعث گسترش فروش سالانه 300 میلیارد دلار برای صنعت نیمه هادیها و 900 میلیون دلار برای مدارهای مجتمع ، طی 10 تا 15 سال آینده شود .

    � نانوتکنولوژی ، مراقبتهای بهداشتی ، طول عمر ، کیفیت و تواناییهای جسمی بشر را افزایش خواهد داد .

    � تقریبا نیمی از محصولات دارویی در 10 تا 15 سال آینده متکی به نانوتکنولوژی خواهد بود که این امر ، خود 180 میلیارد دلار نقدینگی را به گردش درخواهد آورد .

    � کاتالیستهای نانوساختاری در صنایع پتروشیمی دارای کاربردهای فراوانی هستند که پیش بینی شده است این دانش ، سالانه 100 میلیارد دلار را طی 10 تا 15 سال آینده تحت تاثیر قرار دهد .

    � نانوتکنولوژی موجب توسعه محصولات کشاورزی برای یک جمعیت عظیم خواهد شد و راههای اقتصادی تری را برای تصویه و نمک زدایی آب و بهینه سازی راههای استفاده از منابع انرژیهای تجدید پذیر همچون انرژی خورشیدی ارائه نماید . بطور مثال استفاده از یک نوع انباره جریان گذرا با الکترودهای نانولوله کربنی که اخیرا آزمایش گردید ، نشان داد که این روش 10 بار کمتر از روش اسمز معکوس ، آب دریا را نمک زدایی می کند .

    � انتظار می رود که نانوتکنولوژی نیاز بشر را به مواد کمیاب کمتر کرده و با کاستن آلاینده ها ، محیط زیستی سالمتر را فراهم کند . برای مثال مطالعات نشان می دهد در طی 10 تا 15 سال آینده ، روشنایی حاصل از پیشرفت نانوتکنولوژی ،مصرف جهانی انرژی را تا 10 درصد کاهش داده ، باعث صرفه جویی سالانه 100 میلیارد دلار و همچنین کاهش آلودگی هوا به میزان 200 میلیون تن کربن شود.

    در چند سال گذشته بازارچند میلیارد دلاری برپایه نانوتکنولوژی کسترش یافته اند . برای مثال در ایالات متحده ، IBM برای هد دیسکهای سخت ، یک سری حسگرهای مغناطیسی را ابداع کرده است .

    Eastern Kodak و 3M تکنولوژی ساخت فیلمهای نازک نانو ساختاری را به وجود آورده اند . شرکت Mobil کاتالیستهای نانو ساختاری را برای دستگاههای شیمیایی تولید کرده است و شرکت Merck ، داروهای نانوذره ای را عرضه کرده است . تویوتا در ژاپن مواد پلیمری تقویت شده نانوذره ای را برای خودروها و Samsung Electronics در کره ، در حال کار بر روی سطح صفحات نمایش توسط نانولوله های کربنی هستند . بشر درست در ابتدای مسیر قرار دارد و فقط چندین محصول تجاری از نانوساختارهای یک بعدی بهره می گیرند ( نانو ذرات ، نانو لوله ها ، نانو لایه و سوپر لاستیکها ) . نظزیات جدید و روشهای مقرون به صرفه تولید نانوساختارهای دو و سه بعدی از موضوعات مورد بررسی آینده می باشند.

    نانو تکنولوژی یا کاربرد فناوری در مقیاس یک میلیونیم متر، جهان حیرت انگیزی را پیش روی دانشمندان قرار داده است که در تاریخ بشریت نظیری برای آن نمی توان یافت. پیشرفتهای پرشتابی که در این عرصه بوقوع می پیوندد، پیام مهمی را با خود به همراه آورده است: بشر در آستانه دستیابی به توانایی های بی بدیلی برای تغییر محیط پیرامون خویش قرار گرفته است و جهان و جامعه ای که در آینده ای نه چندان دور به مدد این فناوری جدید پدیدار خواهد شد، تفاوت هایی بنیادین با جهان مالوف آدمی در گذشته خواهد داشت.

    به گزارش ایرنا نانو تکنولوژی نظیر هر فناوری دیگری چونان یک تیغ دولبه است که می توان از آن در مسیر خیر و صلاح و یا نابودی و فنا استفاده به عمل آورد. گام اول در راه بهره گیری از این فناوری شناخت دقیق تر خصوصیات آن و آشنایی با قابلیت های بالقوه ای است که در خود جای داده است. در خصوص نانو تکنولوژی یک نکته را می توان به روشنی و بدون ابهام مورد تاکید قرار داد: این فناوری جدید هنوز، حتی برای متخصصان، شناخته شده نیست و همین امر هاله ابهامی را که آن را در برگرفته ضخیمتر می کند و راه را برای گمانزنی های متنوع هموار می سازد.

    کسانی بر این باورند که این فناوری نظیر هیولایی فرانکشتین در داستان مری شلی و یا همانند جعبه پاندورا در اسطوره های یونان باستان، مرگ و نابودی برای ابنای بشر درپی دارد. در مقابل گروهی نیز معتقدند که به مدد توانایی های حاصل از این فناوری می توان عالم را گلستان کرد.

    در حال حاضر 450 شرکت تحقیقاتی- تجاری در سراسر جهان و 270 دانشگاه در اروپا، آمریکا و ژاپن با بودجه ای که در مجموع به 4 میلیارد دلار بالغ می شود سرگرم انجام تحقیقات در عرصه نانو تکنولوژی هستند. در این قلمرو اتمها و ذرات رفتاری غیرمتعارف از خود به نمایش می گذارند و از آنجا که کل طبیعت از همین ذرات تشکیل شده، شناخت نحوه عمل آنها، به یک معنا شناخت بهتر نحوه شکل گیری عالم است. به این ترتیب دانشمندانی که در این قلمرو به کاوش مشغولند، به یک اعتبار با ذهن و ضمیر خالق هستی و نقشه شگفت انگیز او در خلقت عالم آشنایی پیدا می کنند، اما از آنجا که دانایی توانایی به همراه می آورد، شناسایی رازهای هستی می تواند توان فوق العاده ای را در اختیار کاشفان این رازها قرار دهد. تحقیق در قلمرو نانو تکنولوژی از اواخر دهه 1950 آغاز شد و در دهه 1990 نخستین نتایج چشمگیر از رهگذر این تحقیقات عاید گردید.

    از جمله آنکه یک گروه از محققان شرکت آی بی ام موفق شدند35 اتم گزنون را بر روی یک صفحه از جنس نیکل جای دهند و با کمک این تک اتمها نامی را بر روی صفحه نیکلی درج کنند. محققان دیگر به بررسی درباره ساختارهای ریز موجود در طبیعت نظیر تار عنکبوت ها و رشته های ابریشم پرداختند تا بتوانند موادی نازک تر و مقاوم تر تولید کنند. در این میان ساخت یک نوع مولکول جدید کربن موسوم به باکمینسترفولرین یا کربن- 60 راه را برای پژوهشهای بعدی هموارتر کرد. محققان با کمک این مولکول که خواص حیرت انگیز آن هنوز در درست بررسی است، لوله های موئینه ای در مقیاس نانو ساخته اند که می تواند برای ایجاد ساختارهای مختلف در تراز یک میلیونیم متر مورد استفاده قرار گیرد. بررسی هایی که در ابعاد نانو بر روی مواد مختلف صورت گرفته و خواص تازه ای را آشکار کرده است. به عنوان مثال ذرات سیلیکن در این ابعاد از خود نور ساطع می کنند و لایه های فولاد در این مقیاس از استحکام بیشتری در قیاس با صفحات بزرگتر این فلز برخوردارند.

    برخی شرکتها از هم اکنون بهره برداری از برخی یافته های نانوتکنولوژی را آغاز کرده اند. به عنوان نمونه شرکت آرایشی اورال از مواد نانو در محصولات آرایشی خود استفاده می کند تا بر میزان تاثیر آنها بیفزاید. ساخت دیودهای نوری با استفاده از مواد نانو موجب می شود تا 80درصد در هزینه برق صرفه جویی شود. توپهای تنیسی که با کربن 60 ساخته شده و روانه بازار گردیده سبکتر و مستحکمتر از توپهای عادی است. شرکتهای دیگر با استفاده از مواد نانو پارچه هایی تولید کرده اند که با یک بار تکاندن آنها می توان حالت اتوی اولیه را به آنها بازگرداند و همه چین و چروکهایشان را زایل کرد. با همین یک بار تکان همه گردوخاکی که به این پارچه ها جذب شده اند نیز پاک می شوند. نوارهای زخم بندی هوشمندی با این مواد درست شده که به محض مشاهده نخستین علائم عفونت در مقیاس مولکولی، پزشکان را مطلع می سازند.

    از همین نوع مواد همچنین لیوانهایی تولید شده که قابلیت خود- تمیزکردن دارند. لنزها و عدسیهای عینک ساخته شده از جنس مواد نانو ضد خش هستند و یک گروه از محققان تا آنجا پیش رفته اند که درصددند با مواد نانو پوششهای مناسبی تولید کنند که سلولهای حاوی ویروسهای خطرناک نظیر ویروس ایدز را در خود می پوشاند و مانع خروج آنها می شود. مهمترین نکته درباره موقعیت کنونی فناوری نانو آن است که اکنون دانشمندان این توانایی را پیدا کرده اند که در تراز تک اتمها به بهره گیری از آنها بپردازند و این توانایی بالقوه می تواند زمینه ساز بسیاری از تحولات بعدی شود. یک گروه از برجسته ترین محققان در حوزه نانوتکنولوژی بر این اعتقادند که می توان بدون آسیب رساندن به سلولهای حیاتی، در درون آنها به کاوش و تحقیق پرداخت. شیوه های کنونی برای بررسی سلولها بسیار خام و ابتدایی است و دانشمندان برای شناخت آنچه که در درون سلول اتفاق می افتد ناگزیرند سلولها را از هم بشکافند و در این حال بسیاری از اطلاعات مهم مربوط به سیالهای درون سلول یا ارگانلهای موجود در آن از بین می رود.

    یک گروه از محققان که در گروهی موسوم به اتحاد سیستمهای زیستی گرد آمده اند، سرگرم تکمیل ابزارهای ظریفی هستند که هدف آن بررسی اوضاع و احوال درون سلول در زمان واقعی و بدون آسیب رساندن به اجزای درونی سلول یا مداخله در فعالیت بخشهای داخلی آن است. ابزاری که این گروه مشغول ساخت آن هستند ردیف هایی از لوله ها یا سیمهای بسیار ظریفند که قادرند وظایف مختلفی را به انجام برسانند از جمله آنکه هزاران پروتئینی را که به وسیله سلولها ترشح می شود شناسایی کند. گروههای دیگر از محققان نیز به نوبه خود سرگرم تولید دستگاهها و ابزارهای دیگر برای انجام مقاصد علمی دیگر هستند.

    به عنوان نمونه یک گروه از محققان سرگرم تکمیل فیبرهای نوری در ابعاد نانو هستند که قادر خواهند بود مولکولهای مورد نظر را شناسایی کنند. گروهی نیز دستگاهی را دردست ساخت دارند که با استفاده از ذرات طلا می تواند پروتئین های معینی را فعال سازد یا از کار بیندازد. به اعتقاد پژوهشگران برای آنکه بتوان از سلولها در حین فعالیت واقعی آنها اطلاعات مناسب به دست آورد، باید شیوه تنظیم آزمایشها را مورد تجدیدنظر اساسی قرار داد. سلولها در فعالیت طبیعی خود امور مختلفی را به انجام می رسانند: از جمله انتقال اطلاعات و علائم و داده ها میان خود، ردوبدل کردن مواد غذایی و بالاخره سوخت و ساز و اعمال حیاتی. یک گروه از روش تازه ای موسوم به الگوی انتقال ابر - شبکه استفاده کرده اند که ساخت نیمه هادیهای نانومتری به قطر تنها 8 نانومتر را امکان پذیر می سازد. هریک از این لوله های بسیار ریز بالقوه می توانند یک پادتن خاص یا یک اولیگو نوکلئو اسید و یا یک بخش کوچک از رشته دی ان ای بر روی خود جای دهند.

    با کمک هر تراشه می توان 1000 آزمایش متفاوت بر روی یک سلول انجام داد. برای دستیابی به موفقیت کامل باید بر برخی از محدودیتها غلبه شود، ازجمله آنکه درحال حاضر برای بررسی سلولها باید آنها را در درون مایعی قرار داد که مصنوعاً محیط زیست طبیعی سلولها را بازسازی می کند، اما یون موجود در این مایع می تواند سنجنده های موئینه را از کار بیندازد. برای رفع مشکل، محققان سلولها را درون مایعی جای می دهند که چگالی یون آن کمتر است. گروههای دیگری از محققان نیز در تلاشند تا ابزارهای مناسب در مقیاس نانو برای بررسی جهان سلولها ابداع کنند. یکی از این ابزارها چنانکه اشاره شد یک فیبر نوری است که ضخامت نوک آن 40 نانومتر است و بر روی نوک نوعی پادتن جا داده شده که قادر است خود را به مولکول مورد نظر در درون سلول متصل سازد. این فیبر نوری با استفاده از فیبرهای معمولی و تراش آنها ساخته شده و بر روی فیبر پوششی از نقره اندود شده تا از فرار نور جلوگیری به عمل آورد. نحوه عمل این فیبر نوری درخور توجه است.

    از آنجاکه قطر نوک این فیبر نوری، از طول موج نوری که برای روشن کردن سلول مورد استفاده قرار می گیرد به مراتب بزرگتر است، فوتونهای نور نمی توانند خود را تا انتهای فیبر برسانند، درعوض در نزدیکی نوک فیبر مجتمع می شوند و یک میدان نوری بوجود می آورند که تنها می تواند مولکولهایی را که در تماس با نوک فیبر قرار می گیرند تحریک کند. به نوک این فیبر نوری یک پادتن متصل است و محققان به این پادتن یک مولکول فلورسان می چسبانند و آنگاه نوک فیبر را به درون یک سلول فرو می کنند. در درون سلول، نمونه مشابه مولکول فلورسان نوک فیبر، این مولکول را کنار می زند و خود جای آن را می گرد. به این ترتیب نوری که از مولکول فلورسان ساطع می شد از بین می رود و فضای درون سلول تنها با نوری که به وسیله میدان موجود در فیبر نوری بوجود می آید روشن می شود و درنتیجه محققان قادر می شوند یک تک مولکول را در درون سلول مشاهده کنند.

    مزیت بزرگ این روش در آن است که باعث مرگ سلول نمی شود و به دانشمندان اجازه می دهد درون سلول را در هنگام فعالیت آن مشاهده کنند. نانو تکنولوژی همچنین به محققان امکان می دهد که بتوانند رویدادهای بسیار نادر یا مولکولهای با چگالی بسیار کم را مشاهده کنند. به عنوان مثال بلورهای مینیاتوری نیمه هادیهای فلزی در یک فرکانس خاص از خود نور ساطع می کنند و از این نور می توان برای مشخص کردن مجموعه ای از مولکولهای زیستی و الصاق برچسب برای شناسایی آنها استفاده کرد. به نوشته هفته نامه علمی نیچر چاپ انگلستان یک گروه از محققان دانشگاه میشیگان نیز توانسته اند سنجنده خاصی را تکمیل کنند که قادر است حرکت اتمهای روی را در درون سلولها دنبال کند و به دانشمندان در تشخیص نقایص زیست عصبی مدد رساند.

    از ابزارهای در مقیاس نانو همچنین می توان برای عرضه مؤثرتر داروها در نقاط موردنظر استفاده به عمل آورد. در آزمایشی که بتازگی به انجام رسیده نشان داده شده است که حمله به سلولهای سرطانی با استفاده از ذرات نانو 100برابر بازده عمل را افزایش می دهد. محققان امیدوارند در آینده ای نه چندان دور با استفاده از نانو تکنولوژی موفق شوند امور داخلی هر سلول را تحت کنترل خود درآورند. هم اکنون گامهای بلندی در این زمینه برداشته شده و به عنوان نمونه دانشمندان می توانند فعالیت پروتئینها و مولکول دی ان ای را در درون سلول کنترل کنند. به این ترتیب نانو تکنولوژی به محققان امکان می دهد تا اطلاعات خود را درباره سلولها یعنی اصلی ترین بخش سازنده بدن جانداران به بهترین وجه کامل سازند.

    همه چیز درباره نانو تکنولوژی

    در دو دهه اخیر، پیشرفتهای تکنولوژی وسایل و مواد با ابعاد بسیار کوچک به دست آمده است و به سوی تحولی فوق العاده که تمدن بشر را تا پایان قرن دگرگون خواهد کرد ، پیش می رود . برای احساس اندازه های مادون ریز ، قطر موی سر انسان را که یک دهم میلیمتر است در نظر بگیرید ، یک نانومتر صدهزار برابر کوچکتراست ۹- ۱۰متر . تکنولوژی و مهندسی در قرن پیش رو با وسایل ، اندازه گیریها و تولیداتی سروکار خواهد داشت که چنین ابعاد مادون ریزی دارند . درحال حاضر پروسه های در ابعاد چند مولکول قابل طراحی و کنترل است . همچنین خواص مکانیکی ، شیمیایی ، الکتریکی ، مغناطیسی ، نوری و… مواد در لایه ها در حدود ابعاد نانومتر قابل درک و تحلیل و سنجش است . تکنولوژی درقرن گذشته در هرچه ریزتر کردن دانه های بزرگتر پیشرفت چشمگیری داشت ، بطوریکه به مزاح گفته شد که دیگر کشف ذرات ریز اتمی ((Sub-Atomic)) نه تنها جایزه نوبل ندارد ، بلکه به آن جریمه هم تعلق می گیرد ! تکنولوژی نو درقرن حاضر مسیر عکس را طی می کند . یعنی مواد مادون ریز را باید ترکیب کرد تا دانه های بزرگتر کارآمد به وجود آ ورد .

    درست همان روشی که در طبیعت برای تولید کردن حاکم است . مجموعه های طبیعی ، ترکیبی از دانه های مادون ریز قابل تشخیص با خواص مشابه و یا متفاوت با اندازه های در حدود نانو است .

    اثر تحقیقات در فناوریهای مادون ریز هم اکنون در درمان بیماریها و یا دست یافتن به مواد جدید به ظهور رسیده است . موارد بسیاری در مرحله تحقیقات کاربردی و آزمایشی است .اکنون ساخت رایانه های بسیار کوچکتر و میلیونها بار سریعتر در دستور کار شرکتهای تحقیقاتی قرار دارد .

    در بیانی کوتاه نانوتکنولوژی یک فرایند تولید مولکولی است . همانطور که طبیعت مجموعه ها را بطور خودکار مولکول به مولکول ساخته و روی هم مونتاژ کرده است ، ما هم باید برای تولید محصولات جدید ، با این اعتقاد که هرچه در طبیعت تولید شده قابل تولید در آزمایشگاه نیز هست ، نظیر طبیعت راهی پیدا کنیم . البته منظور این نیست که چند هسته از مواد راپیدا کنیم و با رساندن انرژی و خوراک پس از چند سال یک نیروگاه از آن بسازیم که شهری را برق دهد . بلکه برای ترکیب و تکامل خودکار تولیدات مادون ریزکه به نحوی در مجموعه های بزرگتر مصرف دارد ، راهی بیابیم . در اندازه های مادون ریز ، روشها و ابزارآلات متعارف فیزیکی مانند تراشیدن و خم کردن و سوراخ کردن و…جوابگو تیستند .

    برای ساختن ماشینهای ملکولی باید روش پروسه های طبیعی را دنبال کرد .

    با تهیه نقشه های ساختاری بدن یعنی آرایش ژنها و DNA که ژنم نامیده شده است و به موازات آن دست یافتن به تکنولوژی مادون ریز ، در دراز مدت تحولات بسیاری در هستی ایجاد خواهد شد . تولید مواد جدید ، گیاهان ، جانداران و حتی انسان متحول خواهد شد . اشکالات ساختاری موجودات در طبیعت رفع می شود و با ترکیب و خواص اورگانیک گیاهان و جانوران ، موجودات جدیدی با خواص فوق العاده و شخصیتهای متفاوت بوجود خواهد آمد .آینده علوم و مهندسی که چندین گرایشی Multi- Disciplinary )) است ، به طرف تولید ماشینهای مولکولی سوق داده خواهد شد تا در نهایت بتواند مجموعه های کارآیی از پیوندهای ارگانیک و سایبریک را عرضه نماید .

    هستی را به رایانه ( سخت افزار ) و برنامه ( نرم افزار ) که دو پدیده مختلف ولی ادغام شده هستند ، می توان تشبیه کرد . سخت افزار مصداق ماده ( اغلب اتم هیدروژن ) و نرم افزار یا برنامه ، قابلیت نهفته در خلقت آن است .

    اتم به نظر ساده و ابتدایی هیدروژن در طی میلیاردها سال با قابلیت نهفته در خود توانسته است میلیونها نوع آرایش مختلف را در هستی بوجود آورد . بشر از بوجود آوردن اساس ماده عاجز است . ولی در برنامه ریزیهای جدید و یافتن اشکال دیگری از آنچه در طبیعت وجود دارد ، پیش خواهد رفت . طبیعت را خواهد شناخت و به اصطلاح ، قفلهای شگفت آور آن را باز خواهد کرد . احتمالا انسان در شرایط مناسبتری از درجه حرارت و فشار که درتشکیل طبیعی مواد مختلف از هیدروژن لازم است ، بتواند اتمهای مورد نباز خود را تولید کند ، سیارات دیگری را در نهایت در اختیار بگیرد و بعید نیست که نواده های دوردست ما بتوانند در نیمه های راه ابدیت در اکثر نقاط جهان هستی و کهکشانها سکنی گزینند.

    به احتمال زیاد قبل از پایان هزاره سوم انسانها در بدن خود انواع لوازم مصنوعی و دیجیتالی راخواهند داشت. . از بیماری ، پیری ، درد ستون فقرات ، کم حافظه ای و… رنج نخواهند برد .قابلیت فهم و تحلیل اطلاعات در مغز آنها در مقایسه با امروز بی نهایت خواهد شد . در هزاره های آینده انسانهای طبیعی مانند امروز احتمالا برای مطالعات پژوهشی نگهداری شده و به نمونه های آزمایشگاهی و بطور حتم قابل احترام تبدیل خواهند شد و مردمان آینده از اینهمه درد و ناراحتی که اجداد آنها در هزاره های قبل کشیده اند ، متعجب و متاثر خواهند بود .

    اکنون جا دارد همگام با تحولات جدید در مهندسی و علوم ، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی بطور جدی به پژوهشهای تکنولوژی مادون ریز مشغول شوند تا حداقل ما هم بتوانیم مرزهای دانش روز را به نسلهای آینده تحویل دهیم و در تشکلهای جدید هستی سهمی داشته باشیم . باشد هرچه زودتر به خود آییم و عمق شکوهمند و معجزه آسای اندیشه بشررا دریابیم و از کوتاه بینی و افکار فرسوده موروثی فاصله بگیریم . گفته شیخ اجل سعدی در آینده مصداق واقعی تری خواهد داشت :

    چه انتظاری باید از نانوتکنولوژی داشت :

    این تکنولوژی جدید توانایی آن را دارد که تاثیری اساسی بر کشورهای صنعتی در دهه های آینده بگذارد . در اینجا به برخی از نمونه های عملی در زمینه نانوتکنولوژی که بر اساس تحقیقات و مشاهدات بخش خصوصی به دست آمده است ، اشاره می شود .

    انتظار می رود که مقیاس نانومتر به یک مقیاس با کارایی بالا و ویژگیهای منحصربفرد ، طوری ساخته خواهند شد که روش شیمی سنتی پاسخگوی این امر نمی تواند باشد .

    · نانوتکنولوژی می تواند باعث گسترش فروش سالانه ۳۰۰ میلیارد دلار برای صنعت نیمه هادیها و ۹۰۰ میلیون دلار برای مدارهای مجتمع ، طی ۱۰ تا ۱۵ سال آینده شود .

    · نانوتکنولوژی ، مراقبتهای بهداشتی ، طول عمر ، کیفیت و تواناییهای جسمی بشر را افزایش خواهد داد .

    · تقریبا نیمی از محصولات دارویی در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده متکی به نانوتکنولوژی خواهد بود که این امر ، خود ۱۸۰ میلیارد دلار نقدینگی را به گردش درخواهد آورد .

    · کاتالیستهای نانوساختاری در صنایع پتروشیمی دارای کاربردهای فراوانی هستند که پیش بینی شده است این دانش ، سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار را طی ۱۰ تا ۱۵ سال آینده تحت تاثیر قرار دهد .

    · نانوتکنولوژی موجب توسعه محصولات کشاورزی برای یک جمعیت عظیم خواهد شد و راههای اقتصادی تری را برای تصویه و نمک زدایی آب و بهینه سازی راههای استفاده از منابع انرژیهای تجدید پذیر همچون انرژی خورشیدی ارائه نماید . بطور مثال استفاده از یک نوع انباره جریان گذرا با الکترودهای نانولوله کربنی که اخیرا آزمایش گردید ، نشان داد که این روش ۱۰ بار کمتر از روش اسمز معکوس ، آب دریا را نمک زدایی می کند .

    · انتظار می رود که نانوتکنولوژی نیاز بشر را به مواد کمیاب کمتر کرده و با کاستن آلاینده ها ، محیط زیستی سالمتر را فراهم کند . برای مثال مطالعات نشان می دهد در طی ۱۰ تا ۱۵ سال آینده ، روشنایی حاصل از پیشرفت نانوتکنولوژی ،مصرف جهانی انرژی را تا ۱۰ درصد کاهش داده ، باعث صرفه جویی سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار و همچنین کاهش آلودگی هوا به میزان ۲۰۰ میلیون تن کربن شود.

    در چند سال گذشته بازارچند میلیارد دلاری برپایه نانوتکنولوژی کسترش یافته اند . برای مثال در ایالات متحده ، IBM برای هد دیسکهای سخت ، یک سری حسگرهای مغناطیسی را ابداع کرده است .

    Eastern Kodak و ۳M تکنولوژی ساخت فیلمهای نازک نانو ساختاری را به وجود آورده اند . شرکت Mobil کاتالیستهای نانو ساختاری را برای دستگاههای شیمیایی تولید کرده است و شرکت Merck ، داروهای نانوذره ای را عرضه کرده است . تویوتا در ژاپن مواد پلیمری تقویت شده نانوذره ای را برای خودروها و Samsung Electronics در کره ، در حال کار بر روی سطح صفحات نمایش توسط نانولوله های کربنی هستند . بشر درست در ابتدای مسیر قرار دارد و فقط چندین محصول تجاری از نانوساختارهای یک بعدی بهره می گیرند ( نانو ذرات ، نانو لوله ها ، نانو لایه و سوپر لاستیکها ) . نظزیات جدید و روشهای مقرون به صرفه تولید نانوساختارهای دو و سه بعدی از موضوعات مورد بررسی آینده می باشند.

    نانو تکنولوژی یا کاربرد فناوری در مقیاس یک میلیونیم متر، جهان حیرت انگیزی را پیش روی دانشمندان قرار داده است که در تاریخ بشریت نظیری برای آن نمی توان یافت. پیشرفتهای پرشتابی که در این عرصه بوقوع می پیوندد، پیام مهمی را با خود به همراه آورده است: بشر در آستانه دستیابی به توانایی های بی بدیلی برای تغییر محیط پیرامون خویش قرار گرفته است و جهان و جامعه ای که در آینده ای نه چندان دور به مدد این فناوری جدید پدیدار خواهد شد، تفاوت هایی بنیادین با جهان مالوف آدمی در گذشته خواهد داشت.

    به گزارش ایرنا نانو تکنولوژی نظیر هر فناوری دیگری چونان یک تیغ دولبه است که می توان از آن در مسیر خیر و صلاح و یا نابودی و فنا استفاده به عمل آورد. گام اول در راه بهره گیری از این فناوری شناخت دقیق تر خصوصیات آن و آشنایی با قابلیت های بالقوه ای است که در خود جای داده است. در خصوص نانو تکنولوژی یک نکته را می توان به روشنی و بدون ابهام مورد تاکید قرار داد: این فناوری جدید هنوز، حتی برای متخصصان، شناخته شده نیست و همین امر هاله ابهامی را که آن را در برگرفته ضخیمتر می کند و راه را برای گمانزنی های متنوع هموار می سازد.

    کسانی بر این باورند که این فناوری نظیر هیولایی فرانکشتین در داستان مری شلی و یا همانند جعبه پاندورا در اسطوره های یونان باستان، مرگ و نابودی برای ابنای بشر درپی دارد. در مقابل گروهی نیز معتقدند که به مدد توانایی های حاصل از این فناوری می توان عالم را گلستان کرد.

    در حال حاضر ۴۵۰ شرکت تحقیقاتی- تجاری در سراسر جهان و ۲۷۰ دانشگاه در اروپا، آمریکا و ژاپن با بودجه ای که در مجموع به ۴ میلیارد دلار بالغ می شود سرگرم انجام تحقیقات در عرصه نانو تکنولوژی هستند. در این قلمرو اتمها و ذرات رفتاری غیرمتعارف از خود به نمایش می گذارند و از آنجا که کل طبیعت از همین ذرات تشکیل شده، شناخت نحوه عمل آنها، به یک معنا شناخت بهتر نحوه شکل گیری عالم است. به این ترتیب دانشمندانی که در این قلمرو به کاوش مشغولند، به یک اعتبار با ذهن و ضمیر خالق هستی و نقشه شگفت انگیز او در خلقت عالم آشنایی پیدا می کنند، اما از آنجا که دانایی توانایی به همراه می آورد، شناسایی رازهای هستی می تواند توان فوق العاده ای را در اختیار کاشفان این رازها قرار دهد. تحقیق در قلمرو نانو تکنولوژی از اواخر دهه ۱۹۵۰ آغاز شد و در دهه ۱۹۹۰ نخستین نتایج چشمگیر از رهگذر این تحقیقات عاید گردید.

    از جمله آنکه یک گروه از محققان شرکت آی بی ام موفق شدند۳۵ اتم گزنون را بر روی یک صفحه از جنس نیکل جای دهند و با کمک این تک اتمها نامی را بر روی صفحه نیکلی درج کنند. محققان دیگر به بررسی درباره ساختارهای ریز موجود در طبیعت نظیر تار عنکبوت ها و رشته های ابریشم پرداختند تا بتوانند موادی نازک تر و مقاوم تر تولید کنند. در این میان ساخت یک نوع مولکول جدید کربن موسوم به باکمینسترفولرین یا کربن- ۶۰ راه را برای پژوهشهای بعدی هموارتر کرد. محققان با کمک این مولکول که خواص حیرت انگیز آن هنوز در درست بررسی است، لوله های موئینه ای در مقیاس نانو ساخته اند که می تواند برای ایجاد ساختارهای مختلف در تراز یک میلیونیم متر مورد استفاده قرار گیرد. بررسی هایی که در ابعاد نانو بر روی مواد مختلف صورت گرفته و خواص تازه ای را آشکار کرده است. به عنوان مثال ذرات سیلیکن در این ابعاد از خود نور ساطع می کنند و لایه های فولاد در این مقیاس از استحکام بیشتری در قیاس با صفحات بزرگتر این فلز برخوردارند.

    برخی شرکتها از هم اکنون بهره برداری از برخی یافته های نانوتکنولوژی را آغاز کرده اند. به عنوان نمونه شرکت آرایشی اورال از مواد نانو در محصولات آرایشی خود استفاده می کند تا بر میزان تاثیر آنها بیفزاید. ساخت دیودهای نوری با استفاده از مواد نانو موجب می شود تا ۸۰درصد در هزینه برق صرفه جویی شود. توپهای تنیسی که با کربن ۶۰ ساخته شده و روانه بازار گردیده سبکتر و مستحکمتر از توپهای عادی است. شرکتهای دیگر با استفاده از مواد نانو پارچه هایی تولید کرده اند که با یک بار تکاندن آنها می توان حالت اتوی اولیه را به آنها بازگرداند و همه چین و چروکهایشان را زایل کرد. با همین یک بار تکان همه گردوخاکی که به این پارچه ها جذب شده اند نیز پاک می شوند. نوارهای زخم بندی هوشمندی با این مواد درست شده که به محض مشاهده نخستین علائم عفونت در مقیاس مولکولی، پزشکان را مطلع می سازند.

    از همین نوع مواد همچنین لیوانهایی تولید شده که قابلیت خود- تمیزکردن دارند. لنزها و عدسیهای عینک ساخته شده از جنس مواد نانو ضد خش هستند و یک گروه از محققان تا آنجا پیش رفته اند که درصددند با مواد نانو پوششهای مناسبی تولید کنند که سلولهای حاوی ویروسهای خطرناک نظیر ویروس ایدز را در خود می پوشاند و مانع خروج آنها می شود. مهمترین نکته درباره موقعیت کنونی فناوری نانو آن است که اکنون دانشمندان این توانایی را پیدا کرده اند که در تراز تک اتمها به بهره گیری از آنها بپردازند و این توانایی بالقوه می تواند زمینه ساز بسیاری از تحولات بعدی شود. یک گروه از برجسته ترین محققان در حوزه نانوتکنولوژی بر این اعتقادند که می توان بدون آسیب رساندن به سلولهای حیاتی، در درون آنها به کاوش و تحقیق پرداخت. شیوه های کنونی برای بررسی سلولها بسیار خام و ابتدایی است و دانشمندان برای شناخت آنچه که در درون سلول اتفاق می افتد ناگزیرند سلولها را از هم بشکافند و در این حال بسیاری از اطلاعات مهم مربوط به سیالهای درون سلول یا ارگانلهای موجود در آن از بین می رود.

    یک گروه از محققان که در گروهی موسوم به اتحاد سیستمهای زیستی گرد آمده اند، سرگرم تکمیل ابزارهای ظریفی هستند که هدف آن بررسی اوضاع و احوال درون سلول در زمان واقعی و بدون آسیب رساندن به اجزای درونی سلول یا مداخله در فعالیت بخشهای داخلی آن است. ابزاری که این گروه مشغول ساخت آن هستند ردیف هایی از لوله ها یا سیمهای بسیار ظریفند که قادرند وظایف مختلفی را به انجام برسانند از جمله آنکه هزاران پروتئینی را که به وسیله سلولها ترشح می شود شناسایی کند. گروههای دیگر از محققان نیز به نوبه خود سرگرم تولید دستگاهها و ابزارهای دیگر برای انجام مقاصد علمی دیگر هستند.

    به عنوان نمونه یک گروه از محققان سرگرم تکمیل فیبرهای نوری در ابعاد نانو هستند که قادر خواهند بود مولکولهای مورد نظر را شناسایی کنند. گروهی نیز دستگاهی را دردست ساخت دارند که با استفاده از ذرات طلا می تواند پروتئین های معینی را فعال سازد یا از کار بیندازد. به اعتقاد پژوهشگران برای آنکه بتوان از سلولها در حین فعالیت واقعی آنها اطلاعات مناسب به دست آورد، باید شیوه تنظیم آزمایشها را مورد تجدیدنظر اساسی قرار داد. سلولها در فعالیت طبیعی خود امور مختلفی را به انجام می رسانند: از جمله انتقال اطلاعات و علائم و داده ها میان خود، ردوبدل کردن مواد غذایی و بالاخره سوخت و ساز و اعمال حیاتی. یک گروه از روش تازه ای موسوم به الگوی انتقال ابر - شبکه استفاده کرده اند که ساخت نیمه هادیهای نانومتری به قطر تنها ۸ نانومتر را امکان پذیر می سازد. هریک از این لوله های بسیار ریز بالقوه می توانند یک پادتن خاص یا یک اولیگو نوکلئو اسید و یا یک بخش کوچک از رشته دی ان ای بر روی خود جای دهند.

    با کمک هر تراشه می توان ۱۰۰۰ آزمایش متفاوت بر روی یک سلول انجام داد. برای دستیابی به موفقیت کامل باید بر برخی از محدودیتها غلبه شود، ازجمله آنکه درحال حاضر برای بررسی سلولها باید آنها را در درون مایعی قرار داد که مصنوعاً محیط زیست طبیعی سلولها را بازسازی می کند، اما یون موجود در این مایع می تواند سنجنده های موئینه را از کار بیندازد. برای رفع مشکل، محققان سلولها را درون مایعی جای می دهند که چگالی یون آن کمتر است. گروههای دیگری از محققان نیز در تلاشند تا ابزارهای مناسب در مقیاس نانو برای بررسی جهان سلولها ابداع کنند. یکی از این ابزارها چنانکه اشاره شد یک فیبر نوری است که ضخامت نوک آن ۴۰ نانومتر است و بر روی نوک نوعی پادتن جا داده شده که قادر است خود را به مولکول مورد نظر در درون سلول متصل سازد. این فیبر نوری با استفاده از فیبرهای معمولی و تراش آنها ساخته شده و بر روی فیبر پوششی از نقره اندود شده تا از فرار نور جلوگیری به عمل آورد. نحوه عمل این فیبر نوری درخور توجه است.

    از آنجاکه قطر نوک این فیبر نوری، از طول موج نوری که برای روشن کردن سلول مورد استفاده قرار می گیرد به مراتب بزرگتر است، فوتونهای نور نمی توانند خود را تا انتهای فیبر برسانند، درعوض در نزدیکی نوک فیبر مجتمع می شوند و یک میدان نوری بوجود می آورند که تنها می تواند مولکولهایی را که در تماس با نوک فیبر قرار می گیرند تحریک کند. به نوک این فیبر نوری یک پادتن متصل است و محققان به این پادتن یک مولکول فلورسان می چسبانند و آنگاه نوک فیبر را به درون یک سلول فرو می کنند. در درون سلول، نمونه مشابه مولکول فلورسان نوک فیبر، این مولکول را کنار می زند و خود جای آن را می گرد. به این ترتیب نوری که از مولکول فلورسان ساطع می شد از بین می رود و فضای درون سلول تنها با نوری که به وسیله میدان موجود در فیبر نوری بوجود می آید روشن می شود و درنتیجه محققان قادر می شوند یک تک مولکول را در درون سلول مشاهده کنند.

    مزیت بزرگ این روش در آن است که باعث مرگ سلول نمی شود و به دانشمندان اجازه می دهد درون سلول را در هنگام فعالیت آن مشاهده کنند. نانو تکنولوژی همچنین به محققان امکان می دهد که بتوانند رویدادهای بسیار نادر یا مولکولهای با چگالی بسیار کم را مشاهده کنند. به عنوان مثال بلورهای مینیاتوری نیمه هادیهای فلزی در یک فرکانس خاص از خود نور ساطع می کنند و از این نور می توان برای مشخص کردن مجموعه ای از مولکولهای زیستی و الصاق برچسب برای شناسایی آنها استفاده کرد. به نوشته هفته نامه علمی نیچر چاپ انگلستان یک گروه از محققان دانشگاه میشیگان نیز توانسته اند سنجنده خاصی را تکمیل کنند که قادر است حرکت اتمهای روی را در درون سلولها دنبال کند و به دانشمندان در تشخیص نقایص زیست عصبی مدد رساند.

    از ابزارهای در مقیاس نانو همچنین می توان برای عرضه مؤثرتر داروها در نقاط موردنظر استفاده به عمل آورد. در آزمایشی که بتازگی به انجام رسیده نشان داده شده است که حمله به سلولهای سرطانی با استفاده از ذرات نانو ۱۰۰برابر بازده عمل را افزایش می دهد. محققان امیدوارند در آینده ای نه چندان دور با استفاده از نانو تکنولوژی موفق شوند امور داخلی هر سلول را تحت کنترل خود درآورند. هم اکنون گامهای بلندی در این زمینه برداشته شده و به عنوان نمونه دانشمندان می توانند فعالیت پروتئینها و مولکول دی ان ای را در درون سلول کنترل کنند. به این ترتیب نانو تکنولوژی به محققان امکان می دهد تا اطلاعات خود را درباره سلولها یعنی اصلی ترین بخش سازنده بدن جانداران به بهترین وجه کامل سازند.

    فناوری نانو

    فناوری‌نانو واژه‌ای است کلی که به تمام فناوری‌های پیشرفته در عرصه کار با مقیاس نانو اطلاق می‌شود. معمولاً منظور از مقیاس نانوابعادی در حدود 1nm تا 100nm می‌باشد. (1 نانومتر یک میلیاردیم متر است).
    اولین جرقه فناوری نانو (البته در آن زمان هنوز به این نام شناخته نشده بود) در سال 1959 زده شد. در این سال ریچارد فاینمن طی یک سخنرانی با عنوان «فضای زیادی در سطوح پایین وجود دارد» ایده فناوری نانو را مطرح ساخت. وی این نظریه را ارائه داد که در آینده‌ای نزدیک می‌توانیم مولکول‌ها و اتم‌ها را به صورت مسقیم دستکاری کنیم.
    واژه فناوری نانو اولین بار توسط نوریوتاینگوچی استاد دانشگاه علوم توکیو در سال 1974 بر زبانها جاری شد. او این واژه را برای توصیف ساخت مواد (وسایل) دقیقی که تلورانس ابعادی آنها در حد نانومتر می‌باشد، به کار برد. در سال 1986 این واژه توسط کی اریک درکسلر در کتابی تحت عنوان : «موتور آفرینش: آغاز دوران فناوری‌نانو»بازآفرینی و تعریف مجدد شد. وی این واژه را به شکل عمیق‌تری در رساله دکترای خود مورد بررسی قرار داده و بعدها آنرا در کتابی تحت عنوان «نانوسیستم‌ها ماشین‌های مولکولی چگونگی ساخت و محاسبات آنها» توسعه داد.

    تعریف فناوری نانو از منابع مختلف
    یک نانومتر یک هزارم میکرون است و اگر بخواهیم احساس فیزیکی نسبت به آن داشته باشیم می‌توان گفت که یک نانومتر 80000/1قطر موی انسان می‌باشد اما این تعریف مقیاس نانو، نمی تواند مقایسه درستی باشد چرا که ضخامت موی انسان با توجه خصوصیات فردی هرانسان از چند ده میکرومتر تا چند صدمیکرومتر متغیر می‌باشد.
    بنابراین نیاز به یک استاندارد برای بیان مفهوم مقیاس نانو وجود دارد. با ایجاد ارتباط میان اندازه اتم‌ها و مقیاس نانو می‌توان یک نانومتر را راحت‌ترتصورکرد. یک نانومتر برابر قطر 10 اتم هیدروژن و یا 5 اتم سیلسیم می‌باشد. درک این موضوع برای افراد معمولی نیز راحت‌تر می‌باشد. علی‌رغم اینکه درک اندازه یک اتم برای افراد غیرعلمی ساده نمی‌باشد، با اینحال اندازه دقیق اتم برای فهماندن این مقیاس زیاد اهمیت ندارد. چیزی که با این تشابه مشخص می‌شود، این است که نانوفناوری

    عبارت است از:
    دستکاری کوچکترین اجزاء ماده یا اتم‌ها

    1. Merriam-Webster's Collegiate Dictionary
    2. Engines of Creation
    3. The About.com
    4. Webopedia's definition of nanotechnology
    5. Whatisit.com
    6. NNI)nano.gov)

    Merriam-Webster's Collegiate Dictionary definition:
    nano•tech•nol•o•gy
    Pronunciation: "na-nO-tek-'nä-l&-jE
    Function: noun
    Date: 1987
    : the art of manipulating materials on an atomic or molecular scale especially to build microscopic devices (as robots).

    فناوری نانو عبارت است از هنر دستکاری مواد در مقیاس اتمی یا مولکولی و به خصوص ساخت قطعات و لوازم میکروسکوپی (مانند روبات‌های میکروسکپی)

    Engines of Creation Glossary:
    Nanotechnology - technology based on the manipulation of individual atoms and molecules to build structures to complex, atomic specifications.

    فناری نانو فناوری است که بر پایه دستکاری تک‌تک اتم‌ها و مولکول‌ها استوار است بدین منظور که بتوان ساختاری پیچیده را با خصوصیات اتمی تولید کرد.

    The About.com definition at the physics portal:
    Nanotechnology Definition: The development and use of devices that have a size of only a few nanometres. Research has been carried out into very small components, which depend on electronic effects and may involve movement of a countable number of electrons in their action. Such devices would act faster than larger components. Considerable interest has been shown in the production of structures on a molecular level by suitable sequences of chemical reactions. It is also possible to manipulate individual atoms on surfaces using a variant of the atomic force microscope.

    تعریف فناوری نانو: توسعه و استفاده از ادوات و قطعاتی که اندازه آنها تنها چند نانومتر است. تحقیق بر روی قطعات و ادوات بسیار کوچک که خواصشان به خواص الکترونیکی این قطعات وابسته است و خواص الکتریکی آنها احتمالاً متأثر از حرکت تعداد معدودی الکترون در طی عملکرد قطعه می‌باشد. این ادوات، سریع‌تر از ادوات بزرگتر عمل می‌کنند. مسأله قابل توجه این است که می‌توان چنین ساختارهای در ابعاد مولکولی را به کمک انتخاب مناسب مراحل واکنش‌های شیمیایی تولید کرد. همچنین می‌توان چنین ساختارهایی را از طریق دستکاری اتم‌ها روی سطح به وسیله میکروسکوپ‌های نیروی اتمی بدست آورد.

    Webopedia's definition of nanotechnology A field of science whose goal is to control individual atoms and molecules to create computer chips and other devices that are thousands of times smaller than current technologies permit. Current manufacturing processes use lithography to imprint circuits on semiconductor materials. While lithography has improved dramatically over the last two decades -- to the point where some manufacturing plants can produce circuits smaller than one micron (1,000 nanometers) -- it still deals with aggregates of millions of atoms. It is widely believed that lithography is quickly approaching its physical limits. To continue reducing the size of semiconductors, new technologies that juggle individual atoms will be necessary. This is the realm of nanotechnology.Although research in this field dates back to Richard P. Feynman's classic talk in 1959, the term nanotechnology was first coined by K. Eric Drexler in 1986 in the book Engines of Creation.In the popular press, the term nanotechnology is sometimes used to refer to any sub-micron process, including lithography. Because of this, many scientists are beginning to use the term molecular nanotechnology when talking about true nanotechnology at the molecular level.

    شاخه‌ای از علوم که هدف نهایی آن کنترل بر روی تک‌تک اتم‌ها و مولکول‌ها می‌باشد تا بتوان به کمک آن تراشه‌های کامپیوتری و سایر ادواتی تولید کرد که هزاران بار کوچکتر از ادوات فعلی باشند که فناوری امروز امکان ساخت آنها را برای ما فراهم آورده است. در فناوری فعلی تولید مدارات نیمه هادی از روش لیتوگرافی برای ایجاد طرح مدار بر روی مواد نیمه هادی استفاده می‌شود. پیشرفت شگرفی که در لیتوگرافی طی 2 دهه اخیر رخ داده است به ما این امکان را می‌دهد که با بهره‌گیری از دستگاه‌های جدید بتوانیم مداراتی کوچکتر از 1 میکرون (1000 نانومتر) را تولید کنیم. البته باید توجه داشت که این مدارات هنوز از میلیون‌ها اتم تشکیل شده‌اند. بیشتر دانشمندان بر این باور هستند که لیتوگرافی به مرزهای محدودکننده فیزیکی خود نزدیک شده است. بنابر این برای کوچکتر کردن اندازه نیمه‌هادی‌ها می‌بایست از فناوری‌های جدیدی که می‌توانند تک‌تک اتم‌ها را سازماندهی کنند، استفاده کرد و طبعاً چنین فناوری جزء محدوده فناوری نانو محسوب می‌شود. اگر چه تحقیق در زمینه فناوری نانو به زمانی باز می‌گردد که ریچاردپی فاینمن طی سخنرانی کلاسیک خود در سال 1959 به این فناوری اشاره کرد اما عبارت فناوری نانو اولین بار توسط کی‌اریک درکسلر در سال 1986 در کتابی از وی با عنوان موتورهای آفرینش بسط داده شد. در مقالات و نوشته های عمومی واژه فناوری نانو گاهی به هر فرآیند کوچکتر از اندازه‌های میکرون اطلاق می‌گردد که می‌تواند فرآیند لیتوگرافی را نیز شامل شود. به خاطر همین بسیاری از دانشمندان هنگامی که می‌خواهند درباره فناوری نانو به معنی واقعی و علمی کلمه صحبت کنند از آن به عنوان فناوری نانومولکولی یاد می‌کنند که به معنی فناوری نانو در ابعاد مولکولی می‌باشد.

    Whatisit.com definition: Nanotechnology, or, as it is sometimes called, molecular manufacturing, is a branch of engineering that deals with the design and manufacture of extremely small electronic circuits and mechanical devices built at the molecular level of matter. The Institute of Nanotechnology in the U.K. expresses it as "science and technology where dimensions and tolerances in the range of 0.1 nanometer (nm) to 100 nm play a critical role." Nanotechnology is often discussed together with micro-electromechanical systems (MEMS), a subject that usually includes nanotechnology but may also include technologies higher than the molecular level. (click the link for entire definition)

    فناوری نانو که گاه به آن فناوری ساخت مولکولی نیز گفته می‌شود، شاخه‌ای از مهندسی است که با طراحی و ساخت مدارات الکترونیکی و اداوات مکانیکی بسیار کوچک (در ابعاد مولکولی) سر و کار دارد. پژوهشگاه فناوری نانو انگلستان تعریف فناوری نانو را بدین گونه بیان می‌کند: قلمروی از علم و فناوری که به ابعاد و تلورانس‌های 1/0 تا 100 نانو مترمی‌پردازد در جایی که این ابعاد و یا تلورانس‌ها بتوانند نقش مهمی در خواص قطعه ایفاء کنند.
    بحث فناوری نانو اغلب مشابه بحث سیستم‌های میکرو مکانیکی- الکترونیکی می‌باشد(MEMS) .
    در واقع فناوری نانو زیر مجموعه MEMS است و MEMS به فناوری‌های بزرگتر از ابعاد مولکولی (ابعاد نانو) نیز می‌پردازد.

    NNI definition
    National Nanotechnology Initiative (nano.gov)

    What is Nanotechnology?
    While many definitions for nanotechnology exist, the NNI calls it "nanotechnology" only if it involves all of the following:

    1. Research and technology development at the atomic, molecular or macromolecular levels, in the length scale of approximately 1 - 100 nanometer range.

    2. Creating and using structures, devices and systems that have novel properties and functions because of their small and/or intermediate size.

    3. Ability to control or manipulate on the atomic scale.

    نانوتکنولوژی چیست ؟
    در حالی که تعاریف زیادی برای فناوری نانو وجود دارد ، ‌‌NNI تعریفی را برای فناوری نانو ارائه می دهد که در برگیرنده هر سه تعریف ذیل باشد.
    1- توسعه فناوری و تحقیقات در سطوح اتمی ، مولکولی و یا ماکرومولکولی در مقیاس اندازه ای 1 تا 100 نانومتر.
    2 – خلق و استفاده از ساختارها و ابزار و سیستمهایی که به خاطر اندازه کوچک یا حد میانه آنها، خواص و عملکرد نوینی دارند .
    3 – توانایی کنترل یا دستکاری در سطوح اتمی .

    محلول های مغناطیسی نانو

    محلول‌های مغناطیسی یکی از شاخه‌های فناوری نانو است که کمتر از دیگر شاخه‌های نانو به آن پرداخته شده‌است، ولی به تازگی کاربردهای جدیدی برای آن یافت شده است

    محلول‌های مغناطیسی (Ferro fluid) از ذرات بسیار ریز کلوییدی ( درحدود100 - 10 نانومتر ( m 9- 10) ) از جنس فلزاتی که خاصیت مغناطیسی دارند(مانند آهن و کبالت) به حالت سوسپانسیون در مایعی ، ساخته میشوند . پخش‌ کردن ذرات در مایع را می توان به کمک یک واکنش شیمیایی انجام ‌داد. ذرات پخش شده در مایع به علت ریز بودن به صورت کلوئیدی هستند ولی پس از گذشت مدت زمان نسبتاً کوتاهی به هم پیوسته و ذرات بزرگتری را تشکیل می‌دهند ، که در ا ین صورت حالت کلوییدی آن از بین رفته ، ذرات در محلول ته ‌نشین شده و خاصیت مغناطیسی خود را از دست می دهند .
    هر قدر که ذرات ریزتر باشند ، محلول خاصیت مغناطیسی بهتری از خود نشان می‌دهد. به این علت است که در هنگام تولید ، موادی با نام " سورفاکتانت " به محلول اضافه می‌شود که روی دیواره‌های آن را می پوشاند و مانع از به هم پیوستن و بزرگ شدن ذرات می‌شود و ذرات با گذشت زمان خاصیت خود را از دست نمی‌دهند.


    سورفکتانت ها :
    کلمه سورفکتانت مخلوطی از “Surface active agent “ می باشد . سورفکتانتها معمولا ترکیباتی آلی هستند که دارای گروههای آبدوست که نقش دم و دنباله را دارد و گروههای آبگریز که نقش سر را دارد می باشند بنابراین معمولا به طور ناچیز در آب و حلالهای آلی حل می شوند.
    وجود طبیعت دوگانه سبب ویژگیهای خاصی در این مولکول ها می شود به طوریکه می توانند در آب حل شده و در سطح مشترک آب – هوا یا بین دو سطح از دوفاز مختلف تجمع یافته و سبب کاهش کشش سطحی شوند. به طور نمونه در مورد بالاسورفکتانت ها ، از یکی از دو سرشان به کلویید متصل شده و از سر دیگر به محلول نزدیک اند، بنابراین سرهایی که در محلول قرار دارند همنام بوده و سبب دافعه بین کلوییدها می شود . در نتیجه از تجمع و به هم پیوستن آنها ممانعت نموده و محلول خاصیت مغناطیسی خود را حفظ می کند.
    سورفکتانتها نقش مهمی در بسیاری از کاربرد ها عملی و محصولات بازی میکند مثلا : شونده ها - امولسیون کننده ها - جوهر سازی - کف سازی و ....سورفکتانتها معمولا بوسیله گروههای باردار تقسیم بندی می شوند . سورفکتانتهای غیریونی در قسمت سر خود بی بار هستند. اگر بار منفی باشد سورفکتانت آنیونی و اگر مثبت بود سورفکتانت کاتیونی داریم .. گاهی قسمت سر دارای هر دو بار منفی و مثبت است که به آن آمفوتریک گوئیم .
    یک Ferro fluid معمولی ، از %5 جامد مغناطیسی ، %10 سورفاکتانت و % 85 مایع تشکیل شده است. در عصر حاضر نانو تکنولوژی خدمت بسیاری به بشر کرده‌است . در شیمی ، در فیزیک و . . . همچنین در زمینه‌های پزشکی که با ساخت وسایل گوناگون در زمینه‌ی درمان ، انسانها را یاری کرده‌ است . نظریا تی وجود دارد مبنی بر اینکه به کمک این محلول می ‌توان کپسولهایی ساخت و دا روهایی را که برای بخشی از بدن مضر و برای بخشی دیگر مفید است ، به راحتی به محل مورد نظر برسانیم . با این روش که کپسولهایی از این جنس را پراز داروی مورد نظر کنیم و به وسیله‌ی آهنربا به محل مورد نظر برسانیم و در آنجا آنرا تخلیه کنیم .
    در چند ساله‌ی اخیر دانشمندان به این عقیده رسیده‌اند که به کمک وارد کردن ا ین محلول به بدن می‌توان سلولهای سرطانی و یا ویروسها ( مثلا ایدز) را از بدن خارج کرد، به صورتی که ا ین ماده آنتی بادی (Anti body) موجود در خون را ( به وسیله بار مثبت آنها ) جذب کرده و آنتی بادی ها هم ویروسها را جذب میکنند که با خارج کردن Ferro fluid به وسیله آهنربا میتوان ویروسها را خارج کرد. ولی متأسفانه هنوز به مرحله‌ی عملی نرسیده‌ است

    به غیر از استفاده‌های پزشکی ذکر شده در بالا استفاده‌های صنعتی هم برای این ماده ذکر شده‌است. مثلا در چیپهای مخصوص برای حرکت دا دن یک سیال مشکلاتی وجود دارد چون موتورهایی در آن اندازه‌ی ریز وجود ندارد و اگر هم وجود دارد بسیار پرهزینه است. اما با اضافه کردن مقداری از ا ین محلول به آن سیال می‌توان با نیروی مغناطیسی آن سیال را به حرکت در آورد. مورد دیگر استفاده از این ماده در بلند گو های پر قدرت است .این محلول خاصیت خود را در دماهای بالا ، مثلا در °C 200 یا در دماهای پایین ، مثلا در °C 50- و یا در برابر امواج هسته ای حفظ می کند .


    حسگر چیست؟
    حسگریک وسیله ی الکتریکی است که تغییرات فیزیکی یا شیمیایی را اندازه گیری می کند وآنها را به سیگنالهای الکتریکی تبدیل می نماید. حسگرها درواقع ابزار ارتباط ربات با دنیای خارج وکسب اطلاعات محیطی ونیز داخلی می باشند. ویا به طور کلی ابزارهایی هستند که تحت شرایط خاص ازخود واکنشهای پیش بینی شده ومورد انتظار نشان می دهند. شاید بتوان دماسنج را جزء اولین حسگرهایی دانست که بشرساخت .

    ساختار کلی یک حسگر:
    درطراحی یک حسگر دانشمندان علوم مختلف مانند بیوشیمی، بیولوژی، الکترونیک، شاخه های مختلف شیمی و فیزیک حضوردارند. قسمت اصلی یک حسگرشیمیایی یا زیستی عنصرحسگر آن می باشد. عنصرحسگر در تماس با یک آشکارساز است. این عنصرمسئول شناسایی و پیوند شدن با گونه ی مورد نظر در یک نمونه ی پیچیده است. سپس آشکارساز سیگنالهای شیمیایی را که در نتیجه ی پیوند شدن عنصرحسگر با گونه ی موردنظر تولید شده است را به یک سیگنال خروجی قابل اندازه گیری تبدیل می کند. حسگرهای زیستی بر اجزای بیولوژیکی نظیرآنتی بادی ها تکیه دارند. آنزیمها ، گیرنده ها یا کل سلولها می توانند به عنوان عنصر حسگرمورد استفاده قرار گیرند.

    خصوصیات حسگرها:
    یک حسگرایده آل باید خصوصیات زیررا داشته باشد :
    1 . سیگنال خروجی باید متناسب با نوع و میزان گونه ی هدف باشد.
    2. بسیار اختصاصی نسبت به گونه مورد نظر عمل کند.
    3 . قدرت تفکیک و گزینش پذیری بالایی داشته باشد.
    4. تکرارپذیری و صحت بالایی داشته باشد.
    5. سرعت پاسخ دهی بالایی داشته باشد ( درحد میلی ثانیه ).
    6. عدم پاسخ دهی به عوامل مزاحم محیطی مانند دما ، قدرت یونی محیط و …
     

    نانوحسگرها:
    با پیشرفت علم در دنیا و پیدایش تجهیزات الکترونیکی و تحولات عظیمی که در چند دهه ی اخیر و درخلال قرن بیستم به وقوع پیوست نیاز به ساخت حسگرهای دقیق تر،کوچکتر و دارای قابلیتهای بیشتر احساس شد. امروزه از حسگرهایی با حساسیت بالا استفاده می شود به طوریکه در برابر مقادیر ناچیزی از گاز، گرما و یا تشعشع حساس اند. بالا بردن درجه ی حساسیت، بهره و دقت این حسگرها به کشف مواد و ابزارهای جدید نیاز دارد. نانو حسگرها، حسگرهایی در ابعاد نانومتری هستند که به خاطرکوچکی و نانومتری بودن ابعادشان از دقت و واکنش پذیری بسیار بالایی برخوردارند به طوری که حتی نسبت به حضور چند اتم از یک گاز هم عکس‌العمل نشان می دهند.

    انواع نانو حسگرها:
    نانوحسگرها براساس نوع ساختارشان به سه دسته ی نقاط کوانتومی ، نانولوله های کربنی و نانوابزارها تقسیم بندی می شوند:
    1. استفاده از نقاط کوانتومی درتولید نانو حسگرها:
    نقاط کوانتومی به عنوان بلورهای نیمه هادی کوچک تعریف می شوند. با کنترل ابعاد نقاط کوانتومی، میدان الکترومغناطیسی نور را دررنگها و طول موجهای مختلف، منتشرمی کند. به عنوان مثال، نقاط کوانتومی از جنس آرسنیدکادمیوم با ابعاد 3 نانومتر نور سبز منتشر می کند؛ درحالی که ذراتی به بزرگی 5/5 نانومتر از همان ماده نور قرمز منتشرمی کند. به دلیل قابلیت تولید نور در طول موجهای خاص نقاط کوانتومی ، این بلورهای ریز در ادوات نوری به کارمی روند. دراین عرصه از نقاط کوانتومی در ساخت آشکارسازهای مادون قرمز، دیودهای انتشار دهنده ی نورمی توان استفاده نمود. آشکارسازهای مادون قرمز از اهمیت فوق العاده ای برخوردارند. مشکل اصلی این آشکارسازها مسئله ی خنک سازی آنهاست. برای خنک سازی این آشکارسازها از اکسیژن مایع وخنک سازی الکترونیکی استفاده می شود. این آشکارسازها برای عملکرد صحیح باید دردماهای بسیار پائین، نزدیک به 80 درجه کلوین کارکنند، بنابراین قابل استفاده در دمای اتاق نیستند، درصورتی که از آشکارسازهای ساخته شده با استفاده از نقاط کوانتومی می توان به راحتی در دمای اتاق استفاده کرد.

    2. استفاده ازنانولوله ها درتولید نانوحسگرها:
    نانو لوله های کربنی تک دیواره و چند دیواره به علت داشتن خواص مکانیکی و الکترونیکی منحصر به فردشان کاربردهای متنوعی پیدا کردند که از جمله می توان به استفاده از آنها به عنوان حسگرهایی با دقت بسیار بالا برای تشخیص مواد در غلظتهای بسیار پائین و با سرعت بالا اشاره کرد.

    http://www.nanoclub.ir/contents/nanosensor/image003.jpg

    به طورکلی کاربرد نانو لوله ها در حسگرها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
    الف ) نانولوله های کربنی به عنوان حسگرهای شیمیایی:
    این حسگرها می توانند دردمای اتاق غلظتهای بسیارکوچکی از مولکولهای گازی با حساسیت بسیاربالا را آشکارسازی کنند. حسگرهای شیمیایی شامل مجموعه ای از نانولوله های تک دیواره هستند و میتوانند مواد شیمیایی مانند دی اکسید نیتروژن ( NO2 ) وآمونیاک ( NH3 ) را آشکارکنند. هدایت الکتریکی یک نانولوله نیمه هادی تک دیواره که درمجاورت ppm200 از NO2 قرارداده می شود، می تواند در مدت چند ثانیه تا سه برابر افزایش یابد و به ازای اضافه کردن فقط 2% NH3 هدایت دو برابر خواهد شد. حسگرهای تهیه شده ازنانولوله های تک دیواره دارای حساسیت بالایی بوده ودردمای اتاق هم زمان واکنش سریعی دارند. این خصوصیات نتایج مهمی درکاربردهای تشخیصی دارند.
    ب) نانولوله های کربنی به عنوان حسگرهای مکانیکی:
    هنگامی که یک نانولوله توسط جسمی به سمت بالا یا پائین حرکت می کند، هدایت الکتریکی آن تغییر می یابد. این تغییر در هدایت الکتریکی، با تغییر شکل مکانیکی نانولوله کاملا ً متناسب است. این اندازه گیری به وضوح امکان استفاده از نانولوله ها را به عنوان حسگرهای مکانیکی نشان می دهد. یا می توان با استفاده از مواد واسط مانند پلیمرها در فاصله ی میان نانولوله های کربنی وسیستم، نانولوله های کربنی را برای ساخت بیوحسگرها توسعه داد. شبیه سازی های دینامیکی نشان می دهد که برخی پلیمرها مانند پلی اتیلن می توانند به صورت شیمیایی با نانولوله کربنی پیوند یابند. همچنین مولکول بنزن نیز می تواند به وسیله ی پیوندهای واندروالس روی نانولوله ی کربنی جذب شود. این تحقیقات کاربردهای بسیار متنوع و وسیع نانولوله ها ی کربنی را نشان می دهد. تحقیق دراین زمینه هنوزدرحال توسعه وپیشرفت است ومطمئنا ً درآینده ای نه چندان دور شاهد به کارگیری آنها درابزارها و صنایع مختلف خواهیم بود.

    3. استفاده ازنانو ابزارها درتولید نانوحسگرها:
    با استفاده از این حسگرها شناسایی مقادیر بسیار کم آلودگی شیمیایی یا ویروس و باکتری در سامانه ی کشاورزی وغذایی ممکن است. تحقیقات درزمینه ی نانوابزارها جزء پژوهشهای علمی به روز دنیاست.

    نانو حسگرها و کنترل آلودگی هوا:
    یکی از نیازهای مهم و اساسی در ارتباط با کنترل آلودگی محیط زیست، پایش مستمرآلودگی هواست. با استفاده از نانوحسگرها پیشرفت مؤثری در زمینه ی کنترل آلودگی هوا صورت گرفته است. یکی از این راهکارها اختراع غبارهای هوشمند می باشد. غبارهای هوشمند مجموعه ای از حسگرهای پیشرفته به صورت نانو رایانه های بسیارسبک هستند که به راحتی ساعتها درهوا معلق باقی می مانند. این ذرات بسیار ریز از سیلیکون ساخته می شوند و می توانند ازطریق بی سیم موجود درخود اطلاعات موجود در خود را به یک پایگاه مرکزی منتقل کنند. سرعت این انتقال حدود یک کیلوبایت در ثانیه است. هم چنین حسگرهایی از جنس نانولوله های تک لایه ساخته شده اند که می توانند مولکولهای گازهای سمی را جذب کنند و همچنین آنها قادر به شناسایی تعداد معدودی از گازهای مهلک موجود درمحیط هستند. محققان معتقدند این نانوحسگرها برای شناسایی گازهای بیوشیمیایی جنگی و آلاینده های هوا کاربرد خواهند داشت

    همه چیز درباره نانو تکنولوژی

    در دو دهه اخیر، پیشرفتهای تکنولوژی وسایل و مواد با ابعاد بسیار کوچک به دست آمده است و به سوی تحولی فوق العاده که تمدن بشر را تا پایان قرن دگرگون خواهد کرد ، پیش می رود . برای احساس اندازه های مادون ریز ، قطر موی سر انسان را که یک دهم میلیمتر است در نظر بگیرید ، یک نانومتر صدهزار برابر کوچکتراست 9- 10متر . تکنولوژی و مهندسی در قرن پیش رو با وسایل ، اندازه گیریها و تولیداتی سروکار خواهد داشت که چنین ابعاد مادون ریزی دارند . درحال حاضر پروسه های در ابعاد چند مولکول قابل طراحی و کنترل است . همچنین خواص مکانیکی ، شیمیایی ، الکتریکی ، مغناطیسی ، نوری و… مواد در لایه ها در حدود ابعاد نانومتر قابل درک و تحلیل و سنجش است . تکنولوژی درقرن گذشته در هرچه ریزتر کردن دانه های بزرگتر پیشرفت چشمگیری داشت ، بطوریکه به مزاح گفته شد که دیگر کشف ذرات ریز اتمی ((Sub-Atomic)) نه تنها جایزه نوبل ندارد ، بلکه به آن جریمه هم تعلق می گیرد ! تکنولوژی نو درقرن حاضر مسیر عکس را طی می کند . یعنی مواد مادون ریز را باید ترکیب کرد تا دانه های بزرگتر کارآمد به وجود آ ورد .

    درست همان روشی که در طبیعت برای تولید کردن حاکم است . مجموعه های طبیعی ، ترکیبی از دانه های مادون ریز قابل تشخیص با خواص مشابه و یا متفاوت با اندازه های در حدود نانو است .

    اثر تحقیقات در فناوریهای مادون ریز هم اکنون در درمان بیماریها و یا دست یافتن به مواد جدید به ظهور رسیده است . موارد بسیاری در مرحله تحقیقات کاربردی و آزمایشی است .اکنون ساخت رایانه های بسیار کوچکتر و میلیونها بار سریعتر در دستور کار شرکتهای تحقیقاتی قرار دارد .

    در بیانی کوتاه نانوتکنولوژی یک فرایند تولید مولکولی است . همانطور که طبیعت مجموعه ها را بطور خودکار مولکول به مولکول ساخته و روی هم مونتاژ کرده است ، ما هم باید برای تولید محصولات جدید ، با این اعتقاد که هرچه در طبیعت تولید شده قابل تولید در آزمایشگاه نیز هست ، نظیر طبیعت راهی پیدا کنیم . البته منظور این نیست که چند هسته از مواد راپیدا کنیم و با رساندن انرژی و خوراک پس از چند سال یک نیروگاه از آن بسازیم که شهری را برق دهد . بلکه برای ترکیب و تکامل خودکار تولیدات مادون ریزکه به نحوی در مجموعه های بزرگتر مصرف دارد ، راهی بیابیم . در اندازه های مادون ریز ، روشها و ابزارآلات متعارف فیزیکی مانند تراشیدن و خم کردن و سوراخ کردن و…جوابگو تیستند .

    برای ساختن ماشینهای ملکولی باید روش پروسه های طبیعی را دنبال کرد .

    با تهیه نقشه های ساختاری بدن یعنی آرایش ژنها و DNA که ژنم نامیده شده است و به موازات آن دست یافتن به تکنولوژی مادون ریز ، در دراز مدت تحولات بسیاری در هستی ایجاد خواهد شد . تولید مواد جدید ، گیاهان ، جانداران و حتی انسان متحول خواهد شد . اشکالات ساختاری موجودات در طبیعت رفع می شود و با ترکیب و خواص اورگانیک گیاهان و جانوران ، موجودات جدیدی با خواص فوق العاده و شخصیتهای متفاوت بوجود خواهد آمد .آینده علوم و مهندسی که چندین گرایشی Multi- Disciplinary )) است ، به طرف تولید ماشینهای مولکولی سوق داده خواهد شد تا در نهایت بتواند مجموعه های کارآیی از پیوندهای ارگانیک و سایبریک را عرضه نماید .

    هستی را به رایانه ( سخت افزار ) و برنامه ( نرم افزار ) که دو پدیده مختلف ولی ادغام شده هستند ، می توان تشبیه کرد . سخت افزار مصداق ماده ( اغلب اتم هیدروژن ) و نرم افزار یا برنامه ، قابلیت نهفته در خلقت آن است .

    اتم به نظر ساده و ابتدایی هیدروژن در طی میلیاردها سال با قابلیت نهفته در خود توانسته است میلیونها نوع آرایش مختلف را در هستی بوجود آورد . بشر از بوجود آوردن اساس ماده عاجز است . ولی در برنامه ریزیهای جدید و یافتن اشکال دیگری از آنچه در طبیعت وجود دارد ، پیش خواهد رفت . طبیعت را خواهد شناخت و به اصطلاح ، قفلهای شگفت آور آن را باز خواهد کرد . احتمالا انسان در شرایط مناسبتری از درجه حرارت و فشار که درتشکیل طبیعی مواد مختلف از هیدروژن لازم است ، بتواند اتمهای مورد نباز خود را تولید کند ، سیارات دیگری را در نهایت در اختیار بگیرد و بعید نیست که نواده های دوردست ما بتوانند در نیمه های راه ابدیت در اکثر نقاط جهان هستی و کهکشانها سکنی گزینند.

    به احتمال زیاد قبل از پایان هزاره سوم انسانها در بدن خود انواع لوازم مصنوعی و دیجیتالی راخواهند داشت. . از بیماری ، پیری ، درد ستون فقرات ، کم حافظه ای و… رنج نخواهند برد .قابلیت فهم و تحلیل اطلاعات در مغز آنها در مقایسه با امروز بی نهایت خواهد شد . در هزاره های آینده انسانهای طبیعی مانند امروز احتمالا برای مطالعات پژوهشی نگهداری شده و به نمونه های آزمایشگاهی و بطور حتم قابل احترام تبدیل خواهند شد و مردمان آینده از اینهمه درد و ناراحتی که اجداد آنها در هزاره های قبل کشیده اند ، متعجب و متاثر خواهند بود .

    اکنون جا دارد همگام با تحولات جدید در مهندسی و علوم ، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی بطور جدی به پژوهشهای تکنولوژی مادون ریز مشغول شوند تا حداقل ما هم بتوانیم مرزهای دانش روز را به نسلهای آینده تحویل دهیم و در تشکلهای جدید هستی سهمی داشته باشیم . باشد هرچه زودتر به خود آییم و عمق شکوهمند و معجزه آسای اندیشه بشررا دریابیم و از کوتاه بینی و افکار فرسوده موروثی فاصله بگیریم . گفته شیخ اجل سعدی در آینده مصداق واقعی تری خواهد داشت :

    چه انتظاری باید از نانوتکنولوژی داشت :

    این تکنولوژی جدید توانایی آن را دارد که تاثیری اساسی بر کشورهای صنعتی در دهه های آینده بگذارد . در اینجا به برخی از نمونه های عملی در زمینه نانوتکنولوژی که بر اساس تحقیقات و مشاهدات بخش خصوصی به دست آمده است ، اشاره می شود .

    انتظار می رود که مقیاس نانومتر به یک مقیاس با کارایی بالا و ویژگیهای منحصربفرد ، طوری ساخته خواهند شد که روش شیمی سنتی پاسخگوی این امر نمی تواند باشد .

    · نانوتکنولوژی می تواند باعث گسترش فروش سالانه 300 میلیارد دلار برای صنعت نیمه هادیها و 900 میلیون دلار برای مدارهای مجتمع ، طی 10 تا 15 سال آینده شود .

    · نانوتکنولوژی ، مراقبتهای بهداشتی ، طول عمر ، کیفیت و تواناییهای جسمی بشر را افزایش خواهد داد .

    · تقریبا نیمی از محصولات دارویی در 10 تا 15 سال آینده متکی به نانوتکنولوژی خواهد بود که این امر ، خود 180 میلیارد دلار نقدینگی را به گردش درخواهد آورد .

    · کاتالیستهای نانوساختاری در صنایع پتروشیمی دارای کاربردهای فراوانی هستند که پیش بینی شده است این دانش ، سالانه 100 میلیارد دلار را طی 10 تا 15 سال آینده تحت تاثیر قرار دهد .

    · نانوتکنولوژی موجب توسعه محصولات کشاورزی برای یک جمعیت عظیم خواهد شد و راههای اقتصادی تری را برای تصویه و نمک زدایی آب و بهینه سازی راههای استفاده از منابع انرژیهای تجدید پذیر همچون انرژی خورشیدی ارائه نماید . بطور مثال استفاده از یک نوع انباره جریان گذرا با الکترودهای نانولوله کربنی که اخیرا آزمایش گردید ، نشان داد که این روش 10 بار کمتر از روش اسمز معکوس ، آب دریا را نمک زدایی می کند .

    · انتظار می رود که نانوتکنولوژی نیاز بشر را به مواد کمیاب کمتر کرده و با کاستن آلاینده ها ، محیط زیستی سالمتر را فراهم کند . برای مثال مطالعات نشان می دهد در طی 10 تا 15 سال آینده ، روشنایی حاصل از پیشرفت نانوتکنولوژی ،مصرف جهانی انرژی را تا 10 درصد کاهش داده ، باعث صرفه جویی سالانه 100 میلیارد دلار و همچنین کاهش آلودگی هوا به میزان 200 میلیون تن کربن شود.

    در چند سال گذشته بازارچند میلیارد دلاری برپایه نانوتکنولوژی کسترش یافته اند . برای مثال در ایالات متحده ، IBM برای هد دیسکهای سخت ، یک سری حسگرهای مغناطیسی را ابداع کرده است .

    Eastern Kodak و 3M تکنولوژی ساخت فیلمهای نازک نانو ساختاری را به وجود آورده اند . شرکت Mobil کاتالیستهای نانو ساختاری را برای دستگاههای شیمیایی تولید کرده است و شرکت Merck ، داروهای نانوذره ای را عرضه کرده است . تویوتا در ژاپن مواد پلیمری تقویت شده نانوذره ای را برای خودروها و Samsung Electronics در کره ، در حال کار بر روی سطح صفحات نمایش توسط نانولوله های کربنی هستند . بشر درست در ابتدای مسیر قرار دارد و فقط چندین محصول تجاری از نانوساختارهای یک بعدی بهره می گیرند ( نانو ذرات ، نانو لوله ها ، نانو لایه و سوپر لاستیکها ) . نظزیات جدید و روشهای مقرون به صرفه تولید نانوساختارهای دو و سه بعدی از موضوعات مورد بررسی آینده می باشند.

    نانو تکنولوژی یا کاربرد فناوری در مقیاس یک میلیونیم متر، جهان حیرت انگیزی را پیش روی دانشمندان قرار داده است که در تاریخ بشریت نظیری برای آن نمی توان یافت. پیشرفتهای پرشتابی که در این عرصه بوقوع می پیوندد، پیام مهمی را با خود به همراه آورده است: بشر در آستانه دستیابی به توانایی های بی بدیلی برای تغییر محیط پیرامون خویش قرار گرفته است و جهان و جامعه ای که در آینده ای نه چندان دور به مدد این فناوری جدید پدیدار خواهد شد، تفاوت هایی بنیادین با جهان مالوف آدمی در گذشته خواهد داشت.

    به گزارش ایرنا نانو تکنولوژی نظیر هر فناوری دیگری چونان یک تیغ دولبه است که می توان از آن در مسیر خیر و صلاح و یا نابودی و فنا استفاده به عمل آورد. گام اول در راه بهره گیری از این فناوری شناخت دقیق تر خصوصیات آن و آشنایی با قابلیت های بالقوه ای است که در خود جای داده است. در خصوص نانو تکنولوژی یک نکته را می توان به روشنی و بدون ابهام مورد تاکید قرار داد: این فناوری جدید هنوز، حتی برای متخصصان، شناخته شده نیست و همین امر هاله ابهامی را که آن را در برگرفته ضخیمتر می کند و راه را برای گمانزنی های متنوع هموار می سازد.

    کسانی بر این باورند که این فناوری نظیر هیولایی فرانکشتین در داستان مری شلی و یا همانند جعبه پاندورا در اسطوره های یونان باستان، مرگ و نابودی برای ابنای بشر درپی دارد. در مقابل گروهی نیز معتقدند که به مدد توانایی های حاصل از این فناوری می توان عالم را گلستان کرد.

    در حال حاضر 450 شرکت تحقیقاتی- تجاری در سراسر جهان و 270 دانشگاه در اروپا، آمریکا و ژاپن با بودجه ای که در مجموع به 4 میلیارد دلار بالغ می شود سرگرم انجام تحقیقات در عرصه نانو تکنولوژی هستند. در این قلمرو اتمها و ذرات رفتاری غیرمتعارف از خود به نمایش می گذارند و از آنجا که کل طبیعت از همین ذرات تشکیل شده، شناخت نحوه عمل آنها، به یک معنا شناخت بهتر نحوه شکل گیری عالم است. به این ترتیب دانشمندانی که در این قلمرو به کاوش مشغولند، به یک اعتبار با ذهن و ضمیر خالق هستی و نقشه شگفت انگیز او در خلقت عالم آشنایی پیدا می کنند، اما از آنجا که دانایی توانایی به همراه می آورد، شناسایی رازهای هستی می تواند توان فوق العاده ای را در اختیار کاشفان این رازها قرار دهد. تحقیق در قلمرو نانو تکنولوژی از اواخر دهه 1950 آغاز شد و در دهه 1990 نخستین نتایج چشمگیر از رهگذر این تحقیقات عاید گردید.

    از جمله آنکه یک گروه از محققان شرکت آی بی ام موفق شدند35 اتم گزنون را بر روی یک صفحه از جنس نیکل جای دهند و با کمک این تک اتمها نامی را بر روی صفحه نیکلی درج کنند. محققان دیگر به بررسی درباره ساختارهای ریز موجود در طبیعت نظیر تار عنکبوت ها و رشته های ابریشم پرداختند تا بتوانند موادی نازک تر و مقاوم تر تولید کنند. در این میان ساخت یک نوع مولکول جدید کربن موسوم به باکمینسترفولرین یا کربن- 60 راه را برای پژوهشهای بعدی هموارتر کرد. محققان با کمک این مولکول که خواص حیرت انگیز آن هنوز در درست بررسی است، لوله های موئینه ای در مقیاس نانو ساخته اند که می تواند برای ایجاد ساختارهای مختلف در تراز یک میلیونیم متر مورد استفاده قرار گیرد. بررسی هایی که در ابعاد نانو بر روی مواد مختلف صورت گرفته و خواص تازه ای را آشکار کرده است. به عنوان مثال ذرات سیلیکن در این ابعاد از خود نور ساطع می کنند و لایه های فولاد در این مقیاس از استحکام بیشتری در قیاس با صفحات بزرگتر این فلز برخوردارند.

    برخی شرکتها از هم اکنون بهره برداری از برخی یافته های نانوتکنولوژی را آغاز کرده اند. به عنوان نمونه شرکت آرایشی اورال از مواد نانو در محصولات آرایشی خود استفاده می کند تا بر میزان تاثیر آنها بیفزاید. ساخت دیودهای نوری با استفاده از مواد نانو موجب می شود تا 80درصد در هزینه برق صرفه جویی شود. توپهای تنیسی که با کربن 60 ساخته شده و روانه بازار گردیده سبکتر و مستحکمتر از توپهای عادی است. شرکتهای دیگر با استفاده از مواد نانو پارچه هایی تولید کرده اند که با یک بار تکاندن آنها می توان حالت اتوی اولیه را به آنها بازگرداند و همه چین و چروکهایشان را زایل کرد. با همین یک بار تکان همه گردوخاکی که به این پارچه ها جذب شده اند نیز پاک می شوند. نوارهای زخم بندی هوشمندی با این مواد درست شده که به محض مشاهده نخستین علائم عفونت در مقیاس مولکولی، پزشکان را مطلع می سازند.

    از همین نوع مواد همچنین لیوانهایی تولید شده که قابلیت خود- تمیزکردن دارند. لنزها و عدسیهای عینک ساخته شده از جنس مواد نانو ضد خش هستند و یک گروه از محققان تا آنجا پیش رفته اند که درصددند با مواد نانو پوششهای مناسبی تولید کنند که سلولهای حاوی ویروسهای خطرناک نظیر ویروس ایدز را در خود می پوشاند و مانع خروج آنها می شود. مهمترین نکته درباره موقعیت کنونی فناوری نانو آن است که اکنون دانشمندان این توانایی را پیدا کرده اند که در تراز تک اتمها به بهره گیری از آنها بپردازند و این توانایی بالقوه می تواند زمینه ساز بسیاری از تحولات بعدی شود. یک گروه از برجسته ترین محققان در حوزه نانوتکنولوژی بر این اعتقادند که می توان بدون آسیب رساندن به سلولهای حیاتی، در درون آنها به کاوش و تحقیق پرداخت. شیوه های کنونی برای بررسی سلولها بسیار خام و ابتدایی است و دانشمندان برای شناخت آنچه که در درون سلول اتفاق می افتد ناگزیرند سلولها را از هم بشکافند و در این حال بسیاری از اطلاعات مهم مربوط به سیالهای درون سلول یا ارگانلهای موجود در آن از بین می رود.

    یک گروه از محققان که در گروهی موسوم به اتحاد سیستمهای زیستی گرد آمده اند، سرگرم تکمیل ابزارهای ظریفی هستند که هدف آن بررسی اوضاع و احوال درون سلول در زمان واقعی و بدون آسیب رساندن به اجزای درونی سلول یا مداخله در فعالیت بخشهای داخلی آن است. ابزاری که این گروه مشغول ساخت آن هستند ردیف هایی از لوله ها یا سیمهای بسیار ظریفند که قادرند وظایف مختلفی را به انجام برسانند از جمله آنکه هزاران پروتئینی را که به وسیله سلولها ترشح می شود شناسایی کند. گروههای دیگر از محققان نیز به نوبه خود سرگرم تولید دستگاهها و ابزارهای دیگر برای انجام مقاصد علمی دیگر هستند.

    به عنوان نمونه یک گروه از محققان سرگرم تکمیل فیبرهای نوری در ابعاد نانو هستند که قادر خواهند بود مولکولهای مورد نظر را شناسایی کنند. گروهی نیز دستگاهی را دردست ساخت دارند که با استفاده از ذرات طلا می تواند پروتئین های معینی را فعال سازد یا از کار بیندازد. به اعتقاد پژوهشگران برای آنکه بتوان از سلولها در حین فعالیت واقعی آنها اطلاعات مناسب به دست آورد، باید شیوه تنظیم آزمایشها را مورد تجدیدنظر اساسی قرار داد. سلولها در فعالیت طبیعی خود امور مختلفی را به انجام می رسانند: از جمله انتقال اطلاعات و علائم و داده ها میان خود، ردوبدل کردن مواد غذایی و بالاخره سوخت و ساز و اعمال حیاتی. یک گروه از روش تازه ای موسوم به الگوی انتقال ابر – شبکه استفاده کرده اند که ساخت نیمه هادیهای نانومتری به قطر تنها 8 نانومتر را امکان پذیر می سازد. هریک از این لوله های بسیار ریز بالقوه می توانند یک پادتن خاص یا یک اولیگو نوکلئو اسید و یا یک بخش کوچک از رشته دی ان ای بر روی خود جای دهند.

    با کمک هر تراشه می توان 1000 آزمایش متفاوت بر روی یک سلول انجام داد. برای دستیابی به موفقیت کامل باید بر برخی از محدودیتها غلبه شود، ازجمله آنکه درحال حاضر برای بررسی سلولها باید آنها را در درون مایعی قرار داد که مصنوعاً محیط زیست طبیعی سلولها را بازسازی می کند، اما یون موجود در این مایع می تواند سنجنده های موئینه را از کار بیندازد. برای رفع مشکل، محققان سلولها را درون مایعی جای می دهند که چگالی یون آن کمتر است. گروههای دیگری از محققان نیز در تلاشند تا ابزارهای مناسب در مقیاس نانو برای بررسی جهان سلولها ابداع کنند. یکی از این ابزارها چنانکه اشاره شد یک فیبر نوری است که ضخامت نوک آن 40 نانومتر است و بر روی نوک نوعی پادتن جا داده شده که قادر است خود را به مولکول مورد نظر در درون سلول متصل سازد. این فیبر نوری با استفاده از فیبرهای معمولی و تراش آنها ساخته شده و بر روی فیبر پوششی از نقره اندود شده تا از فرار نور جلوگیری به عمل آورد. نحوه عمل این فیبر نوری درخور توجه است.

    از آنجاکه قطر نوک این فیبر نوری، از طول موج نوری که برای روشن کردن سلول مورد استفاده قرار می گیرد به مراتب بزرگتر است، فوتونهای نور نمی توانند خود را تا انتهای فیبر برسانند، درعوض در نزدیکی نوک فیبر مجتمع می شوند و یک میدان نوری بوجود می آورند که تنها می تواند مولکولهایی را که در تماس با نوک فیبر قرار می گیرند تحریک کند. به نوک این فیبر نوری یک پادتن متصل است و محققان به این پادتن یک مولکول فلورسان می چسبانند و آنگاه نوک فیبر را به درون یک سلول فرو می کنند. در درون سلول، نمونه مشابه مولکول فلورسان نوک فیبر، این مولکول را کنار می زند و خود جای آن را می گرد. به این ترتیب نوری که از مولکول فلورسان ساطع می شد از بین می رود و فضای درون سلول تنها با نوری که به وسیله میدان موجود در فیبر نوری بوجود می آید روشن می شود و درنتیجه محققان قادر می شوند یک تک مولکول را در درون سلول مشاهده کنند.

    مزیت بزرگ این روش در آن است که باعث مرگ سلول نمی شود و به دانشمندان اجازه می دهد درون سلول را در هنگام فعالیت آن مشاهده کنند. نانو تکنولوژی همچنین به محققان امکان می دهد که بتوانند رویدادهای بسیار نادر یا مولکولهای با چگالی بسیار کم را مشاهده کنند. به عنوان مثال بلورهای مینیاتوری نیمه هادیهای فلزی در یک فرکانس خاص از خود نور ساطع می کنند و از این نور می توان برای مشخص کردن مجموعه ای از مولکولهای زیستی و الصاق برچسب برای شناسایی آنها استفاده کرد. به نوشته هفته نامه علمی نیچر چاپ انگلستان یک گروه از محققان دانشگاه میشیگان نیز توانسته اند سنجنده خاصی را تکمیل کنند که قادر است حرکت اتمهای روی را در درون سلولها دنبال کند و به دانشمندان در تشخیص نقایص زیست عصبی مدد رساند.

    از ابزارهای در مقیاس نانو همچنین می توان برای عرضه مؤثرتر داروها در نقاط موردنظر استفاده به عمل آورد. در آزمایشی که بتازگی به انجام رسیده نشان داده شده است که حمله به سلولهای سرطانی با استفاده از ذرات نانو 100برابر بازده عمل را افزایش می دهد. محققان امیدوارند در آینده ای نه چندان دور با استفاده از نانو تکنولوژی موفق شوند امور داخلی هر سلول را تحت کنترل خود درآورند. هم اکنون گامهای بلندی در این زمینه برداشته شده و به عنوان نمونه دانشمندان می توانند فعالیت پروتئینها و مولکول دی ان ای را در درون سلول کنترل کنند. به این ترتیب نانو تکنولوژی به محققان امکان می دهد تا اطلاعات خود را درباره سلولها یعنی اصلی ترین بخش سازنده بدن جانداران به بهترین وجه کامل سازند.

    همه چیز درباره فناوری نانو

    فناوری‌نانو واژه‌ای است کلی که به تمام فناوری‌های پیشرفته در عرصه کار با مقیاس نانو اطلاق می‌شود. معمولاً منظور از مقیاس نانوابعادی در حدود 1nm تا 100nm می‌باشد. (1 نانومتر یک میلیاردیم متر است).اولین جرقه فناوری نانو (البته در آن زمان هنوز به این نام شناخته نشده بود) در سال 1959 زده شد. در این سال ریچارد فاینمن طی یک سخنرانی با عنوان «فضای زیادی در سطوح پایین وجود دارد» ایده فناوری نانو را مطرح ساخت. وی این نظریه را ارائه داد که در آینده‌ای نزدیک می‌توانیم مولکول‌ها و اتم‌ها را به صورت مسقیم دستکاری کنیم.واژه فناوری نانو اولین بار توسط نوریوتاینگوچی استاد دانشگاه علوم توکیو در سال 1974 بر زبانها جاری شد. او این واژه را برای توصیف ساخت مواد (وسایل) دقیقی که تلورانس ابعادی آنها در حد نانومتر می‌باشد، به کار برد. در سال 1986 این واژه توسط کی اریک درکسلر در کتابی تحت عنوان : «موتور آفرینش: آغاز دوران فناوری‌نانو»بازآفرینی و تعریف مجدد شد. وی این واژه را به شکل عمیق‌تری در رساله دکترای خود مورد بررسی قرار داده و بعدها آنرا در کتابی تحت عنوان «نانوسیستم‌ها ماشین‌های مولکولی چگونگی ساخت و محاسبات آنها» توسعه داد.

    تعریف فناوری نانو از منابع مختلف

    یک نانومتر یک هزارم میکرون است و اگر بخواهیم احساس فیزیکی نسبت به آن داشته باشیم می‌توان گفت که یک نانومتر 80000/1قطر موی انسان می‌باشد اما این تعریف مقیاس نانو، نمی تواند مقایسه درستی باشد چرا که ضخامت موی انسان با توجه خصوصیات فردی هرانسان از چند ده میکرومتر تا چند صدمیکرومتر متغیر می‌باشد. بنابراین نیاز به یک استاندارد برای بیان مفهوم مقیاس نانو وجود دارد. با ایجاد ارتباط میان اندازه اتم‌ها و مقیاس نانو می‌توان یک نانومتر را راحت‌ترتصورکرد. یک نانومتر برابر قطر 10 اتم هیدروژن و یا 5 اتم سیلسیم می‌باشد. درک این موضوع برای افراد معمولی نیز راحت‌تر می‌باشد. علی‌رغم اینکه درک اندازه یک اتم برای افراد غیرعلمی ساده نمی‌باشد، با اینحال اندازه دقیق اتم برای فهماندن این مقیاس زیاد اهمیت ندارد. چیزی که با این تشابه مشخص می‌شود، این است که نانوفناوری

    فناوری نانو عبارت است از هنر دستکاری مواد در مقیاس اتمی یا مولکولی و به خصوص ساخت قطعات و لوازم میکروسکوپی (مانند روبات‌های میکروسکپی)

    فناوری نانو فناوری است که بر پایه دستکاری تک‌تک اتم‌ها و مولکول‌ها استوار است بدین منظور که بتوان ساختاری پیچیده را با خصوصیات اتمی تولید کرد.

    تعریف فناوری نانو: توسعه و استفاده از ادوات و قطعاتی که اندازه آنها تنها چند نانومتر است. تحقیق بر روی قطعات و ادوات بسیار کوچک که خواصشان به خواص الکترونیکی این قطعات وابسته است و خواص الکتریکی آنها احتمالاً متأثر از حرکت تعداد معدودی الکترون در طی عملکرد قطعه می‌باشد. این ادوات، سریع‌تر از ادوات بزرگتر عمل می‌کنند. مسأله قابل توجه این است که می‌توان چنین ساختارهای در ابعاد مولکولی را به کمک انتخاب مناسب مراحل واکنش‌های شیمیایی تولید کرد. همچنین می‌توان چنین ساختارهایی را از طریق دستکاری اتم‌ها روی سطح به وسیله میکروسکوپ‌های نیروی اتمی بدست آورد.

    شاخه‌ای از علوم که هدف نهایی آن کنترل بر روی تک‌تک اتم‌ها و مولکول‌ها می‌باشد تا بتوان به کمک آن تراشه‌های کامپیوتری و سایر ادواتی تولید کرد که هزاران بار کوچکتر از ادوات فعلی باشند که فناوری امروز امکان ساخت آنها را برای ما فراهم آورده است. در فناوری فعلی تولید مدارات نیمه هادی از روش لیتوگرافی برای ایجاد طرح مدار بر روی مواد نیمه هادی استفاده می‌شود. پیشرفت شگرفی که در لیتوگرافی طی 2 دهه اخیر رخ داده است به ما این امکان را می‌دهد که با بهره‌گیری از دستگاه‌های جدید بتوانیم مداراتی کوچکتر از 1 میکرون (1000 نانومتر) را تولید کنیم. البته باید توجه داشت که این مدارات هنوز از میلیون‌ها اتم تشکیل شده‌اند. بیشتر دانشمندان بر این باور هستند که لیتوگرافی به مرزهای محدودکننده فیزیکی خود نزدیک شده است. بنابر این برای کوچکتر کردن اندازه نیمه‌هادی‌ها می‌بایست از فناوری‌های جدیدی که می‌توانند تک‌تک اتم‌ها را سازماندهی کنند، استفاده کرد و طبعاً چنین فناوری جزء محدوده فناوری نانو محسوب می‌شود. اگر چه تحقیق در زمینه فناوری نانو به زمانی باز می‌گردد که ریچاردپی فاینمن طی سخنرانی کلاسیک خود در سال 1959 به این فناوری اشاره کرد اما عبارت فناوری نانو اولین بار توسط کی‌اریک درکسلر در سال 1986 در کتابی از وی با عنوان موتورهای آفرینش بسط داده شد. در مقالات و نوشته های عمومی واژه فناوری نانو گاهی به هر فرآیند کوچکتر از اندازه‌های میکرون اطلاق می‌گردد که می‌تواند فرآیند لیتوگرافی را نیز شامل شود. به خاطر همین بسیاری از دانشمندان هنگامی که می‌خواهند درباره فناوری نانو به معنی واقعی و علمی کلمه صحبت کنند از آن به عنوان فناوری نانومولکولی یاد می‌کنند که به معنی فناوری نانو در ابعاد مولکولی می‌باشد.

    فناوری نانو که گاه به آن فناوری ساخت مولکولی نیز گفته می‌شود، شاخه‌ای از مهندسی است که با طراحی و ساخت مدارات الکترونیکی و اداوات مکانیکی بسیار کوچک (در ابعاد مولکولی) سر و کار دارد. پژوهشگاه فناوری نانو انگلستان تعریف فناوری نانو را بدین گونه بیان می‌کند: قلمروی از علم و فناوری که به ابعاد و تلورانس‌های 1/0 تا 100 نانو مترمی‌پردازد در جایی که این ابعاد و یا تلورانس‌ها بتوانند نقش مهمی در خواص قطعه ایفاء کنند.بحث فناوری نانو اغلب مشابه بحث سیستم‌های میکرو مکانیکی- الکترونیکی می‌باشد(MEMS) .در واقع فناوری نانو زیر مجموعه MEMS است و MEMS به فناوری‌های بزرگتر از ابعاد مولکولی (ابعاد نانو) نیز می‌پردازد.

    نانوتکنولوژی چیست ؟
    در حالی که تعاریف زیادی برای فناوری نانو وجود دارد ، ‌‌NNI تعریفی را برای فناوری نانو ارائه می دهد که در برگیرنده هر سه تعریف ذیل باشد.
    1-
    توسعه فناوری و تحقیقات در سطوح اتمی ، مولکولی و یا ماکرومولکولی در مقیاس اندازه ای 1 تا 100 نانومتر.
    2 –
    خلق و استفاده از ساختارها و ابزار و سیستمهایی که به خاطر اندازه کوچک یا حد میانه آنها، خواص و عملکرد نوینی دارند .
    3 –
    توانایی کنترل یا دستکاری در سطوح اتمی .

    عناصر پایه در فناوری نانو

    تفاوت اصلی فناوری نانو با فناوری‌های دیگر در مقیاس مواد و ساختارهایی است که در این فناوری مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته تنها کوچک بودن اندازه مد نظر نیست؛ بلکه زمانی که اندازه مواد دراین مقیاس قرار می‌گیرد، خصوصیات ذاتی آنها از جمله رنگ، استحکام، مقاومت خوردگی و ... تغییر می‌یابد. در حقیقت اگر بخواهیم تفاوت این فناوری را با فناوری‌های دیگر به صورت قابل ارزیابی بیان نماییم، می‌توانیم وجود "عناصر پایه" را به عنوان یک معیار ذکر کنیم. عناصر پایه در حقیقت همان عناصر نانومقیاسی هستند که خواص آنها در حالت نانومقیاس با خواص‌شان در مقیاس بزرگتر فرق می‌کند.

    اولین و مهمترین عنصر پایه، نانوذره است. منظور از نانوذره، همانگونه که از نام آن مشخص است، ذراتی با ابعاد نانومتری در هر سه بعد می‌باشد. نانوذرات می‌توانند از مواد مختلفی تشکیل شوند، مانند نانوذرات فلزی، سرامیکی، ... .

    دومین عنصر پایه، نانوکپسول است. همان طوری که از اسم آن مشخص است، کپسول‌های هستند که قطر نانومتری دارند و می‌توان مواد مورد نظر را درون آنها قرار داد و کپسوله کرد. سال‌هاست که نانوکپسول‌ها در طبیعت تولید می‌شوند؛ مولکول‌های موسوم به فسفولیپیدها که یک سر آنها آبگریز و سر دیگر آنها آبدوست است، وقتی در محیط آبی قرار می‌گیرند، خود به خود کپسول‌هایی را تشکیل می‌دهند که قسمت‌های آبگریز مولکول در درون آنها واقع می‌شود و از تماس با آب محافظت می‌شود. حالت برعکس نیز قابل تصور است.

    عنصر پایه بعدی نانولوله کربنی است. این عنصر پایه در سال 1991 در شرکت NEC کشف شدند و در حقیقت لوله‌هایی از گرافیت می‌باشند. اگر صفحات گرافیت را پیچیده و به شکل لوله در بیاوریم، به نانولوله‌های کربنی می‌رسیم. این نانولوله‌ها دارای اشکال و اندازه‌های مختلفی هستند و می‌توانند تک دیواره یا چند دیواره باشند. این لوله‌ها خواص بسیار جالبی دارند که منجر به ایجاد کاربردهای جالب توجهی از آنها می‌شود.

    کاربردهای فناوری نانو

    در حقیقت کاربرد فناوری نانو از کاربرد عناصر پایه نشأت می‌گیرد. هر کدام از این عناصر پایه، ویژگی‌های خاصی دارند که استفاده از آنها در زمینه‌های مختلف، موجب ایجاد خواص جالبی می‌گردد. مثلاً از جمله کاربردهای نانوذرات می‌توان به دارورسانی هدفمند و ساده، بانداژهای بی‌نیاز از تجدید، شناسایی زود هنگام و بی‌ضرر سلول‌های سرطانی، و تجزیه آلاینده‌های محیط زیست اشاره کرد. همچنین نانولوله‌های کربنی دارای کاربردهای متنوعی می‌باشند که موارد زیر را می‌توان ذکر کرد:
       • تصویر برداری زیستی دقیق
       • حسگرهای شیمیایی و زیستی قابل اطمینان و دارای عمر طولانی
       • شناسایی و جداسازی کاملاً اختصاصی
    DNA
       • ژن‌درمانی که از طریق انتقال ژن به درون سلول توسط نانولوله‌ها صورت می‌پذیرد.
       • از بین بردن باکتری‌ها

     

     

     

     

     

     

     

    انرژی هسته ای و...

    الکترون ها ضامن سلامت غذای شما!

    آیا می دانید پرتودهی مواد غذایی چه مزایایی دارد؟

     

    یکی از مزایای عمده آن کاهش میکروب های بیماریزا در مواد غذایی است.میکروب هایی که در مواردی که ماده غذایی تحت فرآیند زیادی قرار نمی گیرد یا به صورت خام مصرف می شود حایزاهمیت هستند.بعلاوه حذف یا کاهش این عوامل بیماریزا بخصوص برای مصرف کنندگانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، همچون افراد مسن ، بیماران سرطانی و ایدزی مهمتر است.بر این اساس ، پژوهشگران مرکز تحقیقات و کاربرد پرتو فرآیند یزد وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران ، همگام با محققان سایر کشورها به مطالعاتی برای دستیابی به تکنیک میکروب زدایی مواد غذایی دست زده اند که حاصل آن دستیابی به تکنیک کاهش آلودگی های میکروبی ادویه به وسیله پرتودهی با باریکه 10مگا الکترون ولت است. ما نیز با دکتر اقدس مهدی زاده شاهی ، سرپرست آزمایشگاه میکروبیولوژی مرکز تحقیقاتی فوق و مجری طرح ذکر شده به گفتگونشسته ایم. میکروب زدایی از ادویه به روش کاربردی در مرکز تحقیقات و کاربرد پرتو فرآیندیزد بر چه مبنایی استوار است و طی چه مراحلی صورت می گیرد؟ میکروب زدایی ادویه با تابش دهی بر مبنای استاندارد ملی ایران تحت عنوان "آیین کار پرتودهی ادویه" همچنین حد مجاز آلودگی های میکروبی ادویه که در استاندارد دیگری ذکر شده صورت می گیرد. لازم به ذکر است که شروع پرتودهی مواد غذایی در دنیا براساس پذیرش استاندارد پرتودهی مواد غذایی در سال 1983 بود. این استاندارد به وسیله کمیته غذایی، سازمان خواربار و کشاورزی جهانی و سازمان بهداشت جهانی به نمایندگی بیش از 130کشور دنیا براساس تایید کمیته مشترک کارشناسی پرتودهی مواد غذایی (JECFI)مورد قبول قرار گرفت. مراحل کار به این صورت است که قبل از پرتودهی چند نمونه از کل محصول به صورت کاتوره ای انتخاب می شود و آلودگی میکروبی این نمونه ها در آزمایشگاه تعیین می شود سپس دزی از پرتو که تعداد باکتری ها را به میزان یک سیکل لگاریتمی کاهش می دهد، محاسبه می شود. با توجه به حد مجاز اعلام شده در استاندارد ملی ایران و یا بنا به درخواست مشتری مبنی بر استفاده خاص از ادویه ، دز لازم برای کاهش بار میکروبی ادویه محاسبه شده و سپس پرتودهی کل محصول با این دز انجام می گیرد. در این روش از پرتودهی با باریکه 10 مگاالکترون ولت استفاده شده است، این پرتو چه خاصیت هایی دارد و چرا از آن در این روش استفاده شده است؟ منابع پرتودهی شامل اشعه گاما ساطع شده از چشمه های رادیوایزوتوپ کبالت 60 یا سزیوم 137، اشعه ایکس تولید شده از ماشین هایی که با انرژی 5 مگاالکترون ولت یا کمتر کار می کنند و الکترون های شتابدار تولید شده از ماشین هایی که با انرژی 10مگاالکترون ولت یا کمتر کار می کنند، هستند. استفاده از الکترون های پرانرژی به دلیل این که آلودگی زیست محیطی کمتری نسبت به پرتو گاما دارند و همچنین زمان پرتودهی که بسیار کوتاه است ارجحیت دارد. در این روش می توان ماده غذایی را با بسته بندی نهایی پرتودهی کرد و از آلودگی ثانویه ماده جلوگیری کرد. به طور کلی پرتوها باعث شکست DNA کروموزومی میکروارگانیسم می شود که به غیرفعال شدن آن منجر می شود. در این روش کدام دسته از میکروب ها و باکتری ها مورد هدف قرار می گیرند؟ آلودگی های میکروبی ، انگلها و حشرات در این روش از بین برده می شوند. تمامی باکتری ها و کپکهای فاسدکننده مواد غذایی ، میکروب های پاتوژن و باکتری های بدون اسپور با این دز (تا 10 کیلوگرمی) از بین می روند. چه روشهای دیگری برای میکروب زدایی ادویه مورد استفاده قرار می گیرد؟ برای میکروب زدایی ادویه روشهای تیمار حرارتی، ضدعفونی با گازاتیلن اکسید و متیل بروماید و مایکروویو مورد استفاده قرار می گرفته اند که اکنون نامناسب شناخته شده اند. این روشها باعث از بین رفتن رنگ ، طعم و عطر ادویه می شوند. تا مدتی قبل ، گسترده ترین روش میکروب زدایی ادویه استفاده از گاز اتیلن اکسید بود، اما به علت باقی ماندن آن در مواد غذایی و سرطانزا بودن ، استفاده از آن از سال 1368 (1990) ممنوع شده است و روش پرتودهی به عنوان جایگزین مناسب روشهای پیشین برای میکروب زدایی از ادویه ارائه شد. پرتودهی مواد غذایی چه مزیتی نسبت به روشهای پیشین دارد؟ این روش مزایای زیادی دارد، ازجمله: افزایش نیافتن درجه حرارت در ماده غذایی ، عدم تغییر رنگ ادویه، عطر و رنگ ادویه، از بین رفتن باکتری های گرمادوست، کپکها و حشرات در دزهای بین 3-10 کیلوگری ، تغییر نکردن ترکیب شیمیایی و خواص پاداکسیدان ادویه، قابل قبول بودن بسته بندی های رایج آنها برای پرتودهی ، دوام بیشتر ادویه پرتودهی شده در شرایط انبار و بی خطر بودن ادویه پرتودهی شده برای سلامت انسان. پرتودهی به طور موثری انتشار بیماری های حاصل از مصرف مواد غذایی آلوده را کاهش می دهد. پرتودهی قادر به بهبود ایمنی و کیفیت بسیاری از مواد غذایی است و طول مدت نگهداری آنها را زیاد می کند. مدارک زیادی وجود دارد، مبنی بر این که مزایای استفاده از فناوری پرتودهی مواد غذایی ، هزینه آن را جبران می کند. مزایای این فناوری باید توسط دولتها، صنایع و مصرف کنندگان در نظر گرفته شود. آلودگی میکروبی در ادویه و سایر مواد غذایی مشابه چگونه به وجود می آید و تلفات آن برای انسان چه خواهد بود؟ ادویه به مقدار قابل توجهی در صنایع غذایی به طور روزمره توسط عموم مصرف می شود و آلودگی میکروبی بالایی دارند. این محصولات در شرایط برداشت ، خشک کردن و حمل ونقل به ریزسازواره های زیادی آلوده می شوند که آنها علاوه بر ایجاد فساد در محصول ، در مواد غذایی مانند سسها و پودرهای سوپ فوری که به طور موثری حرارت داده نمی شوند، باعث به خطر افتادن سلامت مصرف کنندگان می شوند. بیماری های حاصل از مصرف مواد غذایی آلوده یکی از مسائل حایزاهمیت در بهداشت و سلامت عمومی جامعه برطبق گزارش سازمان بهداشت جهانی 70 درصد موارد اسهال نوزادان و افراد جوان بر اثر مصرف مواد غذایی آلوده است. کما این که باکتری هایی نظیر سالمونلا و کمپیولوباکتر عامل بروز بیماری های حاصل از مواد غذایی آلوده در کشورهای صنعتی از سال 1965تا 1990بوده است. در کشورهای پیشرفته بیماری های انگلی ویروسی یکی از مشکلات عمده ای است که هر سال زندگی میلیون ها انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. انگلهای موجود در مواد غذایی آلوده سبب بروز اثرات نامطلوب در کودکان به صورت اختلال در تغذیه کودکان در طی مراحل رشد و تکامل آنها می شود. آیا استفاده از روش فوق الذکر، عوارض تازه ای را در مواد غذایی و سپس انسان به وجود نمی آورد؟ تمام روشهای فرآیند مواد غذایی شامل کنسرو کردن، پختن، پاستوریزاسیون ، استریلیزاسیون حرارتی و پرتودهی، بر محتوای تغذیه ای غذا تاثیر می گذارد. تغییرات ایجاد شده در مواد غذایی بر اثر پرتودهی مشابه تغییرات ایجاد شده در سایر روشهای تیمار مواد غذایی است. به علت این که پرتودهی باعث بالا رفتن دما در ماده غذایی نمی شود، میزان کاهش مواد مغذی بر اثر پرتودهی بسیار کمتر از سایر روشهاست. در حقیقت اکثر فرآیندهای مواد غذایی محتوای تغذیه ای را بیشتر از پرتودهی تغییر می دهند. کاهش ارزش تغذیه ای ماده غذایی را می توان با پرتودهی آن ماده در محیط عاری از اکسیژن یا در حالت انجماد به حداقل رساند.کما این که کمیته تخصصی مشترک IAEA، FAO، WHOبه این نتیجه رسیدند که پرتودهی هیچ مشکلی از لحاظ ارزش غذایی در ماده غذایی به وجود نمی آورد و در سال 1997همین کمیته در گردهمایی دیگری به این نتیجه دست یافتند که حتی دزهای بالای پرتو، بالاتر از 10کیلوگری ، نیز مشکلی از لحاظ کیفیت تغذیه ای ایجاد نمی کند. مساله دیگر این است که پرتودهی باعث ایجاد رادیواکتیویته در ماده غذایی نمی شود. فرآیند پرتودهی شامل عبور مواد غذایی از مقابل منبع پرتو با یک سرعت تنظیم شده جهت کنترل انرژی یا دز جذب شده است. ماده غذایی هرگز در تماس مستقیم با منبع پرتو قرار نمی گیرد و حتی وقتی با دزهای خیلی بالا پرتودهی می شود، حداکثر سطح رادیواکتیویته القا شده ، فقط 1000/1بکرل در کیلوگرم غذا است ، که این 200هزار بار کوچکتر از سطح رادیواکتیویته طبیعی موجود در مواد غذایی است. آمار به دست آمده موید کاهش کدام دسته از آلودگی ها در ادویه و به چه میزان است؟ پرتودهی به طور موثری انتشار بیماری های حاصل از مصرف مواد غذایی آلوده را کاهش می دهد. در کشورهای مختلف دزی که برای کاهش آلودگی اغلب غذاها تصویب شده در محدوده 5/1تا 7 کیلوگری است این دز برای حذف 3 تا 10سیکل لگاریتمی باکتری های بیماریزا کافی است. تعداد باکتری های بیماریزا در محدوده 10تا 100سلول در هرگرم ماده غذایی است. با در نظرگرفتن مطالب فوق مواد غذایی پرتودهی شده با دز 5/1تا 7کیلوگری عاری از عوامل بیماریزا می شوند و باکتری های بیماریزایی که باقی می مانند به قدری کم هستند که سبب گسترش بیماری های حاصل از مصرف مواد غذایی آلوده نمی شوند. پرتودهی قادر به بهبود ایمنی و کیفیت بسیاری از مواد غذایی است و طول مدت نگهداری آنها را زیاد می کند؛ ولی این مطلب را باید در نظر گرفت که پرتودهی نمی تواند فساد ایجاد شده در ماده غذایی را از بین ببرد. بنابراین فقط مواد غذایی که از کیفیت خوب بهداشتی برخوردارند، باید پرتودهی شوند و در ضمن پرتودهی برای هر ماده غذایی مناسب نیست. آیا زمینه لازم برای اجرایی شدن و کاربرد این تکنیک در صنایع غذایی کشور فراهم است و چه اقداماتی در این زمینه انجام شده است؟ در مرکز پرتو فرآیند یزد دستگاه شتاب دهنده الکترون رودوترون TT002 موجود است که الکترون های شتابدار با انرژی 10مگا الکترون ولت تولید می کند و از این پرتو می توان مواد غذایی که قابل پرتودهی شدن هستند، را به منظور کاهش آلودگی های میکروبی ، پرتودهی کرد. متاسفانه عدم اطلاع رسانی در زمینه شناسایی این مرکز و نیز در ارتباط با مزایای پرتودهی باعث شده است کاربرد آنها از سوی صنایع مختلف محدود باشد.

    کار برد فناوری هسته ای دردفع آ فات گیاهی نریتور

    امروزه با بالا رفتن جمعیت جهان کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار شده است وتامین و امنیت غذایی از مهمترین دغدغه های هر کشور می‌باشد.یکی از مهمترین چالش‌های کشاورزی خسارات ضایعاتی است که به محصولات کشاورزی وارد می‌شود بطوریکه گفته‌می‌شود‌امروزه بیش از یک سوم محصولات کشاورزی در جهان از بین می‌روند.وجودآفات گوناگونی که به محصولات کشاورزی حمله ور شده وباعث نابودی آنها می‌گردد باعث شده از دیربازانسانها بفکر یافتن روشهای گوناگون برای از میان برداشتن این آفات ودر بدست آوردن مهصولات کشاورزی سالم باشند تا با بالابردن سطح کمی و کیفی محصولات کشاورزی را توسعه ببخشند .

    دکتر معروف : تولید محصولات کشاورزی از جنبه های مختلف آسیب پذیر است .به طور معمول عوامل مختلفی مانند شرایط آب وهوایی ، میزان بارندگی ، وضعیت خاک کشاورزی، تجهیزات تکنو لوژی کشاورزی می‌تواند که میزان تولید وکیفیت تولید ما را تحت تاثیر خود داشته با شد .در بین این مجموعه عوامل یکسری عواملی هستند که تولیدات ما را تهدید می‌کنند که این مجموعه عوامل زندهای که محصولات کشاورزی را تهدید می‌کنند . مجموعه‌ای از حشرات علفهای هرز ، باکتریها وسایر میکروارگانیسم ها که بطور معمول گفته می‌شود در آمارها موجود هست که در کشورهای در حال توسعه حدود یک سوم تولیدات محصولات کشاورزی به این طریق از چرخه مصرف خارج می‌شود واز بین می‌رود . برای حفظ محصولات کشاورزی ا زگزند آفات روشهای مختلفی وجود دارد ویکی از این روشها ، استفاده کردن از روش هسته‌ای یا پرتو تابی وابسطه به مجموعه دانش هسته ای می‌شود تکنولوژی نسبتا جدیدی هست . پایه این کار از حدود سال 1953 در کشور آمریکا گذاشته شده از اون به بعد تحقیقات بسیار زیادی در کشورهایی مانند آمریکا ،کانادا ، روسیه ، انگلیس ، فرانسه ، هلند شده ونتایج بسیار مثبتی هم داشته است . دکتر مظفری : برای یک تکنولوژی ایچنینی ما نیازمند این هستیم که از روشهای مختلف بتوانیم استفاده کنیم از جمله اینها روشهای ژنیتیکی ،ویا روشهای فیزیکیاستفاده کنیم ، مثلابرای مبارزه با آفات اگر شما می‌خواهید یکی از روشهای مختلف اینکه شما بیایید آفاتی از همان گونه بوجود بیاورید که توانایی بار وری نداشته باشند . استریل باشند یا عقیم باشند آنوقت این افراد عقیم با افراد معمولی حشره جفت گیری میکنند . بچه ای بوجود نمی آید یعنی در واقع جمعیت حشرات پائین می‌آید، جمعیت حشرات که آمد پائین دیگر خسارت اقتصادی نمی‌توانند بزنند. دکتر سرافرازی عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی : پرتوهای الکترومغناطیس پرتو های ایکس یا ماورای بنفش اساسا اینها برای داشتن انرژی بالا بر روی بافت های زنده تاثیر می‌گذارند . تولید متاسیون با تخریب سلول به خصوص سلول برای مدیریت آفات و یا برخی از عوامل بیماری زا روی گیاهان . در بخش حشرات به خصوص حشرات آفت این تاریخچه اش به برمی‌گردد به حدود صد سال پیش که بر روی سوسک لازیوور لازینکن در سال 1916 و همین طور یک شپش هایی پیدا می شوند سیتو فیلوریزر استفاده شد برای مدیریت آنها و خوب جواب خیلی خوبی هم داد . دکتر معروف : در دنیا هم خوب خیلی استفاده شده یعنی حتی کشورهای آفریقایی که این دانش را هم ندارند آمدند کمک گرفتند از سازمانهای بین المللی مثل خوار و بار جهانی و همین طور آژانش بین المللی انرژی اتمی و دارد جنسی می‌شوند که از این ویژگی پرتو ها استفاده می شود، در واقع طرح هایی در آن کشور ها اجرا می شود به خصوص در مورد آفات پزشکی یعنی حشراتی که ناقل بیماری ها هستند مثل مگس تسه تسه که ناقل بسیاری از بیماری ها است اینها روش های خیلی مؤثری بوده و تا حد زیادی توانستند این آفات را کنترل کنند. در کشور هایی مثل الجزایر که خرما یکی از تولیدات مهمشان است آنها دارند همین عقیم سازی حشرات را همین تغییر را در مورد آفات خرما الان استفاده می‌کنند کشورهایی مثل عرض کنم خدمتتان مصر دارند از این روش استفاده می‌کنند. کشورهایی مثل آمریکای مرکزی ، آفریقای جنوبی این یک روش کاملا پذیرفته شده است واز سال 1938 در آمریکا این روش شروع شد روش استریل کردن حشرات یا عقیم کردن حشرات تا الان هم ادامه داشته . نریتور : انسان ها در طول تاریخ همواره در حال مبارزه با آفات محصولات کشاورزی بودند ودر این مبارزه از شیوه ها و روش های گوناگونی استفاده کرده‌اند . استفاده از روش های فیزیکی چون آتش و یا شیمیایی همچون سموم شیمیایی گذشته از موفقیت آمیز بودن یا نبودن با عوارض و مشکلات متعددی همراه بوده است که در نهایت باعث شده که به دنبال دیگر روش ها باشند به طوری که این میان نانو و بیو تکنولوژی نیز به کمک انسان ها آمد . فناوری هسته ای نیز یکی از تکنولوژی هایی است که در این زمینه می تواند کمک بسیار زیادی به انسانها کند استفاده از این تکنیک از سالها قبل در نقاط مختلف جهان آغاز شد . دکتر سرافرازی عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی : برای اولین بار در سال 2001 در آمریکا اولین حشره ترانسیونیک که نوعی آفت است همین پکتریو فسیپلا که در ایران هم به صورت یک آفت قرنطینه در جنوب شرقی در استان سیستان و بلوچستان در حال حاضر این حشره فعالیت می‌کند با بهره گیری از دستکاری ژنتیکی از یک طرف و تکنیک نر عقیمی توانستند این آفت را به خوبی در سه نسل کنترل کنند ما از مجموعه برنامه هایی که در سال گذشته به در واقع سازمان انرژی اتمی پیشنهاد دادیم که در ایران انجام شود با توجه به اینکه اساسا با این روش و به خصوص با شرایطی که به ؟؟؟؟ پنبه در جنوب شرقی ایران دارد امکان رادیکیشن آن به خوبی است و ما بنا را بر این داریم که به همکاری سازمان انرژی اتمی این برنامه را در سیستان و بلوچستان پیاده کنیم. در حال حاضر کار مقدماتی آن انجام شده نمونه برداری هایی از این نقاط را ما در همین مناطق خوراکی و حول و حوش منطقه چابهار انجام دادیم نمونه ها جمع آوری شده و در حال پرورش است و امید این است که با مذاکراتی که اخیرا با سازمان انرژی اتمی در وین انجام شده زمینه های به کارگیری همزمان این دو تکنیک یعنی نر عقیمی و در واقع دستکاری ژنتیکی را بتوانیم انجام بدهیم و انشاءالله بتوانیم این آفت را به طور کامل برنامه ادیکیشنش را در ایران انجام بدهیم به خصوص با توجه به اینکه در واقع کشت پنبه با شرایط آب و هوایی خوبی که در منطقه سیستان و بلوچستان پیاده شده و ایجاد شده خوب سطح زیر کشت احتمال گسترشش است و این خطر وجود دارد که این آفت کلیدی پنبه که در سایر نقاط جهان هم است در آن منطقه هم به شدت گسترش پیدا کند و صنعت نساجی را تحت تاثیر خودش قرار بدهد ما امیدوار هستیم که بتوانیم با استفاده از این شیوه که جهات موفقیت آمیزی هم در کشور های دیگر داشته بتوانیم این آفت را مدیریت کنیم . دکتر معروفی : بحث حفظ محصولات کشاورزی از گزند آفات از دو جنبه قابل بررسی است یک زمانی است که شما محصولتان در مزرعه و باغ قرار دارد و در آن مرحله می خواهید محصول را از گزند آفت حفظ کنید مرحله بعدی موقعی است که شما محصول را برداشت کردید دارید ذخیره سازی می کنید یا در انبار نگهداری می کنید و در این مرحله می خواهید از گزند آفت مصون نگهدارید محصولتان را . تکنولوژی هسته‌ای در هر دو جنبه قابل کاربرد است یعنی هم در سطح باغ و مزرعه و هم در سطح انبار و مصرف کننده نهایی که هر کدام از اینها شرایط خاص خودش را دارد و تکنیک های خاص خودش را دارد . دکتر رضا پناه : برای مثال عرض می کنم تصاویری را خدمت تصویر برداران محترم نشان دادند که یک کارخانه بزرگ را سرمایه گزاری کرده بود کشور کانادا و یک حشره آفت را که روش های کنترل دیگر سخت بود برایش یا محیط زیست را آلوده می کرد یا سموم پر خطری را مجبور بودند استفاده می کردند که سلامت بشر را در خطر قرار می داد کارخانه ای به تکثیر این آفت بپردازد؛ خیلی تاسیسات وسیعی بعد این آفت را در معرض پرتو های نافذ هسته ای قرار می دهند بعد اینها را رها سازی می کنند تا جمعیت طبیعی این آفت در آن دره یا آن منطقه وسیع بیتش کلمبیا افزایش پیدا کند اف بی آی و دیگر سازمان های بیت المللی هم یک همچنین فعالیت هایی را داشتند در دیگر نقاط دنیا و موفقیت هایی را کسب کردند . دکتر سرافرازی : ببینید ما دو تا برنامه را داریم طرح تحقیقاتی در واقع داده شده جدایی از این که سالهای سال هست در مدیریت آفات انباری بخصوص شپشه‌های‌گندم آرد و بسیاری از آفات انباری عملاً از طریق این روش با دزهای بالا کشتن آنها و یا با دزهای پایین برای عقیم کردنشان استفاده می‌شودو کاربعد عام دارد ولی طی سالهای گذشته یک نگاه خاصی هم به یک سری آفات دیگر هم شده همین طور که عرض کردم برای کرم سرخ پنبه یک برنامهای هست که خودمان همین الان در صدد هستیم که ان برنامه را ایجاد کنیم ،البته این برنامه قرار است با دولت پاکستان هم اجرا شود که آنها همچنین آفتی در نزدیکی مرز ما دارند یک کمک خواهد بود برای مدیریت بهتراین آفت مضافاً این طرح تحقیقاتی هم در موسسه تحقیقات آفت گیاهی بیماریهای گیاهی داده شده برای مدیریت کرم گلوگاه انار می‌دانید که کلیدی‌ترین آفت انار در کشور است و این برنامه قرار است در هست در بخش تحقیقات آفات گیاهی استان یزد پیاده شود پیشنهادش داده شده ومورد تصویب هم قرار گرفته وانشاءالله برای امسال اجرا خواهد شد‌ نریتور : مبارزه با آفات محصولات کشاورزی درکشور کمک فراوانی میشود بخش از حمله آفات کشاورزی گاه از چنان وسعت بالایی برخوردار است که فلج شدن و ور شکست شدن بخشهایی از حوزه کشاورزی می انجامد و صدمات بی شماری به اقتصاد یک کشور وارد می‌کند . اهمیت این موضوع به قدری است که دانش و علوم مختلف به یاری کشاورزی در نهایت اقتصاد و امنیت غذایی آمده تا با استفاده از شیوه‌ها و روشهای گوناگون پدید آمدن آسیبها و خطرهای بیشمار جلوگیری کرد. دکتر مظفری : شما برای این که یک کشت سالم داشته باشید یک باغ سالم داشته باشید لازم است که بذر و نهال سالم بکارید خوب برای تولید این بذر و نهال سالم شما یک محیط آری از آفت و بیماری می خواهید که تهیه کنید بذر گیاه سالم را وقتی که می‌گوئیم آری از بیماری آفت نسبی البته هست یکی از روشهایی که جدیداً آژانش بین‌المللی انرژی اتمی به آن توجه دارد و موسسات تحقیقاتی بین‌المللی دنیا ایجاد مناطقه ایزوله با استفاده از مواد رادیواکتیوبرای کاشت وتولید بذر و نهال هست اینها می‌آیند مناطقی جزیره مانند درست می‌کنند با استفاده از اشعه رادیواکتیو که عوامل آفات و بیماریها را از بین می برند تا بتوانند بذر و نهال سالم تهیه کنند و وقتی بذر ونهال سالم تولید و تکثیر کردند به میزان کافی بذر و نهال سالم در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد که بتوانند مزرعه و باغ سالمی داشته باشند در نتیجه جلوی آفات و بیماریها گرفته می‌شود . دکتر معروفی : در مورد کرم ساقه خوار برنج که باز هم آن یکی از آفات مهم محصولات کشاورزی که در مورد برنج ایران هم سالیان سال است که با این مشکل مواجه هستیم و استفاده بی رویه سموم در مزارع باعث آلودگی آبهای منطقه شمال کشور شده که آثارش به صورت بیماریهای کنونی ظهور می‌کند روش پرتوتابی در واقع در آنجا هم کاربرد دارد ودر حال مطالعه است در مورد کرم ساقه خوار برنج منتها در آنجا مشکلاتی دارد این حشره چون چند بار حفت‌گیری دارد یک مقداری باعث شده مبارزه با این حشره با استفاده از روش راه‌سازی نر عقیم با مشکلاتی مواجه باشد که نیاز دارد کار شود و در واقع این اشکالها بر طرف شود در واقع راه حل‌هایی برای غلبه بر این مشکلات پیدا شود و سِنِ گندم هم یکی از آفات مهم ماست که بخش اعظمی از مبارزات شیمیایی را به خودش اختصاص داده است در مورد سِنِ گندم خمدر این مورد کار شده برای کنترل این آفت با استفاده از عقیم کردن حشرات. دکتر مظفری : روشهای دیگر ایجاد گیاه‌های مقاوم در مقابت بیماری آفات است به جای این که ما بیاییم سم و کود استفاده کنیم بیاییم گیاه مقاوم به حشره ایجاد بکنیم فرض بفرمائید گیاه مقاوم به کرم ساقه خوار برنج ایجاد کنیم یا گیاه مقاوم به گلوگاه انار ایجاد کنیم یا خیلی از موارد دیگر استفاده کنند از تکنولوژی هسته‌ای استفاده کنند تر کیب ژنتیکی مناسبی ایجاد کنند که دچار این آفتنشود در مقابل این بیماری مقاومت کند . دکتر معروفی : طیفی از مگسها را داریم که به عنوان مگسهای میوه شناخته می شوند به محصولات مختلف مثل گیلاس ،هلو ریا،گلابی و مخصوصاً مرکبات حمله می کنند و در همان مرحله‌ای که میوه در روی درخت است باعث ریزش میوه می‌شوند و خسارت زیادی می‌زنند یکی از اینها مگس مدیترانه‌ای است . خوب ما چند ستل پیش این مگس را در ایران داشتیم شرایط آب و هوائی ایران برای استقرار این آفت مناسب نبود و یعنی با مرکبات وارداتی سالهای خیلی دور دهه 50 این وارد مملکت شده بود منتها به دلیل نا مناسب بودن شرایط آب و هوایی این آفت مستقر نشد و به طور طبیعی از بین رفت ولی در کشورهای همسایه ما مثل ترکیه و دیگر کشورهای اروپایی و یونان این آفت بسیار مهم است و رد آنجا استفاده از همین روش اس آی تی بسیار مؤثر بوده و کاربرد فراوانی هم دارد در ایران ما الان روی کرم گلوگاه انار در واقع مرکز پزشکی هسته ای کشاورزی در واقع با همکاری مؤسسه تحقیقات و آفت بیماری های گیاهی روی کرم گلوگاه انار دارند در این زمینه کار می کنند ، چون کرم گلوگاه انار شاید بشود گفت مهم ترین آفت انار در ایران است و خوب میدانید که انار یک میوه بسیار خوب است ، یعنی بازار پسندی خوبی دارد در سطح بین المللی متاسفانه این آفت یک مقدار برای صادرات این محصول مشکل ایجاد کرده کنترلش هم کنترل ساده ای نیست چون سموم شیمیایی خوب جواب ندادند، حتی مبارزات بیولوژیک هم یعنی استفاده از حشرات مفید هم در مورد کنترل این آفت خیلی مؤثر نبوده برای همین الان این تفکر ایجاد شد که بییند با استفاده از رهاسازی حشرات یعنی پروانه های نر را جمع آوری کنند به میزان زیاد پرورش بدهند در آزمایشگاه عقیم‌شان کنند و رهاسازی کنند در سطح باغ و طبیعتاً اختلال در جفت گیری که ایجاد می شود جمعیت آفت را تا سطح قابل قبولی را پایین بیاورد . در مورد این آفت الان در حال اجراست یعنی دارد کار می‌شود . نریتور : تکنیک های هسته ای و ترکیب آن با دیگر تکنولوژی ها به عنوان یکی از مهم ترین و کم خطر ترین شیوه های مبارزه با آفات در کشور های مختلف شناخته شده است و ترکیب این تکنیک با تکنولوژی های دیگر مثل بیو تکنولوژی کمک بسیار زیادی به دفع آفات کشاورزی و در نتیجه به توسعه کشاورزی کرده است با توسعه علوم و دانش های گوناگون در جهان تکنیک های مبارزه با آفات به سرعت در حال پیشرفت و تاثیر گزاری بیشتر است ولی سؤالی که بسیاری با آن موجه می شوند این است آیا استفاده از این تکنیک ها اقتصادی است؟ دکتر معروفی : تمام اینها این قضیه را نزدیک به این می کند که این روش می تواند اقتصادی تر باشد نسبت به روش های دیگر با توجه به اینکه آن خطراتی که مواد شیمیایی دارند دیگر این روش ندارد و حالا این یک جنبه مثبتش است که باید خیلی به آن توجه شود یعنی صرفا مسائل اقتصادی اش را مطرح نکنیم چون بعضی اوقات مسائل بهداشتی و زیست محیطی واقعا ارجح است نسبت به مسائل اقتصادی و ما باید این ها را بپذیریم تا به آن اهدافی که داریم برسیم . دکتر رضا پناه : فناوری های زیستی که در همکاری با یا در تعامل با فناوری های هسته ای در عرصه علوم غذایی و علوم کشاورزی چه مزیت هایی را در روش های کنترل بر فرض آفات و بیماری های گیاهی که به طور معمول و مرسوم دارد استفاده می شود مثلا سموم شیمیایی و اینها دارد ؟ باید عرض کنم روش هایی که بر این اساس و بر اساس این فناوری‌ها تنظیم شدند معمولا با رعایت مسائل محیط زیست هستند آلودگی شان کمتر است و در واقع این پرتو ها به واسطه نافذ بودنشان و قطعی بودن نفوذشان در به اصطلاح موجودات زنده همان طور که بسته های غذایی و بهداشتی که از جلوی این پرتو ها به خاطر میکروب زدایی و اینها می گذرند در درصد بسیار بالایی ایمن و نضمین شده هستند و ریسکشان پایین است در این سمت هم وقتی از این فناوری ها استفاده می کنیم تضمین بالایی برای این روش وجود دارد و اجازه می دهد که این روش در عرصه محیط زیست پذیرفته شده باشد ، قاطع باشد و جایی که توصیه می شود عمل کند . من مثالی را خدمتتان عرض می کنم در حدود 30 سال پیش صرفا با دستور عدم سمپاشی نی شکر در یک کشت و صنعتی که شرایط را برای یک دانشمند جوان فراهم کرده بود تصحیلاتی را فراهم کرده بود محقق جوان دستور می دهد که به خاطر این دشمنان طبیعی آفتی که آن روز پر خطر بود برای محصول نی شکر شما سمپاشی نکنید آنها هم تمکین کردند و 30 سال گذشته و هنوز حشره کشی در آنجا مصرف نشده این یعنی عدم هزینه کرد برای آن محصول ، محصولی که چند سال است توسعه پیدا کرده و ایضا در توسعه اش هم این سم مصرف نشده ، هزینه تولید آمده پایین ، محیط زیست آلوده نشده ، کسی مسموم نشده ، دامی مسموم نشده ، گیاهی مسموم نشده ، و حتی اگر یک خورده دقت کنیم شاید مثلا نی شکر ارگانیت ، نی شکر آری از سم کلیه سموم عرضه شود و در دنیا مطرح شود این همه اش یعنی اقتصاد ، همه اش یعنی استفاده از فرصت هایی که به دقت در اطراف ما است و ما می توانیم با دقت آنها رار برداریم و از آنها استفاده کنیم . دکتر معروفی : ماباید یک نکته هم اینجا ذکر کنیم این روش یک مقدار روش هزینه بری است یعنی نیاز به یک سرمایه گزاری اولیه دارد و در واقع شما ایجاد یک واحدی که شما تجهیزات پرتو تابی را بخواهید در آن مستقر کنید هزینه های بالایی دارد و یک مقدار گرایش استفاده از این روش را شاید در بحث اقتصادی بودنش در ابهام قرار دهد منتها مطالعات اقتصادی هم در این زمینه حالا در ایران انجام نشده ولی مقالات متعددی منتشر شده آمدند بحث اقتصادی را هم به آن توجه کردند و محاسبه کردند یک واحد از غلات حالا واحدمان هر چه می خواهد باشد یک تن ، یک کیلوگرم ، یا صد گرم از غلات را وقتی شما به روش پرتو تابی ضد عفونی می کنید نسبت به زمانی که می آیید با روش های جاری مثل استفاده از ترکیبات تدخینی یا سموم شیمیایی مقایسه می کنید می بینید که روش پرتو تابی با توجه به اینکه شما یک بار سرمایه گزاری می کنید و تا سالیان سال از این سرمایه گزاری تان دارید استفاده می کنید نهایتا صرفه اقتصادی بیشتری دارد نسبت به سایر روش ها از جمله روش های شیمیایی . دکتر سرافرازی : مضافاً این که در واقع معرفی این دانش جدید هزینه های تولید حشرات عقیم را که بایستی در سطح انبوه هم تولید شود به شدت کاهش می دهد و عملا کاربرد این روش را بسیار راحت تر کرده و گرایش بیشتری هم برای کاربردش است کما اینکه در حال حاضر در بسیاری از کشورها عملا با ترکیب این دو روش دارند در دفع آفاتشان استفاده می کنند از آن . نریتور : امروزه بی توجهی و بی تفاوتی نسبت به محیط زیست به نتایج نامطلوبی منجر شده که به دنبال آن در سراسر جهان باعث حساسیت بیشتر انسانها نسبت به مسائل زیست محیطی شده است طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی هر ساله سه میلیون نفر بر اثر بیماری های ناشی از آلودگی هوا میمیرند این رقم پنج درصد کل مرگ و میر سالانه جهان است سموم شیمیایی که در سراسر جهان برای مبارزه یا آ،ات کشاورزی استفاده می‌شوند یکی از مهمترین آلاینده های هوا و آب است که تاثیرات سوء بلند مدتی بر محیط زیست خواهد گذاشت این اثرات مخرب به قدری گسترده است که انسانها را واداشته است تا به فکر استفاده از شیوه های سالم تر و نوینی بیفتند که یکی از این شیوه ها استفاده از پرتو افکنی است . دکتر معروفی : این است که چند ترکیب عمده است از مواد شیمیایی که الان برای کنترل آفات انباری دارد استفاده می شود یکی از این ترکیبات ، ترکیبات شیمیایی با نام متیل بروماید ، متیل بروماید متاسفانه اثر تخریبی شدیدی روی لایه ازن دارد و یک پروتوکلی در منترال کانادا تنظیم شده به امضای تعداد زیادی از کشورهای دنیا رسیده از جمله جمهوری اسلامی ایران هم این پروتوکل را امضا کرده مبنبی براینکه هر متیل بروماید از چرخه تولیدات مصرف حذف شود متیل بروماید واقعا ترکیب خوبی است برای کنترل آفات انباری یعنی به راحتی آفت را از بین می برد در مدت زمان کوتاه ولی متاسفانه به دلیلی همین اثرات مخربی که در محیط زیست دارد تا سال 2015 میلادی در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران طبق تعهدی که ایران به این پروتوکل داده است باید مصرف متیل بروماید ممنوع شود . وقتی این ترکیب حذف شود یکی از سلاح های بسیار مهم ما برای کنترل آفات انباری از دست مان خارج شده یک یا دو ترکیب دیگر باقی می ماند . منتها ما باید از الان دنبال جایگزین های مناسب برای این ترکیبات باشیم زمان را از دست ندهیم در دنیا هم در واقع این اتفاق افتاده یعنی یکی از روش های جایگزین برای ترکیب متیل بروماید در واقع همین روش پرتو تابی است یعنی در واقع در مجامع بین المللی ، مقالات و جلساتی که در کنفرانس های مختلف تشکیل می شود چند روش و چند ترکیب معرفی و جایگزین می شود برای ترکیب متیل بروماید یکی از تکنیک هایی که آینده روشنی هم واقعا دارد همین روش پرتو تابی است . دکتر سرافرازی : در مقایسه با روش های مدیریت آفات که می دانید روش های مختلفی استفاده می‌شود که اساسا اصلی ترین روشی که برای کنترل آفات دارند استفاده می کنند بهره گیری از آفت ها و سموم شیمیایی است طبیعی است که کاربرد سموم شیمیایی در یک کشاورزی پایدار بایستی به طور منطقی انجام شود . و طبیعتا اثرات زیست محیطی زیادی هم در عین حال در کنار خودش دارد از بین رفتن دشمنان طبیعی ، وجود باقی مانده سموم در محصولات کشاورزی که به نوعی توسط مردم دارد استفاده می شود این روزها اهمیت زیادی به آن داده می شود و طبیعی است که به دنبال راه کار ها و روش های دیگری باشند که سموم را به صورت منطقی استفاده کنند و تا حد امکان استفاده از مبارزات شیمیایی بر علیه آفات به عنوان آخرین راه کار در واقع قرار بگیرد . استفاده از اشعه دهی و پرتو دهی در واقع یکی از روش های بسیار سالمی است که عملا اثرات سوء کاربرد مواد شیمیایی را در مدیریت آفات نخواهد داشت و مضافا این که در باره این روش بسیار تخصصی عمل می کند طبیعتا اثرات سویی روی سایر موجودات دیگر دشمنان طبیعی و غیره ندارد و از این جهت بسیار روش سالم و با هزینه های کمتری هم است با در نظر گرفتن اثرات مخرب زیست محیطی سموم این روش بسیار سالم تر و به صرفه است . دکتر رضا پناه : با توسعه علوم در زمینه شناخت تاثیرات روش هایی که به طور معمول استفاده می‌شد برای کنترل آفات گیاهی ، روش های شیمیایی ، روش های پر مخاطره دیگری که در محیط زیست اثر منفی داشتند در کتاب های چاپ شده ، ژورنالیست ها ، فیلم ها و حتی فیلم های متعددی ساختند و به آحاد بشر این مخاطره را توضیح دادند و خوشبختانه در کشور ما هم این شناخته شده است و دیگر از آن استفاده های بی رویه سموم شاید کمتر شده حتی محصولات ارگانیک مطرح است . نریتور : کشاورزی یکی از پایه های مهم اقتصادی هر کشور است تامین امنیت غذایی یک کشور از چنان اهمیت بالایی برخوردار است که کشورهای مختلف زمان و توجه زیادی به این بخش اختصاص داده اند استفاده از فناوری های مختلف در این حوزه خود از اهمیت هر چه بیشتر آن حکایت می کند استفاده از تکنولوژی هسته ای برای مبارزه با آفات کشاورزی یکی از هوشمندانه ترین شیوه هایی است که در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته است که از مهمترین ویژگی های آن می توان از کارایی و تاثیر گزاری بالای آن و عدم آلایندگی محیط زیست نام برد.


     

     

     

    تاثیر فناوری هسته‌یی در کشاورزی را باید بپذیرند

    گفتگوی ایسنا با رییس بخش کشاورزی هسته‌یی مرکز تحقیقات کرج:
    ”گندم اتمی“ را مردم ده‌نمک و گرمسار برداشت می‌کنند.

    مرکز تحقیقات کشاورزی هسته‌یی کرج واقع در گوهردشت کرج در حد فاصل، دانشگاه آزاد اسلامی گوهردشت و زندان رجایی است. بخش کشاورزی هسته‌یی از همان زمان عضویت ایران در آژانس انرژی اتمی فعالیت خود را آغاز کرد و هم اکنون تنها مرکز تحقیقات هسته‌یی در زمینه‌ی کشاورزی در ایران است. تا قبل از تشکیل پرونده‌ی هسته‌یی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، اساسا مباحث مربوط به انرژی هسته‌یی و فعالیت‌های زیر گروه آن در کشور مطرح نبود، حتی طی یکی - دو سال گذشته و با بازشدن این بحث در افکار عمومی داخلی و خارجی باز هم موضوعاتی چون کشاورزی هسته‌یی و پزشکی هسته‌یی و غیره به این مقولات کمتر توجه شد.
    کشاورزی هسته‌یی هیچ ارتباط خاصی با مقولات اورانیوم، غنی‌سازی، سانتریفوژ، باز فرآوری و غیره ندارد، بلکه هر نوع فعالیت کشاورزی که در آن به نوعی از ایزوتوپ و رادیو‌ایزوتوپ مستقیم و یا غیرمستقیم استفاده کند، زیر مجموعه کشاورزی هسته‌یی محسوب می‌شود. دانستن این که بسیاری از مردم کشورمان در نواحی کویری نه تنها از دستاوردهای این رشته از فناوری هسته‌یی در مزارعشان استفاده می‌کنند، بلکه از این محصول برداشت و تولید می‌کنند، بسی خرسندی است.
    گندم طبسی یا همان گندم اتمی یکی از بهترین گندم‌ها برای مناطق خشک و شور ایران است، این گندم که در ابتدا مشکل بلندی‌قد داشت، بذر آن در مرکز تحقیقات کشاورزی هسته‌یی مورد بررسی و اصلاح قرار گرفت. به کارگیری بذر این گندم در بعضی از نقاط کشور، مثل طبس تا 70 درصد افزایش تولید به همراه داشت. در سالهای 69 - 70 در ده‌نمک گرمسار این گندم کاشته شد که کشاورزان این منطقه از تغییری که این گندم در مقایسه با گندم‌های گذشته پیدا کرده بود، بسیار شگفت‌زده شدند، در حال حاضر تقریبا در تمام حاشیه‌ی کویر ایران این نوع گندم در حال کشت است، این در حالی است که به گفته‌ی یکی از کارشناسان این مرکز چنین موفقیتی در بخش کشاورزی هسته‌یی مورد بی‌مهری وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته و این دستگاه حتی از نام گذاری این گندم و ثبت آن خودداری کرده است، در عین حال مردم مناطق طبس، گرمسار، زابل، فردوس و ده‌نمک نام این گندم را «گندم اتمی» گذارده‌اند. پس از گذشت 30 سال فعالیت سازمان انرژی اتمی و بخش کشاورزی هسته‌یی هنوز هیچ یک از تحقیقات این مرکز که به ثبت رسیده است در مرحله‌ی اجرا و تولید انبوه قرار نگرفته است که این خود جای بسی تامل دارد!
    از این رو خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با دکترمحمدرضا اردکانی، رییس بخش کشاورزی هسته‌یی مرکز تحقیقات کشاورزی هسته‌یی کرج با 30 سال سابقه فعالیت، درباره کشاورزی هسته‌یی، جایگاه علمی و اجرایی آن در کشور، دنیا و آینده‌ی این فعالیت، گفت‌وگویی اختصاصی انجام داده است که در زیر می‌آید:
    رییس بخش کشاورزی هسته‌یی مرکز تحقیقات کرج در این گفت‌و‌گو با تاکید بر این که در وهله‌ی نخست این مکان یک مرکز علمی و تحقیقاتی است، گفت: هر آن چه مربوط به تحقیقات کشاورزی باشد و مرتبط با اهداف سازمان انرژی اتمی می‌تواند در مجموعه‌ی فعالیت‌های این مرکز بگنجد.
    وی با بیان این که متولی اصلی بررسی جنبه‌های مختلف در کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی است، افزود: این مرکز به خاطر دارا بودن یک تکنولوژی خاص می‌تواند اقدامات تحقیقاتی را بر روی ملزومات بخش کشاورزی در کنار وزارت جهاد کشاورزی داشته باشد.
    اردکانی معتقد است: علم و تکنولوژی همانند سیلی است که خواهد آمد و هیچ چیز جلودار آن نخواهد بود، لذا با توجه به ویژگی پویایی علم در هر مقطعی از زمان، انسان انتظار دارد نسبت به آن مقطع در آینده پیشرفت‌هایی را داشته باشد.
    وی گفت: انرژی اتمی نعمتی از نعمات خداوند است که در طبیعت وجود دارد و ما آنها را به واسطه‌ی همان علم که پویا است، کشف می‌کنیم، بنابراین حق انسانها است که بتوانند از آن در جهت رفاه و آرامش وآسایش خودشان استفاده کنند.
    این محقق کشاورزی هسته‌یی با بیان این که تکنیک هسته‌یی در کنار سایر روش‌های شیمیایی که در کشاورزی استفاده می‌شود ابزاری برای بهبود سطح کشاورزی است، گفت: امروزه از علوم و فنون هسته‌یی در کشاورزی به عنوان یک وسیله کمکی در کنار سایر روشهای کلاسیک استفاده می‌شود.
    اردکانی گفت: اولین پایه‌های تحقیقات کشاورزی هسته‌یی در ایران در سال 1356 گذاشته شد و به تدریج و با جذب نیروهای متخصص این رشته توسعه یافت.
    وی با بیان این که هر دانشگاه و مرکز تحقیقاتی که بخواهد از ایزوتوپ و رادیو‌ایزوتوپ‌ها در بخش کشاورزی استفاده کند حتما باید زیر نظر مراکز انرژی اتمی آن کشور باشد، افزود: از کشورهایی که کاربرد رادیو ایزوتوپ‌ها را برای اولین باردر کشاورزی تجربه کردند، ژاپن و آلمان بود که در حال حاضر در این بخش پیشرو هستند، کشورهایی مثل هند، پاکستان و چین در آسیا خیلی زودتر از ما فعالیت‌هایشان را در این خصوص شروع کردند.
    وی درباره فعالیت ایران در بخش کشاورزی هسته‌یی، پس از انقلاب اسلامی، گفت: ایران به خاطر مواجه شدن با انقلاب اسلامی و سپس جنگ نتوانست فعالیت‌های خود را در مقطعی توسعه دهد. ایران در زمینه‌ی فعالیت کشاورزی هسته‌یی در مقایسه با کشورهای هند و پاکستان، همانند دونده‌ای است که با موانع بیشتری برای رسیدن به جایگاه مطلوب مواجه بود لذا در مقطعی حرکت‌اش بسیار کند شد.
    رییس بخش کشاورزی هسته‌یی مرکز تحقیقات کرج افزود: در حال حاضر سه مرکز مجزا در پاکستان به کشاورزی هسته‌یی می‌پردازد در حالی که در ایران در طی سی سال گذشته، فقط یک مرکز (کرج) وجود دارد.
    وی گفت: بسیاری از متخصصان کشاورزی هسته‌یی در آژانس انرژی اتمی از دو کشور هند و پاکستان هستند و در کنار آنها متخصصین کشورهای چین، آمریکا و اروپا هستند.
    این استاد دانشگاه با اشاره به این که سازمان انرژی اتمی سال گذشته سی ساله شد، به میانگین سنی محققین این مرکز اشاره کرد و گفت: سال گذشته اولین متخصصین بخش کشاورزی هسته‌یی سازمان انرژی اتمی بازنشسته شدند و به یکباره چندین نفر از متخصصانمان در این رشته را از دست دادیم، بنابراین میانگین سنی در بخش کشاورزی هسته‌یی در حال حاضر بسیار پایین آمده است.
    اردکانی افزود: در حال حاضر درصدد جذب نیروهای متخصص و جوان به خصوص با درجه‌ی دکترا هستیم، اما در مقطع لیسانس جذب نیرو نخواهیم داشت و در مقطع کارشناسی ارشد در رشته‌هایی خاص که مکمل تخصص‌های مورد استفاده در این مرکز باشد، نیروی انسانی پذیرفته می‌شود.
    وی گروه‌های تخصصی - تحقیقاتی فعال در این مرکز را ژنتیک و اصلاح نباتات، پرتودهی مواد غذایی و کنترل آفات، بهداشت دام و فرآورده‌های دامی و آب، خاک و حاصلخیری خاک، دانست و ابراز داشت: در این چهار رشته و رشته‌های جانبی که به نوعی مکمل نیازهای علمی ما باشند، جذب نیرو خواهیم داشت.
    رییس بخش کشاورزی هسته‌یی مرکز تحقیقات کشاورزی هسته‌یی کرج درباره میزان شناخت دانشجویان و افکار عمومی با رشته‌ی کشاورزی هسته‌یی و این مرکز تحقیقاتی، گفت: متاسفانه شناخت کافی نسبت به این رشته وجود ندارد و حتی بعضا برخی از متخصصین امر کشاورزی در کشور از وجود چنین مرکزی بی اطلاع و یا کم اطلاع‌اند.
    وی افزود: یکی از اهداف این مرکز شناساندن این مرکز تحقیقاتی به مراکز دانشگاهی است تا بتوانیم در زمینه‌ی فعالیت‌مان طرح‌های مشترک ارایه دهیم.
    اردکانی با اشاره به جلسه‌ای که سال گذشته با حضور معاونین پژوهشی کلیه مراکز تحقیقاتی وزارت جهاد کشاورزی و با همکاری مرکز تحقیقات کشاورزی هسته‌یی کرج تشکیل و به عقد تفاهم نامه همکاری مشترک منجر شد، افزود: در حال حاضر با همکاری یکی از دانشگاه‌های دولتی بنا داریم رشته‌ی کشاورزی هسته‌یی را در مقطع کارشناسی ارشد برای اولین بار در ایران تاسیس کنیم، رشته‌ای که شاید در دنیا هم وجود نداشته باشد.
    وی درباره‌ی آینده این رشته و میزان موفقیت آن در کشور گفت: یکی از شروطی که برای همکاری ما با آن دانشگاه پس از تصویب این رشته تحصیلی در وزارت علوم گذاشته شده است، این که نیروهایی که جذب این رشته می‌شوند، باید محدود باشند.
    اردکانی در خصوص آموزش نیروهای متخصص مرکز تحقیقات کشاورزی هسته‌یی گفت: از سوی آژانس انرژی اتمی هر ساله دوره‌هایی تعیین می‌شود که محققین و متخصصین این مرکز از آن استفاده می‌کنند.
    رییس بخش کشاورزی هسته‌یی مراکز تحقیقات کرج در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه زمینه‌ی اجرای تحقیقات این مرکز به لحاظ عملی وجود دارد، ابراز عقیده کرد: در درجه‌ی اول چه مراکز تحقیقاتی و چه دانشگاهی باید بپذیرند که فناوری هسته‌یی می‌تواند در کشاورزی تاثیرگذار باشد.
    وی با بیان این که بعضی از مراکز تحقیقاتی کشاورزی خود را از مرکز تحقیقات کشاورزی هسته‌یی کرج جدا می‌کنند، گفت: برای رفع مشکلات قبل و پس از تحقیقات باید سایر مراکزی که به نوعی با ما در ارتباط هستند بپذیرند روشها و پژوهش‌های ما در کشاورزی می‌تواند تاثیرگذار باشد
    این استاد دانشگاه افزود: معتقدم مرکز تحقیقاتی کرج یک تکمیل کننده تحقیقاتی است که می‌تواند با تکنولوژی که در اختیار دارد به کارهای کشاورزی موجود تنوع دهد.
    اردکانی با اشاره به موفقیت‌های به دست آورده در این زمینه گفت: در پرتودهی مواد غذایی مثل سیر، سیب زمینی و پیاز، میگو و غیره اقدامات موفقیت آمیزی صورت گرفته است.
    وی گفت: مهمترین دستاورد گروه ژنتیک و اصلاح نباتات این مرکز در سال گذشته دسترسی به دو رقم برنج موتانت از طریق پرتودهی بود.
    اردکانی افزود: برای اولین بار در ایران توانستیم به رقم اصلاح شده‌ای در رابطه با برنج دست پیدا کنیم و همچنین این رقم به تایید وزارت جهاد کشاورزی نیز رسید.
    وی گفت: این رقم عملکرد خوبی دارد و نسبت به بیماری و خوابیدگی ساقه‌ی برنج مقاوم است.
    رییس بخش کشاورزی هسته‌یی مرکز تحقیقات کشاورزی هسته‌یی کرج خاطرنشان کرد: جایگاه علوم و فنون هسته‌یی در جامعه و در آن چیزهایی که مورد نیاز مردم است، هنوز شکل نگرفته است.
    اردکانی وظیفه یک مرکز تحقیقاتی را انجام تحقیق و پژوهش و رسیدن به دستاوردی برای حل مشکلات و سپس انتقال آن به استفاده کنندگان که می‌تواند وزارت کشاورزی و یا یک زارع باشد، دانست و گفت: ما اصلاح کننده روشهای نادرست، بیماری‌ها و غیره در کشاورزی سنتی هستیم.
    این محقق با اشاره به این که بیش از 80 درصد تعداد طرح‌های تحقیقاتی که در مرکز کرج انجام می‌شود به صورت مشترک با مراکز تحقیقاتی وزارت کشاورزی، سازمان دامپزشکی، دامپروری و علوم دامی کشور، شیلات و مرکز تحقیقات مرکبات و خرماست، گفت: این مشترکات نشان دهنده‌ی علاقمندی دو طرف به همکاری است.
    وی در پاسخ به این سوال که آیا تعلیق غنی سازی اورانیوم در چند ماه گذشته لطمه‌ای به کارهای تحقیقاتی این مرکز وارد کرده است یا نه گفت: ما با غنی سازی اورانیوم هیچ ارتباطی نداریم، همان طور که کودی را پای گیاهی می‌ریزیم و سپس تغییرات آن را بررسی می‌کنیم، ایزوتوپ و رادیوایزوتوپ‌ها را هم پای گیاه ریخته و بررسی می‌کنیم، لذا به اورانیوم، غنی سازی، تعلیق و غیره هیچ وابستگی خاصی نداریم.
    وی گفت: به کارگیری مواد هسته‌یی در تحقیقات کشاورزی امکان ردیابی دقیقتر رشد و نمو( یا تغذیه و فیزیولوژی گیاهان ) را به ما می‌دهد.
    این استاد دانشگاه با اشاره به اقدامات موفقیت آمیز کشورهای پاکستان، هند و چین در این خصوص گفت: پاکستان و هند بر روی پنبه کار کردند و رقمی را به نام (نیاب 78) تولید کردند که در حال حاضر پاکستان در این زمینه به مرز صادرات رسیده است. همچنین برنج رقم (زفو) بیش از یک میلیون هکتار از زمین‌های زیرکشت برنج در چین را به خود اختصاص داده است.
    اردکانی با اشاره به دستاوردهای ایران گفت: سال گذشته ایران توانست به دو رقم برنج به نام‌های «پویا و تابش» برای اولین بار در کشور که از روش موتانت (جهش یافته) به دست آمده‌اند، دست پیدا کند، این ارقام از گروه طارم و موسی طارم و در گروه برنج صدری هستند که در مقایسه با نمونه‌های شاهد (قبلی) دیگر مشکل بلندی قامت ساقه و عدم مقاومت در برابر آفات را ندارند.
    وی مهمترین ویژگی تکنیک موتاسیون در اصلاح نباتات را ایجاد تنوع ژنتیکی دانست و افزود: تکنیک‌های کلاسیک و سنتی نمی‌توانند این سطح از تنوع را که از طریق پرتودهی بر روی بذرها صورت می‌گیرد ایجاد کنند.
    وی در ادامه به تحقیقات صورت گرفته در زمینه‌ی کلزا (دانه‌ی روغنی) اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بیش از 90 درصد روغن کشور از اروپا تامین می‌شود. کلزا بومی ایران نیست و از اروپا به کشورمان آورده شده است، این گیاه به دلیل شرایط جوی اروپا که اصولا مرطوب است از غلاف محکم و مطلویی برخوردار است که هنگام برداشت با کمباین دانه‌ها از غلاف بیرون نمی‌ریزند، اما در ایران به دلیل شرایط کویری برداشت این گیاه با مشکل مواجه است، لذا تحقیقات این مرکز در این زمینه برای اصلاح این مشکل با توجه به ویژگی‌های بومی منطقه‌ی خودمان است.
    اردکانی گفت: «کلزا»، می‌تواند مشکل روغن را تا حدودی در کشورمان حل کند.
    وی اظهار امیدواری کرد: ظرف سه چهار سال آینده تحقیقات در این زمینه به پایان رسد.
    اردکانی درباره‌ی پروژه‌های مورد توجه آژانس بین المللی انرژی اتمی در زمینه‌ی کشاورزی هسته‌یی، گفت: بهبود خصوصیات نان و غنی سازی آرد گندم از جمله تحقیقاتی است که از الویت‌های آژانس است.
    وی در‌خصوص طرح غنی سازی آرد گندم، گفت: در حال حاضر آرد گندم ما از نظر غذایی و میکروالمنت‌ها فوق العاده فقیر است، یعنی بسیاری از مردم به لحاظ عناصر میکروب، بدنشان کمبودهایی را احساس می‌کند و در یک معنا، همه‌ی ایرانی‌ها به سو تغذیه دچار هستند.
    این استاد دانشگاه با اشاره به کنگره‌ی جهانی گندم که سال آینده در آرژانتین برگزار می‌شود، یکی از اهداف این کنگره را مساله‌ی غنی سازی
    آرد گندم از عناصر میکروالمنت‌ها دانست و افزود: باید عناصری مثل آهن، سولفات ‌روی و غیره را در آرد گندم وجود داشته باشد.
    اردکانی با اشاره به برنامه‌های آینده‌ی این مرکز تحقیقاتی، گفت: گسترش، توسعه و تنوع فعالیت‌های کشاورزی در راس برنامه‌های کاری این مرکز است.
    به گزارش ایسنا، آن چه امروز پاشنه‌ی آشیل فعالیت هسته‌یی ایران در حال و آینده است، شاید چگونگی عملکرد گذشته‌ی آن باشد، امروز این سوالات مطرح است که تا چه اندازه پتانسیل‌ها و توانایی‌های علمی و تحقیقاتی محققان و پژوهشگران این عرصه به مرحله‌ی عمل و اجرا درآمده است تا این خود عاملی در پشت گرمی آنان باشد و آیا امروز مردم از محصولات کشاورزی که از دستاوردهای فناوری

    هسته‌یی به دست آمده است، استفاده می‌کنند و یا حداقل از آن مطلع هستند.

     

     

     

     

     

    علم هسته‌ای راهی برای بهبود تغذیه

    تغدیه‌ی مناسب برای سلامت و بهبود کیفیت زندگی امری ضروری است و در این راستا دانش هسته‌یی می‌تواند راهنمایی برای توسعه یک خط مشی قوی تغذیه‌یی باشد.

    در واقع بسیاری از فعالیت‌های آژانس در جهت تامین نیازهای اساسی بشر با به کارگیری علوم هسته‌یی برای افزایش تولیدات غذایی، بهبود مراقبت‌های بهداشتی، بهبود مدیریت ذخایر آب و ارزیابی منابع آلودگی محیط زیست است.

    بررسی‌ها نشان می‌دهد که پیشرفت‌ جهانی در جهت کاهش سوء تغذیه در چرخه‌ی زندگی انسان کند و ناهمگون بوده است. در گزارش سال 2000 وضعیت تغذیه جهانی، یک هیات فرعی سازمان ملل در امر تغذیه تخمین زده است که 182 میلیون کودک زیر پنج سال در کشورهای در حال توسعه برای مدتی طولانی زیر خط بهره‌مندی از یک تغذیه سالم هستند و 150 میلیون تن نیز زیر وزن طبیعی هستند. هم‌چنین این محاسبات نشان می‌دهد که 30 میلیون نوزاد هر ساله به دلیل فقر غذایی مادران‌شان در طول دوران بارداری، رشد ناقص دارند.

    از این رو تعهدات جدید بین‌المللی در سرتاسر جهان برای توجه به این وضعیت در نظر گرفته شده و آژانس‌ بین‌المللی انرژی اتمی شریک مهمی در این تلاش‌ها محسوب می‌شود.

    دانش هسته‌یی ابزار ارزشمندی را برای ارزیابی فاکتورهایی که تغذیه را تحت تاثیر قرار می‌دهند، ارایه می‌کند. این فاکتورها عبارتند از: ریزمغذی‌ها، ترکیبات بدن و مصرف شیر مادر.

    این آژانس از طریق برنامه‌اش در حوزه‌ی تغذیه به کشورها در زمینه‌ی کاربرد این ابزار برای حل مشکلات تغذیه‌شان کمک می‌کند و از تحقیق‌های مهم در خصوص تعامل میان تغذیه، آلودگی محیط زیست و عفونت با اهداف نهایی بهبود تغذیه انسانی، حمایت می‌کند.

     بهبود تغذیه از طریق علوم هسته‌ای

    تحقیقات نشان می‌دهد که هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی سوءتغذیه سرسام‌آور هستند و تلاش‌های گسترده‌ی بین‌المللی برای پاسخگویی به مشکلات مربوطه صورت می‌گیرد.

    علوم هسته‌ای که اکثریت آن‌ها به اموری چون پرتوهای ایکس، پرتودرمانی یا نیروگاه‌های هسته‌ای مربوط می‌شوند، امروزه در سراسر جهان برای شناختن مشکلات تغذیه‌یی و نیز ارزیابی تاثیر مداخلات این علوم در این زمینه از سوی کشورهای مختلف به کار گرفته می‌شود.

    آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سرپرستی این مسیر را برعهده دارد و به کشورهای در حال توسعه برای اهداف زیر کمک می‌رساند و از آن‌ها حمایت می‌کند که این اهداف عبارتند از:

    1- تحقیق و تایید طبیعت مشکلات تغذیه ای.

    2- ارزیابی تاثیر و کاهش هزینه‌های برنامه‌های تغذیه‌ای.

    3- تشخیص شرایط محیط زیستی و ارزیابی نتایج آن بر روی سلامت انسان و وضعیت تغذیه‌ای.

    هدف این برنامه‌ها ایجاد ظرفیت مورد نیاز در کشورهای در حال توسعه برای استفاده از تکنیک‌های هسته‌یی و به منظور پاسخگویی به مشکلات تغذیه‌ای است.

    آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این ظرفیت سازی را از طریق آموزش و تعلیم دانشمندان با برگزاری کارگاه‌ها و ارایه‌ی بورسیه‌ها انجام می‌دهد، از ماموریت‌های علمی و کارشناسی حمایت می‌کند و تجهیزات مورد نیاز را از طریق پروژه‌های تحقیقاتی هماهنگ شده و همکاری‌های فنی فراهم می‌کند. این آژانس همچنین برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی را در سطح دکترا در حوزه تغذیه ارتقا می‌دهد.

    کمبود ریزمغذی‌ها: یک چالش جهانی برای سلامت

    ریزمغذی‌ها نقش اساسی در فرایندهای متابولیسمی بدن انسان ایفا می‌کنند، اما فقط در مقادیر اندک مورد نیاز هستند. از آنجا که نقش این مواد مغذی بسیار ضروری است در صورتی که حتی به همان میزان اندک نیز در غذا و رژیم غذایی به اندازه کافی وجود نداشته باشند، مشکلات مهمی برای سلامت افراد ایجاد می‌شود.

    سازمان جهانی بهداشت در گزارش خود در سال 2002 تخمین زده است که تقریبا 168 میلیون کودک زیر پنج سال زیر وزن طبیعی هستند و این بدان معنی است که برای رفع احتیاجات بدن‌شان به اندازه‌ی کافی مواد مغذی دریافت نمی‌کنند. کمبود ترکیبی از ریزمغذی‌ها از جمله آهن، روی و ویتامین A زندگی و سلامت میلیون‌ها انسان را در جهان در حال توسعه تهدید می‌کند.

    فقر آهن

    فقر آهن مهم‌ترین کمبود تغذیه‌یی رایج در سراسر جهان است. این کمبود یک مشکل اصلی در بهداشت عمومی است که نتایج وخیمی را به ویژه بر روی زنانی که در سن بارداری هستند و نیز برای کودکان به دنبال دارد. وقتی آهن کافی در بدن وجود نداشته باشد، تعداد کمتری گلبول‌های قرمز در خون فرد تولید می‌شود. این امر ظرفیت خون را در جابه‌جایی اکسیژن کاهش می‌دهد. در نتیجه علایم این کمبود از خستگی و ناتوانی در تمرکز گرفته تا رشد ناقص فیزیکی و ادراکی در کودکان پدیدار می‌شوند.

    کم خونی و فقر آهن همچنین ممکن است موجب بروز مشکلاتی در طول بارداری به ویژه در کشورهای در حال توسعه شود که این امر می‌تواند خطر وضع حمل‌های زودهنگام و نیز خطر بروز مشکلات و یا حتی مرگ مادر یا مرگ نوزاد را افزایش دهد. شایع‌ترین علت بروز کم خونی فقر آهن به ویژه در میان نوزادان و کودکان کمبود یا فقدان ذخایر مطلوب آهن در تغذیه است. انگل‌ها، عفونت‌ها، بیماری‌های معده و دستگاه گوارش و از دست رفتن خون در دوران قاعدگی نیز این کم خونی را تشدید می‌کند.

    فقر روی

    روی یک ماده مغذی مهم ست. این عنصر ماده‌ی اصلی بسیاری از آنزیم‌ها (یک مولکول پروتئینی که واکنش‌های شیمیایی را در بدن کاتالیز می‌کند) است و نقش مهمی در سنتز پروتئین و تقسیم سلولی ایفا می‌کند. پیامدهای سلامتی فقر روی در بدن شامل عملکرد ضعیف سیستم ایمنی بدن، کندی رشد و به تاخیر افتادن بلوغ جنسی در کودکان است. فقر روی در اثر مصرف کم این ماده و یا پایین آمدن قدرت جذب آن در بدن از منابع طبیعی موجود بروز می‌کند. رژیم‌های غذایی که حاوی مقادیر اندکی گوشت قرمز و گوشت ماهی هستند، اغلب مشکل فقر روی را افزایش می‌دهند و به این خاطر که این عنصر در غلات به ندرت یافت می‌شود.

    کمبود "ویتامین آ"

    "ویتامین آ" یکی دیگر از مواد مغذی در رژیم غذایی انسان است که در عملکرد قرنیه، رشد استخوان‌ها و واکنش‌های ایمنی بدن نقش دارد. کمبود این ویتامین نه تنها موجب نابینایی قابل پیشگیری می‌شود، بلکه کارایی سیستم ایمنی بدن را نیز کاهش می‌دهد که پیامد آن افزایش خطر بروز بیماری‌های شدید عفونی و کم خونی است.

    این کمبود همچنین خطر مرگ مادر یا جنین را در هنگام بارداری و یا مرگ نوزاد پس از تولد را افزایش می‌دهد. کمبود "ویتامین آ" زمانی بروز می‌کند که مصرف آن یا جذب آن در بدن کاهش می‌یابد. "ویتامین آ" همچنین از بتاکاروتن که یک ماده اولیه موجود در میوه‌ها و سبزیجات است، به دست می‌آید، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بتاکاروتن به میزان کافی که پیش از این تصور می‌شد، در مواد غذایی طبیعی یافت نمی‌شود و این بدان معنی است که برای جذب مقدار مناسب این ویتامین در بدن، باید این مواد به اندازه‌ی بیشتری مصرف شوند.

    آمارها نشان می‌هد که در حدود 250 میلیون کودک پیش دبستانی در کشورهای در حال توسعه دچار کمبود "ویتامین آ" هستند، اگر چه فقدان شدید آن که منجر به کوری می‌شود، طبق شواهد پزشکی کاهش یافته است.

    مصرف انرژی: ایجاد تعادل تغذیه‌ای

    بدن ما از انرژی (کالری) موجود در غذا برای به حرکت انداختن ماهیچه‌ها و فرایندهای متابولیکی استفاده می‌کند. کاهش بیش از حد کالری نیروی مورد نیاز بدن را برای انجام فعالیت‌های روزانه تحلیل می‌برد و با گذشت زمان تهدیدات جدی برای سلامت انسان به همراه دارد. از طرفی مصرف زیاد از حد کالری می‌تواند منجر به افزایش وزن شده و مشکلاتی برای سلامت افراد و از جمله ابتلا به بیماری‌های دیابتی و قلبی را در پی داشته باشد.

    به گزارش ایسنا در این مجله‌ی تخصصی آمده است: ‌آمارها نشان می‌دهد که نرخ اضافه وزن وچاقی ظرف یک قرن گذشته به سرعت افزایش یافته و همچنان ادامه دارد. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، بیش از یک میلیارد فرد بزرگسال در سراسر جهان هم اکنون دچار اضافه وزن هستند و حداقل 30 میلیون تن نیز به لحاظ کلینیکی چاق هستند.

    از تکنیک‌های هسته‌یی و ایزوتوپیک می‌توان برای مطالعه پارامترهای مهم در شرایط تغذیه‌یی انسان مانند مصرف کلی انرژی، چگالی لاغری بدن و مصرف شیر مادر استفاده کرد. نتایج این مطالعات می‌تواند به متخصصان راهنمای تغذیه در تهیه برنامه‌های تغذیه‌یی طبق دستورات برای ارایه کالری‌ها و مواد مغذی در یک رژیم غذایی متعادل و سالم برای پاسخگویی به نیازهای ویژه کمک کند.

    پوکی استخوان: چالشی برای سلامت جامعه‌ای مسن

    امروزه در حدود 200 میلیون مرد و زن به عارضه پوکی استخوان مبتلا هستند (کاهش تدریجی در تراکم و نیروی بافت‌ها استخوانی با بالا رفتن سن) پوکی استخوان آسیب‌پذیری استخوان‌ها و احتمال شکستگی‌های استخوانی را افزایش می‌دهد و یکی از مشکلات شایع در سنین کهنسالی است.

    شکستگی‌های استخوانی نگرانی جدی برای سلامت محسوب می‌شود چرا که نه تنها بر تحرک، بلکه بر کیفیت زندگی افراد در سنین بالا تاثیر نامطلوب می‌گذارد. اگر چه تراکم معدنی استخوان‌ها به چندین فاکتور بستگی دارد، تغذیه نامناسب نقش کلیدی در پیشرفت عارضه پوکی استخوان ایفا می‌کند.

    کلسیم، ویتامین D و C و سایر مواد معدنی مانند فسفر، منیزیم، مس، منگنز، فلوراید و روی برای رشد سالم استخوان‌ها در طول زندگی ضروری هستند و می‌توانند به جلوگیری از بروز پوکی استخوان کمک کنند، در حالی که افزایش تغذیه سالم و بهره‌مندی از یک زندگی فعال و پر تحرک خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش خواهد داد، اطلاع رسانی نیز در زمینه کمک به تشخیص این عارضه و شناسایی خطر شکستگی‌ها نیز مورد نیاز هستند.

    داشتن تغذیه مناسب برای بهره‌مندی از یک سلامت مطلوب و یک آینده پایدار امری حیاتی است برای دستیابی به این هدف تعیین شده از سوی اجلاس جهانی غذا با مضمون به نیمه رساندن نرخ گرسنگی و سوء تغذیه تا سال 2015، اجرای برنامه‌هایی موثر و یک تعهد پایدار و تغییرناپذیر از سوی دولت‌ها، سازمان‌های غیر دولتی و بین‌المللی و نیز بخش خصوصی مورد نیاز خواهد بود. در همین راستا دانش هسته‌یی از سوی تعداد زیادی از کشورها به منظور ارزیابی تاثیر میانجی‌گری‌ها در زمینه تغذیه مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند راهنمایی برای توسعه یک خط مشی قوی تغذیه‌یی باشد. از این رو سازمان بین‌الملی انرژی اتمی به حمایت‌های خود از کاربردهای نوآاورانه در زمینه تکنیک‌های هسته‌یی در حوزه‌هایی که موفقیت این کاربردها اثبات شده، ادامه می‌دهد. 

     

     

     

     

     

    ایران و نیاز به برق هسته ای

    ایران و نیاز به برق هسته ای

    رشد اقتصاد جهانی٬مهمترین محرک برای رشد تقاضای انرژی در جهان بوده است و از آنجا که کشورها برای رشد اقتصادی خود نیازمند انرژی هستند٬همواره مقادیر بیشتری از آن را مطالبه می کند. در این میان اگر چه نفت در سال های گذشته به عنوان یکی از مهمترین منابع انرژی در جهان مطرح بوده است٬اما محدودیت در منابع و فنا پذیری آن طی سال های آینده٬دولت ها را به سوی استفاده از انرژی های نو رهنمون کرده است.

    انرژی هسته ای در شمار یکی از این انرژیهای نو محسوب می شود و ایران بنابردلایل بسیار٬وارد کارزار تأمین انرژی شده است تا سهم مناسبی از منافع حاصل از انواع فعالیت های هسته ای را به دست آورد٬اما در این فرآیند پر فراز و نشیب٬بر اثر جوسازی ایالات متحده در سطح جهان بر ضد ایران و طولانی شدن روند آن دستیابی کشورمان به فناوری هسته ای دغدغه امنیتی را برای کشورهای دیگر فراهم کرده است.به طوری که فضای حاکم بر این فرایندکاملاً سیاسی شده و از برخی نیازهای اساسی به آن غفلت شده است.صاحب نظران اقتصادی بر این باورند که این چنین محدودیت هایی نباید باعث شود تا ایران از دستیابی به فناوری های جدید دنیای امروز غافل بماند.مصرف برق کشور در دو سال گذشته به طور متوسط بیش از 7%در سال رشد کرده است. با توجه به برنامه های توسعه کشور٬کلیه پیش بینی ها حکایت از آن دارد که این روند فزاینده همچنان ادامه خواهد داشت.از سوی دیگر٬به دلیل وضعیت اقلیمی کشور و محدودیت های ظرفیت های برق-آبی٬با وجود توسعه گسترده این منابع٬سهم تولید برق از سدها و منابع آبی کشور ظرف 40 سال گذشته از بیش از 25%به کمتر از 4% کاهش یافته و تولید برق کشور بیش از پیش به نیروگاه های بخاری و گازی و یا سیکل ترکیبی وابسته شده است. این مساًله نیز بسیار با اهمیت است که به دلیل محدودیت منابع غنی ذغال سنگ در کشورمان٬ذغال سنگ نیز سهمی در تولید برق ندارند و در آینده نیز نمی تواند سهم قابل توجهی در این زمینه داشته باشد٬از این رو تولید انرژی برق در نیروگاه های کشوردر قیاس با متوسط جهانی نیز بیش از حد به سوختهای هیدرو کربوری وابسته است.همچنین باید توجه داشت فرایند تبدیل انرژی اولیه هیدروکربوری به برق٬ راندمان نسبتاً پایین و اثار منفی زیست محیطی دارد٬بنابراین برای تأمین نیاز آینده کشور به نیروی برق٬روی آوردن به تولید برق هسته ای اجتناب ناپذیربه نظر می رسد و به همین دلیل حتی در دوران رژیم گذشته٬تولید برق هسته ای در برنامه های بلند مدت تأمین برق٬انرژی مورد نیاز کشور لحاظ شده است و متوقف کردن برنامه های یاد شده به معنای آسیب به فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشور خواهد بود.

    انرژی های فنا پذیر و آلوده ساز

    اگر جامعه جهانی و بویژه دولت صنعتی غرب در ادعاهای خود در مباحث مربوط به جهانی شدن و الزام های آن صداقت دارند٬باید این صداقت را در همه امور نشان دهد. در زمینه منابع انرژی فسیلی٬با توجه به دو ویژگی مهم این منابع٬ نگرش و برنامهریزی یکپارچه اهمیت فراوانی دارد.این دو ویژگی عبارتند از:فنا ناپذیر بودن و آلوده ساز بودن این منابع اگر نگاه واقعاً جهانی باشد٬منابع محدود فسیلی متعلق به کل جامعه بشری است و پیامدهای زیست محیطی ناشی از مصرف بی رویۀ آن نیز گریبان کل جامعه بشری را می گیرد. بنابراین یک برنامه ریزی منطقی با نگرش های محدود ملی لازم است که در  انتخاب ترکیب بهینه به استفاده از حامل های مختلف انرژی و منابع کل جامعۀ بشری توجه شود.در این چارچوب آیا منطقی خواهدبود که مثلاً در یک کشور٬بعضی از حامل های انرژی به صورت غیر اقتصادی استفاده شوند و این کشور به هر دلیل یا بهانه ای ٬ از بهینه کردن ترکیب انرژی خود بازداشته شود و یا در جایی که بهینه ملی یا بهینۀ جهانی در تعارض قرار می گیرند٬در فرایند جهانی شدن کدام را باید انتخاب کرد؟کشورهای صنعتی بعد از دهۀ70 تمام تلاش خود را برای به حداقل رساندن سهم نفت و گاز در سبد انرژی مصرفی خود داشته اند٬اما سهم این منابع هرگز به صفر نرسیده است و نخواهد رسید و بنابراین باید از منابع هیدرو کربوری در سطح جامعۀ بین المللی به صورت بهینه استفاده کرد.استفادۀ غیر بهینه یک کشور موجب محرومیت کل جامعه بشری خواهد شد٬بنابراین منطق جهانی ایجاب می کند که جامعه بشری در مقابل وادار کردن یک کشور به استفادۀ غیر بهینه از منابع انرژی خود موضع گیری کند.

    با توجه به آنچه گفته شد٬نیاز ایران به برق هسته ای آشکارتر می شود و برای دستیابی ایران به این فناوری باید به هر گونه همکاری ایران با اتحادیه اروپایی در زمینۀ انرژی اتمی در چارچوب همکاری گسترده در زمینۀ کل مقوله انرژی ٬ توجه شود .

    دامنۀ کاربرد فناوری هسته ای

    یکی از حوزه های کاربرد انرژی هسته ای صنایع غذایی است. پرتو دهی مواد غذایی فرایندی است که طی آن اشعه یونیزان برای تازه نگهداشتن غذا و کشتن میکروب ها مورد استفاده قرار می گیرد. برخی پرتو دهی مواد غذایی را تحت عنوان روش پاستوریزاسیون سرد نامیده اند.زیرا در این روش به جای انرژی گرمایی٬انرژی اشعه برای از بین بردن میکروارگانیزم های بیماری زا به کار می رود. لیستر٬پاستور و دیگران ارتباط بین فساد مواد غذایی را با وسایل و ظروف آلوده که به شیوع بیماری منجر می شود٬مطرح کردند.پس از آن نه تنها تهیۀ غذا در زمان و مکان مورد نیاز بلکه جلوگیری از صدمه زدن به انسان نیز از اهداف مورد نظر بود. به کار گیری فرایند قرار دادن مواد غذایی در معرض انرژی اشعه تازگی ندارد. برای مثال قرن ها از انرژی خورشید برای حفظ گوشت٬میوه و سبزی و ماهی استفاده شده است. اخیراً تشعشع مایکروویو و مادون قرمز برای گرم کردن غذا به کار می روند. فناوری پرتودهی تاریخچۀ طولانی در مورد محصولات غیر غذایی دارد. این فناوری چند دهه برای اتصال متقاطع پلیمرهای مورد استفاده در لاستیک های اتومبیل ها٬عایق دار کردن سیم ها٬جوهرهای چاپ و محافظ های بسته بندی موادغذایی بکار رفته است؛همچنین به منظور استریل کردن حدوداً 50%همه مواد عرضه شده در وسایل پزشکی مانند بانداژها٬نخ بخیه و پارچه های جراحی استفاده می شود و در حال حاضر محصولات مورد مصرفی همچون مواد آرایشی٬پستانک بچه٬حلقه های لاستیکی مخصوص گاز گرفتن کودک و ... همگی با پرتو دهی استریل می شوند. از دیگر حوزه های کاربرد انرژی هسته ای٬صنعت است. رادیو ایزوتوپ ها٬ مواد رادیو اکتیوی که طبیعی اند یا بطور مصنوعی ساخته می شوند٬کاربرد وسیعی در ابزار٬اندازه گیری ها و دستگاه های تصویر برداری دارند. محور همه این کاربرد ها رادیو ایزوتوپ است. گر چه اشعه دیده نمی شود٬اما براحتی می تواند با ابزار نوری صحیح تشخیص داده شود. علوم فضایی نیز از این تکنولوژی بی بهره نمانده است فناوری فوق نقش بسیار مهمی در اکتشافات فضایی دارد. با مطالعه علوم هستهای و بکارگیری این دانش می توانیم ماهوار ها٬ایستگاه فضایی بین المللی و مسافران فضا را تقویت و حفاظت کنیم.از مهمترین کاربردهای انرژی هسته ای٬بکارگیری آن در علم پزشکی است. پزشکی هسته ای و رادیولوژی همگی تکنیک های پزشکی هستند که مستلزم استفاده از پرتودهی یا رادیواکتیویته برای تشخیص٬درمان و جلوگیری از بیماری اند. در حالیکه رادیولوژی تقریباً نزدیک به یک قرض است مورد استفاده قرار گرفته٬پزشکی هسته ای حدوداً 50 سال پیش آغاز شد؛وبالاخره یکی از حوزه های مهم استفاده از انرژی هسته ای تولید الکتریسیته است. انرژی از منابع طبیعی از جمله ذغال٬گاز٬نفت٬آب٬باد٬خورشید و در نهایت از منابع هسته ای ایجاد می شود. بخشی از این انرژی برای تولید برق استفاده می شود (دیگر بخش ها برای مثال شامل حمل ونقل می باشد) کارخانجات تولید برق گرما یا حرکت این منابع طبیعی را برای تولید برق بکار می برند٬ اما یکی از پاکیزه ترین روش ها از لحاظ محیطی برای تولید برق٬استفاده از انرژی هسته ای است؛ با این وصف جایگاه انرژی اتمی با جنبه های وسیع و سودمند کاربردی مشخص بوده و اهمیتی که در بهبود کیفیت زندگی بشر دارد و نقش آن در پیشرفت علمی٬صنعتی و اقتصادی جوامع روشن است.

    استفاده از برق هسته‌ای آذر ماه ۸۶

    رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان پس از سفری دو روزه به مسکو و امضای توافقنامه نهایی راه‌اندازی نیروگاه بوشهر با اشاره به مذاکرات امروز (چهارشنبه) لاریجانی و سولانا‌ گفت: امیدوارم مذاکراتی مناسب و رو به پیشرفت داشته باشیم.

    به گزارش ایسنا، رضا آقازاده، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان شب گذشته پس از ورود به تهران در جمع خبرنگاران در خصوص سفرش به مسکو اظهار داشت: این سفر به منظور تنظیم توافقنامه‌ای برای راه‌اندازی نیروگاه بوشهر انجام شد.

    وی با بیان اینکه پس از مذاکرات دو روزه با رئیس آژانس انرژی اتمی روسیه، توافقنامه نهایی راه‌اندازی نیروگاه بوشهر برای شهریور ماه سال آینده به امضا رسید، ‌افزود: همچنین تعیین شد سوخت نیروگاه اتمی بوشهر اواخر اسفندماه سال‌جاری به نیروگاه ارسال شود، بنابراین حدود آذر‌ماه سال 86 یعنی سه ماه بعد از راه‌اندازی نیروگاه، برق هسته‌ای به شبکه سراسری وارد می‌شود. همچنین قرار شد جلساتی به صورت ماهانه بین معاونان سازمان انرژی اتمی دو کشور برای بررسی پیشرفت کار انجام شود.

    آقازاده گفت: در مذاکرات توافق شد برای امکان کاهش زمان راه‌اندازی نیروگاه در آبان‌ماه یا آذرماه آتی آقای کرینکو به ایران بیایند و این مساله را مورد بررسی قرار دهیم.
    رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان خاطرنشان کرد: با توجه به پیشرفت نیروگاه اتمی بوشهر که بیش از 90 درصد آن آماده شده است، امکان راه‌اندازی نیروگاه در شهریور ماه سال آینده وجود دارد.

    وی درباره برخی همکاری‌های ایران جهت تسریع روند راه‌اندازی نیروگاه اظهار داشت: نیروگاه تنها در بخش شیرآلات و کابل کمبودهایی را دارد، همچنین در مورد فلنج‌ها که در ایران قابل ساخت نیست، در حال حاضر در مسکو در حال ساخت است که طبق گزارش‌های کارشناسان ما روند تولید آن مناسب است.
    رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در ادامه به ملاقاتش با ایگور ایوانف، رئیس شورای امنیت ملی روسیه اشاره کرد و افزود: در این مذاکرات تاکید شد که مساله راه‌اندازی نیروگاه اتمی بوشهر ارتباطی به مذاکرات ایران با غرب ندارد. همچنین آقای ایوانف تاکید داشتند که اراده سیاسی روسیه برای تحقق توافقات نهایی انجام شده است.

    آقازاده گفت: ایوانف تاکید کرده است که موانع بر سر راه‌اندازی نیروگاه بوشهر دلایل سیاسی نبوده است، بلکه به خاطر برخی مشکلات پیمان‌کار بوشهر بوده است.
    وی درباره مذاکرات آتی دکتر لاریجانی با خاویر سولانا گفت: در مذاکرات با آقای ایوانف مروری نسبت به مذاکرات آینده ایران با نماینده کشورهای 1+5 داشتیم.

    آقازاده با بیان اینکه مذاکرات لاریجانی و سولانا روز چهارشنبه انجام خواهد شد، خاطرنشان کرد: مساله هسته‌ای ایران در شرایط حساسی قرار دارد و امیدوارم مذاکرات در مسیر مناسب خود پیش رود.
    رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان ادامه داد: در مذاکرات روز سه‌شنبه با ایوانف طرفین توصیه‌ها و ملاحظاتی داشتند، همچنین رئیس شورای امنیت ملی روسیه تاکید داشت که در کنار و همکار ایران خواهد ماند.


    برق هسته‌ای

    مقدمه

    از مهمترین منابع استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی ، ساخت راکتورهای هسته‌ای جهت تولید برق می‌باشد. راکتور هسته‌ای وسیله‌ای است که در آن فرآیند شکافت هسته‌ای بصورت کنترل شده انجام می‌گیرد. در طی این فرآیند انرژی زیاد آزاد می‌گردد به نحوی که مثلا در اثر شکافت نیم کیلوگرم اورانیوم انرژی معادل بیش از 1500 تن زغال سنگ بدست می‌آید. هم اکنون در سراسر جهان ، راکتورهای متعددی در حال کار وجود دارند که بسیاری از آنها برای تولید قدرت و به منظور تبدیل آن به انرژی الکتریکی ، پاره‌ای برای راندن کشتیها و زیردریائیها ، برخی برای تولید رادیو ایزوتوپوپها و تحقیقات علمی و گونه‌هایی نیز برای مقاصد آزمایشی و آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در راکتورهای هسته‌ای که برای نیروگاههای اتمی طراحی شده‌اند (راکتورهای قدرت) ، اتمهای اورانیوم و پلوتونیم توسط نوترونها شکافته می‌شوند و انرژی آزاد شده گرمای لازم را برای تولید بخار ایجاد کرده و بخار حاصله برای چرخاندن توربینهای مولد برق بکار گرفته می‌شوند.


    انواع راکتور اتمی

    راکتورهای اتمی را معمولا برحسب خنک کننده ، کند کننده ، نوع و درجه غنای سوخت در آن طبقه بندی می‌کنند. معروفترین راکتورهای اتمی ، راکتورهایی هستند که از آب سبک به عنوان خنک کننده و کند کننده و اورانیوم غنی شده (2 تا 4 درصد 235U) به عنوان سوخت استفاده می‌کنند. این راکتورها عموما تحت عنوان راکتورهای آب سبک (LWR) شناخته می‌شوند. راکتورهای PWR ، BWR و WWER از این دسته‌اند. نوع دیگر ، راکتورهایی هستند که از گاز به عنوان خنک کننده ، گرافیت به عنوان کند کننده و اورانیوم طبیعی یا کم غنی شده به عنوان سوخت استفاده می‌کنند. این راکتورها به گاز - گرافیت معروفند. راکتورهای GCR ، AGR و HTGR از این نوع می‌باشند.

    راکتور PHWR راکتوری است که از آب سنگین به عنوان کند کننده و خنک کننده و از اورانیوم طبیعی به عنوان سوخت استفاده می‌کند. نوع کانادایی این راکتور به CANDU موسوم بوده و از کارایی خوبی برخوردار می‌باشد. مابقی راکتورها مثل FBR (راکتوری که از مخلوط اورانیوم و پلوتونیوم به عنوان سوخت و سدیم مایع به عنوان خنک کننده استفاده کرده و فاقد کند کننده می‌باشد) LWGR (راکتوری که از آب سبک به عنوان خنک کننده و از گرافیت به عنوان کند کننده استفاده می‌کند) از فراوانی کمتری برخوردار می‌باشند. در حال حاضر ، راکتورهای PWR و پس از آن به ترتیب PHWR ، WWER ، BWR فراوانترین راکتورهای قدرت در حال کار جهان می‌باشند.

    تاریخچه

    به لحاظ تاریخی اولین راکتور اتمی در آمریکا بوسیله شرکت "وستینگهاوس" و به منظور استفاده در زیر دریائیها ساخته شد. ساخت این راکتور پایه اصلی و استخوان بندی تکنولوژی فعلی نیروگاههای اتمی PWR را تشکیل داد. سپس شرکت جنرال الکتریک موفق به ساخت راکتورهایی از نوع BWR گردید. اما اولین راکتوری که اختصاصا جهت تولید برق طراحی شده ، توسط شوروی و در ژوئن 1954در "آبنینسک" نزدیک مسکو احداث گردید که بیشتر جنبه نمایشی داشت. تولید الکتریسیته از راکتورهای اتمی در مقیاس صنعتی در سال 1956 در انگلستان آغاز گردید.تا سال 1965 روند ساخت نیروگاههای اتمی از رشد محدودی برخوردار بود، اما طی دو دهه 1966 تا 1985 جهش زیادی در ساخت نیروگاههای اتمی بوجود آمده است. این جهش طی سالهای 1972 تا 1976 که بطور متوسط هر سال 30 نیروگاه شروع به ساخت می‌کردند بسیار زیاد و قابل توجه است. یک دلیل آن شوک نفتی اوایل دهه 1970 می‌باشد که کشورهای مختلف را بر آن داشت تا جهت تأمین انرژی مورد نیاز خود بطور زاید الوصفی به انرژی هسته‌ای روی آورند. پس از دوره جهش فوق یعنی از سال 1986 تا کنون روند ساخت نیروگاهها به شدت کاهش یافته ، بطوریکه بطور متوسط سالیانه 4 راکتور اتمی شروع به ساخت می‌شوند.


    سهم برق هسته‌ای در تولید برق کشورها

    کشورهای مختلف در تولید برق هسته‌ای روند گوناگونی داشته‌اند. به عنوان مثال کشور انگلستان که تا سال 1965 پیشرو در ساخت نیروگاه اتمی بود، پس از آن تاریخ ، ساخت نیروگاه اتمی در این کشور کاهش یافت، اما برعکس در آمریکا به اوج خود رسید. کشور آمریکا که تا اواخر دهه 1960 تنها 17 نیروگاه اتمی داشت، در طول دهه های 1970و 1980 بیش از 90 نیروگاه اتمی دیگر ساخت. این مسئله نشان دهنده افزایش شدید تقاضای انرژی در آمریکاست. هزینه تولید برق هسته‌ای در مقایسه با تولید برق از منابع دیگر انرژی در آمریکا کاملا قابل رقابت می‌باشد.هم اکنون فرانسه با داشتن سهم 75 درصدی برق هسته‌ای از کل تولید برق خود در صدر کشورهای جهان قرار دارد. پس از آن به ترتیب لیتوانی (73 درصد) ، بلژیک (57 درصد) ، بلغارستان و اسلواکی (47 درصد) و سوئد (48.6 درصد) می‌باشند. آمریکا نیز حدود 20 درصد از تولید برق خود را به برق هسته‌ای اختصاص داده است. گرچه ساخت نیروگاههای هسته‌ای و تولید برق هسته‌ای در جهان از رشد انفجاری اواخر دهه 1960 تا اواسط 1980 برخوردار نیست، اما کشورهای مختلف همچنان درصدد تأمین انرژی مورد نیاز خود از طریق انرژی هسته‌ای می‌باشند.طبق پیش بینیهای به عمل آمده روند استفاده از برق هسته‌ای تا دهه‌های آینده همچنان روند صعودی خواهد داشت. در این زمینه ، منطقه آسیا و اروپای شرقی به ترتیب مناطق اصلی جهان در ساخت نیروگاه هسته‌ای خواهند بود. در این راستا ، ژاپن با ساخت نیروگاههای اتمی با ظرفیت بیش از 25000 مگا وات در صدر کشورها قرار دارد. پس از آن چین ، کره جنوبی ، قزاقستان ، رومانی ، هند و روسیه جای دارند. استفاده از انرژی هسته‌ای در کشورهای کاندا ، آرژانتین ، فرانسه ، آلمان ، آفریقای جنوبی ، سوئیس و آمریکا تقریبا روند ثابتی را طی دو دهه آینده طی خواهد کرد.

    دیدگاههای اقتصادی و زیست محیطی برق هسته‌ای

    جمهوری اسلامی ایران در فرآیند توسعه پایدار خود به تکنولوژی هسته‌ای چه از لحاظ تأمین نیرو و ایجاد جایگزینی مناسب در عرصه انرژی و چه از نظر دیگر بهره برداریهای صلح آمیز آن در زمینه‌های صنعت ، کشاورزی ، پزشکی و خدمات نیاز مبرم دارد که تحقق این رسالت مهم به عهده سازمان انرژی اتمی ایران می‌باشد. بدیهی است در زمینه کاربرد انرژی هسته‌ای به منظور تأمین قسمتی از برق مورد نیاز کشور قیود و فاکتورهای بسیار مهمی از جمله مسایل اقتصادی و زیست محیطی مطرح می‌گردند.



    دیدگاه اقتصادی استفاده از برق هسته‌ای

    امروزه کشورهای بسیاری بویژه کشورهای اروپایی سهم قابل توجهی از برق مورد نیاز خود را از انرژی هسته‌ای تأمین می‌نمایند. بطوری که آمار نشان می‌دهد از مجموع نیروگاههای هسته‌ای نصب شده جهت تأمین برق در جهان به ترتیب 35 درصد به اروپای غربی ، 33 درصد به آمریکای شمالی ، 16.5 درصد به خاور دور ، 13درصد به اروپای شرقی و نهایتا فقط 0.74 درصد به آسیای میانه اختصاص دارد. بدون شک در توجیه ضرورت ایجاد تنوع در سیستم عرضه انرژی کشورهای مذکور ، انرژی هسته‌ای به عنوان یک گزینه مطمئن اقتصادی مطرح است.بنابراین ابعاد اقتصادی جایگزینی نیروگاههای هسته‌ای با توجه به تحلیل هزینه تولید (قیمت تمام شده) برق در سیستمهای مختلف نیرو قابل تأمل و بررسی است. از اینرو در اغلب کشورها ، نیروگاههای هسته‌ای با عملکرد مناسب اقتصادی خود از هر لحاظ با نیروگاههای سوخت فسیلی قابل رقابت می‌باشند. بهرحال طی چند دهه گذشته کاهش قیمت سوختهای فسیلی در بازارهای جهانی ، سبب افزایش هزینه‌های ساخت نیروگاههای هسته‌ای به دلیل تشدید مقررات و ضوابط ایمنی ، طولانیتر شدن مدت ساخت و بالاخره باعث ایجاد مشکلات تأمین مالی لازم و بالا رفتن قیمت تمام شده هر واحد الکتریسیته در این نیروگاهها شده است.از یک طرف مشاهده می‌شود که طی این مدت حدود 40 درصد از هزینه‌های چرخه سوخت هسته‌ای کاهش یافته است و از سویی دیگر با توجه به پیشرفتهای فنی و تکنولوژی حاصل از طرحهای استاندارد و برنامه ریزیهای دقیق به منظور تأمین سرمایه اولیه مورد نیاز مطمئن و به هنگام احداث چند واحد در یک سایت برای صرفه‌ جوییهای ناشی از مقیاس مربوط به تأسیسات و تسهیلات مشترک مورد نیاز در هر نیروگاه ، همچنان مزیت نیروگاههای اتمی از دیدگاه اقتصادی نسبت به نیروگاههای با سوخت فسیلی در اغلب کشورها حفظ شده است.

    دیدگاه زیست محیطی استفاده از برق هسته‌ای

    افزایش روند روزافزون مصرف سوختهای فسیلی طی دو دهه اخیر و ایجاد انواع آلاینده‌های خطرناک و سمی و انتشار آن در محیط زیست انسان ، نگرانیهای جدی و مهمی برای بشر در حال و آینده به دنبال دارد. بدیهی است که این روند به دلیل اثرات مخرب و مرگبار آن در آینده تداوم چندانی نخواهد داشت. از اینرو به جهت افزایش خطرات و نگرانیها تدریجی در مورد اثرات مخرب انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از کاربرد فرآیند انرژیهای فسیلی ، واضح است که از کاربرد انرژی هسته‌ای بعنوان یکی از رهیافتهای زیست محیطی برای مقابله با افزایش دمای کره زمین و کاهش آلودگی محیط زیست یاد می‌شود. همچنانکه آمار نشان می‌دهد، در حال حاضر نیروگاههای هسته‌ای جهان با ظرفیت نصب شده فعلی توانسته‌اند سالانه از انتشار 8 درصد از گازهای دی اکسید کربن در فضا جلوگیری کنند که در این راستا تقریبا مشابه نقش نیروگاههای آبی

     

     

     

    اثر مفید پرتوها در رامسر

    اثر مفید پرتوها در رامسر

    شهرستان رامسر در شمال ایران بالاترین میزان پرتوزایى طبیعى را در سطح جهان داراست. این پرتوزایى به طور کلى به دلیل وجود عنصر رادیواکتیو رادیوم و فرآورده هاى استحاله آن است که به وسیله چشمه هاى آب گرم به سطح زمین آورده مى شوند. به همین دلیل هر از چندگاهى به بهانه هاى مختلف، خبرى مبنى بر رادیواکتیو بودن این شهر در رسانه ها مطرح مى گردد که باعث نگرانى هایى مى شود. در این مبحث با استناد به مطالعات و تحقیقات انجام شده در سطح منطقه اى و جهان مرورى بر وضعیت رادیواکتیویتى و اثرات پرتوهاى آن بر سلامت ساکنان خواهیم داشت، باشد که ارائه این مقاله از دغدغه ها و نگرانى هاى اجتماعى را به آرامش و غرور اجتماعى تبدیل کند.

    -------------------------


    در دنیا مناطقى وجود دارد که میزان پرتوهاى طبیعى زمینه اى آن بالا هستند. این مناطق به High Background Radiation Areas(HBRAS) مناطق پرتوزاى طبیعى زمینه بالا معروف هستند. از جمله این مناطق مى توان به Guarapari در برزیل، جنوب غربى فرانسه، رامسر در ایران، yangjiang در چین، ساحل kerala در هند اشاره کرد.


    بر اساس بررسى هاى سازمان انرژى اتمى ایران، مناطق طالش محله، چپرسر و آب سیاه رمک از مناطق با پرتوزایى زمینه بالا (hbras) معرفى شده است که میزان سطح پرتوزایى آن ۵۵ تا ۲۰۰ برابر بیشتر از سطح زمینه هاى نرمال بوده، پرتوزایى تا سقف mGy/year ۲۶۰ در این مناطق به ثبت رسیده است.
    این مهم است که بدانیم در معرض قرار گرفتن انسان با مقدار ثابت Gy ۵-۳ سبب مرگ در عرض یک تا دو ماه در ۵۰ درصد موارد مى شود و مقادیر بالاتر از آن نیز سبب مرگ زودرس مى شود.

     اما به نظر مى آید جالب ترین شکل به دست آمده این است، مردمى که در نواحى پرتوزایى زمینه بالا (HBRAS) زندگى مى کنند هیچ گونه عوارض جانبى بر روى سلامت آنان به دلیل در معرض قرار گرفتن پرتوهاى بالا وجود نداشته است و حتى به نظر مى رسد که بعضى از افرادى که در این مناطق زندگى مى کنند، سالم تر و طول عمر بیشترى نسبت به افرادى که در مناطق با پرتوزایى زمین پایین زندگى مى کنند، داشته باشند. این اتفاق ها سؤال هاى بدون جواب زیادى را در عالم پزشکى مطرح کرده که مطالعات و تحقیقات اخیر به بسیارى از آنان پاسخ داده است که در زیر به مورادى از آن اشاره مى شود.


    تحقیقات علمى انجام شده در رامسر
    یکى از نشانگرهاى بیولوژیک که مى تواند معرف تماس با پرتوهاى یونساز باشد، تغییرات هماتولوژیک(خونى) است، به منظور بررسى این موضوع که «آیا پرتوزایى طبیعى بالا مى تواند موجب تغییرات سطح گلبول هاى سفید، هموگلوبین خون و اندکس هاى خونى شود؟» از سال ۱۳۷۸ تحقیقات و مطالعه اثرات پرتوهاى رادیواکتیو بر روى سلامت ساکنان منطقه شروع شد. سه تحقیق مجزا در سال هاى ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ با همکارى نگارنده بر روى ساکنان مناطق با پرتوزایى بالا در رامسر انجام گرفت و مشخص شد که هیچ گونه اختلاف معنى دارى در ساکنان منطقه با پرتوزایى زمینه بالا در سطح هموگلوبین، اندکس هاى خونى و تعداد گلبول هاى سفید یا ساکنان مناطق با پرتوزایى زمینه پایین وجود نداشته است.


    در مطالعه اى دیگر به منظور بررسى میزان مقاومت سلول هاى در برابر شکست کروموزومى در مقابل Gy ۱‎/۵ اشعه گاما در محیط آزمایشگاهى نشان داده شد که شکست کروموزمى سلول ها بدن ساکنان منطقه با پرتوزایى بالا نسبت به سلول هاى بدن ساکنان مناطق با پرتوزایى زمینه پایین کمتر بوده است که به نوعى سازگارى و مقاومت سلولى در مقابل اشعه و در نتیجه مقاومت در مقابل سرطان را نشان مى داد.

    در تحقیقات گذشته که در سال ۱۳۸۰ انجام گرفت، بر اساس اطلاعات موجود در خانه هاى بهداشت و پزشکان بیمارستان و اطلاعات دریافتى از خانواده ها مشخص گردید که هیچگونه افزایشى در بروز سرطان و لوسمى در رامسر وجود نداشته است. تحقیقات جامع دیگرى که از سوى دکتر على شبستانى منفرد و همکاران در سال ۱۳۸۴ انجام پذیرفت، نشان داد که هیچگونه تفاوت معنى دارى در رابطه با میزان مرگ و میر، معلولیت هاى مادرزادى، برخى بیمارى هاى خاص، سقط جنین و فراوانى افسردگى در ساکنان رامسر وجود ندارد.
    نتیجه گیرى
    واقعیت این است که مقدار کم پرتوهاى یونى، سبب سرطان نمى شود بلکه اثرات مفید بر روى سلامتى انسان ها نیز دارد. تا جایى که انجمن ملى مدیریت و حفاظت در برابر اشعه ایالات متحده آمریکا (NCRP) اعلام کرده است که: «این مهم است که توجه کنیم میزان بروز سرطان در بیشتر افراد در معرض پرتوهاى با دوز کم افزایش پیدا نکرده است و در بیشتر این موارد به نظر مى رسد که میزان بروز سرطان کاهش یافته است.»


    حدود ۲ هزار مقاله در قرن بیستم در رابطه با اثرات مفید پرتوها با مقدار کم به چاپ رسیده است که سبب گشته حتى دیدگاه علمى نسبت به پرتوها تغییر کرده و فرضیه جدیدى به نام اثرات مفید با مقدار کم پرتوها Radiation Hormesis شکل گیرد. امروزه، محققان دریافتند که مقدار کم پرتوها همانند مقدار کم دیگر عوامل شیمیایى و فیزیکى از جمله حرارت، رطوبت و ... براى موجودات مفید است و مى تواند سبب تحریک دفاع سیستم ایمنى، پیشگیرى از آسیب هاى اکسیداتیو DNA و مهار سرطان گردد که یکى از جنبه هاى کاربردى همین خاصیت پرتوها را مى توان در استفاده از چشمه هاى آب گرم Ischia، جزیره اى در جنوب ایتالیا و چشمه هاى آب گرم منطقه اى در شمال شرقى آمریکا یافت که سال هاست از آنها براى درمان سرطان استفاده مى کنند.


    کلام آخر
    به نظر مى رسد که خداوند نعمت هاى خود را در رامسر در حد کمال ارائه داشته است. رامسر، شهرى ساحلى در کنار دریاى خزر، زیبا و دلربا براى گردشگران با داشتن تپه هاى جنگلى روى هم قرار گرفته است. مشرف به دریا و برافراشته بودن رشته کوه هاى البرز در پس آن همراه با مناطق ییلاقى با آب و هوایى خوش هر بیننده اى را مجذوب مى کند.


    شهرت آن جهانى است به گونه اى که بسیارى از همایش ها و سمینارهاى جهانى نیز در این شهر برگزار شده است که نمونه ارزنده آن کنوانسیون جهانى مربوط به تالابها است که در سال ۱۳۴۹ شمسى (۱۹۷۱ میلادى) در این شهر به تصویب رسید. همچنین سومین کنوانسیون جهانى حفاظت در برابر پرتوهاى رادیواکتیو در سال ۱۳۷۵ شمسى (۱۹۹۶ میلادى) در این شهر برگزار شد.


    اکنون مطالعات علمى به اثبات رسانده اند عاملى که به عنوان یک تهدید براى این شهر رقم مى خورد به صورت یک موهبت الهى درآمده است.
    برخلاف هیاهو و جنجال هاى تبلیغاتى، سطح پرتوزایى رامسر حدود ۲۰۰ mSv است و تحقیقات نیز نشان داده است که این سطح از پرتو، بهترین اثرات را بر روى سلامت انسان ها دارد و همچون واکسن علیه سرطان عمل مى کند، درنتیجه سبب کاهش بروز سرطان و افزایش طول عمر مى شود.

    درواقع، علاوه بر سایر زیبایى ها و جذابیت هاى رویایى، پرتوهاى طبیعى نیز به امتیازات این شهر افزوده شده و جا دارد که به جاى نگرانى و دغدغه هاى ذهنى و اجتماعى، همانند سایر امکانات و مواهب طبیعى موجود به آن نگریسته و با توجه به حسن شهرت جهانى رامسر از این موضوع به عنوان فرصتى عالى یاد کرده است و در کنار سایر جنبه هاى گردشگرى با بهره بردارى مناسب و بهینه از چشمه هاى آبگرم براى توریسم درمانى مورد استفاده مطلوب قرار دارد. 

     

    سایت‌های دفن زباله نیروگاه بوشهر آماده است

    پسمانده‌ها و زباله‌های هسته‌ای نیروگاه اتمی بوشهر براساس برنامه‌های مدون، مطابق استانداردهای جهانی و معیارهای ایمنی دفن می‌شوند. سوخت مصرف شده سالانه تمام راکتورهای جهان را می‌توان درون یک ساختمان دوطبقه‌ای که در محوطه یک زمین بسکتبال ساخته شده جای داد.

    پسمانده‌ها و زباله‌های هسته‌ای نیروگاه اتمی بوشهر براساس برنامه‌ای مدون، مطابق استانداردهای جهانی و معیارهای ایمنی دفن می‌شوند
    در حال حاضر یکی از مهمترین نگرانی های موجود در میان مردم عادی چگونگی دفن زباله‌های اتمی است. همواره ناشناخته بودن پدیده‌ای جدید علمی در هر کشوری موجب می‌شود فضای علمی و عملی با شایعات بیالاید و موجب رشد نگرانی در میان مردم شود. گرچه هنوز در ایران نیروگاه اتمی با مقیاس اقتصادی راه‌اندازی شده و به طبع زباله‌ای نیز برای دفن وجود ندارد، اما کارشناسان نیروگاه بوشهر تمامی پیش‌بینی‌های لازم را برای دفن پسمانده‌ها کرده‌اند. به‌طوری که کارشناس پسمانداری معاونت نیروگاه‌های سازمان انرژی اتمی ضمن اعلام استاندارد بودن دفن زباله‌های اتمی نیروگاه بوشهر در آینده می‌گوید: «چون نیروگاه اتمی بوشهر هنوز سوخت مصرف نکرده، زباله‌ای برجا نگذاشته است اما شرایط ایمنی کامل برای مراحل راه‌اندازی تدوین شده است. »
    زهرا صابونی می‌افزاید: «زباله‌های هسته ای در این نیروگاه به سطوح کم، متوسط و زیاد مطابق استانداردهای کشور روسیه طبقه‌بندی شده و هرکدام مراحل لازم و ایمن خود را تا دفن می‌گذرانند».
    او اطمینان می‌دهد که در آینده تمامی زباله‌ها از نظر ایمنی و محیط‌زیست بررسی و کنترل می‌شوند و جای نگرانی نیست. قسمتی از آب استفاده شده در نیروگاه اتمی بوشهر هم که دوباره به دریا باز می‌گردد تحت کنترل تمام موازین بهداشتی خواهد بود.
    سایت‌های دفن زباله نیز مطابق با استانداردهای

    نظام ایمنی طراحی و پیش‌بینی شده که پسمانده‌های حد متوسط در این سایت نگهداری می‌شوند.

    هدیه طبیعت برای توسط پاکیزه جادوی نیروی هسته‌ای آن است که می‌توان از یک مشت عنصر اورانیوم که با غلظت‌های بسیار بالا در زیرزمین یافت می‌شود، مقدار زیادی نیرو به‌دست آورد. پسمانده‌های هسته‌ای نیز همین ارزش را به میزان کمتری دارند و می‌توان آن را با اطمینان و بدون خطر با ذخیره کردن در زمین به کره زمین باز گرداند.
    از آنجا که این مقدار عظیم انرژی تنها پسمانده محدودی را که قابل کنترل نیز هست برجا می‌گذارد، اورانیوم را هدیه طبیعت برای توسعه پاکیزه اقتصادی می‌نامند. در عوض ضایعات ناشی از سوخت‌های فسیلی زیاد و غیرقابل کنترل است و نمی‌توان آن را نگهداری کرد بلکه باید ضایعات سوخت‌های فسیلی را در محیط رها کرد.
    براساس سیاست‌های کنونی، سوخت‌های فسیلی و نیروی هسته‌ای براساس اصول متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. یعنی دولت‌ها که به دلیل تأمین «نیروی ارزان» از سوی مردم تحت فشار هستند، از محیط زیست به‌عنوان زباله‌دانی برای ضایعات سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند. در عین حال در بیشتر کشورها هزینه نیروی هسته‌ای در بردارنده سهمی است که برای نگهداری و نابودی دایمی و بدون خطر پسمانده‌های آن کنار گذاشته می‌شود.
    پسمانده‌های تمدن جدید تمدن جدید مقادیر متنابهی پسمان صنعتی تولید می کند که باید تحت کنترل و یا نابود شوند. در میان این پسمان‌ها، پسمان‌های هسته‌ای - که تعداد آنها در مقایسه با سایر زباله‌ها بسیار ناچیز است – قابل کنترل هستند. در حالی که پسمانده‌های اتمی مورد بمباران تبلیغاتی و خبری قرار گرفته، در حال حاضر با روش‌های جدید 90 درصد پسمانده‌های هسته‌ای قابل بازیافت است و تنها 10 درصد آن غیرقابل مصرف و البته قابل کنترل است. در عوض زباله‌های شیمیایی هزاران بار از نظر حجمی بیشترند، می‌توانند برای همیشه سمی باقی بمانند و مسأله نابودی آنها بسیار

    دشوار است. این در حالی است که بنابر تحقیقات انجمن جهانی هسته‌ای (WNA) پسمان‌های هسته‌ای غیرنظامی در صورتی که به‌طور مؤثر و مفید مورد حفاظت قرار گیرند، هیچ‌گاه برای انسان و محیط‌زیست زیبانبار نخواهند بود.
    پسمان‌های هسته‌ای که به شدت رادیو اکتیو هستند، نیاز به انبار کردن طولانی با طراحی مناسب دارند تا شدت رادیو اکتیویته آنها به سطوح طبیعی تنزل کند. به هر حال سوخت مصرف شده سالانه تمام راکتورهای جهان را می‌توان درون یک ساختمان دوطبقه‌ای که در محوطه یک زمین بسکتبال ساخته شده، جای داد.
    زلزله هم خطرساز نیست آیا در پهنه جغرافیایی اماکنی هست که بتواند پسمان‌های هسته‌ای را بدون خطر برای کره زمین، در خود حفظ و قرنطینه کند؟ چنانچه تردیدی در این مورد وجود دارد، کافی است به یادآوریم میلیون‌ها سال است، تریلیون تریلیون لیتر از گاز طبیعی در زیر زمین و در یک جای ثابت قرار دارد. در مقایسه با این حجم، مقدار پسمان هسته‌ای که نیاز به انبارشدن دایمی دارد بسیار ناچیز است.
    دیگر اینکه این پسمان‌ها مایع و فرار نیستند بلکه به صورت سرامیک‌های پایدار دفن می‌شوند.
    طبیعت نمونه خوبی از «انبار کردن» پسمان‌های هسته‌ای را دراختیار ما قرار داده است. حدود دو میلیارد سال پیش در جایی که اکنون کشور آفریقایی گابن قرار دارد، ذخایر طبیعی و غنی اورانیوم موجب شد تا فعالیت‌های خود به‌خودی از واکنش‌های عظیم هسته‌ای ایجاد شود. از آن زمان با وجود بارش هزاران ساله باران‌های استوایی و وجود سفره‌های آب زیرزمینی «پسمان» حاوی رادیو اکتیویته ناشی از «راکتورهای طبیعی» تنها کمتر از 10 متر جابجا شده است.
    دانشمندان هسته‌ای، زمین شناسان و مهندسان، طرح‌های مفصلی برای انبار کردن بدون خطر و زیرزمینی پسمان‌های هسته‌ای ارائه کرده‌اند.
    یک سازه زمین‌شناختی پایدار با حصارهای بسیار مطمئن ساخته می‌شود.
    لایه‌های اضافی حفاظتی آن از «حصارهای متعدد مهندسی‌ساز» تشکیل شده است که سرامیک سوخت و کانتینرهای بزرگ را با طول عمر زیاد در خود جای می‌دهد. این مخازن زیر زمینی با این تضمین که تشعشع زیانبار حتی براثر زلزله‌های شدید یا گذشت زمان نیز به سطح زمین نفوذ نکند، طراحی شده‌اند. در صورتی که فناوری‌های جدید راه‌هایی را برای استفاده مجدد از مواد یا تسریع زوال رادیواکتیویته ارائه دهند، پسمان‌های هسته‌ای را نیز می‌توان بازیافت کرد 

     

     

    تولید الکتریسیته پاکیزه از «منابع جدید جایگزین شونده» مانند خورشید، باد، توده‌های زیستی و نیروی ناشی از حرارت مرکزی زمین، نیازمند حمایت شدید است.
    اما ظرفیت جمعی این فناوری‌ها برای تولید برق در دهه‌های آینده محدود است.
    پیش بینیهای نشان میدهد که حتی با 20 سال حمایت تحقیقاتی و یارانه‌ای، این منابع جدید جایگزین شونده می‌توانند کمتر از 3 درصد از برق جهان را تأمین کنند.
     
    کارشناسان امور محیط زیست در زمینه هشدار نسبت به این که تغییرات فاجعه‌بار آب و هوایی یک خطر واقعی و حتمی است، نقش ارزشمندی ایفا کرده اند.
    این مسأله نیز اهمیت حیاتی دارد که آنان باید برای یافتن راه‌حل‌های این مشکل نیز به همین اندازه واقع‌گرا باشند.
    ما حتی با حداکثر ذخیره‌سازی انرژی و چشم‌اندازی که پوشیده از صفحه‌های گیرنده انرژی خورشیدی و نیز آسیاب‌های بادی است، باز هم برای تأمین بیشتر نیازهای مربوط به انرژی خود به منابع معتنابهی از آن نیاز داریم که به طور 24 ساعته برق تولید کنند.
     
    نیروی هسته‌ای مانند انرژی خورشیدی، باد و آب، می‌تواند بدون تولید دی‌اکسید کربن یا انتشار سایر گازهای گلخانه‌ای برق تولید کند.
    تفاوت اساسی انرژی هسته‌ای در آن است که این انرژی تنها گزینه‌ای است که می‌تواند منابع گستردة الکتریسیته پاکیزه را در مقیاس جهانی تولید کند.
    چنانچه بخواهیم نیاز بیکران جهان را به انرژی پاکیزه تأمین کنیم، باید نیروی هسته‌ای و «منابع جدید جایگزین‌شونده» را اگر چه رقیب یکدیگر محسوب می‌شوند، به عنوان شریک یکدیگر در نظر بگیریم.
     
    ضرورت استفاده از نیروی هسته‌ای
     
    جهان ما بدون گسترش سریع انرژی هسته‌ای نمی‌تواند نیازهای روبه‌ افزایش خود را در زمینه انرژی به شکلی پاکیزه رفع کند.
     
    انرژی هسته‌ای امروز
     
    استفاده از نیروی هسته‌ای از 40 سال پیش آغاز شد و اینک این نیرو همان اندازه از برق جهان را تأمین می‌کند که 40 سال پیش به وسیله تمام منابع انرژی تأمین می‌شد.
    حدود دوسوم از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که نیروگاه‌های هسته‌ای آنها در زمینه تولید برق و زیرساخت‌های صنعتی نقش مکمل را ایفا می‌کنند.
    نیمی از مردم جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که نیروگاه‌های انرژی هسته‌ای در آنها در حال برنامه‌ریزی و یا در دست ساخت هستند.
    به این ترتیب، توسعه سریع نیروی هسته‌ای جهان مستلزم بروز هیچ تغییر بنیادینی نیست و تنها نیازمند تسریع راهبردهای موجود است.
     
    امروزه حدود 440 نیروگاه هسته‌ای در 31 کشور جهان برق تولید می‌کنند.
    بیش از 15 کشور از مجموع این تعداد در زمینه تأمین برق خود تا 25 درصد یا بیشتر، متکی به نیروی هسته‌ای هستند.
    در اروپا و ژاپن سهم نیروی هسته‌ای در تأمین برق بیش از 30 درصد است.
    در آمریکا نیروی هسته‌ای 20 درصد از برق را تأمین می‌کند.
    قابلیت رقابت نیروی هسته‌ای
     
    در حال حاضر هزینه ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای بیش از ساخت نیروگاه‌هایی است که با سوخت زغال یا گاز کار می‌کنند. این تفاوت با توجه به تجربة طولانی استفاده از نیروی هسته‌ای که به کاهش دورة ساخت و افزایش طول عمر نیروگاه کمک می‌کند، در حال کم شدن است.
    در صورتی که نیروگاه‌های هسته‌ای ساخته شوند، می‌توانند به دلیل استفاده از سوخت ارزان و کارآیی اصلاح شده، با هزینة کمتری به فعالیت خود ادامه دهند.
    بنابراین نیروی هسته‌ای حتی در بازار فروش که چندان به خواص آن اهمیت نمی‌دهد، نیز به طور فزاینده‌ای قابل رقابت است.
    درحالیکه از نظر انتشار گازهای گلخانه‌ای زیانبار برچسب قیمتی برای منابع انرژی درنظر بگیریم، به سرعت درمی‌یابیم که نیروی هسته‌ای در زمینة تولید فزایندة انرژی، آن هم در مقیاس جهانی، ارزان‌ترین و البته پاکیزه‌ترین گزینه است.
     
    آینده هسته‌ای فراگیر
     
    با شروع قرن بیست و یکم، انرژی هسته‌ای 16 درصد برق جهان را تأمین می‌کند.
    با اجرای یک سیاست همگانی بی‌نقص، این درصد می‌تواند به سرعت افزایش یابد و بدون انتشار گازهای گلخانه‌ای و ایجاد آلودگی از موفقیت اقتصاد جهانی حمایت کند.
    خوشبختانه اورانیومی که سوخت هسته‌ای است به مقادیر زیاد هم در روی زمین و هم در بستر دریا یافت می‌شود.
    در دسترس بودن اورانیوم در سرتاسر جهان و با هزینه کم، عامل مهمی است که موجب گسترش سریع نیروی هسته‌ای می‌شود.
     
    صنعت نیروی هسته‌ای سرگرم آماده کردن نسل جدیدی از راکتورهاست.
    طرح‌های ساده‌تر و مطابق استاندارد موجب تسریع صدور مجوز ساخت راکتور شده و زمان و هزینه ساخت را کاهش می‌دهد و این در حالی است که حداکثر استانداردهای حفاظت در برابر حوادث، زلزله و یا حمله تروریستی نیز در آن رعایت شده است.
    راه‌اندازی راکتورهای پیشرفته حتی هزینه کمتری داشته و پسمان کمتری نیز تولید می‌کند.
    بدعت مهم در این زمینه تلفیق خصوصیات «ذاتی» و «تابع» ایمنی است و منظور از آن استفاده از اصول طبیعی و فیزیکی به عنوان جایگزینی برای کنترل فعال است. 

     

    محققان ارتباط ابتلا به سرطان خون با نیروگاه‌های هسته‌ای را رد کردند

    یک مطالعه جدید ثابت می‌کند کودکانی که در نزدیکی نیروگاههای هسته‌ای در فرانسه زندگی می‌کنند با افزایش خطر ابتلا به سرطان خون روبرو نیستند.

    به گزارش رویترز هلث از نیویورک، دکتر "ژاکلین کلاول" از دانشگاه "پاریس سود" و همکارانش گفتند: تاکنون بیشتر مطالعاتی که خطر ابتلا به سرطان را در نزدیکی تاسیسات هسته‌ای بررسی کرده‌اند تنها میزان فاصله محل زندگی کودک از نیروگاه هسته‌ای را مورد مطالعه قرار داده‌اند. آنها این فرض را مطرح کرده بودند که هرچه فاصله محل زندگی از نیروگاه هسته‌ای بیشتر باشد، خطر قرار گرفتن در معرض رادیواکتیو کمتر می‌شود.

    اما این محققان می‌گویند پراکندگی رادیواکتیو از الگوی پیچیده‌تر تبعیت می‌کند.

    کلاول و گروه وی برای بدست آوردن تصویر دقیقتری از این خطر، مناطق اطراف هر ‪ ۲۳‬نیروگاه هسته‌ای فرانسه را بر اساس میزان قرار گرفتن مغز استخوان قرمز (‪ (RBM‬در معرض رادیواکتیو ناشی از تخلیه گازی نیروگاه، به پنج منطقه تقسیم کردند.

    محققان میزان بروز سرطان خون را در کودکان زیر ‪ ۱۵‬سال که در شعاع ‪ ۴۰‬کیلومتری هر نیروگاه زندگی می‌کردند طی سالهای ‪ ۱۹۹۰‬تا ‪ ۲۰۰۱‬بررسی کردند.

    در این مطالعه، در مجموع ‪ ۷۵۰‬مورد سرطان خون دیده شد که اندکی کمتر از ‪ ۷۹۵‬موردی بود که انتظار می‌رفت. با این وجود این تفاوت از نظر آماری چشمگیر نبود.

    محققان در این مطالعه هیچ مدرکی دال بر افزایش خطر ابتلا به سرطان که با افزایش قرار گرفتن در معرض رادیواکتیو ارتباط داشته باشد، پیدا نکردند.

    در این مطالعه مشاهده شد میانگین قرار گرفتن در معرض رادیواکتیو ناشی از تخلیه گازی بسیار پایین است.

    کلاول و همکارانش گزارش دادند، میانگین دوز ‪ RBM(‬مغز استخوان قرمز) حاصل از تخلیه رادیواکتیو گازی در کودکانی که در نزدیکی نیروگاه‌های هسته‌ای زندگی می‌کنند حدود هزار تا ‪ ۱۰‬هزار بار کمتر از دوز متوسط ‪RBM‬ حاصل از منابع طبیعی است.

    آنها هیچ شواهدی دال بر افزایش میزان ابتلا به سرطان خون در کودکانی که در نزدیکی ‪ ۲۳‬نیروگاه هسته‌ای فرانسه زندگی می‌کنند در فاصله زمانی ‪۱۹۹۰‬ و ‪ ۲۰۰۱‬نیافتند.  

     

    تدابیر بین المللی حفاظت ازمحیط زیست

    در قبال آلودگی اتمی

    چکیده

    مواد رادیو اکتیو یکی از انواع آلاینده‌های محیط زیست بشری هستند که با توجه به استفاده روز افزون از مواد اتمی در تولید انرژی، امروزه مورد توجه قرار گرفته است. آلودگی ناشی از این مواد ممکن است در اثر استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی باشد مانند: دفع زایدات هسته‌ای، نیروگاههای هسته‌ای، یا در نتیجه جنگهای هسته‌ای و بمبهای اتمی ایجاد شود. بر اساس مقررات عرفی و نیز طبق مفاد معاهدات مربوط به آن، وارد کردن خسارت غیر لازم، و قابل اجتناب به محیط زیست به طور مستقیم و غیر مستقیم ممنوع است. کنوانسیونهای چهارگانه ژنو در سال 1949 که تقریباً کلیه کشورها در آن عضویت دارند، در مواد 35، 53 و 147 کنوانسیون چهارم خود، به حمایت از محیط زیست پرداخته‌اند. استفاده از سلاحهای اتمی با توجه به آثار فوری و دراز مدت آن مانند ضایعات ژنتیکی، اصول حقوق بین‌الملل بشر دوستانه را نقض می‌نماید. طرح تصویب شده توسط کمیسیون حقوق بین الملل راجع به مسؤولیت دولتها در سال 1976، آلودگی هوا و دریاها را در سطح گسترده به عنوان مسؤولیت بین المللی دولتها قلمداد کرده است. دیوان بین‌المللی دادگستری درباره درخواست مجمع عمومی و سازمان بهداشت جهانی در خصوص قانونی بودن استفاده از سلاحهای اتمی چنین نظر داد: «تهدید یا استفاده از سلاحهای اتمی عموماً مخالف قواعد حقوق بین الملل و قابل اعمال در نزاعهای مسلحانه است و کشورها هنگامی که مشروعاً و ضرورتاً از افزار نظامی استفاده می‌کنند، باید ملاحظات زیست محیطی را در نظر بگیرند و شرایط ضرورت و تناسب را رعایت نمایند.»

    مقدمه :

    چرا بشریت باید محیط زیست خود را حفظ کند؟ پاسخ به این سؤال در نوشته‌های متخصصان محیط زیست بهتر مشخص می‌شود. ملاحظات این متخصصان بر «درک عملی از وضعیت بشریت در اکوسیستم  جهانی» استوار است. اکوسیستم‌ها واحدهایی هستند که حاصل کنش متقابل گیاهان، جانوران و ترکیبات فیزیکی و شیمیایی محیط زیست آنها هستند. سراسر زنجیره غذایی با اکوسیستم در تعادل دینامیک است و بطور کلی هر موجودی جزیی از محیط زیست سایر موجودات زنده است.(شریعت پناهی، مبانی بهداشت محیط ، انتشارات دانشگاه تهران، ص155) پس باید درک کرد که زمین برای به تصرف درآمدن انسان نیست، بلکه ما انسانها، قسمتی از یک دنیای وابسته به هم هستیم و در منشور جهانی طبیعت بر این نکته تأکید شده است. محافظت و حمایت از محیط زیست موضوع پیچیده‌ای است که هم منافع اقتصادی در سطح ملی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و هم حاکمیت سرزمینی دولتها را بررسی می‌کند. در مباحث حقوقی زیست محیطی هنوز پاسخ دقیق و الزام آوری برای تشخیص خطا، خطا کار و جبران خسارت و مسؤولیت یافت نشده است. دولتها در دهه‌های اخیر  نسبت به خطرات زیست محیطی محلی و جهانی هشیار شده‌اند و نظام بین المللی نسبت به خطرات آگاه است. البته در نظامی که دولتها با رضایت و اتفاق آراء قانونگذاری می‌کنند و تضاد منافع و ارزشها مشهود است، حرکت برای وضع قوانین مؤثر به آرامی صورت می‌گیرد. دولتها در قضایایی که جنبه زیست محیطی دارند،  جهت طرح ادعاهایشان به اصول سنتی حقوق عرفی نظیر حسن همجواری، تمامیت ارضی و بهره‌گیری منصفانه که برگرفته از حقوق رم می‌باشد، استناد نموده‌اند؛ اصول 21 و 22 اعلامیه کنفرانس استکهلم و اصل دوم اعلامیه کنفرانس محیط زیست و توسعه در سال 1992 نیز بیانگر قواعد عرفی یاد شده هستند. معاهدات و کنوانسیونهای منعقد شده، ‌اساس حقوق بین‌الملل محیط زیست را تشکیل می‌دهند. ارگانها و نهادهای نظام ملل متحد، و کارگزارهای تخصصی ویژه، نظیر برنامه محیط زیست ملل متحد (یونپ) نقش اساسی را دارند. حقوق بین‌الملل محیط زیست، مجموعه قواعد حقوقی بین‌المللی است که هدفش پیشگیری از آلودگی و حفاظت از محیط زیست است و رشد واقعی خود را از دهه 60  آغاز نموده است. امروزه این رشته از حقوق جزو مهمترین مصادیق همبستگی به شمار می‌آید و به عنصری قوی در تحول مفاهیم بنیادین حقوق بین‌الملل تبدیل شده است. در این مقاله ابتدا به تعریف آلودگی اتمی، انواع و اثرات آن می‌پردازیم سپس اقدامات بین‌المللی در خصوص پیشگیری  از این نوع آلودگی را بررسی می‌نماییم. بطور مختصر تشکیلات، حدود و وظایف و اختیارات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بیان می‌کنیم و در پایان درباره تدابیر اتخاذ شده توسط چند کشور در خصوص حفظ محیط زیست در قبال آلودگی اتمی بحث خواهیم کرد.

    آلودگی اتمی

    1) تعریف آلودگی اتمی

    هنری بکرل در سال 1896 از سیاه شدن فیلم در برابر سنگ معدن اورانیوم به خاصیت رادیواکتیویته اورانیوم پی برد ومادام کوری در سال 1898 خاصیت رادیو اکتیویته رادیوم را کشف کرد. ویلیام رونتگن در سال 1895 بوسیله لوله کاتد نشان داد که، انرژیهای مشابه را نیز می‌توان به طور مصنوعی با دستگاه تولید نمود.(همان ، ص 358) سالیان سال  طول کشید تا در شانزدهم ژوئیه 1945 در آلاماگوردوی نیومکزیکوی امریکا عصر اتم آغاز گردید و در این تاریخ بشر توانست اتم اورانیوم 235 را شکافته و از انرژی آن در پزشکی، صنعت، کشاورزی و تحقیقات استفاده کند. بعد از کاهش سریع ذخائر سوخت فسیلی زغال سنگ،  نفت، گاز و افزایش قیمت آنها، تعداد زیادی رآکتورهای اتمی برای تولید انرژی نیروگاههای الکتریسیته در جهان ساخته شدند. با ازدیاد منابع تولید اشعه‌های یونیزان به اضافه نزولات جوی رادیو اکتیو ناشی از آزمایشهای سلاحهای اتمی و خطر تماس انسان با آنها افزایش یافت و بر سلامتی مردم اثر گذاشت. اتم اجسام رادیو اکتیو ثابت نیست  و به مرور با خروج انرژی تغییر می‌یابد. تشعشعات رادیو اکتیو ناشی از تغییراتی است که در درون اتم صورت می‌گیرد و به اتم دیگری تبدیل می‌شود و چنانچه اتم جدید نیز رادیواکتیو باشد، به نوبه خود به اتم جدیدی تبدیل خواهد شد و این تغییرات ادامه می‌یابد تا وقتی که آخرین اتم حاصل،  رادیو اکتیو نباشد. مواد رادیو اکتیو به دو حالت طبیعی و مصنوعی وجود دارند. بعضی تشعشعات یونیزان، مانند گاما و ایکس، پرتوهای الکترومانیتیکی هستند، در حالی که عده‌ای دیگر  از تشعشعات یونیزان، مانند ذرات آلفا، بتا، نوترون و پروتون ذراتی هستند که با سرعتهای خیلی زیاد حرکت می‌کنند. قابلیت نفوذ اشعه گاما زیاد است و می‌تواند از هوا و طبقات نسوج عبور کرده و ضایعاتی در بافتهای عمقی به‌وجود آورد. قابلیت نفوذ ذرات بتا بیشتر و برای سلامتی انسان خطرناکتر است. قدرت یونیزاسیون تشعشعات حاصل از مواد رادیو اکتیو که شامل یونهای موجود در هوا، گاز و بافتهای موجودات زنده است، رابطه مستقیم با خاصیت یونیزاسیون اشعه دارد. این تشعشعات به علت داشتن خاصیت یونیزاسیون به سلولهای زنده آسیب وارد می‌کنند. این اثرات به دو دسته نسلی و شخصی تقسیم می‌شوند. اثرات شخصی فقط محدود به دوره حیات موجود زنده است در حالیکه اثرات نسلی در نسلهای آینده ظاهر می‌شوند.

    2) آثار آلودگی اتمی

    الف - اثرات نسلی : تغییر سرعت موتاسیون ژنهای سلولهای جنسی، اساس اثرات نسلی تشعشعات رادیو اکتیو است. هر تغییری در موتاسیون ژنها زیان آور است. «سازمان ملی حفاظت در برابر تشعشعات» امریکا، از نظر ژنتیکی رابطه میان دوز و اثر را خطی می‌داند یعنی هر مقدار از تشعشعات مواد رادیو اکتیو برای انسان مضر است و به طور کلی متخصصین ژنتیک عقیده دارند که: 1- بیشتر بودن از آستانه مجاز اشعه یونیزان، برای ایجاد اثر زیان‌آور، لازم نیست و هر مقدار از این اشعه‌ها مضر است.  2- اکثر آسیب‌های سلول غیر قابل برگشت هستند. 3-  تغییرات غیر عادی روی فرزندان والدینی که در معرض تابش تشعشعات رادیو اکتیو قرار گرفته‌اند، در نتیجه آسیب ژنتیکی است. 4- بطور کلی موتاسیونها موجب کوتاه شدن عمر، افزایش حساسیت به بیماریها، کاهش باروری و معمولاً اثرات پوشیده و غیر قابل تشخیص می‌شوند.

    ب اثرات شخصی: اثر حاد تشعشعات رادیو اکتیو، به علت تابش مقدار زیادی اشعه در مدت کوتاهی است؛ مانند حوادث ناشی از عیوب رآکتورهای اتمی و انفجارهای اتمی.

    با توجه به اینکه تشعشعات مواد رادیواکتیو، مواد را یونیزه می‌کنند و بدن موجودات زنده نیز از مواد شیمیایی مختلف تشکیل شده است،  شدت آسیب سلولها به مقدار انرژی مجذوب در مدت معین بستگی دارد و حساسیت نسوجی چون مغز استخوان، تخمدانها و بیضه‌ها نسبت به تشعشعات بیشتر است. مواد رادیو اکتیو از راههای مختلف وارد بدن می‌شوند؛ مانند استنشاق ذرات رادیو اکتیو معلق در هوا، مصرف مواد خوراکی آلوده، جذب از راه پوست، و ورود از طریق سائیدگی‌ها و زخمهای پوست. آنگاه متناسب با انرژی و نیمه عمر خود به نسوج بدن آسیب می‌رسانند. آلوده کننده‌های رادیو اکتیو ممکن است علاوه بر انتشار پرتوهای یونیزان، خطرات مسمومیت شیمیایی را نیز داشته باشند و به صورت گرد و غبار، دود فلزی یا مه دیده شوند. هر آلوده کننده رادیو اکتیو بعد از ورود به بدن در یک عضو بخصوص قرار می‌گیرد. سرعت دفع نیز به طبیعت شیمیایی ایزوتوپ رادیو اکتیو بستگی دارد. آلودگی خاک و آبهای سطحی و زیرزمینی، در نتیجه استخراج و فرآیندهای تولید اورانیوم، دفع بی‌رویه زباله‌های هسته‌ای از رآکتورهای اتمی و آلاینده‌های صنایع نظامی است که در دراز مدت صدماتی به همراه دارد. نفوذ تدریجی رادیوم 226 به جویبارها و رودخانه‌ها و ورود آن به زنجیره غذایی موجب دگرگونی در ترکیب خون، سرطان خون‌و تغییر شکل استخوانها می‌شود. استنشاق رادون 222 توسط کارگران معادن، ایجاد سرطان می‌نماید. آلودگی هسته‌ای ممکن است ناشی از بکارگیری سلاحهای اتمی، آزمایشات اتمی، عدم ایمنی رآکتورهای هسته‌ای، دفن فضولات و زباله‌های اتمی صنایع، و علاوه بر اینها پرتو ناشی از دستگاههایی که در آزمایشگاهها و یا رادیولوژیها به‌‌کار می‌روند، باشد که در مجموع بر سلامت انسان، گیاهان و جانوران  تأثیر می‌گذارند. یکی از راههای ورود مواد پرتوزا به محیط زیست و زنجیره ‌مواد غذایی، انجام آزمایشات انفجار هسته‌ای چه در خشکی و چه در عمق دریاهاست. یک انفجار ناشی از آزمایش هسته‌ای، خطراتی برای مردم، کشاورزی، دام، سرزمین، فضا و امکانات انسانی دارد. آثار و نتایج وخیم ناشی از پخش مواد و ذرات رادیو اکتیو در فضا علاوه بر آلودگی محیط زیست و بهداشت، موجب صدمه به نسل و نطفه می‌گردد. هر هسته اورانیوم یا پلوتونیوم که شکافته شود به قطعات بسیار زیادی تقسیم می‌شود که این فرآیند «فیشن» نام دارد. بسیاری از این ذرات ناپایدار هستند و سریعاً از بین می‌روند و در عرض یک ثانیه مقدار زیادی اشعه گاما تولید می‌کنند. مقدار اشعه‌ای که تولید می‌شود با واحد رم اندازه‌گیری می‌شود. (مجله محیط زیست، شماره هشتم، سال 1363، ص 34) یکصد رم تشعشع هسته‌ای، موجب بیماری تشعشعات رادیو اکتیویته خواهد شد و تشعشع به میزان یکهزار رم امید هر گونه معالجه را از بین می‌برد. حفاظت از اکوسیستم‌های طبیعی ایجاب می‌کند که تشعشعات ناشی از فعالیت‌های هسته‌ای مورد بررسی و شناسایی دقیق قرار گیرند و حفاظت از افراد بشر در مقابل تشعشعات اتمی تضمین گردد. محدود ساختن میزان تشعشعات و پایین آوردن آن در شرایط ضرورت، نشانگر این موضوع است که کلیه ارگانیسم‌های غیر انسانی و اکوسیستم‌ها نیز باید مورد حفاظت قرار گیرند.

     

    پیمانهای‌جلوگیری‌ازآثار مخرب آزمایشات هسته‌ای بر محیط‌زیست

    1) سابقه تاریخی آزمایشات هسته‌ای

    از اول ژوئیه 1944 در دریاهای آزاد آزمایشات هسته‌ای‌‌آغاز شد. از جمله حوادث مهم که در این زمینه پیش آمده است، واقعه کشتی ماهیگیری ژاپنی بنام فوکوریامارو است. این کشتی به هنگام انجام آزمایش بمب هیدروژنی امریکا در اول مارس 1954، در دویست و پنجاه کیلومتری منطقه ممنوعه انی‌و‌توک  قرار داشت.  با وجود این 22 ملوان شدیداً بواسطه خاکسترهای رادیو اکتیو ناشی از انفجار بمب هیدروژن سوختند، دولت ژاپن در ژوئن 1954 از آمریکا مطالبه جبران خسارت نمود. در همان زمان اهالی جزایر مارشال از شورای قیمومت، منع بی قید و شرط آزمایشهای اتمی را تقاضا کردند و هند و شوروی نیز منع آزمایشهای جدید بمبهای اتمی در اقیانوس کبیر را خواستار شدند؛ در نتیجه نظم و نسق بخشیدن به اینگونه آزمایشات که از جانب هند، فرانسه و بلژیک مطرح شده بود، رد شد. سرانجام در سال 1955 علمای حقوق بین‌الملل، بحث مربوط به آزمایشها را به صورت حقوقی مطرح کردند و بیشتر آنها آزمایشات اتمی در دریای آزاد؛ را بر اساس قواعد زیر، غیر قانونی دانستند: 1- حق آزادی در دریای آزاد؛ 2- تکلیف بین المللی هر دولت در قلمرو حاکمیت خود، مبنی بر ارتکاب اعمالی که به دولت دیگر ضرر می‌رساند؛ 3- غیر قانونی بودن سلاحهای اتمی. 

    2) قراردادهای منع آلودگی محیط زیست

    الف - معاهده آنتارکتیک: این معاهده اولین معاهده‌ای است که در آن انجام انفجارهای هسته‌ای ممنوع اعلام شد. این معاهده اول دسامبر 1959 در واشنگتن به امضا رسید. (vol67,P.629 (Margolis, the Hydrogen Bomb Experiments & International law 1955,  و در 23 ژوئن 1961 لازم الاجرا شد. در ماده پنج این معاهده آمده است: بند1:  هر گونه انفجار هسته‌ای در قطب جنوب و دفع مواد زاید رادیواکتیو در آن ممنوع است. در بند دوم این ماده نیز آمده است هر معاهده دیگری که در آینده راجع به انفجارهای هسته‌ای و دفع زباله‌های هسته‌ای به امضا برسد و همه دولتهای متعاهد به آن ملحق شوند، بر منطقه قطب جنوب نیز حاکم خواهد بود.

    ب -  معاهده منع آزمایش سلاحهای هسته‌ای در جو، ماورای جو و زیر آب: این معاهده در 5 اوت 1963 در مسکو میان امریکا،‌بریتانیا، ایرلند شمالی و شوروی سابق به امضا رسید و در دهم اکتبر همان سال لازم الاجرا شد[1][1].  به موجب این معاهده طرفین پیمان انواع آزمایشهای هسته‌ای به جز آزمایشهای زیرزمینی را ممنوع اعلام کردند. در ماده یک این معاهده چنین آمده است: هر یک از طرفین این معاهده تعهد می‌کند که هر گونه آزمایش انفجار سلاح هسته‌ای یا هر انفجار هسته‌ای دیگر را در هر محل تحت صلاحیت یا کنترل خود ممنوع کند و از آن جلوگیری به عمل آورد. این محلها عبارتند از: الف) در جو، و ماورای حدود آن شامل ماورای جو یا زیر آب، از جمله آبهای سرزمینی یا دریاهای آزاد؛  ب) در هر محل دیگری که ذرات رادیو اکتیو حاصل از انفجار در خارج از منطقه تحت کنترل دولتی ایجاد شود.

    ج - معاهده راجع به اصول حاکم بر فعالیت‌های دولت در اکتشاف و استفاده از جو خارجی  شامل ماه و اجرام آسمانی[2][2]:  این معاهده در تاریخ 27 ژانویه1967 منعقد و در 10 اکتبر همان سال لازم‌الاجرا شد. به موجب این معاهده دولتها تعهد کردند که هیچ چیزی را که حامل سلاح اتمی باشد، در ماه و سایر اجرام آسمانی یا ماورای جو قرار ندهند و هیچ سلاحی را نیز در این کرات یا ماورای جو آزمایش نکنند. (ماده 4) در سال 1974 نیز توافق دیگری بین امریکا و شوروی صورت گرفت که در هر آزمایش سلاح بیش از 150 کیلو تن منفجر نشود. در سالهای اخیر نیز توافق ضمنی بین قدرتهای هسته‌ای مبنی بر قطع آزمایشات، به عمل آمده است. آنچه به عنوان بهانه‌ای برای ممنوع نکردن همه جانبه آزمایشهای هسته‌ای نقل شده، ممکن نبودن اثبات آزمایشهای زیرزمینی است؛ زیرا آنچه در ابتدا از چنین آزمایشهایی ناشی می‌شود. پک زلزله است که می‌تواند به طور طبیعی صورت گرفته باشد. با این تفاوت که چنین آزمایشهایی  پس از چندی اثرات مشخصی در سطح زمین ایجاد می‌کنند که از آثار زلزله‌های طبیعی متمایز است.

    1-            معاهده منع جامع آزمایشات هسته‌ای[3][3] : مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیمانی را که در سند   A/50/1027 مندرج است و 24 سپتامبر 1996 در نیویورک جهت امضا باز بود، اتخاذ نمود. که هدف آن منع جامع آزمایش هسته‌ای است و بطور مؤثر مورد تأیید و تصدیق جهانی است. وظیفه ملی کشورها در این معاهده جلوگیری از انفجارهای هسته‌ای در محدوده صلاحیت و کنترل آنها است. دبیر کل سازمان ملل همه کشورها را به امضای این عهدنامه و پیوستن به آن در کوتاهترین زمان ممکن فرا می‌خواند. بر اساس ماده یک این معاهده، هر کشور تحت پیمان ملزم است که هیچ نوع انفجار آزمایش سلاح هسته‌ای یا انفجار هسته‌ای دیگر انجام ندهد و از هر گونه انفجار هسته‌ای نیز در محدوده تحت کنترل خود جلوگیری نماید. علاوه بر این هر کشور عضو، تعهد می‌نماید از مسبب و مشوق شدن، یا هر نوع مشارکت در انفجار هسته‌ای اجتناب نماید. در مقدمه این معاهده ذکر شده است که کشورهای عضو موافقت نامه‌های بین المللی و تدابیر مثبت در سالهای اخیر، همه جنبه‌های خلع سلاح  از جمله کاهش در مهمات سلاحهای هسته‌ای را می‌پذیرند و بر اهمیت اجرای سریع و کامل چنین تدابیری تأکید می‌کنند. همچنین کشورهای عضو نیز پذیرفته‌اند که موقعیت بین‌المللی حاضر، بیشتر به سمت خلع سلاح اتمی در مقابل گسترش آن در همه زمینه‌ها تلاش ‌کند و بر ادامه کوششهای برنامه‌ریزی شده و سیستماتیک برای کاهش جهانی سلاحهای اتمی تا محو این سلاحها و خلع جدی کامل آنها تأکید می‌کنند؛ از سوی دیگر افزایش صلح بین المللی نیز آن را تأیید می‌نماید. کشورهای طرف معاهده (تحت ماده 2) برای رسیدن به هدف معاهده یعنی تضمین اجرای مقررات، تأیید بین المللی اجابت معاهده و ایجاد یک محل اجتماع جهت مشورت و همکاری بین‌المللی، سازمان منع جامع آزمایش اتمی را تأسیس کرده‌اند. و همه کشورهای عضو معاهده باید عضو این سازمان نیز باشند و با آن در اجرای وظایفش همکاری نمایند. طبق این معاهده هر کشور عضو متعهد می‌شود که از طرف مقام ملی تعیین شده برای پی‌گیری معاهده با سازمان و کشورهای دیگر طرف معاهده در تسهیل اجرای آن همکاری نماید. ماده 3 این معاهده هر کشور عضو را به اتخاذ تدابیر لازم و کنترل در جهت منع فعالیت اشخاص حقوقی و حقیقی اتباع آن کشور در هر جای خاک کشور عضو و هر مکانی که تحت صلاحیت و کنترل اوست ملزم می‌کند و نیز هر کشور عضو را  به همکاری با کشورهای دیگر و اعطای کمک قانونی مناسب جهت تسهیل اجرای الزامات، وادار می‌نماید. هر کشور عضو باید سازمان را از تدابیر اتخاذ شده برای پی‌گیری این ماده مطلع نماید و مقام ملی، مسؤول اجرای معاهده را معرفی نماید.

    حقوق بین الملل و دفن زایدات هسته‌ای

    1) تدابیر بین‌المللی اتخاذ شده در خصوص جلوگیری از آلودگی پس‌مانده‌های رادیواکتیو 

    از کشف انرژی اتمی تا کنون حجم پس‌مانده‌های رادیو اکتیو تولید شده ناشی از صنایع هسته‌ای،  زیردریایی‌ها، ماهواره‌ها و آزمایشات سلاحهای هسته‌ای، دائم رو به افزایش است.[4][4] پس مانده‌های هسته‌ای در آبها از سال 1949 پیوسته خطر بالقوه‌ای را برای سلامت مردم جهان ایجاد کرده‌اند. و در صورت تداوم خطرات جدی بوجود خواهند آورد. در سیکل سوخت هسته‌ای از مرحله استخراج اورانیوم، فرآوری رآکتورها، بازفرآوری سوخت مصرفی و... پس‌مانده‌تولید می‌شود؛ علاوه بر این موارد، پس مانده‌های هسته‌ای ناشی از فعالیت زیردریایی‌ها، ماهواره‌های اتمی، تخریب و دفع آلودگی تأسیسات هسته‌ای پس از عمر مفید و آزمایشات هسته‌ای را باید نام برد.

    بعد از تصویب اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال 1956، این آژانس از 29 ژوئیه 1957 فعالیت خود را آغاز کرد و از همان ابتدای فعالیت، در زمینه حمل و تخلیه فضولات هسته‌ای توصیه‌هایی نموده است. در ابتدا اکثر کشورها برای دفع ضایعات اتمی خود از دریاها استفاده می‌کردند، لذا در کنفرانس ژنو حقوق دریاها در سال 1958، مسأله منع تخلیه فضولات اتمی در دریا مورد تأکید قرار گرفت. از آن جمله ماده 25 معاهده ژنو مربوط به دریای آزاد است که در آن دولتهای طرف معاهده را موظف می‌کند که برای جلوگیری از آلودگی دریاها ناشی از تخلیه فضولات هسته‌ای، تدابیری اتخاذ نمایند. کنفرانس ژنو در قطعنامه‌ای که در تاریخ 23 آوریل 1958 تصویب کرد، توصیه نمود که آژانس با کمک دیگر سازمانهای بین‌المللی، مطالعاتی به منظور کمک به دولتها در زمینه تنظیم مقررات مربوط به مواد رادیو اکتیو انجام دهد و مقررات مربوطه را در سطح بین‌المللی گسترش دهد. در تاریخ 16 تا 21 نوامبر 1959 کنفرانسی به دعوت آژانس بین‌المللی و سازمان یونسکو و مشارکت فائو در موناکو تشکیل شد[5][5]. در این کنفرانس از مدیر کل آژانس بین‌المللی خواسته شد که مطالعات خود را در زمینه چگونگی تخلیه ادامه دهد؛ حاصل فعالیت وی ارائه گزارشی شامل توصیه‌هایی در زمینه تخلیه مواد در ماه آوریل 1961 بود. گزارش مزبور بعد از مطالعات و انجام بررسی‌ها توسط سازمانهای ذی‌صلاح در 1963 به صورت طرح پیش نویس معاهده درآمد. در این طرح، تخلیه مواد منع نشده بود و با تنظیم مقرراتی،  نحوه تخلیه مواد مذکور را در دریا ذکر کرده بود؛ لذا چون مغایر با اهداف دولتهایی بود که خواستار ممنوعیت کامل تخلیه در دریا بودند این طرح تصویب نشد. در این رابطه باید از کنوانسیون جلوگیری از آلودگی محیط دریایی از طریق دفع زایدات و سایر مواد در سال 1972، کنوانسیون 1982 حقوق دریاها و کنوانسیون تعلیق دفع زایدات توسط اعضای کنوانسیون 1972 در سال 1982 یاد کرد. نکته دیگری که در رابطه با زایدات هسته‌ای در سطح بین‌المللی توجه بسیاری را به خود جلب کرده است، حرکت فرامرزی زایدات هسته‌ای است. در این مورد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال 1990 آیین نامه‌ای در مورد حرکتهای فرامرزی بین المللی زایدات هسته‌ای وضع کرد. پیش از آن نیز  در سال 1988، سازمان مقرراتی در مورد حمل و نقل سالم مواد رادیو اکتیو و قبل از آن در سال 1985 آیین نامه عملکرد را برای مدیریت زایدات رادیو اکتیو از نیروگاه‌های هسته‌ای وضع  کرد.

    2) کنوانسیون 1972 لندن در خصوص تخلیه فضولات اتمی

    در کنفرانس 1972 لندن که به دعوت ایمکو تشکیل شده بود[6][6]، درباره  مسایل مربوط به تخلیه فضولات اتمی از طریق کشتی و هواپیما، بطور جامع بحث شد و در تاریخ دسامبر 1972 در لندن کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریایی بوسیله تخلیه به تصویب رسید و از تاریخ 30 اوت 1975 لازم الاجرا شد. ماده یک این کنوانسیون مقرر می‌دارد که دولتهای عضو باید به صورت فردی و جمعی، کنترل همه منابع آلودگی دریایی را تشویق کنند و به ویژه خود را معتقد سازند که جهت جلوگیری از آلودگی دریا توسط زایدات و مواد دیگری که به سلامت بشر آسیب می‌رسانند و به منابع و حیات دریایی و تعادل محیط خسارت وارد می‌کند یا برای بهره‌برداریهای مشروع دیگران از دریا مزاحمت ایجاد می‌کنند، همه تدابیر عملی را بکار گیرند. این کنوانسیون در مورد زایدات، برخوردی دو گانه دارد ضمیمه یک آن شامل یک لیست سیاه است که در آن زایدات یا ترکیباتی که دارای مواد رادیواکتیو به میزان زیاد هستند، ذکر شده‌اند و کلاً دفع این مواد در دریا ممنوع شده است. در ضمیمه دوم زایدات رادیو اکتیویته‌ای که در ضمیمه اول نیامده‌اند طی یک لیست خاکستری بر شمرده شده‌اند. دفع مواد مندرج در لیست خاکستری در دریا، مستلزم رعایت مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و هر دولت عضو باید ماهیت، مقادیر، محل، زمان و روش دفع را گزارش کند و با دولت یا دولت‌هایی که ممکن است دفع مواد بر آنها اثر گذارد و نیز با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشورت کند. این کنوانسیون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را، مرجع صالح در مورد دفع زایدات رادیو اکتیو در دریا دانسته است.

    کنوانسیون، تنها تخلیه ضایعات هسته‌ای سطح بالا را در دریاها و اقیانوسها ممنوع کرد؛ لذا در همان زمان مباحثاتی برای انعقاد این کنوانسیون در مورد دفع زایدات هسته‌ای سطح پایین نیز مطرح شد. در پی دریافت گزارشاتی، اعضا طی قطعنامه‌ای دفع زایدات هسته‌ای در دریا را به انجام مطالعه علمی موضوع، بررسی آثار دفع مواد هسته‌ای در دریا در مقایسه با دفن آنها در زمین و نیز بررسی همه جنبه‌های سیاسی، حقوق، اقتصادی و اجتماعی مسأله موکول کردند. متعاقب تصویب کنوانسیون 1972 لندن و کنوانسیون دریای آزاد 1985، اعضای این دو کنوانسیون از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستند که تعرفه‌هایی را برای پس‌مانده‌هایی که دفن آنها در آبها غیر مجاز است و موارد مجاز ارائه دهند. بر این اساس آژانس با همکاری سازمانهای بین‌المللی دیگر، ویژگی‌هایی را در خصوص موارد غیر مجاز دفن آن در آبها ارائه داد. اعضای کنوانسیون 1972 لندن، طی موافقت‌نامه‌ای در شانزدهمین اجلاس در سال 1993، دفع زباله‌های هسته‌ای در دریا را برای همیشه ممنوع ساختند. کنوانسیون 1982 حقوقی دریاها نیز که در سال 1994 لازم‌الاجرا شد در موادی، به کاهش آلودگی دریاها و اقیانوسها که دفع زایدات هسته‌ای را نیز شامل می‌شود، اشاره دارد[7][7].

    3) پیامدهای زیست محیطی  استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای

    استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی نیز در مواردی می‌تواند خطرناک باشد؛ از جمله این حوادث، حادثه  جزیره تری مایل در آمریکا، سلافیلد در انگلستان، و بالاخره رخداد چرنوبیل، اثرات خطرناک نشت مواد رادیو اکتیو از رآکتورها هستند.

    حادثه رآکتور چرنوبیل و آثار زیست محیطی آن: حادثه نیروگاه اتمی چرنوبیل که در 26 آوریل 1986 در اتحاد شوروی سابق (اوکراین) رخ داد، عظیم‌ترین فاجعه ناخواسته‌ای است که به دست بشر اتفاق افتاده است. مواد ناشی از متلاشی شدن هسته اتم که ظرف مدت کوتاهی در بیوسفر رها شده به اندازه یک دهم کل مواد هسته‌ای بود که از همه بمبهای هسته‌ای آزمایش شده از سال 1945 تا کنون در فضا رها شده است. این سانحه برای اولین بار ثابت کرد که اثرات یک سانحه اتمی در محدوده یک محل  محصور نیست و به کشورهای همسایه نیز سرایت می‌کند و عواقبی جهانی خواهد داشت. 72 ساعت بعد از این حادثه در 28 آوریل 1986 نماینده شوروی، وقوع آن را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع داد. تخمین زدن کل اثرات حادثه بر مردم، اموال و محیط مشکل است. در پایان سال 1986، هیأت آژانس بین المللی اتمی با یک نشست تجدید نظر بعد از حادثه موافقت کرد. دو ماه بعد اجلاس متخصصین حکومتی، جهت پیش‌نویس دو کنوانسیون بین‌المللی یعنی «کنوانسیون اطلاع فوری از یک حادثه اتمی»  و «کنوانسیون کمک در مورد حادثه اتمی یا اضطرار رادیولوژیکی» تشکیل شد. در اجلاس تجدید نظر بعد از حادثه (25 تا 29 اگوست 1986)، حدود 600 متخصص از 62 کشور و سازمانهای بین‌المللی شرکت کرده بودند.

    نماینده شوروی در مورد حادثه چرنوبیل، توصیف رآکتور، شرایط حادثه و اقدامات اتخاذی از سوی شوروی گزارش داد که طبق آن علت اولیه حادثه، تخلف از آموزش و قواعد عملی توسط پرسنل واحد بود. ولی شوروی عیوب طراحی و اداره رآکتور را نپذیرفت. اثرات بین‌المللی حادثه موجب شد که سؤالات زیر برای جامعه بین‌المللی در ارتباط با اطلاع رسانی، کمک و مسؤولیت مطرح شود:

    آیا حقوق بین‌الملل، کشورها را ملزم می‌کند به: 1- جلوگیری از انتشار مواد رادیو اکتیو؛ 2- جبران خسارات ناشی از این انتشار؛ 3- اطلاع دادن انتشار فرامرزی بالفعل یا بالقوه مواد رادیو اکتیو به کشورهای دیگر .

    متعاقب حادثه چرنوبیل، شوروی سابق، به جهت قصور در دادن اطلاع به موقع و کافی به کشورهایی که احتمالاً از حادثه متأثر می‌شدند، مورد انتقاد قرار گرفت. یکی از نتایج حادثه چرنوبیل امضای یک کنوانسیون در مورد اطلاع فوری حوادث هسته‌ای به دیگر کشورها بود. این کنوانسیون به تفصیل معین می‌کند که کدام اطلاعات باید داده شود و کشورهای دیگر را نیز به پاسخ سریع به درخواست اطلاعات بیشتر، ملزم می‌کند. در زمان حادثه چرنوبیل هیچ محدودیت قانونی در خصوص استانداردهای بین‌المللی وجود نداشت و این یک خلاء مهم در مدیریت بین‌المللی جهت حفاظت از اشخاص در هر حادثه اتمی بود. مقررات کنوانسیون اطلاع فوری انعکاس حقوق بین‌الملل عرفی، از پیش تعیین شده و در بعضی بخش‌ها دقیق و غیر قابل کشش است. اهمیت کنوانسیون در این است که اولین موافقت چند جانبه برای تهیه یک چهارچوب، جهت تهیه اطلاعات در موقعیت‌های اضطراری، الزامی است. حادثه چرنوبیل، انگیزه تازه‌ای برای گسترش بیشتر یک چهارچوب قانونی برای کمک در این نوع حوادث ایجاد می‌کند. در حدود پنج ماه یک سند چند جانبه جدید وضع شد و جهت امضا باز بود. کنوانسیون کمک 1986، کمک فوری را در اتفاق هسته‌ای برای کاهش عواقب آن و حفاظت زندگی، مال و محیط زیست از اثرات انتشارات رادیو اکتیو مطالبه می‌کند. کنوانسیون بررسی می‌کند که آیا حادثه‌در محدودیت صلاحیت یا خاک کشور درخواست کننده کمک اتفاق افتاده یا خیر؟ و جمع‌آوری کمک در ارتباط با درمان پزشکی، و جای دادن افراد بی مکان را توضیح می‌دهد. کشورهای درخواست کننده کمک،‌طبق این کنوانسیون ملزم به تعیین قلمرو و نوع کمک مورد نیاز، مکانی که باید کمک صورت بگیرد، و دادن اطلاعات ضروری هستند. کشورهای طرف قرارداد نیز ملزم هستند که در حدود صلاحیت و توانایی شأن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از متخصصین تجهیزات و موادی که می‌توانند در دسترس قرار دهند و شرایط خاص مالی  که بر اساس آن می‌توانند کمک کنند آگاه نمایند. (John Mark Stensvage, Regulating Radioactive Air Emissions From Nuclear Generating plants A Primer for Attorneys P.P.9-10)

    4) تدابیر اتخاذی شورای اتحادیه اروپایی در خصوص حفاظت رادیو اکتیو

    شورای اتحادیه اروپایی در 13 می 1996 دستور 29/96 یوراتوم را در مورد حفاظت کارگران و عموم مردم در قبال خطرات ناشی از یونیزاسیون مواد رادیواکتیو به کار گرفت. اهداف حفاظت رادیواکتیو اصلاً محافظت جمعیت و کارگران و بیماران در قبال اثرات مضر یونیزاسیون مواد رادیو اکتیو است. کمیسیون بین‌المللی حفاظت رادیواکتیو(ICRP 

     

    واقع‌نگری درباره انرژی پاکیزه

    ایمنی در MRI

    ایمنی در MRI

    تا کنون هیچ آثار زیان بار بیولوژیکی دراز مدتی در اثر قرارگرفتن در معرض MRI گزارش نشده است اگر چه در بررسی جداگاه اجزاء روند تصویربرداری تشدید مغناطیسی چندین اثر کم اهمیت و برگشت پذیر از میدان های مغناطیسی ، گرادیان و فرکانس رادیویی مشاهده شده است . اغلب تحقیقات در مورد ایمنی MR در آمریکا انجام شده و اکثر مقالات درباره ایمنی MR در امریکا منتشر شده است . در فوریه 1982 اداره غذا و دارو ( FDA ) دستورالعملی را به هیاتهای بررسی بیمارستانها تحت عنوان « مقررات ارزیابی ریسک های تابش های الکترومغناطیسی برای روشهای NMR کلینیکی » ابلاغ نمود . برای بررسی اثر بیولوژیکی درازمدت MRI تمام اجزاء روند تصویربرداری باید در نظر گرفته شود . این اجزاء شامل :
    1-
    میدان مغناطیسی اصلی ( که تحت عنوان میدان مغناطیسی ایستا هم شناخته می شود ) .
    2-
    میدان های مغناطیسی متغیر با زمان ( میدان مغناطیسی گرادیان ها و میدانهای RF ) .

    اثرات بیولوژیکی میدان مغناطیسی ایستا
    توجه اولیه در میدان مغناطیسی ایستا معطوف به امکان اثرات بیولوژیکی بالقوه می باشد . در طبیعت میدان مغناطیسی کره زمین اثر قابل ملاحظه ای بر اشکال ابتدایی حالت وارد جهت گیری باکتری های مغناطیسی ایستا و الگوی مهاجرت پرندگان تحت تاثیر میدان مغناطیسی به شدت G6/0 که کره زمین را احاطه نموده است می باشد . در MR پتانسیل های الکتریکی ضعیفی در عروق خونی بزرگ که خون در آنها در جهت عمود بر میدان مغناطیسی ایستا جریان دارد مشاهده شده است . اگر چه در شدت 10 تسلا هیچ آثار زیانباری در میمونها مشاهده نشده است . اغلب بررسی ها هیچ اثری در رشد و شکل سلولی در میدانهای مغناطیسی با شدت کمتر از 2 تسلا نشان نداده اند . اطلاعات جمع آوری شده توسط انستیتوی ملی حفاظت شغلی و سازمان بهداشت جهانی هیچ شواهدی از لوکمی یا سایر موارد سرطان زایی نشان نمی دهد .گزارشهای اندکی حاکی از سرطان زایی بالقوه میدانهای مغناطیسی ایستا بود که به علت این که روشهای بررسی در آنها مورد انتقاد بود ، رد شده اند .میدان های حاشیه ای
    مطلب مورد توجه بعدی در اثرات میدان مغناطیسی اصلی ، خطرات مربوط به محل نصب سیستم های MR می باشد . میدان مغناطیسی ایستا توسط دیوارها ، کف ها یا سقف های معمولی محدود نمی شوند . میدان مغناطیسی پراکنده در خارج از مرکز آهن ربا تحت عنوان میدان حاشیه ای شناخته می شود .اغلب دستگاه های تشدید مغناطیسی برای محدود نمودن میدان حاشیه ای تا فاصله قابل قبولی حفاظت نشده اند چه در اتاق اسکن یا در داخل کامیون ها ( در مورد سیستم های MR سیار ) میدان حاشیه ای باید همیشه در هنگام نصب سیستم های جدید در نظر گرفته شود . در هنگام نصب ، شدت میدان در بالا و پائین دستگاه نیز باید در نظر گرفته شود .

    میدان های ایستای کمتر از 2 تسلا
    اگر چه هیچ آثار بیولوژیکی در انسان در قدرت های میدان زیر 2 تسلا مشاهده نشده ،‌ آبنورمالی های برگشت پذیر در ECG در چنین قدرت های میدانی مشاهده شده است . یک افزایش در دامنه موج T را می توان در یک ECG مشاهده نمود که مربوط به اثر مغناطیسی بردینامیک مایعات است .این اثر هنگامی ایجاد می شود که یک مایع هادی مثل خون ، از یک میدان مغناطیسی عبور نماید . این اثر متناسب با قدرت میدان مغناطیسی می باشد و بنابراین باعث ایجاد مشکلاتی در Gating قلبی در سیستم های با میدان قوی می گردد . این حالت منتج به trigger سیستم در موج T به جای R گردیده و بنابراین کیفیت تصویر به علت gating ناکافی قلب کاهش می یابد . اگر چه با وجود این اثر ، هیچ اثر قلبی _ عروقی جدی در بیمارانی که تحت بررسی MR قرار گرفته اند مشاهده نشده است .مطلب دیگر گرم شدن بیمارانی است که در معرض میدان های ایستا قرار می گیرند. در دو بررسی جداگانه بیمارانی در معرض قدرتهای میدان 5/1 تسلا برای 60 و 20 دقیقه قرار گرفتند . این بررسی ها تنها افزایش حرارت بدن به مقدار کمی (1/0 و 03/0 درجه سانتی گراد ) را نشان داد .میدانهای ایستای با قدرت بیش از 2 تسلا : بعضی از اثرات بیولوژیکی برگشت پذیر در انسان در شدت های 2 تسلا و بالاتر مشاهده شده است . این اثرات شامل خستگی ، سردرد ، کاهش فشار خون و درجاتی از ناآرامی می باشد . مشکل بالقوه دیگر در این میدان ها با قدرتهای بیشتر از تعاملی انرژی مغناطیسی و جهت گیری سلول می باشد . مولکولهای مشخصی مثل DNA و ریز واحدهای سلولی مانند گلبولهای قرمز داسی شکل خصوصیات مغناطیسی دارند که با جهت تغییر می یابند این اثر از نظر بیولوژیکی در قدرت میدان 2 تسلا به علت نیروی پیچاننده یا گشتاور که به این مولکول ها وارد می گردد با اهمیت می باشد .بیماران باردار :
    تا کنون هیچ آثار بیولوژیکی شناخته شده ای از کاربرد MRI بر جنین مشاهده نشده است . اگر چه مکانیسم وجود دارند که به طور بالقوه می توانند اثرات زیانبار ایجاد نمایند مانند تعامل میدان های الکترومغناطیسی و جنین در حال رشد . سلولهایی که در مرحله تقسیم هستند در طی اولین ثلث دوره حاملگی بیشتر به این اثرات حساس می باشند .
    FDA
    نشان گذاری سیستم های MR مورد استفاده در تصویربرداری جنین و اطفال را برای مشخص نمودن میزان ایمنی به علت ریسک زیاد و بالقوه برای بیماران باردار ، عموماً توصیه می نماید که هر آزمایشی از بیماران باردار باید تا پایان اولین ثلث بارداری به تأخیر بیافتد و پس از این دوره باید قبل از انجام آزمایش رضایت نامه کتبی توسط بیمار امضاء گردد .کارکنان باردار :
    مراکز MR دستورالعملهای جداگانه ای برای کارکنان باردار خود در محدوده تشدید مغناطیسی دارند . اگثر واحدها این گونه تصمیم گرفته اند که کارکنان باردار می توانند وارد اتاق اسکن شوند ولی در هنگام استفاده از میدان های گرادیان و RF از اتاق خارج نشوند . بعضی مراکز این گونه توصیه می کنند که کارکنان باردار باید در طی اولین دوره سه ماهه بارداری کاملاً‌ از میدان مغناطیسی دور باشند .بررسی اخیر نشان دهنده هیچ افزایشی در وقوع سقط های ناگهانی در بین رادیوگرافها و پرستاران MR نیست پس لازم نیست در طی دوره بارداری از میدان مغناطیسی دور باشند و می توانند بیمار را آماده تصویربرداری نموده ولی در طی کسب تصویر مکان را ترک نمایند .پرتابه ها
    اجسام فلزی فرومغناطیسی در حضور میدان مغناطیسی ایستای قوی به صورت پرتابه هایی در می آیند . اجسام کوچک مثل گیره های کاغذ و یا سنجاق مو ، هنگامی که در میدان 5/1 تسلا قرار می گیرند سرعت نهایی 40 مایل در ساعت را پیدا می کنند و بنابراین خطر جدی را برای بیماران و یا هر شخص دیگری که در اتاق اسکن باشد ایجاد می نمایند . حتی ابزار جراحی مثل هموستاتها ، قیچی ها و گیره ها اگر چه با موادی به نام فولاد ضد زنگ جراحی ساخته شده اند ولی به شدت توسط میدان مغناطیسی اصلی جذب می شوند . کپسول های اکسیژن نیز به مقدار زیادی مغناطیسی می باشند و نباید داخل اتاق اسکن آورده شوند . اگر چه کپسول های اکسیژنی که غیر آهنی می باشند در دسترس است که استفاده از آنها بی خطر است .کیسه های شن نیز باید مورد بررسی قرار گیرند . زیرا بعضی از آنها با شن پر نشده اند بلکه با دانه های فولاد که به مقدار زیادی مغناطیسی می باشند پر گردیده اند توصیه می گردد که تمامی اجسام به وسیله آهن ربای میله ای دستی قبل از ورود به اتاق اسکن MRI مورد بررسی قرار گیرند .
    Implants
    و پروتزها
    ایمپلنت های فلزی اثری جدی که شامل گشتاور ، گرما و آرتی فکت در تصاویر MRI می باشد ، ایجاد می نمایند . بنابراین قبل از اینکه بیمار مورد MR قرار گیرد، هر سابقه جراحی که بیماران قبل از MR داشته اند باید مشخص گردد . گشتاور و گرما : بعضی ایمپلنت های فلزی در هنگامی که در میدان مغناطیسی قرار می گیرند گشتاور قابل ملاحظه ای ایجاد می نمایند . نیرو یا گشتاوری که بر ایمپلنت های فلزی کوچک یا بزرگ وارد می گردد می تواند اثرات جدی ایجاد نماید مثل اینکه ایمپلنت های ثابت نشده می توانند بطور بالقوه و غیر قابل پیش بینی در درون بدن حرکت کنند . نوع فلزی که در این ایمپلنت ها استفاده می گردد ، عاملی است که نیروی وارد شده بر آنها را در میدان مغناطیسی تعیین می نماید . ایمپلنت های فلزی غیر آهنی ، انحرافی در میدان مغناطیسی نشان نمی دهند ( و یا انحراف کمی نشان می دهند ) ولی آنها می توانند سبب گرمای قابل ملاحظه ای به علت عدم توانایی در پراکندگی گرمای ایجاد شده بوسیله جذب فرکانس رادیویی، گردند . اگر چه ،‌ آزمایشات افزایش حرارت قابل توجهی را در ایمپلنت ها نشان نمی دهد .گیره های آنوریسم بعضی گیره های آنوریسم داخل جمجمه ای از موارد جدی منبع استفاده در تصویربرداری MR می باشند در یک بررسی از 26 گیره آنوریسم که تحت بررسی قرار گرفتند 19 عدد از آنها خاصیت فرومغناطیسی از خود بروز دادند . حرکت گیره ممکن است رگ را آسیب زده و منجر به خونریزی ، ایسکمی یا مرگ گردد .گیره های هموستاتیک عروقی
    گیره های هموستاتیک باید قبل از آزمایش MR ، به صورت خارج از بدن ارزیابی گردند ، اگر چه هیچ کدام از 6 گیره هموستاتیک عروقی که مورد ارزیابی قرار گرفت انحراف در میدان مغناطیسی ایستا پیدا نکرد .فیلترها و STENT
    پانزده وسیله داخل عروقی مورد آزمایش قرار گرفت و ثابت شد که پنج عدد از آنها فرو مغناطیسی می باشند . اگر چه آنها در میدان مغناطیسی انحراف از خود نشان می دهند ولی این وسیله ها معمولاً بعد از چند هفته در داخل دیواره رگ نفوذ کرده و حرکت آنها نامتحمل می گردد . بنابراین انجام تصویربرداری MR برای اکثر بیماران با وسیله های داخل عروقی در صورتی که دوره زمانی قابل قبولی بعد از کاشت ، گذشته باشد ایمنی در نظر گرفته می شود .گیرنده های عروقی سرخرگ گردنی ( کاروتید )
    پنچ گیره ( عروق ) سرخرگ کاروتید مورد آزمایش قرار گرفت و همه انحراف را در میدان مغناطیسی نشان دادند . اگر چه انحراف در مقایسه با حرکت ضربانی عروق کاروتید به میزان کمی بود . تنها در مورد گیره کاروتید Poppen_Blaylock استفاده از MR به علت جذب شدید آن به میدان مغناطیسی منع گردیده است .ورودی های دستیابی عروقی Vascular Access Portsتنها دو عدد از 33 ایمپلنت ورودی دستیابی عروقی مورد مطالعه قرار گرفت ، انحراف قابل مشاهده در میدان مغناطیسی از خود نشان دادند این انحرافات در کاربرد چنین ورودی هایی به میزان کم در نظر گرفته شد بنابراین تصویربرداری تقریباً ایمن می باشد .دریچه های قلبی
    اگر چه کاربرد MR در بیماران با اغلب ایمپلنت های دریچه ای ایمن در نظر گرفته می شود ولی چون دریچه هایی وجود دارند که تمامیت آنها آسیب می بینند بررسی دقیق نوع دریچه توصیه می شود .ایمپلنت های گوش
    تمام ایمپلنت های حلزونی مورد آزمایش جذب میدان مغناطیسی شدند و از نظر مغناطیسی و الکتریکی فعال می باشند بنابراین آنها کاملاً جزء موارد عدم استفاده از MRI شناخته شده اند .ایمپلنت و وسایل مواد دندانی

    اغلب آنها برای تصویربرداری MR ایمن در نظرگرفته می شوند با وجود این که اکثر وسایل دندانی به طور قابل ملاحظه ای تحت تاثی میدان مغناطیسی قرار نمی گیرند . آرتی فکت های تاثیرپذیری می تواند کیفیت تصویر را در MR خصوصاً در تصویربرداری گرادیان اکو تحت تأثیر قرار دهد . باید توجه داشت که بعضی از وسایل دندانی از نظر مغناطیسی فعال هستند و بنابراین خطرات بالقوه ای برای تصویربرداری MR

    رادیو اکتیویته و اثرات آن بر محیط زیست

    چکیده

    در این مقاله اشعه رادیو اکتیو با قدرت نفوذ متفاوت و منابع ایجاد رادیواکتیویته شامل منابع طبیعی و منابع مصنوعی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در مورد منابع مصنوعی از سلاح‌های هسته‌ای و صنایع هسته‌ای و اثراتی که صنایع هسته‌ای و به طور کلی مواد رادیو‌اکتیو رها شده از این صنایع در آلودگی آبها، اکوسیستم آبی و زنجیره غذایی انسان دارند، بحث می‌شود و به عنوان نمونه از چندین حادثه در جهان فقط به حادثه چرنوبیل که منجر به آلودگی گسترده و طولانی مدت محیط شد، اشاره می‌شود.

    منابع رادیو اکتیویته

    محیط به طور طبیعی به دلیل اشعه‌ای که از آسمانها، زمین، اتمهای درون جسم و از فعالیتهای عادی نظیر سوخت فسیلی و فلاحت دریافت می‌دارد، رادیواکتیو می‌باشد . اشخاص به طور متوسط در بریتانیا سالیانه مقدار 2500 میکروسیورت اشعه دریافت می‌کنند به طور کلی حدود 88 درصد از اشعه دریافتی که از کنترل خارج است، منشأ طبیعی دارد.

    منابع طبیعی پرتوزایی شامل اشعه کیهانی (10 درصد کل تشعشعات) اشعه گاما از صخره‌ها و خاک (چهارده درصد که با وضعیت زمین شناسی منطقه بسیار متغیر است)، گاز رادون و تورن داخل ساختمانها (52 درصد که بسته به منابع موجود در منطقه متغیر است) و اشعه تجمع یافته در بافتها از طریق غذا و شرب (12 درصد) می‌شود. علیرغم تماس دائم ما با تشعشعات ناشی از منابع طبیعی حد آستانه‌ای برای خسارت وارده وجود ندارد و مقداری که باعث آسیب می‌شود تقریباً متناسب با کل مقدار اشعه جذب شده است، به طوری که ضروری است اشعه‌های خروجی منابع ساخت بشر که به محیط وارد می‌شود، محدود گردند . منابع مهم قابل کنترل اشعه در محیط آنهایی هستند که از آزمایش سلاح های هسته‌ای و صنایع هسته‌ای ناشی می‌شوند. آزمایش سلاح‌های هسته‌ای در دهه 1940 شروع شد و ادامه پیدا کردتا اینکه در دهه 1950 به حداکثر خود رسید. با امضای پیمان تحریم آزمایشات هسته‌ای در سال 1963 بین شوروی، آمریکا و انگلیس، خروجی ناشی از این منابع به میزان بسیار زیادی کاهش پیدا کرد ولی متأسفانه به طور کلی محو نشد. البته در حالی که سلاح‌های هسته‌ای زیادی برای مقاصد دفاعی نگهداشته می‌شوند، امکان وقوع جنگ هسته‌ای به قوت خود باقی است؛ که در صورت چنین حادثه‌ای با آزاد شدن تشعشع رادیواکتیویته تنها یکی از تعداد بلاهای ناگهانی مشتمل بر امکان ایجاد زمستان هسته‌ای و تغییرات آب و هوای جهانی خواهد بود که جهان با آن مواجه خواهد شد. (دوتو- 1989).

    صنایع هسته‌ای شدیداً کنترل می‌شود و معمولاً مد نظر است که مقدار رادیواکتیویته‌ای که به طور معمول آزاد می‌شود، برای محیط و بشر مضر نباشد. به هر حال این موضوع مشکلات بالقوه‌ای است که با صنایع هسته‌ای همراه و بسیار نگران‌کننده است. استفاده از مواد رادیواکتیویته ضایعاتی ایجاد می‌کند که بایستی نسبت به دفع آن اقدام شود. ضایعات با اکتیویته بالا فقط توسط صنایع هسته‌ای تولید می‌شوند؛ ولی ضایعات با اکتیویته بالا فقط توسط صنایع هسته‌ای تولید می‌شوند ولی ضایعات با اکتیویته متوسط و پایین زیادی که در نیروگاه‌های هسته‌ای، تأسیسات دفاعی، صنایع رادیوایزوتوپ، آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها تولید می‌شوند، نیز وجود دارد. در بریتانیا سالیانه چیزی در حدود 2500 متر مکعب از ضایعات با رادیواکتیویته متوسط و 25000 متر مکعب از ضایعات با اکتیویته پایین در مقایسه با فقط 1100 متر مکعب از ضایعات با اکتیویته بالا در مدت متجاوز از سی سال تولید می‌شود.

    بعضی از ضایعات مایع و گازی شکل با اکتیویته پایین ناشی از آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها مستقیماً در محیط تخلیه می‌شوند؛ ولی ضایعات جامد نظیر شیشه‌آلات، البسه، لجن‌ها، که اجزاء رآکتور را تشکیل می‌دهند و غیره و ضایعات زیاد مایع رادیواکتیویته، مدیریت بسیار دقیقی را می‌طلبند. دفع این مواد اگر مشکل علمی نداشته باشد، یک مشکل سیاسی است. بیشتر ضایعات با رادیواکتیویته پایین پس از بسته‌بندی در بشکه‌های فولادی و اندود کردن با سیمان سابقاً در دریا انباشته می‌شد ولی به نظر می‌رسد که دفع در خشکی از لحاظ سیاسی انتخاب برتری باشد. نگرانی چنین محلهای دفع این است که خواه محلهای دفع عمیق یا کم عمق باشند، در نهایت ممکن است در اثر نشت، آبهای سطحی یا زیرزمینی را آلوده سازند.

    پتانسیل آلودگی از طریق به کار انداختن نیروگاه‌های هسته‌ای، در حال افزایش است و دفع ضایعاتشان یک مشکل برای آینده محسوب می شود. سایر نگرانیهای مهم، خرابکاری یا سوانحی است که در تأسیسات هسته‌ای روی می‌دهد. صنایع نیروگاه هسته‌ای ضرورتاً از یک پیشینـــــه سلامت خوبی برخوردار است. از چندین حادثه در جهان فقط، حادثه چرنوبیل (در ذیل شرح داده می‌شود) منجر به آلودگی گسترده و طولانی‌مدت محیط شد. هر حادثه‌ای که اتفاق می‌افتد ناراحتی و اضطراب مردم از صنایع هسته‌ای را نشان می‌دهد و با این وجود هر چقدر صنایع هسته‌ای ایمن باشند و به خوبی تنظیم شده باشند، حوادث اتفاق می‌افتد و در نهایت هم عواقب شومی برای اکوسیستم و جمعیت انسانها در سطح وسیع خواهد داشت. بنابراین صنایع هسته‌ای از نقطه نظر سلامت عمومی ناایمن خواهند بود.

    اثرات بیولوژیکی

    بدیهی است که نگرانی اصلی از رادیونوکلوئیدها آلودگی زنجیره غذایی مربوط به انسان است. تعداد کمی از رادیونوکلوئیدها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و آنهایی هستند که در زنجیره غذایی و اثرات زیستی دخالت دارند یا ایزوتوپهای مواد غذایی ضروری هستند و یا رفتار شیمیایی مشابه مواد غذایی ضروری از خود نشان می‌دهند. بعضی از رادیونوکلوئیدها به مانند اورانیوم و پلوتونیوم به علت اینکه ممکن است همراه گردوغبار مورد استنشاق قرار گرفته و در ریه‌ها تجمع نمایند، نگران کننده هستند. در جدول«1» رادیونوکلوئیدهایی که از نظر بیولوژیکی دارای اهمیت هستند، فهرست شده است.

    رادیونوکلوئیدها در غلظت زیاد مسمومیت حاد ایجاد می‌کنند. حساسیت تشعشعی یک بافت مستقیماً با فعالیت تقسیم سلولهای آن متناسب است. (اینکه فعالانه در حال تقسیم هستند یا نه) و آسیب کروموزومی علت مرگ سلولی است، بنابراین کار اعضای مختلف بدن در زمان‌های مختلف پس از تماس با اشعه یا با میزان‌های متفاوت تماس با اشعه متوقف می‌شود. بعد از اینکه تمام بدن به میــــــزان 5-2 گری در معرض اشعه X قرار گرفت، به عنوان مثال، در مدت دو روز نقص در لنفوسیت‌ها مشاهده می‌شود، در حالی که کاهش در اریتروسیت‌ها به مدت 2-3 هفته دیرتر اتفاق می‌افتد. در پستانداران به میزان 6 تا 10 گری منجر به نقص در بافت‌هایی می‌شود که سلول‌های خونی را تولید می‌کنند 10 تا 50 گری باعث اختلالات روده‌ای مانند اسهال و استفراغ و بیشتر از 50 گری باعث ایجاد سندرم اعصاب مرکزی نظیر لرزش تشنج و بی‌حالی می‌شود. (گروش، 1987). این اثرات احتمال دارد فقط در حوادث انرژی هسته‌ای یا جنگ اتفاق بیفتد. نگرانی اصلی در مورد تماس با سطوحی از اشعه است که منجر به اثرات مزمن جسمی (اثر بر سلولهای بدن) و یا ژنتیکی (اثر بر سلولهای جنسی)، می‌گردد. اثرات جسمی اثراتی هستند که منجر به انواع مختلف سرطان می گردد. اثرات ژنتیکی ، اثرات و ناهنجاریهایی هستند که در نتیجه پرتوافکنی اندامهای تناسلی والدین، در نسل بعدی ایجاد می‌گردد. به دلیل اینکه چنین شرایطی به طور طبیعی مدت مدیدی پس از تماس با اشعه ظاهر می‌شوند، مربوط کردن آنها به یک حادثه در تماس با اشعه مشخص، بسیار مشکل است.

    ارگانیسم‌های آبزی که در زیر محل تخلیه ایستگاه‌های تولید نیروی هسته‌ای با مؤسسات تحقیقاتی زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض اثرات مزمن طولانی مدت اشعه قرار دارند. ماهی‌های یک رودخانه مجاور آزمایشگاه ملی اوک‌ریج (Oak Ridge) در ایالات متحده که روزانه در معرض 6/0 تا 6/3 میلی‌گری از اشعه ناشی از رسوبات قرار گرفته بودند، تخمهایی بزرگتر از اندازه متوسط با شیوع بالایی جنین غیر عادی تولید کرده بودند. به علت نگرانی اثر تجمعی، توزیع رادیونوکلوئیدها در آبهای پذیرنده پسابهای ناشی از تأسیسات هسته‌ای به دقت ردیابی می‌شود. به هر حال، پایش تمام سیستم‌ها عملی نیست و معمولاً یک یا دو راه که برای انسانها مهم هستند، وجود دارد که به نام راه‌های بحرانی نامیده می‌شوند. اگر آلودگی رادیونوکلوئید در تمام راه‌های بحرانی کنترل شود، آن‌گاه کنترل کافی در سایر راه‌ها قابل حصول است.

    راه‌های بحرانی و اعضای بحرانی (آن اعصایی که اشعه دریافت می‌دارند یا بیشترین میزان تماس را دارند) پس از انجام یک مطالعه که معمولاً به طرق مختلف در کتابخانه انجام می‌گیرد، مشخص می شوند. پس ظرفیت محدود کننده محیط با مقایسه‌ای که با استانداردهای اولیه پرتودهی و براساس غلظت بحرانی به ازاء میزان واحد پرتوگیری انجام می گیرد، تنظیم می‌شود.

    اعضای بحرانی ممکن است اعضایی باشند که متوسط دریافت اشعه را دارند یا بعضی اجزاء زنده اکوسیستم هستند که از رادیونوکلوئیدها متأثر می‌شوند یا در تغذیه انسان مهم هستند.

    پایین دست یک ایستگاه نیروگاه هسته‌ای در رودخانه کلمبیا ملاحظه شد که p 32 ماده بحرانی است و جمعیت انسانی از طریق خوردن ماهی در معرض آن قرار گرفتند. غلظت متوسط در آب رودخانه پایین‌دست نیروگاه حـــدود

    6/5میلی بکرل در میلی‌لیتر و غلظت متوسط در گوشت ماهی سفید 9 بکرل در گرم بود.

    فاکتورهای غلظت از آب به ماهی در تابستان حدود 5000 اما در زمستان کمتر از یک برآورد شده بود در آن گونه ماهی‌هایی که بیشترین تعداد خورده شده بود، متوسط غلظت اشعه 5/1 بکرل در گرم بود.یک شخص که 200 وعده غذایی ماهی در یک سال مصرف کند (حدود 40 کیلوگرم ماهی) در استخوانش که عضو بحرانی است، اشعه‌ای به میزان 3 میلی‌لیتر سیورت که 20 درصد حد سالیانه است، (لووز 1993) دریافت خواهد کرد. در نیروگاه هسته‌ای ترانسفیند واقع در ویلز-آب خنک‌ سازی در یک دریاچه محدود الیگوتروف تخلیه می‌شد. مصرف ماهی قزل‌آلای صید شده از دریاچه بیشتر از ماهی‌های دریایی بود. اما مقدار اشعه‌ای که برای مصرف کنندگان برآورد شده فقط 7 درصد مقدار اشعه‌ای است که به وسیله کمیسیون بین‌المللی حفاظت و بهداشت پرتوها توصیه شده است (لانگفرد 1983). غلظت‌هایی از رادیونوکلوئیدهای انتخابی در نمونه‌های گرفته شده از دریاچه ترانسفیند در جـــدول «2» نشان داده شده است.

    از حوادث موجود تخلیه رادیونوکلوئیدها از عملیات عادی صنایع تولید نیروی هسته‌ای به نظر می‌رسد که اثرات قابل اندازه‌گیری روی گیاهان و جانوران یک ناحیه وجود نداشته باشد؛ ولی وجود پتانسیل‌های زیاد فاکتورهای تجمعی میزانی از رادیو اکتیویته در ارگانیسم‌های غذایی باعث می شود که میزان اشعه ورودی به بدن برای انسانها از طریق کمیسیون بین‌المللی حفاظت و بهداشت پرتوها محدود شود.

    حادثه چرنوبیل

    در 26 آوریل 1986حادثه‌ای در نیروگاه چرنوبیل حدود 60 مایلی شمال «کی اف» در اوکراین روی داد.

    حوادث متوالی رویداد شامل یک موج ناگهانی از قدرت در رآکتور در حالی که در حالت کم‌بار کار می‌کرد و به دنبال آن انفجار بخار و هیدروژن و یک آتش‌سوزی اتفاق افتاد. گزارشات اولیه یک حادثه در روز بعد از سوئد جائی که بیشتر از میزانهای عادی گذشته دارای اشعه بود، دریافت گردید.

    حادثه در 28 آوریل در اتحاد جماهیر شوروی گزارش شد. تخمین زده شد که 5/3 درصد مواد رادیواکتیو یعنی 10 18 × 2 بکرل در اتمسفر رها شد.

    زیان محیطی قابل ملاحظه‌ای در مناطق اطراف رآکتور روی داد در حدود 23000 کیلومتر مربع به عنوان منطقه آلوده مشخص شد و میزان بالایی از مواد رادیو اکتیـــو در جانوران خاکزی، حشرات آبزی، ماهی‌ها و پرندگان آبی یافت شد. نقص‌های مادرزادی و سرطان نیز در کودکانی‌ که در ناحیه کیف از زمان واقعه متولد شدند، گزارش گردید و تخمین زده شد که چندین هزار مرگ و میر به طور مستقیم به پرتوهای رها شده مربوط است و بیش از 15000 نفر نیز تحت تأثیر بیماری‌هایی با وسعت کمتر قرار گرفتند. ابر رادیواکتیو در ابتدا بر فراز اسکاندیناوی جریان یافت. اما سپس به طرف جنوب در طول اروپای مرکزی تا بریتانیا حرکت کرد (آپسیمون و دیگران 1988). منطقه مدیترانه نیز آلوده شد و شواهد بعدی واقعه در بیشتر قسمتهای دنیا مشخص گردید. باران شدید منجر به رسوب واقعی رادیواکتیویته در قسمتهایی از اسکاندیناوی اروپای مرکزی غرب و شمال بریتانیا گردید. مجموعه‌ای از رادیونوکلوئیدها رسوب کرده بودند. تنها سزیوم 137 یک نیمه عمر طولانی قابل توجه برابر 30 سال دارد. سزیوم مانند پتاسیم به طور وسیعی در اکوسیستم پخش شد.

    چارپایان اهلی برخی از نواحی شمالی و مرتفع به شدت آلوده شدند و برای مصرف انسان نامناسب گشتند. (لاندگرن 1993) اما بیشترین رسوب مواد رادیواکتیو تخلیه شده، دیر یا زود از طریق نشت یا شست‌و شو به داخل رودخانه‌ها وارد خواهند شد.

    بیشترین رسوب مواد رادیواکتیو چرنوبیل در مناطقی با آبهای نرم، در جائیکه تجمع زیاد آب برای ماهی مناسب است روی داد. در سوئد، میزان رادیواکتیویته در آبهای شیرین به سرعت افزایش یافت. گونه‌‌های ماهی و میزان تجمع رادیونوکلوئیدها تغییر پیدا کرد. به عنوان مثال در ماهی سیم دریاچه تروسکه که یک ماهی تغذیه‌کننده از کف است، 1000 بکرل در کیلوگرم سزیوم 137 در طول ماه می تجمع پیدا کرده بود که 10 برابر بیشتر از میزان آن در ماهی خاردار و اردک‌ماهی بود. تا ماه جولای، در ماهی خاردار که از زئوپلانکتونها تغذیه می‌کند، بیش از 8000 بکرل در کیلوگرم تجمع پیدا کرده بود

    نتیجه‌گیری نهایی

    اینکه پس‌مانده‌های عادی آزادشده از نیروگاهــــهای هسته‌ای برای محیط طبیعی یا بشر زیان‌آور باشند، مشخص نشده است به نظر می‌رسد که تکنولوژی هسته‌ای در مقایسه با مولدهای مصرف‌کنندة سوخت فسیلی کــــه




    انرژی هسته ای

    کربن 14 – کلید راهنمای گذشته

    مقدار ماده باقی مانده از عنصر اولیه

    زمان طی شده ( اگر نیمه عمر ماده را T بگیریم )

    1/2

    T

    1/4

    2T

    1/8

    3T

    1/16

    4T

    1/32

    5T

    1/64

    6T

    1/128

    7T

    با مشخص کردن اینکه چه مقدار از هسته ای رادیواکتیو باقی مانده است متوجه می‌شویم که چند نیمه عمر ماده سپری شده و چون نیمه عمر عناصر را می‌دانیم به راحتی می‌توانیم سن اشیاء قدیمی را محاسبه نماییم.
    عمر اشیاء قدیمی به کمک ایزوتوپ های رادیواکتیو کربن 14
    C14 تعیین می‌شود که تغییرات آن بطور طبیعی اتفاق می‌افتد. به کمک زمان سنجی کربن 14 طول عمر اجسام را تا 60000 سال می‌توان تعیین کرد.
    زمانی که نوترونهای پرتوهای کیهانی در اتمسفر با نیتروژن های 14 برخورد می‌کنند. به طور مداوم کربن 14 تولید می‌شود کربن 14 به سرعت با دی اکسید کربن هوا مخلوط شده و از طریق فوتوسنتز در گیاهان جذب می‌شود به این ترتیب کربن 14 در تمام موجودات زنده راه پیدا می‌کند پس قسمتی از همه کربن های موجود در بدن موجودات زنده کربن 14 است که نسبت تمرکز آن هم مقدار ثابتی است. اما کربن 14 یک عنصر رادیواکتیو است و با مرور زمان واپاشی کرده و تبدیل به عناصر دیگر می‌شود. زمانی که یک موجود زنده می‌میرد و یا گیاهی خشک می‌شود، دیگر کربن 14 جدیدی به طبیعت اضافه نمی شود اما کربن 14 های قدیمی شروع به واپاشی می‌کنند.
    نیمه عمر کربن 14 حدود 5760 سال تعیین شده است. بنابراین زمانی که باستانشناسان یک تکه ذغال را در غار یا یک قطعه چوب را در یک بنای قدیمی پیدا می‌کنند، می‌توانند به دقت مقدار کربن موجود در آنها را اندازه گرفته و مقدرا کربن 14 آن را تعیین کنند و سپس با در نظر گرفتن میزان کربن 14 موجود در درختان امروزی مقدار کربن 14 این اجسام را در زمان خود مشخص کنند. و از این راه طول عمر جسم مورد نظر را به دست آورند.
    برای اندازه گیری بقایای کربن 14 موجود در تکه چوبی که در یک پناهگاه قدیمی پیدا شده می‌توان آن را تجزیه نمود و عمرش را با دقت خوبی تعیین کرد. این امر، زمان شکسته شدن یا بریده شدن تکه چوب از درخت جهت ساختن پناهگاه را مشخص کرده در نتیجه دورانی را که انسانها از این چوب استفاده کرده اند تعیین می‌شود.
    برای جدا کردن کربن 14 از دیگر عناصر، چوب را می‌سوزانند تا به صورت گاز متان یا اتان دربیاید گاز حاصل را که دارای کربن 14 است به مدت یک ماه درون یک محفظه نگه می‌دارند در این مدت ترکیبات اورانیوم که ممکن است باعث اندازه گیری غیر واقعی عمر شوند واپاشیده شده و مقدارشان به حداقل می‌رسد. سپس به وسیله دستگاهی میزان تشعشع اتم های کربن 14 موجود در نمونه را بررسی می‌کنند. و به این ترتیب عمر نمونه را مشخص می‌کنند. با وجود همه امتیازاتی که زمان سنجی کربن 14 داراست محدودیت هایی نیز دارد. کربن 14 نیمه عمر نسبتاً کوتاهی دارد و فقط جهت تعیین طول عمرهایی تا 60 هزار سال قبل مفید است. برای عمرسنجی موارد قدیمی تر باید از دیگر عناصر رادیواکتیو که نیمه عمر بیشتری دارند استفاده کرد. که البته اساس کار این زمان سنجی‌ها هم کاملاً مشابه کربن 14 است. به غیر از کربن 14 عناصر دیگری نیز در زمان سنجی بکار می‌روند که عبارتند از: اورانیوم 238 ( 7238) که پس از چندمین مرحله واپاشی به سرب 206 (
    Pb206) تبدیل می‌شود. اورانیوم 235 (7235) که به سرب 207 (pb207) توریوم 232 که سرب 208 و پتاسیم 40 که به آرگون 40 تبدیل می‌شود.
    زمانی که زمین شکل گرفته شامل ذخایری از ایزوتوپ هی اورانیوم 238 بوده است. نیمه عمر اورانیوم 238 در حدود 5/4 میلیارد سال است. دانشمندان معتقدند که هنگام تشکیل زمین اصلاً سربی وجود نداشته و تمام سرب موجود در کره زمین در اثر واپاشی اورانیوم بوجود آمده است. از آنجایی که ما نیمه عمر اورانیوم رامی دانیم و در ضمن می‌توانیم مقدار اورانیوم 238 و سرب موجود در یک نمونه را اندازه بگیریم می‌توانیم طول عمر سنگهایی را که متعلق به میلیاردها سال پیش هستند را مشخص کنیم. اکثر نمونه سنگها شامل دو مقدار مساوی از اتم های اورانیوم 238 و سرب 206 می‌باشند یعنی مقدار اورانیوم نصف شده است یعنی اورانیوم یک نیمه عمر خود را گذرانده است و این سنگها 5/4 میلیارد سال قدمت دارند. تا مدتها تصور می‌شد که زمین فقط 100 میلیون سال عمر دارد، اما با این روش عمر زمین را حدود 5/4 میلیارد سال تعیین نموده اند. 

    اورانیوم و انرژی هسته ای - ۳

    تقریبآ تمام فعالیت های بشری ایجاد موادی می کند که دیگر مورد نیاز نیست و باید با مدیریت صحیح جمع آوری شوند و از محیط زندگی دور شوند. این موضوع شامل جمع آوری زباله های منزل و پسماندهای کارخانه جات شده و تا زباله های اتمی و ... ادامه دارد.

    اما زباله های اتمی به دلیل تشعشعاتی که دارند باید بطور خاص تحت نظر باشند و طی مراحل پیچیده از محیط دور شده و دفن شوند. واقعیت آن است که هنوز دانشمندان در حال بررسی روشهایی هستند که توسط آنها بتوانند در پروسه از بین بردن زباله های اتمی کمترین آسیب را به طبیعت وارد آورده، ریسک استفاده از این انرژی را کاهش دهند.

    زباله های اتمی یا رادیواکتیو عمومآ پس از استفاده از مواد رادیواکتیو در نیروگاه ها، مصارف پزشکی و صنعتی و ... بدست می آید که معمولآ آنها را با توجه به میزان تشعشع به سه دست سطح پایین، متوسط و بالا (
    Low, Intermediat & High Level
    ) تقسیم می کنند. این تقسیم بندی بر اساس قوانین بین المللی صورت گرفته و برای هر کدام از این دسته ها شرایط خاص جمع آوری و دفن تدبیر شده است.
    Low-Leve : زباله های سطح پایین از نوع بی خطرترین مواد رادیواکتیو هستند که مدت زمان بسیار کوتاهی توانایی تشعشع دارند. لباس کارکنان درگیر با این مواد، ابزار و تجهیزات کاری آنها، فیلترها و ... از این دسته مواد هستند. این نوع از زباله ها نیازی به محافظت های مخصوص (Shield کردن) ندارند، اما آنگونه هم نیستند که مانند زباله های عادی با آنها برخورد شود. آنها معمولآ سوزانده می شوند و در عمق کم دریا یا خشکی دفن می شوند.
    Intermediate-Leve : این دسته از زباله ها شامل موادی مانند پسابهای شیمایی، روکش فلزی سوختها و بسیاری از مواد زائد نیروگاههای اتمی هستند. این نوع مواد دارای عمر کوتاه تشعشع هستند اما لازم است که توسط پوشش های مخصوص محافظت یا Shield شوند، چرا که در عمر محدود خود تشعشع قابل توجه دارند، لذا این مواد را معمولآ در میان بلوک های بتون قرار می دهند و در مکانهای مخصوص انبار می کنند.
    High-Leve : از نمونه این نوع از زباله ها می توان دقیقآ به تفاله های سوخت هسته ای رآکتورها اشاره کرد، که شرایط نگهداری بسیار سخت تر و پر هزینه تری دارند. آنها باید با پوشش های مخصوص، محافظت یا Shield شوند و سپس در دماهای زیر صفر در انبارهایی در عمق حد اقل 1.5 کیلومتری زمین نگهداری شوند.

    اما با وجود آنکه در نوشته های قبل کم و بیش راجع به موضوع تشعشع صحبت کردیم، بهتر است قبل از ادامه بحث، کمی بیشتر راجع به این موضوع صحبت کنیم.

    تشعشع رادیواکتیو چیست؟
    تشعشعات رادیواکتیو را در واقع می توان انتشار بی اختیار انرژی از برخی مواد یا بهتر بگوییم اتمهای ناپایدار دانست.

    بسیاری از اتمهایی که در طبیعت وجود دارند و مواد اطراف ما را تشکیل می دهند از اتمهای با ثبات تشکیل شده اند، بگونه ای که چنانچه شرایط محیطی آنها تغییر نکند، آن مواد تا ابد به همان حالت می مانند. اما برخی از اتمها نیز وجود دارند که نمی توانند وضعیت خود را ثابت نگهدارند و به تاچار برای رسیدن به حالت تعادل شکسته می شوند و به اتمهای دیگری تبدیل می شوند.

    این اتمها در مرحل شکست از خود انرژی آزاد می کنند (به صورت اشعه یا ذره)، به موادی که از اینگونه اتمها تشکیل می شود مواد رادیواکتیو گفته می شوند. تشعشعات آنها هم تشعشعات رادیواکتیو نامیده می شود.

    اورانیوم، توریوم یا پتاسیوم از جمله این مواد هستند که به اتم های سبکتر تبدیل می شوند. انرژی آزاد شده طی این پروسه تبدیل شامل امواج پر انرژی و نیز ذراتی است که با سرعت زیاد حرکت می کنند، هیچکدام از این ذرات یا امواج قابل دید نیستند.

    لازم به ذکر است که برخی از اتم های عادی مانند کربن یا رادون با وجود پایدار بودن، دارای ایزوتوپ های ناپایدار هستند. این مواد بالقوه می توانند تشعشعات رادیواکتیو داشته باشند.

    تشعشع در مواد رادیواکتیو بصورت طبیعی رخ می دهد و مدت زمانی که لازم است تا نیمی از اتمهای بی ثبات تبدیل به اتمهای پایدار شوند را نیم عمر آن ماده رادیواکتیو گفته می شود. نیمه عمر مواد رادیو اکتیو می تواند از چند میلی ثانیه تا چند صد هزار سال باشد.

    انرژی بسیار زیاد
    همانطور که مشخص است ذخیر کردن و از بین بردن مواد رادیواکتیو سطح بالا نیاز به مدیریت و تکنولوژی بالا دارد، اما مشخص ترین و ساده ترین کار ایزوله کردن به منظور جلوگیری از انتشار تشعشع و نیز سرد کردن آنها است. از زمان دست یابی به روشهای صحیحی ذخیره و دفن اولین زباله های اتمی، بیش از 40 سال است که می گذرد و کشورها ناچار هستند که همچنان آنها را در شرایط خاص نگهداری کنند.

    حدود 30 گرم از یک زباله اتمی سطح بالا می تواند حدود 8000 کیلووات ساعت انرژی تولید کند. این مقدار انرژی معادل چیزی حدود 8 تن ذعال سیاه با کیفیت بسیار بالا است. بنابراین مشاهده می کنید که حتی زباله های مواد رادیواکتیو تا چه حد می تواند حاوی انرژی باشند که اگر درست مهار نشود، خطر ساز خواهد بود.

    دفن اورانیوم مصرف شده
    پس از استفاده از اورانیوم برای تولید انرژی در رآکتور هسته ای، این سوخت دیگر قابل استفاده نیست و باید به روشی بازیافت یا دفن شود، که به دلیل تشعشع زیاد کار ساده ای نیست.

    روش کار این است که معمولآ سوخت مصرف شده را در حوضچه هایی برای سرد شدن اولیه نگهداری می کنند، به این ترتیب علاوه بر سرد شدن تا حدی از شدت تشعشع آنها کاسته می شود. این حوضچه ها به گونه ای ساخته شده اند که اجازه وارد کردن آسیب به طبیعت را از این مواد می گیرند، درواقع می توان برای مدتهای طولانی این زباله ها را در این حوضچه ها نگهداری کرد اما به دلایل بسیاری از جمله موارد اقتصادی این کار ممکن نیست.

    لذا باید روی سوخت فرآیندهایی انجام بگیرد تا بتوان آنرا در انبارهایی که از آنها نام بردیم ذخیره کرد. این فرآیندها شامل فعالیت هایی است که توسط آنها اورانیوم و پلوتونیوم (پلوتونیوم به دلیل سادگی عملیات
    fission بیشتر در ساخت سلاح های اتمی بکار برده می شود) از سایر مواد جدا می شوند. برای اینکار میله های سوختی را خرد کرده و آنها را در ظروف اسید قرار می دهند، اورانیوم و پلوتونیوم بازیافت شده به ابتدای چرخه سوخت باز می گردند تا قابل استفاده شوند و مازاد تفاله های سوختی را برای دفن آماده می کنند. 

     

     

    هالید نقره

    مفاهیم پایه

    هالیدهای نقره گروهی از ترکیبات هستند که از پیوند اتمهای نقره با اتم‌های گروه هالوژن تشکیل می‌شود. این مواد در برابر نور و اشعه حساسیت زیادی از خود نشان می‌دهند. بنابراین از مواد در تهیه تصاویر فتوگرافی و رادیوگرافی استفاده می شود.

    خصوصیات فیزیکی هالید نقره

    هالیدهای نقره در ظاهر مانند نمکهای دیگر به رنگ سفید یا زرد کم‌رنگ دیده می‌شود و پیوند بین آنها از نوع یونی می‌باشد. پس نیروی الکتریکی بین آنها باعث حفظ وضعیت آنها در ساختار سه بعدی منظم کریستال می‌شود.

    خصوصیات شیمیایی هالید نقره

    کریستال هالید نقره خالص نسبتا پایدار است و به سادگی تحت تاثیر مواد شیمیایی قرار نمی‌گیرد اما در شرایط معینی با استفاده از مواد شیمیایی که به عنوان دهنده الکترون عمل می‌کنند و اصطلاحا به آنها مواد احیا کننده (کاهنده) می‌گویند می‌توان هالیدهای نقره را احیا کرد.

    اثر تابش بر روی هالیدهای نقره

    هنگامی که فوتونی در کریستال جذب می‌شود در این حالت فوتونهای تابشی به هالیدها مثل یون برمید برخورد کرده و باعث آزاد شدن الکترون می‌شود. که این الکترون در مدت زمان کوتاه درون کریستال حرکت کرده و در دام الکترونی با انرژی پایین و نزدیک به سطح کریستال به نام نقطه حساس قرار می‌گیرند. نقطه حساس در اثر ناخالص‌سازی مصنوعی کریستالهای هالید نقره در حین ساخت ایجاد می‌شود. پس از جذب الکترونها در نقطه حساس یونهای مثبت نقره‌ای که پیوند آنها در شبکه بر اثر برخورد فوتون از بین رفته به سمت نقطه حساس کشیده می‌شود.
    هر کدام از این یونهای مثبت یک الکترون موجود در نقطه حساس را جذب کرده و به اتم نقره فلزی تبدیل می‌شود. این اتم‌های نقره جهت ظاهر شدن کریستال بسیار ناچیزند. اما باعث اثرپذیری شدید سایر کریستالهای تابش شده در برابر مواد احیاکننده می‌شود. هالیدهای نقره به نور حساسیت دارند. ولی نقره‌های فلزی هیچ حساسیتی به نور ندارند و نسبت به نور ، کدر هستند. بر این اساس قسمتهای تیره تصویر رادیوگرافی توسط نقره فلزی ساخته می‌شود.

    نحوه ساخت هالیدهای نقره

    هالیدهای نقره نتیجه واکنش شیمیایی نیترات نقره و یک هالید قلیایی مانند برمید پتاسیم می‌باشند. این مرحله به عنوان قسمتی از مرحله تولید امولسیون فیلم‌های اشعه ایکس در کارخانه مربوط می‌شود.

     

     

    مواد مورد نیاز در راکتورهای هسته‌ای

     

    دیدکلی

    خواص فیزیکی مواد ، اهمیت ویژه‌ای در کاربرد آنها در راکتورهای هسته‌ای دارد. خواصی چون استحکام ، سختی ، قابلیت کششی ، نقطه ذوب ، نقطه جوش ، چگالی و رسانندگی گرمایی همه مواردی هستند که در انتخاب ماده برای اجزای مختلف راکتور ، دارای اهمیت می‌باشد.

    سوخت راکتور

    اورانیوم

    متداول ترین ماده سوخت برای راکتورهای هسته‌ای اورانیوم است، که می‌تواند به صورت خالص ، یعنی اورانیوم فلزی و یا به صورت ترکیب مثل اکسید اورانیوم و یا کربور اورانیوم بکار برود. اورانیوم ، فلز نسبتا نرم و قابل کششی است که در دمای بالا به آسانی در هوا و آب اکسید می‌شود. نقطه ذوب آن 1133 درجه سانتیگراد است.

    پلوتونیوم

    چون فلز پلوتونیوم تا رسیدن به نقطه ذوب 640 درجه سانتیگراد دارای تعداد زیادی فاز بلوری است، سوخت مناسبی برای راکتور نمی‌باشد. به عنوان سوخت راکتور ، پلوتونیوم را به صورت ، PUO2 بکار می‌برند. نقطه ذوب این ترکیب 2400 درجه سانتیگراد است.

    توریوم

    به جز در چند راکتور با خنک کننده گازی دما - بالا ، توریوم تاکنون به عنوان سوخت راکتور کاربرد زیادی نداشته است. نقطه ذوب فلزات توریوم خالص حدود 1700 درجه سانتیگراد است. به علت پایداری بهتر ، این عنصر برتر از اورانیوم است. اما ما به صورت خالص به عنوان سوخت بکار نمی‌رود. بلکه ان را به صورت دی اکسید توریوم ThO2 کربوتریوم ThC2 بکار می‌برند.

    کند کننده‌ها

    ویژگیهای لازم برای کند کننده‌های راکتورهای حرارتی ، یعنی عدد جرمی پایین ، سطح مقطع جذب نوترون خیلی پایین ، سطح مقطع پراکندگی بالا و گزینش را به چند ماده محدود می‌کنند. هیدروژن و دوتریوم ، کربن و برلیوم تنها عناصری هستند که برای کند کنندگی مناسب‌اند. هیدروژن و دوتریم ، به علت گاز بودن ، به اندازه کافی چگال نیستند و باید به صورت ترکیب بکار روند. بنابراین انتخاب کند کننده برای راکتورهای حرارتی به سه ماده زیر محدود می‌شود.

    • آب :
      آب
      یک انتخاب بدیهی برای کند کننده راکتورهای حرارتی است و می‌تواند به عنوان خنک کننده هم بکار رود. آب دارای سطح مقطع جذب نسبتا بالایی است. کند کننده آب برای بحرانی شدن نیاز به اورانیوم غنی شده دارند.

    • آب سنگین :
      بسیاری از خواص فیزیکی و ترمودینامیکی آب سنگین شبیه آب معمولی است. فرق اساسی آب سنگین با آب معمولی در این است که دوتریم سطح مقطع جذب خیلی کمتری نسبت به هیدروژن دارد.

    • گرافیت :
      ویژگیهای هسته‌ای این ماده ، مثل قدرت کند کنندگی و سطح مقطع جذب به خوبی ویژگیهای آب سنگین نیست. اما نوع خالص آن را می‌توان تهیه کرد. خواص ساختاری و گرمایی آن خوب است اما در دماهای بالا و هوا ترکیب می‌شود. گرافیت دارای رسانندگی گرمایی بالایی است.

    خنک کنندهها

    ویژگیهای خنک کننده‌ها

    • خواص ترمودینامیکی خوب ، یعنی رسانندگی گرمایی ، گرمای ویژه بالا و چسبندگی پایین.

    • عدم برهمکنش شیمیایی با قسمتهای دیگر راکتور.

    • سطح مقطع جذب نوترونی خیلی پایین.

    • پرتوزا نشدن در اثر واکنش‌های گاما - نوترون که ممکن است هنگام عبور خنک کننده از قلب راکتور رخ بدهد.

    مواد مناسب خنک کننده

    هلیوم

    هلیوم گازی است بی اثر ، دارای خواص ترمودینامیکی خوب و خطر تابش هم ایجاد نمی‌کند. بنابراین ظاهرا می‌توان آن را به عنوان خنک کننده ایده آل راکتورهای گازی تلقی کرد. اما متاسفانه به سادگی مقدار زیاد آن قابل دسترسی نیست. در حال حاضر کاربرد این گاز به عنوان خنک کننده راکتور محدود به چند راکتور دما – بالای گازی در آمریکا و آلمان است.

    فلزات مایع

    فلزات مایع ، به دلیل خواص ترمودینامیکی خوبشان ، به خصوص رسانندگی گرمایی بالای آنها ، خنک کننده‌های با لقوه خیلی خوبی برای راکتورها هستند. سدیم ، لیتیم ، جیوه و آلیاژهای سدیم – پتاسیم همه مناسب‌اند. ولی از میان آنها سدیم به مقدار قابل ملاحظه‌ای ، منحصرا در راکتورهای سریع زاینده مورد استفاده قرار گرفته است.

    حفاظ‌های راکتور

    ویژگی‌های مواد محافظ

    • سطح مقطع جذب نوترون خیلی پایین است.

    • رسانندگی گرمایی بالا دارند.

    • استحکام خوب در دماهای بالا برای مقاومت در مقابل تنش حرارتی

    • تغییر شکل سوخت و فشار ناشی از انباشت پاره‌های شکافت در داخل حفاظ

    مواد کنترل

    موادی که برای راکتور مورد استفاده قرار می‌گیرند باید دارای سطح مقطع جذب بالایی باشند.

    بور

    بور متداول ترین ماده کنترل است. از بور به تنهایی نمی‌توان استفاده کرد. اما می‌توان آن را با فولاد در آمیخت یا به صورت کربور محبوس در کپسول‌های فولادی مورد استفاده قرار داد.

    ایندیم و کادمیوم

    ایندیوم و کادمیوم هر دو سطح مقطع جذب بالایی دارند. اما نقطه ذوب آنها پایین تر از آن است که بتوان از آنها در راکتورهای قدرت استفاده کرد.

    هافنیم

    هافنیوم دارای استحکام مکانیکی کافی و مقاومت خوبی در برابر خوردگی است. لذا ماده کنترل خوبی است.

    اگادولینیم

    گادولینیم در بعضی راکتورهای گازی پیشرفته به عنوان سم قابل سوختن بکار می‌رود.  

     

    مدل‌های ساختمان هسته‌ای

    مدل‌های ساختمان هسته‌ای

    دید کلی

    مدل‌های متعددی جهت توضیح خواص و واکنش‌های هسته‌ای پیشنهاد شده‌اند. از آنجا که هیچکدام از این مدلها برای توضیح کل مشاهدات تجربی بطور کامل رضایت بخش نیستند. مدلهای مختلفی برای تفسیر پدیده‌های گوناگون هسته‌ای بکار می‌روند. مفیدترین مدلها در مورد ساختمان هسته‌ای عبارتند از مدل لایه با مدل گاز فرمی ، مدل قطره مایع ، مدل اجتماعی ، مدل اپتیکی

    مدل لایه

    مدل لایه بطور مستقل بوسیله M.Mayer و بوسیله H.E.Suess , J.H.Jensen , O.Haxel توسعه یافت. Mayer و Jensen و Wigner جایزه نوبل را در سال 1963 بخاطر کار بر روی این موضوع و انجام مطالعات اساسی در مورد ساختمان هسته‌ای به خود اختصاص دادند. این مدل بر اساس این مشاهده استوار است که هسته‌ها با تعداد خاصی از پروتون‌ها و نوترون‌ها پایداری مخصوص می‌یابند. این تعداد (2 ، 8 ، 20، 28 ، 50 ، 82 و 126) اعداد جادویی هسته‌ای نامیده می‌شوند.برای توجیه این مشاهده ، مدل لایه فرض می‌کند که نوکلئون‌ها خود را در ترازهای انرژی جداگانه‌ای ما بین هسته طوری ترتیب می‌دهند ، هسته طوری ترتیب می‌دهند که مشابه الکترون‌ها و اوربیتال‌های اتم است. پایدارترین آرایه با پر شدن کامل ترازهای هسته‌ای گوناگون برای پروتون‌ها و نوترونها بدست می‌آید. مشاهدات تجربی برای پشتیبانی از این ایده که تعداد جادویی نوکلون‌ها آرایه پایدار بخصوص دارند ، وجود دارد.

    • هسته‌های با تعداد جادوئی نوکلئون‌ها دارای فراوانی بالای طبیعی هستند.این حالت مخصوصا برای ایزوتوپهایی که دارای تعداد جادویی پروتونها و نوترونها هستند ، صحت دارد. به این هسته‌ها جادوئی دو گانه گفته می‌شود.

    • سه زنجیره فروپاشی طبیعی همه به یک ایزوتوپ پایدار سرب فروپاشی می‌نمایند. نوکلیدی که دارای تعداد جادویی پروتون (82) می‌باشد. محصول نهایی زنجیره 4n+0 ،208 Pb با 82 پروتون و 126 نوترون با یک نوکلید جادویی دوگانه است.

    • نوکلئوتیدهایی که دارای تعداد جادویی از نوکلئونها می‌باشند ، غالبا سطح مقطع بندی پایینی از نوترون‌ها دارند ، یعنی ، آنها تمایل بسیار پایینی برای جذب یک نوترون اضافی از خود نشان می‌دهند. این حالت مشابه عدم فعالیت شیمیایی گازهای نادر Ar , Ne , He) و غیره) است ، که دارای لایه آخر پوشیده از الکترون هستند. بر عکس ، هسته‌هایی که فقط یک نوکلئون کمتر از تعداد جادویی دارند، احتمال بسیار بالایی برای جذب یک نوترون دارند.

    • در چارت نوکلیدها ، خطوط پر رنگ تعداد جادویی پروتونها را نشان می‌دهند. بررسی چارت نوکلید‌ها نشان می‌دهد که در حالت‌هایی که تعداد جادویی از پروتون‌ها یا نوترونها یا از هر دو وجود داشته باشد ، غالبا تعداد زیادی نوکلید پایدار وجود دارد.

    • در فروپاشی نوترون و پروتون تاخیر ، هسته‌ها ، غالبا منجر به تولید یک نوکلید با تعداد جادویی می‌شود.

    • غالبا در اعداد اتمی بالافاصله پایین اعداد جادویی «جزیره‌های ایزومریسم» وجود دارد. بیاد بیاورید که ایزومرهای هسته‌ای ، علت حضور نوکلئون‌های جفت نشده غالبا اعداد کوانتومی اسپین هسته‌ای (I) بالایی دارند. گدازه‌های هسته‌ای که در آنها تعویض اسپین بین ترازها بزرگ باشد ، سریعا انجام نمی‌پذیرند ، لذا نیمه عمرها بلند بوده و ایزومرهای زیادی وجود خواهند داشت.

    مزیت مدل لایه‌ای

    مدل لایه هسته ، مشاهدات ذکر شده برای اعداد جادویی را به بهترین نحو نشان می‌دهد. این مدل همچنین برای پیش بینی دقیق اسپین و پادیته نوکلید‌های با A فرد بکار رفته ، و برای انحرافات آنها از شکل کروی دلایل محکم ارائه می‌دهد. مدل لایه برای تغییر و تشریح هسته‌ها در حالات پایه بسیار مفید است.

    مدل گاز فرمی

    این مدل یک مدل آماری از هسته است ، بدین معنی که هسته بعنوان مجموعه‌ای از تعداد آماری زیادی از ذرات در نظر گرفته می‌شود که حرکت‌ها و برهمکنش‌های نوکلئونهای اختصاصی با آن ارتباطی ندارد. نیروهای هسته‌ای بصورت پتانسیل هسته‌ای یا چاه هسته‌ای بیان می‌شود. به نظر می‌رسد که نوکلئونها در چاه پتانسیل در پایینترین حالات ممکن انرژی هستند. هر «گاز» نوکلئون می‌تواند بوسیله انرژی جنبشی بالاترین تراز پر شده بنام تراز فرمی مشخص گردد.

    چاه برای نوترونها عمیق‌تر از چاه برای پروتونها است. این امر بدلیل این است که پروتونها ، برخلاف نوترونها تحت تاثیر نیروهای دامنه کولمبی قرار می‌گیرند. مدل گاز فرمی برای مطالعه واکنش‌های هسته‌ای و بعضی از گذارهای فروپاشی مفید است. این همچنین می‌تواند، برای تشخیص و بررسی بعضی از خواص ترمودینامیکی هسته‌های بر انگیخته ، مانن آنروپس هسته‌ای و دما بکار رود. علاوه بر آن ، این مدل تخمین‌های خوبی از توزیع منتوم نوکلئونها را ارائه می‌دهد.با وجود این ، این مدل قادر به پیش بینی‌های خواص حالات کم مقدار مشاهده شده در فروپاشی رادیواکتیو نیست. مدل قطره مایع در اواخر سالهای 1930 بوسیله N.Bohr و J.Wheeler پیشنهاد گردید. در این مدل ، هسته بعنوان یک قطره مایع در نظر گرفته می‌شود. همانند مدل گاز فرمی این مدل نیز یک مدل آماری است که در آن خواص نوکلئونهای اختصاصی مورد ملاحظه قرار نمی‌گیرد.مدل قطره مایع برای توضیح و تفسیر رفتار حالت برانگیخته و ارائه مدلی برای مکانیسم‌های واکنش‌های با انرژی پائین و فرآیندهای شکافت بسیار مفید بوده است. این مدل همچنین اساسی برای مطالعه انرژی بستگی نیمه تجربی Weiszacker ارائه می‌دهد ، مدل قطره مایع قادر به توضیح پدیده‌های لایه و جفت شدن نبوده و نیز بطور مساوی قابل کاربرد برای کلیه هسته‌ها نیست.

    مدل اپتیکی

    این مدل در سالهای 1940 پیشنهاد گردید. هسته در این مدل به عنوان یک توپ کریستال مات دیده می‌شود که می‌تواند ذرات ورودی را منعکس ، منحرف ، جذب ، یا عبور دهد. روش‌های ریاضی متداول در اپتیک برای توضیح این پدیده‌ها که ممکن است در واکنش‌های هسته‌ای رخ دهند، بکار می‌روند. مدل اپتیکی از نظر توضیح نتایج پراکندگی ذرات ورودی بوسیله یک هسته بهترین مدل است. این مدل نمی‌تواند بطور دقیق نتایج را برای پراکندگی غیرالاستیک یا برای واکنشهایی که در آنها یک ذره بوسیله یک هسته جذب می‌گردد ، پیش بینی نماید.

    مدل اجتماعی

    این مدل در اوایل سالهای 1950 بوسیله A.Bohr و B.Mottelson توسعه یافت. این مدل سعی دارد ویژگیهای هر دو مدل لایه و قطر مایع را با در نظر گرفتن هسته بطور کامل ، حرکت‌های اختصاصی نوکلئونهای خارجی تلفیق نماید. این مدل در توضیح و تفسیر ترازهای انرژی چرخشی مشاهده شده در مورد هسته‌های دور از اعداد جادویی موفق بوده است.این مدل همچنین پیش‌بینی‌های خوبی از سطوح مقطع برای برانگیختگی کولمبی و برای انواع خاصی از گذارهای گاما ارائه می‌کند. علاوه بر آن ، این مدل می‌تواند گشتاورهای مغناطیسی ، گشتاورهای چهار قطبی ، و گذارهای ایزومری مشاهده شده برای هسته‌های دور از اعداد جادویی را نیز توضیح دهد 

    امروزه زندگی بدون استفاده از انرژی هسته‌ای امکانپذیر نیست

    امروزه زندگی بدون استفاده از انرژی هسته‌ای امکانپذیر نیست 

    منابع مولد پرتو کاربردهای فراوانی در علوم پزشکی، صنعت، کشاورزی و تحقیقات دارد، در عین حال همواره احتمال گم شدن، سرقت یا خارج شدن از کنترل مناسب این منابع وجود دارد که خطر صدمه دیدن افراد در تماس با آنها را در بر دارد؛ البته در کل، رخداد سوانح تشعشعی نادر است چنانچه بین سالهای 1944 تا 1999 تنها 405 مورد سانحه تشعشعی در جهان روی داده که منجر به مصدویت 3 هزار نفر و فوت 120 نفر شده است.

    دکتر عبدالرضا پازوکی، معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در سمینار آمادگی و پاسخ پزشکی در حوادث هسته‌ای که از سوی بسیج جامعه پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد، افزود: ضرورت آمادگی و پاسخ در حوادث هسته‌ای مربوط به برهه‌ای از زمان نیست البته ایجاد آمادگی در پزشکان و پیراپزشکان ضروری به نظر می‌رسد.

    وی با بیان این‌که امروزه زندگی بدون استفاده از انرژی هسته‌ای امکانپذیر نیست، گفت: امروزه انرژی هسته‌ای در زمینه‌های مختلف پزشکی، موزه‌ها، شناسایی کوچکترین شکاف یا ناخالصی در مواد و موتور هواپیما و اتومبیل، پیشگیری از فساد زودرس محصولات کشاورزی و رشد گیاهان کاربرد دارد.

    پازوکی خاطرنشان کرد:‌ قاره آفریقا با یک مرکز، کمترین و قاره آمریکای شمالی و اروپا بیشترین تعداد مراکز هسته‌ای را دارا هستند.

    معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان این‌که حوادث تروریستی کشورها را به عنوان قربانی تروریسم تهدید می‌کنند، خاطرنشان کرد: این تهدیدها از سوی آمریکا و انگلیس و تندروهای وهابی که گزارشاتی در زمینه دسترسی آنها به درجاتی از منابع هسته‌ای در دست است، وجود دارد.

    وی یاد آور شد: متاسفانه با تبلیغات منفی حتی درمان و پرداختن به مصدومان حوادث هسته‌ای بسیار منفی نشان داده‌ شده است، درحالی که درمان این مصدومان با حداقل حفاظ از سوی پزشکان امکان‌پذیر است.

    به گفته وی، مصدومان حوادث هسته‌ای در فاصله سالهای 1948 تا 2004 میلادی تنها 133 نفر بوده‌اند درحالی‌ که تنها به علت تصادفات جاده‌ای در ایران، 21 هزار نفر سالانه جان خود را از دست می‌دهند.

    به گزارش ایسنا،‌ دکتر شهرام اخلاق پور، استاد دانشگاه نیز در سمینار «آمادگی و پاسخ پزشکی در حوادث هسته‌ای» اظهار کرد: پرتوهای یونیزه کننده، پرتوهایی هستند که موجب یونیزه کردن مواد می‌شوند و از آن جمله امواج x و گاما است و نوع دیگر پرتوها ماهیت ذره‌ای دارند که آلفا، بتا و نوترون هستند.

    وی تصریح کرد: قدرت نفوذ پرتوها نیز متفاوت است چنانچه پرتو آلفا در برخورد با پوست انسان از آن نفوذ نمی‌کند ولی پترو بتا به راحتی عبور می‌کند و گاما حتی از دیواره بتنی هم عبور می‌کنند.

    دکتر اخلاقی پور افزود: هم اکنون 50 درصد پرتوگیری‌ها که در بدن افراد صورت می‌گیرد، پرتو رادون و گاز از طریق مواد ساختمانی و زیرزمینی، 14 درصد نیز از طریق تجهیزات پزشکی و حدود همین میزان از طریق اشعه‌های کیهانی خارج از جو است و میزان بسیار ناچیز کمتر از 3 درصد از طریق انژری هسته‌ای صورت می‌گیرد.

    این استاد دانشگاه با بیان این‌که میزان پرتوگیری پرسنل صنایع هسته‌ای با پرسنل هوایی برابری می‌کند، تأکید کرد:در کارگران معادن چندین برابر پرسنل صنایع هسته‌ای پرتوگیری انجام می‌گیرد، بنابراین پرتوگیری طبیعی به مراتب از سایت‌های تولید انرژی هسته‌ای بیشتر است؛ ولی به دلیل تبلیغات منفی با ایجاد یک نیروگاه هسته‌ای ساکنان مجاور آن منطقه معترض می‌شوند.


      اقتصاد انرژی هسته ای

      اقتصاد انرژی هسته ای

      انرژی در جهان امروز یک عامل راهبردی است و اغلب کشورهای جهان به خصوص آنها که به دنبال اعمال اراده و قدرت خود بر دیگر کشورها می باشند از همین دریچه به مقوله انرژی می نگرند. همان طوری که این نگاه را می توانیم از زمان های گذشته یعنی دوران استعمار کهنه تا به امروز دنبال کنیم.
      در این میان کشور ما ایران، علاوه بر اینکه دارای ذخایر ویژه و عمده ای از منابع انرژی بخصوص نفت و گاز می باشد، در منطقه ای از جهان واقع است که یکی از اصلی ترین منابع انرژی در سطح جهان به شمار می رود. بنابراین با توجه به اینکه مقوله انرژی برای کشورهای سلطه طلب، نقش موتور محرکه اقتصاد و تولید ملی و تعیین کننده جایگاه آنها در نظام سرمایه داری جهان را دارد و همچنین تضمین کننده منافع و امنیت ملی آنها است، برای کشور ما نیز چگونگی سامان دهی به سیاستهای بخش انرژی، نقش کلیدی در فرآیند تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را داراست و لذا ضروری است که برای انرژی و بخصوص نفت و گاز و به دنبال اینها انرژی هسته ای، برنامه و استراتژی اندیشیده و متناسب با شرایط واقعی موجود داخلی و جهانی داشته باشیم.
      نگرش استراتژیک دارای دو مشخصه میان رشته ای یا فرابخشی بودن (جامع بودن) و طولانی مدت بودن است، که در سایر نگرش ها اعم از نگرش اقتصادی و فنی صرف کمتر به آنها توجه می شود. در این نگرش منافع و مضرات بخش انرژی تنها در محدوده بخش مذکور مورد لحاظ قرار نمی گیرد بلکه در کل چارچوب نظام و با توجه به رعایت و حفظ امنیت ملی لحاظ می شود و منافع نظام اجتماعی را حداکثر و مضرات آن را به حداقل می رساند. البته باید توجه داشت که این نگرش لزوماً با نگرش های اقتصادی و فنی در تناقض نیست اما ممکن است سیاستهایی را بطلبد که از منظر اقتصادی صرف، غیراقتصادی انگاشته شود. در نگاه استراتژیک، بهینگی بلند مدت در سطح همه اجزاء نظام اجتماعی مورد توجه است، برعکس نگاه اقتصادی صرف که منافع کوتاه مدت و یک بعدی را در نظر می گیرد. این برنامه استراتژیک، باید از سویی با توجه به توانایی های واقعی همان بخش مورد نظر و از سوی دیگر در چارچوب استراتژیهای کلان کشور سامان پذیرد: یعنی در تعامل با سایر حوزه ها طراحی شود.
      با توجه به مقدمه فوق باید اذعان داشت که دغدغه اصلی جهان عادت کرده به مصرف انرژی، در دو دهه آینده، تولید انرژی و ساخت نیروگاه اتمی به عنوان تنها راه خروج از بحران انرژی در دهه های آینده است. در این بین از آن جا که ساخت یک نیروگاه اتمی اغلب علوم و فنون را به کار می گیرد، این کاربری به مفهوم توسعه و پیشرفت در همه علوم و فنون است. از طرفی هم می توان ادعا کرد که نیروگاه برق اتمی، اقتصادی ترین نیروگاهی است که امروز در دنیا احداث می شود که دلایل آن در ادامه بحث خواهد آمد. دلایل دیگری هم برای استفاده از نیروگاه اتمی برای تولید برق وجود دارد که از مهم ترین آنها می توان به پاکیزه بودن این روش، عدم تولید گاز گلخانه ای و دیگر آلاینده های زیست محیطی اشاره کرد. سوخت های فسیلی مانند ذغال سنگ، مقدار قابل توجهی از انواع آلاینده ها همانند ترکیبات کربن و گوگرد را وارد محیط زیست می سازند که برای سلامت انسان زیانبار است. از سوی دیگر با توجه به افزایش مصرف برق و پایان پذیر بودن منابع سوخت فسیلی به نظر می رسد استفاده از انرژی هسته ای بهترین گزینه موجود باشد.
      شاید هنوز افرادی هستند که ادعا می کنند با توجه به ذخایر نفت و گاز ایران، آیا ایران نیازی به انرژی هسته ای دارد یا خیر؟ پاسخ صحیح به این سؤال مستلزم مطالعه دقیق علمی است. این مطالعه به کمک یک سری نرم افزارهای خاص، هم در سازمان انرژی اتمی ایران و هم در دانشگاه صنعتی شریف انجام گرفته و این گونه نیست که براساس برداشت های عمومی و محدود گفته شود، مثلاً ما که این قدر گاز داریم چرا سراغ انرژی اتمی برویم؟ موضوع به این سادگی نیست، بلکه برای امکان سنجی و مطالعه همین موضوع تحت عنوان انرژی میکس یا ترکیب منابع انرژی نرم افزارهای بزرگ خاصی وجود دارد و این فرآیند تحت عنوان
      The merits of energy mix نام گذاری شده است؛ «یعنی فواید انرژی های ترکیبی». برهمین اساس هیچ کشوری سعی نمی کند از لحاظ استراتژیک، انرژی مورد نیازش را فقط از یک منبع تأمین کند، ولو آنکه در آن کشور به فراوانی یافت شود. مثلاً اگر در کشوری منابع آبی زیاد است، به این سمت نمی رود که انرژی برق خودش را فقط از آب تأمین کند، اما اینکه باید چه سهمی به انرژی میکس اختصاص داده شود نیاز به محاسباتی دارد که باید انجام شود. در ایران هم این محاسبات، سال های سال صورت گرفته و چیز جدیدی نیست. برای انجام این محاسبات باید پارامترهای متعددی در نظر گرفته شود که اکثر آنها متغیر است. مثلاً قیمت گاز طبیعی قیمتی متغیر است. و الان که نقش زیادی در سوخت جهانی ندارد، قیمت چندانی هم ندارد، اما گفته می شود در ۱۵ سال آینده، سهم قابل توجهی از سوخت را به خود اختصاص خواهد داد و مسلماً قیمت سوخت در آن شرایط با الان بسیار متفاوت خواهد بود؛ ضمن اینکه اگر همین الان این محاسبات انجام شود و ما تصمیم بگیریم مثلاً ۷۰۰۰ مگاوات برق از انرژی هسته ای تأمین کنیم، حتی اگر این کار به صورت فاینانس انجام شود دست کم ۱۲
      سال طول خواهد کشید و این هم خود یک متغیر است. به هر حال یکی از سخت ترین کارها در پروژه های داخلی و خارجی همین بحث فاینانسینگ است. با ذکر چند پارامتر مؤثر در مورد ضرورت نیروگاه هسته ای از لحاظ اقتصادی می توان بحث را روشن تر نمود، البته همه پارامترها را باید به نرم افزار داد تا در مورد صرفه اقتصادی آن نظر بدهد.
      نخستین درس در اقتصاد انرژی در مورد
      Energy mix این است که فرق بین انرژی هسته ای و انرژی های کلاسیک، در سرمایه گذاری اولیه بالا و هزینه های پایین راهبری و تعمیرات است. به عنوان مثال یک نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی فسیلی؛ به۱۰ میلیون بشکه نفت یا معادل انرژی آن از سوخت های فسیلی دیگر مثل گاز در طول یک سال نیاز دارد. با در نظر گرفتن قیمت اوپک که بین ۲۲ دلار و ۲۸ دلار و خارج کردن هزینه های استخراج که حدود ۲ دلار است، قیمت پایه نفت حدوداً بشکه ای ۲۴ دلار خواهد شد وبرای یک نیروگاه ۱۰۰۰ مگاوات الکتریکی چیزی حدود۲۴۰ میلیون دلار در سال خواهد شد. در مورد گاز در حد ۲ میلیارد فوت مکعب در سال خواهد شد. البته گاز بحث دیگری است، چون قیمت آن بسیار متغیر است. چیزی که فعلاً می توان با اطمینان بیشتر در مورد آن صحبت کرد، نفت است که با در نظر گرفتن۲۴۰ میلیون دلار قیمت سوخت و۶۰ میلیون دلار هزینه تعمیرات و نگهداری، در مجموع حدوداً ۳۰۰ میلیون دلار هزینه راهبری یک نیروگاه فسیلی ۱۰۰۰ مگاواتی در سال می شود. در شرایط عادی هزینه ساخت یک نیروگاه فسیلی، بسیار پاپین خواهد بود؛ یعنی عددی بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار برای یک نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی. اما اگر قیمت ترجیحی در نظر گرفته شود، هزینه از این هم کمتر خواهد شد. ولی در شرایط غیرعادی سیاسی با خارج، این هزینه افزایش می یابد. این مبلغ در ساخت نیروگاه هسته ای بسیار بالاتر است. هزینه نصب هر مگاوات آن حدود ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ دلار است، چون هزینه هایی مانند برچیدن نیروگاه هم در نظر گرفته می شود و به اصطلاح قیمت سرشکن گفته می شود. یعنی در واقع هزینه ساخت یک نیروگاه هسته ای ۱۰۰۰ مگاواتی ۵/۱ تا ۵/۲ میلیارد دلار خواهد بود. اما سوخت هسته ای مورد نیاز یک نیروگاه هسته ای ۱۰۰۰ مگاواتی، حدوداً۳۰ تن اورانیوم غنی شده در سال است که هزینه آن در شرایط سیاسی و اقتصادی مناسب، ۱۰ میلیون دلار و در بدترین شرایط ۲۵ میلیون دلار می باشد. با توجه به محاسبات فوق، در بدبینانه ترین شرایط یعنی اگر قیمت نفت بشکه ای ۲۴ دلار فرض شود، هزینه سوخت مورد نیاز یک نیروگاه هسته ای، ۱۰ درصد هزینه سوخت یک نیروگاه فسیلی مشابه است که با احتساب ۵۰ سال عمر یک نیروگاه اتمی، تفاوت این هزینه به قیمت های امروز، بیش از۱۰
      میلیارد دلار خواهد شد که اختلاف حدود یک و نیم میلیارد دلاری در هزینه ساخت آنها را کاملاً پوشش می دهد. بنابراین، این نظر که نیروگاههای هسته ای در مقایسه با نیروگاههای فسیلی توجیه اقتصادی ندارد، درست نیست. اما بحث دوم، به قرارداد کیوتو مربوط می شود، که متأسفانه آمریکایی ها زیر بار آن نرفته اند. این قرارداد مربوط به تولید گازهای گلخانه ای در جهان بوده که روال طبیعی جهان را از لحاظ زیست محیطی به هم ریخته است.
      در همین شرایط ایران
      ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه دارد و در ده سال آینده، احتمالاً به۶۰ هزار مگاوات خواهد رسید. بالا رفتن حجم تولید گازهای گلخانه ای، هزینه های اجتماعی خاصی را ایجاد می کند که بالطبع باید جلوی تولید گازهای گلخانه ای را در نیروگاههای فسیلی گرفت، یا به اصطلاح، هزینه زیادی را برای Scrape (۱) اختصاص داد. حداقل هزینه ای که پیش بینی می شود حدوداً ۲۵ درصد کل هزینه تمام شده برق تولیدی است، اما برق هسته ای این هزینه را ندارد و فقط زباله های اتمی در اثر آن تولید می شود. اگر سالی ۳۰ تن سوخت مصرف شود و۵۰ سال عمر برای نیروگاه در نظر گرفته شود، چیزی حدوداً ۱۵۰۰ تن زباله اتمی در عرض۵۰ سال تولید می شود که بعد از تفکیک و فشرده سازی آن، بیش از چند تن زباله باقی نخواهد ماند (البته با حجم کم). این زباله ها باید در جاهای خاص حفاظت شده قرار بگیرند تا محیط زیست را آلوده نکنند. مانند زیرزمین و جاهایی که آب از آن عبور نکند. بعضی کشورها مثل روسیه زباله های اتمی دیگران را می گیرند و آن را با هزینه نسبتاً پایین دفع می کنند. پس از لحاظ زیست محیطی هم نیروگاه هسته ای بر نیروگاه فسیلی اولویت اقتصادی خواهد داشت. اما موضوع سوم، جنبه تکنولوژیک قضیه است که بسیار مهم است. بشر به سمتی می رود که یک انرژی لایزال پیدا کند (حتی اورانیوم هم لایزال نیست). دنیا به فکر گداخت (Fusion) (۲) است، یعنی انرژی لایزال و پاک. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. علم و تکنولوژی و فن آوری، مراحلی دارد که باید حتماً گذرانده شود. تکنولوژی و فن آوری هم به همین صورت است، پروسه ای است که باید گذرانده شود. دنیا به هر حال در آینده از شکافت- تولید انرژی با شکافت هسته ای- یعنی همین انرژی هسته ای پا را فراتر خواهد گذاشت و به دنبال گداخت- تولید انرژی با هم جوشی هسته ای- خواهد رفت. تکنولوژی گداخت ممکن است تا۳۰
      سال دیگر صنعتی شود. اگر کشور ما با گداخت دست و پنجه نرم نکند و نیرو تربیت نکند و در یک کلام به بلوغ و فناوری و تکنولوژی این مرحله نرسد، نمی تواند از آن عبور کند و وقتی گداخت وارد عرصه صنعت می شود، باز دوباره جزو کشورهای عقب مانده خواهیم بود.
      در حال حاضر روسیه
      ۸ میلیون بشکه نفت در روز تولید و حدود ۵ میلیون از آن را صادر می کند. ۳۰
      نیروگاه هسته ای دارد و به سرعت هم به نیروگاههای خود اضافه می کند، در حالی که اولین کشور در ذخایر گازی است و جمعیت آن هم تنها کمی بیشتر از دو برابر ماست. فرض شود، تولید نفت روسیه با ایران برابر باشد، چرا با اینکه ذخایر گازی این کشور از ایران بیشتر است، باز به دنبال انرژی هسته ای است؟ مگر صرفه اقتصادی دارد؟ در مورد مکزیک چطور؟
      در این شرایط آمریکا هم
      ۱۰۵
      نیروگاه هسته ای دارد، لذا فقط معیارهای اقتصادی هم مطرح نیست و معیارهای مختلف فن آوری تأثیر گذار خواهد بود. در واقع تکنولوژی هسته ای، میعاد گاه تکنولوژی های دیگر است. مثل صنعت خودرو که اگر در یک کشور رونق خوبی داشته باشد، تقریباً بخش عمده ای از تکنولوژی را جلو می برد، چرا که بیشتر علوم و تکنولوژی ها مثل مکانیک، شیمی، مواد، برق و... در آن است. به همین صورت اگر صنعت هسته ای کشور هم رشد معنادار، واقعی و همه جانبه داشته باشد، با توجه به اینکه بالاترین محدودیت ها و استانداردهای مهندسی در آن وجود دارد، صنعت کشور در سطح بالایی رشد خواهد کرد.
      صنعت غنی سازی هم عمر کمی ندارد و دست کم
      ۴۰ سال است که این کار شروع شده است. مثلاً سانتریفوژ حدوداً ۴۰
      سال پیش توسط استادی به نام زیپر آلمانی طراحی شد. اما سانتریفوژ امروز با آن سانتریفوژ در حالی که اصول یکسانی دارند، تفاوت هایی هم دارند. حال اگر کشوری بتواند یک دستگاه سانتریفوژ بسازد، در واقع آن کشور در عرصه تکنولوژی یک گام جلو افتاده است. چون در غنی سازی اورانیوم جهت استفاده در راکتورهای هسته ای از علوم مختلف مهندسی، مکانیک، شیمی و... با نهایت دقت و قدرت استفاده می شود. به طور کلی تعریف جدید مهندسی براساس میزان دقت است و کشوری پیشرفته نامیده می شود که میزان خطای مهندسی آن کم باشد.
      لذا برای رسیدن به استقلال واقعی، باید به سمت تولید فن آوری و علم رفت. البته این روند بالطبع هزینه دارد. همه جای دنیا هم، این گونه است. به هر حال هزینه رسیدن به تکنولوژی هسته ای با این همه عظمت، کار و فعالیت همه جانبه متخصصین ایرانی و استفاده از تجربه کشورهای دارنده این صنعت را طلب می کند. 

       

      اتاقک یونیزاسیون

      اتاقک یونیزاسیون نوعی شمارشگر یا آشکارساز گازی است که اساس کار آن تبدیل افت پتانسیل ایجاد شده در اثر یونش ، به یک پالس الکتریکی است که دامنه این پالس متناسب است با تعداد یونهای تولیدی است که آن هم متناسب می‌شود با انرژی تابش هسته‌ای که وارد آشکارساز شده است.

      دید کلی

      کارکرد بسیاری از آشکارسازهای تابش هسته‌ای مبتنی بر استفاده از یک میدان الکتریکی برای جداسازی و شمارش یونهای (یا الکترونهای) تشکیل شده در اثر عبور تابش از آشکارساز است. این نوع از آشکارسازها را آشکارسازهای گازی می‌گویند. اتاقک یونیزاسیون یا شمارنده یونیزاسیون از این نوع است.

      ساختار یک اتاقک یونیزاسیون

      اتاقک یونیزاسیون را می‌توانیم به صورت یک خازن با صفحات موازی تلقی کنیم که ناحیه بین صفحات آن را گازی که معمولا هواست، پر کرده است. میدان الکتریکی در این ناحیه مانع از ترکیب مجدد یونها و الکترونها می‌شود و برای درک بهتر وضعیت درون اتاقک باید گفت در حالی که ابری از الکترونها به سوی صفحه متصل به پتانسیل مثبت رانده می‌شود، یونهای مثبت به طرف صفحه دیگر خازن سوق داده می‌شود.برای ورود دسته پرتوها به داخل اتاقک ، روی بدنه جانبی اتاقک سوراخی تعبیه شده است و برای اینکه پرتوهای ورودی بتوانند بدون برخورد به مانعی (بجز هوا) از اتاقک خارج بشوند، در مقابل همین سوراخ ، روی بدنه مقابل ، سوراخ وسیع‌تری ایجاد شده است.

      طرز کار اتاقک یونیزاسیون

      هنگامی که پرتوها از سوراخ اول وارد و از سوراخ دوم خارج می‌شوند، در محدوده طول مسیر خود ، حجم مشخصی از هوای درون اتاقک را یونیزه می‌کنند. الکترونها و یونهای تولید شده تحت تاثیر میدان الکتریکی هر کدام به سمت صفحات مخالف حرکت می‌کنند تا به آن برسند. با اندازه گیری مقدار بار الکتریکی که به یکی از صفحات رسیده است و با دانستن مقدار حجم هوایی که در آن یون سازی صورت گرفته، می‌توان به کمیت پرتو پی برد. برای اندازه گیری دقیق مقدار پرتوها با این وسیله نکات مهم زیر رعایت می‌گردد:



      1. ابعاد اتاقک طوری انتخاب می‌شود که پرتوهای یونساز تمام انرژی خودشان را درون اتاقک از دست بدهند و به همین دلیل ابعاد اتاقک تابع انرژی پرتوهاست.

      2. با گذاردن مانع کافی در سر راه پرتوها ، بجز آنچه از سوراخ تعبیه شده وارد اتاقک می‌شود، از ورود بقیه پرتوها جلوگیری می‌شود.

      3. سعی می‌شود که بین دو صفحه فلزی و بخصوص در محدوده‌ای که یونها جمع‌آوری و اندازه گیری می‌شوند، شدت میدان الکتریکی یکنواخت باشد و به همین سبب است که یکی از صفحات جاذب یونها به سه قسمت تقسیم می‌شود و فقط یونهایی که در محوطه میانی اتاقک تولید می‌شوند، جمع‌آوری و اندازه گیری می‌شوند.

      4. با دخالت دادن ضریبی که مربوط به تاثیر درجه حرارت و فشار در حجم هوای مورد تابش است، نتایج حاصل از اندازه گیریها تصحیح می‌گردد.

      تقسیم‌بندی اتاقک یونیزاسیون

      کنتورهای یونیزاسیون یا به صورت نوع مجموعه‌ای و یا نوع پالسی بکار می‌روند. میزان تخلیه الکتریکی الکترودها با ثابت زمانی سیستم تعیین می‌شود. اگر ثابت زمانی طوری تنظیم گردد که خیلی بزرگتر از زمان جمع‌آوری یونها باشد، تخلیه در مقایسه با زمان جمع‌آوری آهسته خواهد بود. در این حالت سقوط پتانسیل اندازه گیری شده در هر لحظه کلا متناسب با یونهای جمع‌آوری شده تا آن لحظه است. به عبارت دیگر ، این سقوط پتانسیل متناسب با انرژی جذب شده بوسیله شمارنده تا آن لحظه می‌باشد. یک شمارنده که در این شرایط کار کند، شمارنده نوع مجموعه‌ای است.اگر ثابت زمانی فقط کمی بزرگتر از زمان جمع‌آوری یونها باشد، در این صورت هر تابش یک پالس ایجاد می‌کند، یعنی یک تغییر پتانسیل در طول زمانی کوتاه بوجود می‌آید. در این حالت شمارنده ، یک آشکارساز پالسی می‌باشد. در حالت کلی سه نوع شمارنده یونیزاسیون داریم: اتاقک یونیزاسیون با دیواره هوا ، دزیمتری جیبی و شمارنده‌های یونیزاسیون از نوع پالسی. 

      اتاقک یونیزاسیون با دیواره هوا

      یک اتاقک یونیزاسیون با دیواره هوا مانند شمارنده گازی وسیله‌ای مناسب برای تعیین مقدار دز یک ماده رادیواکتیو است. الکترودهای محافظ حجم شمارنده را معین می‌کنند. حجم حساس بنا به فرض باید با دیواره هوایی محدود گردد، فرض می‌شود که کاهش تابش ذره‌ای از حجم حساس با یونیزاسیون ایجاد شده در دیواره‌های هوا جبران شود، در این شمارنده دیواری وجود ندارد که مانع اشعه شود، بنابراین ، چون حجم حساس هوا معلوم است، می‌توانیم مستقیما کل یونیزاسیون ایجاد شده در یک حجم کاملا معین هوا را بدست آوریم.

      دزیمتری جیبی

      یکی از موارد استفاده زیاد اتاقک یونیزاسیون ، دزیمتری جیبی است. این وسیله از یک اتاقک یونیزاسیون با مکانیزم کامل تعیین بار تشکیل می‌شود. دو رشته پوشیده از فلز یکی ثابت و دیگری قابل حرکت ، به یک الکترود سیلندری متصل می‌باشند. الکترود دیگر غلاف دزیمتری است. این دو الکترود بوسیله یک نارسانا به هم اتصال دارند، تا بدین وسیله نشت بار کاهش یابد. الکترودها توسط یک چشمه اختلاف پتانسیل الکتریکی تا مقدار ماکزیمم باز می‌شوند. بدین معنی که انحراف رشته به محلی که در سیستم نشان دهنده درجه صفر است، برسد.وقتی که اشعه از داخل دزیمتر بگذرد، یونهای ایجاد شده به الکترودها می‌رسند و پتانسیل آنها را کاهش می‌دهند. این وضع باعث کاهش انحراف می‌شود و در نتیجه آن رشته در جایی قرار می‌گیرد که عدد بزرگتر از صفر را نشان می‌دهد.

      شمارنده یونیزاسیون از نوع پالسی

      شمارنده‌های از نوع پالس را که در ناحیه یونیزاسیون کار می‌کنند، می‌توان برای اسپکتروسکوپی ذرات یونیزه کننده بکار برد. این وسایل دارای قدرت تفکیک انرژی زیاد هستند.  

       

      برق هسته ای

      مقدمه

      از مهمترین منابع استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی ، ساخت راکتورهای هسته‌ای جهت تولید برق می‌باشد. راکتور هسته‌ای وسیله‌ای است که در آن فرآیند شکافت هسته‌ای بصورت کنترل شده انجام می‌گیرد. در طی این فرآیند انرژی زیاد آزاد می‌گردد به نحوی که مثلا در اثر شکافت نیم کیلوگرم اورانیوم انرژی معادل بیش از 1500 تن زغال سنگ بدست می‌آید. هم اکنون در سراسر جهان ، راکتورهای متعددی در حال کار وجود دارند که بسیاری از آنها برای تولید قدرت و به منظور تبدیل آن به انرژی الکتریکی ، پاره‌ای برای راندن کشتیها و زیردریائیها ، برخی برای تولید رادیو ایزوتوپوپها و تحقیقات علمی و گونه‌هایی نیز برای مقاصد آزمایشی و آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در راکتورهای هسته‌ای که برای نیروگاههای اتمی طراحی شده‌اند (راکتورهای قدرت) ، اتمهای اورانیوم و پلوتونیم توسط نوترونها شکافته می‌شوند و انرژی آزاد شده گرمای لازم را برای تولید بخار ایجاد کرده و بخار حاصله برای چرخاندن توربینهای مولد برق بکار گرفته می‌شوند.

      تاریخچه

      به لحاظ تاریخی اولین راکتور اتمی در آمریکا بوسیله شرکت "وستینگهاوس" و به منظور استفاده در زیر دریائیها ساخته شد. ساخت این راکتور پایه اصلی و استخوان بندی تکنولوژی فعلی نیروگاههای اتمی PWR را تشکیل داد. سپس شرکت جنرال الکتریک موفق به ساخت راکتورهایی از نوع BWR گردید. اما اولین راکتوری که اختصاصا جهت تولید برق طراحی شده ، توسط شوروی و در ژوئن 1954در "آبنینسک" نزدیک مسکو احداث گردید که بیشتر جنبه نمایشی داشت. تولید الکتریسیته از راکتورهای اتمی در مقیاس صنعتی در سال 1956 در انگلستان آغاز گردید.تا سال 1965 روند ساخت نیروگاههای اتمی از رشد محدودی برخوردار بود، اما طی دو دهه 1966 تا 1985 جهش زیادی در ساخت نیروگاههای اتمی بوجود آمده است. این جهش طی سالهای 1972 تا 1976 که بطور متوسط هر سال 30 نیروگاه شروع به ساخت می‌کردند بسیار زیاد و قابل توجه است. یک دلیل آن شوک نفتی اوایل دهه 1970 می‌باشد که کشورهای مختلف را بر آن داشت تا جهت تأمین انرژی مورد نیاز خود بطور زاید الوصفی به انرژی هسته‌ای روی آورند. پس از دوره جهش فوق یعنی از سال 1986 تا کنون روند ساخت نیروگاهها به شدت کاهش یافته ، بطوریکه بطور متوسط سالیانه 4 راکتور اتمی شروع به ساخت می‌شوند.

      سهم برق هسته‌ای در تولید برق کشورها

      کشورهای مختلف در تولید برق هسته‌ای روند گوناگونی داشته‌اند. به عنوان مثال کشور انگلستان که تا سال 1965 پیشرو در ساخت نیروگاه اتمی بود، پس از آن تاریخ ، ساخت نیروگاه اتمی در این کشور کاهش یافت، اما برعکس در آمریکا به اوج خود رسید. کشور آمریکا که تا اواخر دهه 1960 تنها 17 نیروگاه اتمی داشت، در طول دهه های 1970و 1980 بیش از 90 نیروگاه اتمی دیگر ساخت. این مسئله نشان دهنده افزایش شدید تقاضای انرژی در آمریکاست. هزینه تولید برق هسته‌ای در مقایسه با تولید برق از منابع دیگر انرژی در آمریکا کاملا قابل رقابت می‌باشد.هم اکنون فرانسه با داشتن سهم 75 درصدی برق هسته‌ای از کل تولید برق خود در صدر کشورهای جهان قرار دارد. پس از آن به ترتیب لیتوانی (73 درصد) ، بلژیک (57 درصد) ، بلغارستان و اسلواکی (47 درصد) و سوئد (48.6 درصد) می‌باشند. آمریکا نیز حدود 20 درصد از تولید برق خود را به برق هسته‌ای اختصاص داده است. گرچه ساخت نیروگاههای هسته‌ای و تولید برق هسته‌ای در جهان از رشد انفجاری اواخر دهه 1960 تا اواسط 1980 برخوردار نیست، اما کشورهای مختلف همچنان درصدد تأمین انرژی مورد نیاز خود از طریق انرژی هسته‌ای می‌باشند.طبق پیش بینیهای به عمل آمده روند استفاده از برق هسته‌ای تا دهه‌های آینده همچنان روند صعودی خواهد داشت. در این زمینه ، منطقه آسیا و اروپای شرقی به ترتیب مناطق اصلی جهان در ساخت نیروگاه هسته‌ای خواهند بود. در این راستا ، ژاپن با ساخت نیروگاههای اتمی با ظرفیت بیش از 25000 مگا وات در صدر کشورها قرار دارد. پس از آن چین ، کره جنوبی ، قزاقستان ، رومانی ، هند و روسیه جای دارند. استفاده از انرژی هسته‌ای در کشورهای کاندا ، آرژانتین ، فرانسه ، آلمان ، آفریقای جنوبی ، سوئیس و آمریکا تقریبا روند ثابتی را طی دو دهه آینده طی خواهد کرد.

      دیدگاههای اقتصادی و زیست محیطی برق هسته‌ای

      جمهوری اسلامی ایران در فرآیند توسعه پایدار خود به تکنولوژی هسته‌ای چه از لحاظ تأمین نیرو و ایجاد جایگزینی مناسب در عرصه انرژی و چه از نظر دیگر بهره برداریهای صلح آمیز آن در زمینه‌های صنعت ، کشاورزی ، پزشکی و خدمات نیاز مبرم دارد که تحقق این رسالت مهم به عهده سازمان انرژی اتمی ایران می‌باشد. بدیهی است در زمینه کاربرد انرژی هسته‌ای به منظور تأمین قسمتی از برق مورد نیاز کشور قیود و فاکتورهای بسیار مهمی از جمله مسایل اقتصادی و زیست محیطی مطرح می‌گردند.

      چشم انداز

      سایر دیدگاههای اقتصادی در مورد آینده انرژی هسته‌ای حاکی از آن است که براساس تحلیل سطح تقاضا و منابع عرضه انرژی در جهان ، توجه به توسعه تکنولوژیهای موجود و حقایقی نظیر روند تهی شدن منابع فسیلی در دهه های آینده، مزیتهای زیست محیطی انرژی اتمی و همچنین استناد به آمار و عملکرد اقتصادی و ضریب بالای ایمنی نیروگاههای هسته ای، مضرات کمتر چرخه سوخت هسته ای نسبت به سایر گزینه های سوخت و پیشرفتهای حاصله در زمینه نیروگاههای زاینده و مهار انرژی گداخت هسته ای در طول نیم قرن آینده، بدون تردید انرژی هسته ای یکی از حاملهای قابل دسترس و مطمئن انرژی جهان در هزاره سوم میلادی به شمار می‌رود.در این راستا شورای جهانی انرژی تا سال 2020 میلادی میزان افزایش عرضه انرژی هسته‌ای را نسبت به سطح فعلی حدود 2 برابر پیش بینی می‌نماید. با توجه به شرایط موجود چنانچه از لحاظ اقتصادی هزینه‌های فرصتی فروش نفت و گاز را با قیمتهای متعارف بین المللی در محاسبات هزینه تولید (قیمت تمام شده) برای هر کیلووات برق تولیدی منظور نمائیم و همچنین تورم و افزایش احتمالی قیمتهای این حاملها (بویژه طی مدت اخیر) را براساس روند تدریجی به اتمام رسیدن منابع ذخایر نفت و گاز جهانی مد نظر قرار دهیم، یقینا در بین گزینه‌های انرژی موجود در جمهوری اسلامی ایران ، استفاده از حامل انرژی هسته‌ای نزدیکترین فاصله ممکن را با قیمت تمام شده برق در نیروگاههای فسیلی خواهد داشت

       

       

       

      سالیابی هسته‌ای

       

      دید کلی

      پدیده فروپاشی رادیواکتیو بطور گسترده برای تعیین فواصل زمانی در تاریخ موجودات زنده ، آبهای طبیعی ، سیستم‌های صخره‌ای شهاب‌ها و تکامل منظومه شمسی مورد استفاده قرار گرفته است. فروپاشی رادیو نوکلئد یک سنجش بسیار دقیق است که مدت زمان آن در اثر تغییرات شکل شیمیایی ، دما ، فشار یا دیگر پدیده‌های فیزیکی طبیعی تغییر نمی‌کند.ثابت فروپاشی و لذا نیمه عمر رادیو نوکلید ، تنها برای چند رادیو نوکلید ، معدود که از طریق جذب الکترون فروپاشی می‌کنند ، با شکل شیمیایی تغییر می‌یابد. چنانچه در یک زمانی در گذشته t0 مقدار یک رادیو نوکلید موجود N0 بوده و بعد از یک مدت زمان ، t1 مقدار رادیو نوکلید باقی مانده N1 باشد ، قانون فروپاشی زیر در آن بکار خواهد رفت:

      N1=N0-eλ(t0-t1 )


      که در آن λ ثابت فروپاشی برای رادیو نوکلید مادر است. این معادله همچنین می‌تواند برای فواصل فروپاشی (t0-t1) بصورت زیر حل می‌گردد:

      t0-t1= (1/λ)Ln(N0/N1)
      چنانچه مقادیر رادیو نوکلید در هر دو زمان و ثابت فروپاشی λ معلوم باشد ، فواصل زمانیt0 - t1 می‌تواند محاسبه گردد. چنانچه t1 زمان حال (t1=0) باشد ، واضح است که N1 می‌تواند مستقیما در نمونه‌ای قابل دسترس اندازه گیری شود. مساله در اینجا دانستن مقدار رادیو نوکلید N0 در زمان قبل t0 است. دو روش تعیین N0 به تعریف دو نوع اساسی روش‌های سالیابی هسته‌ای کمک می‌کند: ساعت فروپاشی تعادلی و ساعت انباشتگی.

      ساعت فروپاشی تعادلی

      این ساعت را می‌توان مشابه سیستمی‌در نظر گرفت که در آن در یک سطل معلق در یک سطح تعادل نگهداری می‌شود ، چرا که آب از دست رفته از سطل در اثر نشست ، بوسیله همان میزان آب از طریق یک شیر در زمان مورد نظر جایگزین می‌گردد. این مقدار تعادل مشابه مقدار یک رادیو نوکلید ، N0 در t0 بحث شده در بالاست.چنانچه شیر بسته شود و آب ورودی قطع گردد، مقدار آب در سطل با زمان کاهش می‌یابد. در این توضیح ساده ، چنانچه سرعت نشست R معلوم باشد ، زمان t یعنی زمان بسته شدن شیر تا زمان اندازه گیری مجدد آب در سطل ، بوسیله رابطه زیر داده می‌شود:

      )مقدار آب باقی مانده – مقدار آب تعادل( t=1/R


      در یک رادیو نوکلید طبیعی ، چنانچه موازنه بین سرعت تولید و سرعت فروپاشی آن با برداشتن نمونه از محیطی که در آن تولید انجام می‌شود ، پایان یابد با مقدار رادیو نوکلید ، و لذا اکتیویته آن بر طبق قانون فروپاشی هسته‌ای ساده با زمان شروع به کاهش می‌نماید. در فروپاشی رادیو نوکلید میزان نشست بستگی به نیمه عمر رادیو نوکلید و تعداد اتمهای رادیو نوکلید حاضر داشته و معادله اساس فروپاشی ..... برای محاسبه t بکار می‌رود. که در آن A0 اکتیویته نمونه در زمان T0 و A اکتیویته در زمانهای بعدی است.سالیابی بوسیله کربن اکتیو و سالیابی بوسیله تریتیم ، مثالهای از ساعت فروپاشی تعادلی هستند. در این موارد مقادیر در حال تعادل اکتیویته مخصوص 14C و 13H برای کربن و هیدروژن موجود در اتمسفر بدلیل برهمکنش‌های اشعه کیهانی یا اتمسفر ثابت می‌مانند. تعادل زمانی پایان می‌پذیرد که نمونه حاوی کربن (در یک سیستم زنده) یا هیدروژن (معمولا در آب) در تماس تعادلی با اتمسفر جدا شود. برای سیستمهای زنده ، ورودی 14C با مرگ خاتمه پیدا می‌کند. برای 3H در شکل آب اتمسفری‌ها ورودی زمانی پایان می‌پذیرد که آب با چاه عمیق وارد شده یا در بطری قرار گیرد. (مثلا برای شراب) و تبادل اتمسفری نتواند رخ دهد.

      ساعت انباشتگی

      چنانچه در زمان t0 ، مقدار آب در سطل پایینی صفر یا حداقل یک مقدار معلوم باشد ، مقدار افزوده شده آب به سطل پایینی در یک مدت زمان بعدی ، t1 ، تابعی از زمان نشت سطل بالایی است. بنابراین رابطه زیر می‌تواند برای تعیین زمان از هنگام قرار گرفتن آب در سطل بالایی و شروع نشست بکار رود:
      )
      واحدزمان/سرعت نشت(ml) )/(انباشته شدن در سطل پایینتر تصحیح شده برای مقدارml(t0) )= زمان نشت:: بطور مشابه ، در یک سیستم فروپاشی رادیو نوکلید ، انباشته شدن عبارت است از مقدار محصولات اختر تشکیل شده ، و سرعت نشت بستگی به مقدار مادر رادیو نوکلید حاضر در زمان t0 و ثابت فروپاشی (یا t1/2) برای رادیو نوکلید دارد. مقدار رادیو نوکلید مادر (N0) حاضر در زمان t0 براحتی از مجموع اتم‌های محصولات فروپاشی تشکیل شده و اتم‌های باقی مانده در زمان t0 تعیین می‌گردد
      .در یک سیستم طبیعی ، مقدار رادیو نوکلید مادر (N1) به اضافه مقدار محصولات اختر موجود در حال حاضر (t=0) تنها زمانی می‌تواند برای تعیین N0 ، مقدار رادیو نوکلید مادر در t0 ، بکار رود که سیستم از نظر شیمیایی بسته باشد ، یک سیستم بسته شیمیایی سیستمی است که در آن مهاجرتی از رادیو نوکلید مادر یا دخترهای آن در مدت زمان آزمایش به داخل یا خارج انجام نگیرد.در یک صخره ، سیستم شیمیایی غالبا برای اجزا غیر فرار در زمانی که صخره از یک حالت ذوبی به حالت جامد تبدیل می‌شود ، برای اجزا فرا زمانی که سرد شدن به نقطه‌ای می‌رسد که دیگر گازی به بیرون راه ندارد ، بسته است. در این جا لازم است درصد‌های انشعاب در شمای فروپاشی در نظر گرفته شوند ، چرا که کلیه فروپاشی‌های مادر منجر به نوکلید دختر مخصوص مورد اندازه گیری نمی‌شود. به یاد داشته باشید که نیمه عمر یک رادیو نوکلید که λ را تعیین می‌کند متناسب با غیبت رادیو نوکلید مادر است ، نه ظهور یک نوکلید دختر خاص در حالیکه چندین مسیر فروپاشی برای آن مقدور می‌باشد.در ساعت انباشتگی ، مقادیر نوکلید دختر محصول موجود در زمان t0 باید از مقدار اندازه گیری شده در زمان t1 کسر گردد، تا تنها مقدار تولید شده در فروپاشی رادیو اکتیو برای دوره مورد نظر محاسبه بکار رود. نسبتهای ایزوتوپی در عنصر "جمع کننده" دختر می‌توانند با یک اسپکترومتر جرمی اندازه گیری شوند. احتمال دارد که حداقل یکی از این ایزوتوپ‌ها بوسیله فرآیندهای فروپاشی رادیو اکتیو طبیعی تولید نشود. از سیستماتیک‌های سنتز هسته‌ای ، یا بوسیله تجزیه فازهای معینی از سنگ‌های آسمانی قدیمی که اساسا حاوی رادیو نوکلید مادر نیستند ، می‌توان یک نسبت اصلی برای ایزوتوپ‌های عنصر محصول تخمین زد. سپس این نسبت می‌تواند برای تصحیح مقدار مشاهده شده نوکلید محصول برای مقدار اصلی موجود در زمان t0 بکار رود.

       

      رآکتور هسته ای

      رآکتور هسته ای

      طراحی یک رآکتور

      در همه رآکتورها، قلب رآکتور که دمای بسیار زیادی دارد باید خنک شود. در یک نیروگاه هسته ای، سیستم خنک ساز به نوعی طراحی می‌شود که از گرمای آزاد شده به بهترین شکل ممکن استفاده شود. در اغلب این سیستمها از آب استفاده می‌شود. اما آب نوعی کند کننده هم محسوب می‌شود و از این رو نمی تواند در رآکتورهای سریع مورد استفاده قرار گیرد. در رآکتورهای سریع از سدیم مذاب یا نمک های سدیم استفاده می‌شود و دمای عملیاتی خنک ساز بالاتر است. در رآکتورهایی که برای تبدیل مورد طراحی شده اند، به راحتی گرمای آزاد شده را در محیط آزاد می‌کنند.
      در یک نیروگاه هسته ای، رآکتور کند منبع آب را گرم می‌کند و آن را به بخار تبدیل می‌کند. بخار آب توربین بخار را به حرکت در می‌آورد ، توربین نیز ژنراتور را می‌چرخاند و به این ترتیب انرژی تولید می‌شود. این آب و بخار آن در تماس مستقیم با راکتور هسته ای است و از این رو در معرض تابش های شدید رادیواکتیو قرار می‌گیرند. برای پیشگیری از هر گونه خطر مرتبط با این آب رادیواکتیو، در برخی رآکتورها بخار تولید شده را به یک مبدل حرارتی ثانویه وارد می‌کنند و از آن به عنوان یک منبع گرمایی در چرخه دومی از آب و بخار استفاده می‌کنند. بدین ترتیب آب و بخار رادیواکتیو هیچ تماسی با توربین نخواهند داشت.

      انواع رآکتورهای گرماییدر در رآکتورهای گرمایی علاوه برکند کننده، سوخت هسته ای ( ایزوتوپ قابل شکافت القایی)، مخزن بخار و لوله های منتقل کننده آن، دیواره های حفاظتی و تجهیزات کنترل و مشاهده سیستم رآکتور نیز وجود دارند. البته بسته به این که این رآکتورها از کانالهای سوخت فشرده شده، مخزن بزرگ بخار یا خنک کننده گازی استفاده کنند، می‌توان آنها را به سردسته تقسیم کرد.
      الف - کانالهای تحت فشار در رآکتورهای RBMK و CANDU استفاده می‌شوند و می‌توان آنها را در حال کارکردن رآکتور، سوخت رسانی کرد.
      ب - مخزن بخار پرفشار داغ، رایج ترین نوع رآکتور است و در اغلب نیروگاههای هسته ای و رآکتورهای دریایی ( کشتی، ناوهواپیمابر یا زیردریایی ) از آن استفاده می‌شود. این مخزن می‌تواند به عنوان لایه حفاظتی نیز عمل کند.
      ج - خنک سازی گازی: در این رآکتورها به جای آب، از یک سیال گازی شکل برای خنک کردن رآکتور استفاده می‌شود. این گاز در یک چرخه گرمایی با منبع حرارتی راکتور قرار می‌گیرد و معمولاً از هلیوم برای آن استفاده می‌شود، هر چند که نیتروژن و دی اکسید کربن نیز کاربرد دارند. در برخی رآکتورهای جدید، رآکتور به قدری گرما تولید می‌کند که گاز خنک کن می‌تواند مستقیما یک توربین گازی را بچرخاند، در حالی که در طراحی های قدیمی تر گاز خنک کن را به یک مبدل حرارتی می‌فرستادند تا در یک چرخه دیگر، آب را به بخار تبدیل کند و بخار داغ، یک توربین بخار را بگرداند.

      بقیه اجزای نیروگاه هسته ای
      غیر از رآکتور که منبع گرمایی است، تفاوت اندکی بین نیروگاه هسته ای و یک نیروگاه حرارتی تولید برق با سوخت فسیلی وجود دارد.
      مخزن بخار تحت فشار معمولا درون یک ساختمان بتونی تعبیه می‌شود که این ساختمان به عنوان یک سد حفاظتی در برابر تابش رادیواکتیو عمل می‌کند. این ساختمان هم درون یک مخزن بزرگتر فولادی قرار می‌گیرد. هسته رآکتور و تجهیزات مرتبط با آن درون این مخزن فولادی قرار گرفته اند و کارکنان می‌توانند راکتور را تخلیه یا سوخت رسانی کنند. وظیفه این مخزن فولادی، جلوگیری از نشت هر گونه گاز یا مایع رادیواکتیو از درون سیال است.
      در نهایت این مخزن فولادی هم به وسیله یک ساختمان بتونی خارجی محافظت می‌شود. این ساختمان به قدری محکم است که در برابر اصابت یک هواپیمای جت مسافربری ( مشابه حادثه یازده سپتامبر ) هم تخریب نمی شود. وجود این ساختمان حفاظتی دوم برای جلوگیری از انتشار مواد رادیواکتیو در اثر هرگونه نشت از حفاظ اول ضروری است. در حادثه انفجار چرنوبیل، فقط یک ساختمان حفاظتی وجود داشت و همان موجب شد موادراکتیو در سطح اروپا پخش شود.

      رآکتورهای هسته ای طبیعی
      در طبیعت هم می‌توان نشانه هایی از رآکتور هسته ای پیدا کرد، البته به شرطی که تمام عوامل مورد نیاز به طور طبیعی در کنار هم قرار گرفته باشند. تنها نمونه شناخته شده یک رآکتور هسته ای طبیعی دو میلیارد سال پیش در منطقه اوکلو در کشور گابون ( قاره آفریقا ) فعالیتش را آغاز کرده است. البته دیگر چنین رآکتورهایی روی زمین شکل نمی گیرند، زیرا واپاشی رادیواکتیو این مواد ( به خصوص U-235 ) در این زمان طولانی 5/4 میلیارد ساله ( سن زمین )، فراوانی U-235 را در منابع طبیعی این رآکتورها بسیار کاهش داده است، به طوری که مقدار آن به پایین تر از حد مورد نیاز آغاز یک واکنش زنجیره ای رسیده است.
      این رآکتورهای طبیعی زمانی شکل گرفتند که معادن غنی از اورانیوم به تدریج از آب زیرزمینی یا سطحی پر شدند. این آب به صورت کند کننده عمل کرد و واکنش های زنجیره ای شدیدی به وقوع پیوست. با افزایش دما، آب کند کننده بخار می‌شد و رآکتور خاموش شد. پس از مدتی، این بخارها به مایع تبدیل می‌شدند و دوباره رآکتور به راه می‌افتاد. این سیستم خودکار و بسته، یک رآکتور را کنترل می‌کرد و برای صدها هزار سال، این رآکتور را فعال نگاه می‌داشت.
      مطالعه و بررسی این رآکتورهای هسته ای طبیعی بسیار ارزشمند است، زیرا می‌تواند به تحلیل چگونگی حرکت مواد رادیواکتیو در پوسته زمین کمک کند. اگر زمین شناسان بتوانند را از این حرکت‌ها را شناسایی کنند، می‌توانند راه حل های جدیدی برای دفن زباله های هسته ای پیدا کنند تا روزی خدای ناکرده، این ضایعات خطرناک به منابع آب سطح زمین نشت نکنند و فاجعه ای بشری به بار نیاورند.

      انواع رآکتورهای گرمایی
      الف - کند سازی با آب سبک:
      a- رآکتور آب تحت فشار Pressurized Water Reactor(PWR)
      b- رآکتور آب جوشان Boiling Water Reactor(BWR)
      c- رآکتور D2G

      ب- کند سازی با گرافیت:
      a- ماگنوس Magnox
      b- رآکتور پیشرفته با خنک کنندی گازی Advanced Gas-Coaled Reactor (AGR)
      c- RBMK
      d- PBMR

      ج - کند کنندگی با آب سنگین:
      a - SGHWR
      b - CANDU

      رآکتور آب تحت فشار، PWR
      رآکتور PWR یکی از رایج ترین راکتورهای هسته ای است که از آب معمولی هم به عنوان کند ساز نوترونها و هم به عنوان خنک ساز استفاده می‌کند. در یک PWR، مدار خنک اولیه از آب تحت فشار استفاده می‌کند. آب تحت فشار، در دمایی بالاتر از آب معمولی به جوش می‌آید، از این دوچرخه خنک ساز اولیه را به گونه ای طراحی می‌کنند که آب با وجود آنکه دمایی بسیار بالا دارد، جوش نیاید و به بخار تبدیل نشود. این آب داغ و تحت فشار در یک مبدل حرارتی، گرما را به چرخه دوم منتقل میکند که یک نوع چرخه بخار است و از آب معمولی استفاده می‌کند. دراین چرخه آب جوش می‌آید و بخار داغ تشکیل می‌شود، بخار داغ یک توربین بخار را می‌چرخاند، توربین هم یک ژنراتور و در نهایت ژنراتور، انرژی الکتریکی تولید می‌کند.
      PWR به دلیل دارابودن چرخه ثانویه با BWR تفاوت دارد. از گرمای تولیدی در PWR به عنوان سیستم گرم کننده درنواحی قطبی نیز استفاده شده است. این نوع رآکتور، رایج ترین نوع رآکتورهای هسته ای است و در حال حاضر، بیش از 230 عدد از آنها در نیروگاههای هسته ای تولید برق و صدها رآکتور دیگر برای تأمین انرژی تجهیزات دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

      خنک کننده
      همان طور که می‌دانید، برخورد نوترونها با سوخت هسته ای درون میله های سوخت، موجب شکافت هسته اتمها می‌شود و این فرآیند هم به نوبه خود، گرما و نوترونهای بیشتری آزاد می‌کند. اگر این حرارت آزاد شده منتقل نشود، ممکن است میله های سوخت ذوب شوند و ساختار کنترلی رآکتور از بین برود ( و البته خطرهای مرگ آوری که به دنبال آن روی می‌دهند. ) در PWR، میله های سوخت به صورت یک دسته در ساختاری، ترسیمی قرار گرفته اند و آب از کف رآکتور به بالا جریان پیدا می‌کند. آب از میان این میله های سوخت عبور می‌کند و به شدت گرم می‌شود، به طوری که به دمای 325 درجه سانتی گراد می‌رسد. درمبدل حرارتی، این آب داغ موجب داغ شدن آب در چرخه دوم می‌شود و بخاری با دمای 270 درجه سانتی گراد تولید می‌کند تا توربین را بچرخاند.

      کند کننده
      نوترونهای حاصل از یک شکافت هسته ای بیش از آن حدی گرمند که بتوانند یک واکنش شکافت هسته ای را آغاز کنند. انرژی آنها را باید کاهش داد تا با محیط اطراف خود به تعادل گرمایی برسند. محیط اطراف نوترونها ( قلب رآکتور ) دمایی در حدود 450 درجه سانتی گراد دارد.
      در یک PWR، نوترونها در پی برخورد با مولکولهای آب خنک ساز، انرژی جنبشی خود را از دست می‌دهند؛ به طوری که پس از 8 تا 10 برخورد ( البته به طور متوسط ) با محیط هم دما می‌شوند. در این حالت، احتمال جذب نوترونها از سوی هسته U-235 بسیار زیاد است ودر صورت جذب، بالافاصله هسته U-236 جدید دچار شکافت می‌شود.
      مکانیسم حساسی که هر رآکتور هسته ای را کنترل می‌کند، سرعت آزاد سازی نوترونها در طول یک فرآیند شکافت است به طور متوسط از هر شکافت، دونوترون و مقدار زیادی انرژی آزاد می‌شود. نوترونهای آزاد شده اگر با هسته U-235 دیگری برخورد کنند، شکافت دیگری را سبب می‌شوند و در نهایت یک واکنش زنجیره ای روی می‌دهد. اگر تمام این نوترونها در یک لحظه آزاد شوند، تعدادشان به قدری زیاد می‌شود که باعث ذوب شدن راکتور خواهد شد. ( تعداد ذرات پر انرژی، دمای یک سیستم را تعیین می‌کند. معادله بوتنرمن، این ارتباط را توصیف می‌کند. ) خوشبختانه برخی از این نوترونها پس از یک بازه زمانی نه چندان کوتاه ( حدود یک دقیقه ) تولید می‌شوند و سبب می‌شوند دیگر عوامل کنترل کننده از این تاخیر زمانی استفاده کرده، اثر خود را داشته باشند.
      یکی از مزیت های استفاه از آب در PWR، این است که اثر کند سازی آب با افزایش دما کاهش می‌یابد. در حالت عادی، آب در فشار 150 برابر فشار یک اتمسفر قرار دارد ( حدود 15 مگا پاسکال ) و در قلب رآکتور به دمای 325 درجه سانتی گراد می‌رسد. درست است که آب با فشار پانزده مگا پاکسال در این دما جوش نمی آید، ولی به شدت از خاصیت کند کنندگی اش کاسته می‌شود، بنابراین آهنگ واکنش شکافت هسته ای کاهش می‌یابد، حرارت کمتری تولید می‌شود و دما پایین می‌آید. دما که کاهش یابد، توان رآکتور افزایش می‌یابد و دما که افزایش یابد توان راکتور کاهش می‌یابد؛ پس خود سیستم PWR دارای یک سیستم خود تعادلی در رآکتور است و تضمین می‌کند توان رآکتور در کمترین میزان مورد نیاز برای تأمین گرمای سیستم بخار ثانویه است.
      در اغلب رآکتورهای PWR، توان رآکتور را در دوره فعالیت معمولی با تغییرات غلظت بورون ( در شکل اسید بوریک ) در چرخه خنک کننده اولیه کنترل اولیه کنترل می‌کنند سرعت جریان خنک کننده اول در رآکتورهای PWR معمولی ثابت است. بورون یک جذب کننده قوی نوترون است و با افزایش یا کاهش غلظت آن، می‌توان شدت فعالیت راکتور را کاهش یا افزایش داد. برای این کار، یک سیستم کنترلی پیچیده شامل پمپ های فشار بالا که آب را در فشار 15 مگا پاسکال از چرخه خارج می‌کند، تجهیزات تغییر غلظت اسید بوریک و تزریق مجدد آب به چرخه خنک ساز مورد نیاز است.
      یکی از اشکالات راکتورهای شکافت، این است که حتی پس از توقف واکنش شکافت، هنوز هم واپاشی های رادیواکتیوی انجام می‌شود و حرارت زیادی آزاد می‌شود که می‌تواند راکتور را ذوب کند. البته سیستم های حفاظتی و پشتیبانی متعددی برای جلوگیری از این واقعه وجود دارند، با این حال ممکن است در اثر پیچیدگی های این سیستم، برهمکنش های پیش بینی نشده یا خطاهای عملیاتی مرگ آفرینی در شرایط اضطراری روی دهند. در نهایت، هر رآکتور با یک حفاظ ساختمانی بتونی احاطه شده است که آخرین سد در برابر تشعشعات رادیواکتیو است.

      رآکتور آب جوشان، BWR
      در رآکتور آب جوشان، از آب سبک استفاده می‌شود. آب سبک، آبی است که در آن فقط هیدروژن معمولی وجود دارد. ) BWR اختلاف زیادی با رآکتور آب تحت فشار ندارد، غیر از اینکه در BWR فقط یک چرخه خنک کننده وجود دارد و آب مستقیما در قلب راکتور به جوش می‌آید. فشار آب در BWR کمتر از PWR است، به طوری که در بیشترین مقدار به 75 برابر فشار جو می‌رسد ( 5/7 مگا پاسکال ) و بدین ترتیب آب در دمای 285 درجه سانتی گراد به جوش می‌آید.
      رآکتور BWR به شکلی طراحی شده که بین 12 تا 15 درصد آب درون قلب رآکتور به شکل بخار در قسمت بالای آن قرار می‌گیرد. بدین ترتیب عملکرد بخش بالایی و پایینی هسته رآکتور با هم تفاوت دارند. در بخش بالایی قلب رآکتور، کند سازی کمتری صورت می‌گیرد و در نتیجه بخش بالایی کمتر است.
      در حالت کلی دو مکانیسم برای کنترل BWR وجود دارد: استفاده از میله های کنترل و تغییر جریان آب درون راکتور.
      الف - بالا بردن یا پایین آوردن میله های کنترل، روش معمولی کنترل توان رآکتور در حالت راه اندازی رآکتور تا رسیدن به 70 درصد حداکثر توان است. میله های کنترل حاوی مواد جذب کننده نوترون هستند؛ در نتیجه پایین آوردن آنها موجب افزایش جذب نوترون در میله ها، کاهش جذب نوترون در سوخت و درنهایت کاهش آهنگ شکافت هسته ای و پایین آمدن توان رآکتور می‌شود. بالا بردن میله های سوخت دقیقاً نتیجه معکوس می‌دهد.
      ب - تغییرات جریان آب درون رآکتور، زمانی برای کنترل رآکتور مورد استفاده قرار می‌گیرد که راکتور بین 70 تا صد درصد توان خود کار می‌کند. اگر جریان آب درون رآکتور افزایش یابد، حباب های بخار در حال جوش سریع تر از قلب راکتور خارج می‌شوند و آب درون قلب رآکتور بیشتر می‌شود. افزایش مقدار آب به معنی افزایش کندسازی نوترون و جذب بیشتر نوترونها از سوی سوخت است و این یعنی افزایش توان راکتور. با کاهش جریان آب درون رآکتور، حباب‌ها بیشتر در رآکتور باقی می‌مانند، سطح آب کاهش می‌یابد و به دنبال آن کندسازی نوترونها و جذب نوترون هم کاهش می‌یابد و در نهایت توان رآکتور کاهش می‌یابد.
      بخار تولید شده در قلب رآکتور از شیرهای جدا کننده بخار و صفحات خشک کن ( برای جذب هر گونه قطرات آب داغ ) عبور می‌کند و مستقیماً به سمت توربین های بخار که بخشی از مدار رآکتور محسوب می‌شوند، می‌رود. آب اطراف رآکتور همواره در معرض تابش و آلودگی رادیواکتیو است و از آنجا که توربین هم در تماس مستقیم با این آب است، باید پوشش حفاظتی داشته باشد. اغلب آلودگی های درون آب عمر کوتاهی دارند ( مانند N16 که بخش اعظم آلودگی های آب را تشکیل می‌دهد و نیمه عمرش تنها 7 ثانیه است )، بنابراین مدت کوتاهی پس از خاموش شدن رآکتور می‌توان به قسمت توربین وارد شد.
      در رآکتور BWR، افزایش نسبت بخار آب به آب مایع درون رآکتور موجب کاهش گرمای خروجی می‌شود. با این حال، یک افزایش ناگهانی در فشار بخار، سبب بروز یک کاهش ناگهانی در نسبت بخار به آب مایع درون رآکتور می‌شود که خود، سبب افزایش توان خروجی می‌شود. این شرایط و دیگر حالت های خطرساز، موجب شده است از سیستم کنترلی اسید بوریک ( بورون ) نیز استفاده شود، بدین شکل که در سیستم پشتیبان خاموش کننده اضطراری، محلول اسید بوریک با غلظت بالا به چرخه خنک کننده تزریق می‌شود. خوبی این سیستم این است که اسید اوریک، یک خورنده قوی است و معمولا در PWR سبب می‌شود تلفات ناشی از خوردگی قابل توجه باشد. در بدترین شرایط اضطراری که تمام سیستم های امنیتی از کار افتاد، هر رآکتور به وسیله یک ساختمان حفاظتی از محیط اطراف جدا شده است. در یک رآکتور BWR جدی، حدود 800 دسته واحد سوخت قرار می‌گیرد و در هر دسته بین 74 تا 100 میله سوخت قرار می‌گیرد. این چنین حدود 140 تن اورانیوم در قلب رآکتور ذخیره می‌شود.

      • رآکتور D2G
      رآکتور هسته ای D2G را می‌توان در تمام ناوهای دریایی ایالات متحده می‌توان پیدا کرد. D2G مخفف عبارت زیراست:
      رآکتور ناو جنگی D=Destroyer-sized reactor
      نس دوم 2=Second Geneation
      ساخت جنرال الکتریک G= General - Electric built
      بدین ترتیب، D2G را می‌توان مخفف این عبارت دانست: رآکتور هسته ای نسل دوم ویژه ناوهای جنگی ساخت جنرال الکتریک. این رآکتور برای تولید حداکثر 150 مگا وات انرژی الکتریکی و عمر مفید 15 سال مصرف معمولی طراحی شده است.
      در این رآکتور، برای مخزن بخار دو رآکتور وجود دارد و طوری طراحی شده که بتوان هر دو اتاق توربین را با یک رآکتور به راه انداخت. اگر هر دو رآکتور فعال باشند، ناو به سرعت 32 گره می‌رسد. اگر یک رآکتور فعال باشد و توربین‌ها متصل به هم باشند، سرعت ناو به 25 تا 27 گره خواهد رسید و اگر فقط یک رآکتور فعال باشد ولی توربین‌ها جدا باشند، سرعت فقط 15 گره خواهد بود.



      منابع اورانیم ایران چقدر است؟

      بر اساس اطلاعات موجود در سال 1999بیش از 90% تولید جهانی اورانیوم توسط ده کشور تامین گردیدند که این کشورها عبارتند از: استرالیا، کانادا، قزاقستان، نامیبیا، نیجر، فدراسیون روسیه، آفریقای جنوبی، اکرائین، آمریکا و ازبکستان که هر یک از این ممالک بیش از 1000 تن اورانیوم تولید و روانه بازار کردند. در این میان کانادا با 25% تولید در صدرو استرالیا و نیجر با 14.8% و 9% تولید جهانی درمرتبه دوم و سوم قرار دارند.. حدود 50% تولید از معادن نزدیک به سطح زمین که کم هزینه میباشند بوده و 32% از معادن واقع در عمق زمین که پر هزینه تر میباشد و مابقی نیاز از طرق سایر منابع که توضیح آن در بند 3 میاید تامین شده اند. در سالهای بعد تاکید بر استخراج اورانیوم از معادن نزدیک به سطح زمین دارای اهمیّت بیشتری گردیده و بخش اعظمی از معادن درعمق بدلیل پر هزینه بودن استخراج تعطیل شده اند.

      در سالهای بین 1991 و 1999 معادل 40% نیاز جهانی از طریق منابعی غیر معادن و بطور مشخص از موجودی سوخت راکتورهای تعطیل شده تامین گردیدند. از سال 1995 یک منبع مهم دیگر تامین اورانیوم به عرصه آمد که امتیاز آن عمدتا در اختیار آمریکا و روسیه می باشد و آن استفاده از اورانیوم موجود در سلاحها و موشکهای هسته ای بود که در قالب پیمانهای خلع سلاح اتمی از زرادخانه های هسته ای خارج گردیدند و در حال حاضر نیز این منبع عظیم کماکان مورد بهره برداری این دو کشور بزرگ اتمی قرار دارند. از سوی دیگر تکنو لوژی استخراج اورانیوم و قیمت جهانی آن اهمیت فراوانی در استخراج و عرضه آن پیدا کرده است. برابر اطلاعات موجود، علیرغم وجود مقادیر قابل توجه این فلز در نقاط مختلف، تعدادی از کشورهای تولید کننده بدلیل هزینه بالای استخراج و همچنین عدم برخورداری از تکنولوژی پیشرفته در امر استخراج مراکز اکتشاف خود را تعطیل کرده اند و هم اکنون بدلایل فنی، مالی و مدیریتی عملا استخراج و عرضه اورانیوم جهت مقاصد تجاری در دست ممالک صنعتی بزرگ قرار دارند.

      در حال حاضر 24 کشور دارای معادن اورانیوم در نزد آژانس بین المللی انرژی اتمی ثبت شده اند که بغیر از چین، پاکستان و هندوستان مابقی گزارشات رسمی منابع و معادن اورانیوم خود را ارائه میدهند. ضروری است توجه شود که هزینه تولید 130 دلار آمریکا برای هر کیلو اورانیوم زیاد محسوب و منابع با هزینه تولید کمتر که عبارت از 80 دلار و 40 دلار در هر کیلو هستند بسیار با صرفه ترند و برای مثال کانادا در سال 1999 ،31% از این اورانیوم بسیار اقتصادی را به بازار عرضه نمود. پیش بینی میشود که تا سال 2015 نیاز جهانی اورانیوم مابین 54500 الی 79800 تن باشد در حالیکه تولید جهانی در همین دوره بین 42000 تن تا 62000 در خوشبیتاته ترین حالت برآورد میگردد .بر اساس چنین واقعیاتی است که تدریجا توسعه بیشتر نیروگاههای هسته ای مورد بازنگری جدّی قرار گرفته و توجه به منابع دیگر مانند ژئو ترمال رو به افزایش است.

      بر اساس گزارشهای رسمی ایران به آژانس، ذخائر اورانیوم قطعی ایران بعد از حدود بیست سال اکتشاف و تحقیق 491 تن برآورد گردیده است که میتوان معادل 876 تن منبع احتمالی قابل بهره برداری با هزینه استخراج هر کیلو 80 تا 130 دلار را نیز بر آن افزود. علاوه بر اینها فرضیات غیر قابل اثباتی در مورد وجود 4500 تن اورانیوم دیگر و یا احتمال پیدا شدن 5000 تن ذخائر جدید وجود دارند که تا کنون تائید نگردیده اند. برابر این آمار، منابع قطعی اورانیوم ایران را باید حدود1400 تن برآورد کرد وهر سیاستی باید با توجه به این ارقام طراحی وبرنامه ریزی شود. مطلبی که این آمار و ارقام بزبان روشن بیان میکنند این است که ما بهیچوجه دارای منابع قابل اعتنای اورانیوم که بتواند نباز بلند مدّت ما را جهت برق هسته ای تامین کنند نیستیم و تامین برق از نیروگاه های اتمی بدون تامین سوخت از خارج مقدور نیست و حتّی اگر غنی سازی را هم به حدّ کمال انجام دهیم چاره ای بجز وارد کردن اورانیوم(منظور ماده معدنی اورانیوم) از منابع خارجی که بطور عمده در کنترل کشورهای خاصّی هستند نداریم و اصولا بحث خود کفائی کشور در این مورد بنظر نمی رسد که بر مبنای اطلاعات صحیحی طرح شده باشد.

      توجه دقیق به این آمار هر چند مختصر می تواند برای مسئولین عزیز پرونده هسته ای جالب باشد و برای مثال میتوان درک کرد چرا پیشنهاد مشارکت بین المللی در پروژه غنی سازی ما با سردی مواجه گردید. وقتی که ما نه دارای منابع قابل توجه اورانیوم هستیم و نه مصرف کننده ای عمده چون اصلا نیروگاه اتمی نداریم، چرا باید مثلا اورانیوم آفریقای جنوبی را بیاورند در ایران غنی کنند و سپس به آمریکای شمالی و یا اروپا بفرستند؟ اصلا چنین طرحی توجیه اقتصادی ندارد و طرح فروش سوخت در بازارهای جهانی با 30% زیر قیمت نیز حرفی بیش نیست چه آنکه تنها هزینه حمل ونقل اضافی شاید بیش از 30% قیمت را بالاتر ببرد.


      آب سنگین

      مقدمه

      پروژه تولید آب سنگین در شمال غربی اراک و در نزدیکی تاسیسات نیروگاه ۴۰ مگاواتی آب سنگین اراک قرار دارد و برای تامین آب سنگین این رآکتور ساخته شده است. به گفته غلامرضا آقازاده رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ظرفیت تولید این مجتمع ابتدا هشت تن بود و امروز ظرفیت آن به ۱۶ تن آب سنگین با غنای ۸۹۹ درصد رسیده است. سعیدی معاون امور بین الملل سازمان انرژی اتمی در توصیف اهمیت این پروژه گفت: این پروژه نقش بسزایی در ارتقای علمی کشور و صنایع داخلی دارد و نشانگر رشد و بلوغ و ارتقای دانش فنی نیروهای متخصص ایرانی است. پروژه مجتمع تولید آب سنگین اراک به عنوان یکی از شاخصه های دانش هسته ای، در پزشکی و به خصوص کنترل سرطان و کنترل بیماری ایدز نقش تعیین کننده ای دارد و به عنوان خنک کننده و کندکننده رآکتورهای آب سنگین به کار می رود .با گشایش این واحد صنعتی، ایران به عنوان نهمین کشور دارای تجهیزات تولید آب سنگین مطرح می شود. کشورهای آرژانتین، کانادا، هند و نروژ نیز بزرگترین صادرکنندگان آب سنگین جهان هستند.با توجه به اهمیت راه اندازی این واحد در صنایع هسته ای، در ادامه با آب سنگین و کاربردهای آن در شاخه های گوناگون آشنا می شویم.آب خالص ماده ای است بی رنگ، بی بو و بدون طعم. فرمول شیمیایی آب H2O است، یعنی هر مولکول آب از اتصال دو اتم هیدروژن به یک اتم اکسیژن ساخته شده است. نکته ای که باید در نظر داشت آن است که عنصر هیدروژن همانند بسیاری دیگر از عنصرهای طبیعت ایزوتوپ هایی دارد که عبارتند از H ۲ که با D دوتریم و H ۳که با T تریتیم نمایش می دهند. برای آشنا شدن با تفاوت این ایزوتوپ ها بهتر است یک بار دیگر ساختار اتم را به یادآوریم.


      ساختار اتم

      ۱۸۷۰ بار سنگین تر از الکترون است، بنابر این بخش عمده جرم یک اتم درون هسته آن قرار دارد. ایزوتوپ: ایزوتوپ به صورت های گوناگون یک عنصر گفته می شود که جرم آنها با هم تفاوت داشته باشد. تفاوت ایزوتوپ های مختلف یک عنصر از آنجا ناشی می شود که تعداد نوترون های موجود در هسته آنها با هم تفاوت دارد. البته تعداد پروتون های تمام اتم های یک عنصر از جمله ایزوتوپ ها با هم برابر است. برای مثال عنصر هیدروژن دارای سه ایزوتوپ است: H هیدروژن که در هسته خود فقط یک پروتون دارد، بدون نوترون. H ۲یا D دوتریم که در هسته خود یک پروتون و یک نوترون دارد و H ۳ یا H تریتیم که یک پروتون و دو نوترون دارد. از آنجایی که خواص شیمیایی یک عنصر به تعداد پروتون های هسته مربوط است، ایزوتوپ های مختلف در خواص شیمیایی با هم تفاوت ندارند، بلکه خواص فیزیکی آنها با هم متفاوت است. عمده هیدروژن های طبیعت H یا هیدروژن معمولی است و فقط ۰۱۵۰ درصد آن را دوتریم تشکیل می دهد، یعنی از هر ۶۴۰۰ اتم هیدروژن، یکی دوتریم است. حال در نظر بگیرید که به جای یک اتم هیدروژن معمولی در مولکول آب H2O اتم D بنشیند. آن وقت مولکول HDO به وجود می آید که به آن آب نیمه سنگین می گویند. اگر جای هر دو اتم هیدروژن، دوتریم بنشیند، D2O به وجود می آید که به آن آب سنگین می گویند. خواص فیزیکی آب سنگین تا حدودی با آب سبک یا آب معمولی تفاوت دارد.با توجه به جانشینی D به جای H در آب سنگین، انرژی پیوندی پیوند های اکسیژن هیدروژن در آب تغییر می کند و در نتیجه خواص فیزیکی و به ویژه خواص زیست شناختی آب عوض می شود.


      اتم کوچکترین بخش سازنده یک عنصر شیمیایی است که هنوز هم خواص شیمیایی آن عنصر را دارد. خود اتم ها از سه جزء ساخته شده اند: الکترون، پروتون و نوترون. پروتون و نوترون در درون هسته اتم قرار دارد و الکترون به دور هسته اتم می گردد. الکترون بار منفی و جرم بسیار کمی دارد. پروتون بار مثبت و نوترون بدون بار است. جرم پروتون و نوترون برابر و حدود


      تاریخچه تولید آب سنگین

      ۱۹۲۶ با استفاده از جدول تناوبی ?مارپیچ? وجود دو تریم را پیش بینی کرد. هارولد یوری یکی از شیمیدانان دانشگاه کلمبیا در سال ۱۹۳۱ توانست آن را کشف کند. گیلبرت نیوتن لوئیس هم در سال ۱۹۳۳ توانست اولین نمونه از آب سنگین خالص را با استفاده از روش الکترولیز تهیه کند. هوسی و هافر نیز در سال ۱۹۳۴ از آب سنگین استفاده کردند و با انجام اولین آزمون های ردیابی زیست شناختی به بررسی سرعت گردش آب در بدن انسان پرداختند.
      تولید آب سنگین: در طبیعت از هر
      ۳۲۰۰ مولکول آب یکی آب نیمه سنگین HDO است. آب نیمه سنگین را می توان با استفاده از روش هایی مانند تقطیر یا الکترولیز یا دیگر فرآیندهای شیمیایی از آب معمولی تهیه کرد. هنگامی که مقدار HDO در آب زیاد شد، میزان آب سنگین نیز بیشتر می شود زیرا مولکول های آب هیدروژن های خود را با یکدیگر عوض می کنند و احتمال دارد که از دو مولکول HDO یک مولکول H2O آب معمولی و یک مولکول D2O
      آب سنگین به وجود آید. برای تولید آب سنگین خالص با استفاده از روش های تقطیر یا الکترولیز به دستگاه های پیچیده تقطیر و الکترولیز و همچنین مقدار زیادی انرژی نیاز است، به همین دلیل بیشتر از روش های شیمیایی برای تهیه آب سنگین استفاده می کنند.
      کاربرد های آب سنگین
      آب سنگین در پژوهش های علمی در حوزه های مختلف از جمله زیست شناسی، پزشکی، فیزیک و... کاربردهای فراوانی دارد که در زیر به چند مورد آن اشاره می کنیم.
      طیف سنجی تشدید مغناطیسی هسته: در طیف سنجی تشدید مغناطیسی هسته
      NMR هنگامی که هسته مورد نظر ما هیدروژن و حلال هم آب باشد از آب سنگین استفاده می کنند. در این حالت چون سیگنال های اتم هیدروژن مورد نظر با سیگنال های اتم هیدروژن آب معمولی تداخل می کند، می توان از آب سنگین استفاده کرد، زیرا خواص مغناطیسی دوتریم و هیدروژن با هم تفاوت دارد و سیگنال دوتریم با سیگنال های هیدروژن تداخل نمی کند.


      والتر راسل در سال


      کند کننده نوترون

      ۹۸۹۹درصد حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ دلار است. گفتنی است بدون استفاده از اورانیوم غنی شده و آب سنگین هم می توان رآکتور تولید پلوتونیوم ساخت. کافی است که از کربن فوق العاده خالص به عنوان کند کننده استفاده شود از آنجایی که نازی ها از کربن ناخالص استفاده می کردند، متوجه این نکته نشدند در حقیقت از اولین رآکتور اتمی آزمایشی آمریکا سال ۱۹۴۲ و پروژه منهتن که پلوتونیوم آزمایش ترینیتی و بمب مشهور ?Fat man? را ساخت، از اورانیوم غنی شده یا آب سنگین استفاده نمی شد.


      آب سنگین در بعضی از انواع رآکتورهای هسته ای نیز به عنوان کند کننده نوترون به کار می رود. نوترون های کند می توانند با اورانیوم واکنش بدهند.از آب سبک یا آب معمولی هم می توان به عنوان کند کننده استفاده کرد، اما از آنجایی که آب سبک نوترون های حرارتی را هم جذب می کنند، رآکتورهای آب سبک باید اورانیوم غنی شده اورانیوم با خلوص زیاد استفاده کنند، اما رآکتور آب سنگین می تواند از اورانیوم معمولی یا غنی نشده هم استفاده کند، به همین دلیل تولید آب سنگین به بحث های مربوط به جلوگیری از توسعه سلاح های هسته ای مربوط است. رآکتورهای تولید آب سنگین را می توان به گونه ای ساخت که بدون نیاز به تجهیزات غنی سازی، اورانیوم را به پلوتونیوم قابل استفاده در بمب اتمی تبدیل کند. البته برای استفاده از اورانیوم معمولی در بمب اتمی می توان از روش های دیگری هم استفاده کرد. کشورهای هند، اسرائیل، پاکستان، کره شمالی، روسیه و آمریکا از رآکتورهای تولید آب سنگین برای تولید بمب اتمی استفاده کردند.با توجه به امکان استفاده از آب سنگین در ساخت سلاح هسته ای، در بسیاری از کشورها دولت تولید یا خرید و فروش مقدار زیاد این ماده را کنترل می کند. اما در کشورهایی مثل آمریکا و کانادا می توان مقدار غیر صنعتی یعنی در حد گرم و کیلوگرم را بدون هیچ گونه مجوز خاصی از تولید کنندگان یا عرضه کنندگان مواد شیمیایی تهیه کرد. هم اکنون قیمت هر کیلوگرم آب سنگین با خلوص


      آشکار سازی نوترینو

      ۱۸O H2 آبی که اکسیژن آن ایزوتوپ ۱۸O است نه ۱۶O برای انجام آزمایش اندازه گیری سرعت سوخت و ساز بدن انسان و حیوانات استفاده می شود. این آزمون سوخت و ساز را معمولا آزمون آب دوبار نشان دار شده می نامند.


      رصد خانه نوترینوی سادبری در انتاریوی کانادا از هزار تن آب سنگین استفاده می کند. آشکار ساز نوترینو در اعماق زمین و در دل یک معدن قدیمی کار گذاشته شده تا مئون های پرتو های کیهانی به آن نرسد. هدف اصلی این رصدخانه یافتن پاسخ این پرسش است که آیا نوترینوهای الکترون که از همجوشی در خورشید تولید می شوند، در مسیر رسیدن به زمین به دیگر انواع نوترینوها تبدیل می شوند یا خیر. وجود آب سنگین در این آزمایش ها ضروری است، زیرا دوتریم مورد نیاز برای آشکارسازی انواع نوترینوها را فراهم می کند.
      آزمون های سوخت و ساز در بدن
      از مخلوط آب سنگین با


      تولید تریتیم

      ۶ است. تریتیم در ساخت نیروگاه های گرما هسته ای کاربرد دارد


      هنگامی که دوتریم رآکتور آب سنگین یک نوترون به دست می آورد به تریتیم ایزوتوپ دیگر هیدروژن تبدیل می شود. تولید تریتیم به این روش به فناوری چندان پیچیده ای نیاز ندارد و آسان تر از تولید تریتیم به روش تبدیل نوترونی لیتیم


      ساختار نیروگاه های اتمی جهان و نیز شرح مختصری درباره طرز غنی سازی اورانیوم

      مطالبی در مورد ساختار نیروگاه های اتمی جهان و نیز شرح مختصری درباره طرز غنی سازی اورانیوم و یا سنتز عنصر پلوتونیوم :

      برحسب نظریه اتمی عنصر عبارت است از یک جسم خالص ساده که با روش های شیمیایی نمی توان آن را تفکیک کرد. از ترکیب عناصر با یکدیگر اجسام مرکب به وجود می آیند. تعداد عناصر شناخته شده در طبیعت حدود
      ۹۲
      عنصر است.

      هیدروژن اولین و ساده ترین عنصر و پس از آن هلیم، کربن، ازت، اکسیژن و... فلزات روی، مس، آهن، نیکل و... و بالاخره آخرین عنصر طبیعی به شماره
      ۹۲، عنصر اورانیوم است. بشر توانسته است به طور مصنوعی و به کمک واکنش های هسته ای در راکتورهای اتمی و یا به کمک شتاب دهنده های قوی بیش از ۲۰
      عنصر دیگر بسازد که تمام آن ها ناپایدارند و عمر کوتاه دارند و به سرعت با انتشار پرتوهایی تخریب می شوند. اتم های یک عنصر از اجتماع ذرات بنیادی به نام پرتون، نوترون و الکترون تشکیل یافته اند. پروتون بار مثبت و الکترون بار منفی و نوترون فاقد بار است.

      تعداد پروتون ها نام و محل قرار گرفتن عنصر را در جدول تناوبی (جدول مندلیف) مشخص می کند. اتم هیدروژن یک پروتون دارد و در خانه شماره
      ۱ جدول و اتم هلیم در خانه شماره ۲، اتم سدیم در خانه شماره ۱۱ و... و اتم اورانیوم در خانه شماره ۹۲ قرار دارد. یعنی دارای ۹۲
      پروتون است.

      ایزوتوپ های اورانیوم

      تعداد نوترون ها در اتم های مختلف یک عنصر همواره یکسان نیست که برای مشخص کردن آنها از کلمه ایزوتوپ استفاده می شود.

      بنابراین اتم های مختلف یک عنصر را ایزوتوپ می گویند. مثلاً عنصر هیدروژن سه ایزوتوپ دارد: هیدروژن معمولی که فقط یک پروتون دارد و فاقد نوترون است. هیدروژن سنگین یک پروتون و یک نوترون دارد که به آن دوتریم گویند و نهایتاً تریتیم که از دو نوترون و یک پروتون تشکیل شده و ناپایدار است و طی زمان تجزیه می شود.

      ایزوتوپ سنگین هیدروژن یعنی دوتریم در نیروگاه های اتمی کاربرد دارد و از الکترولیز آب به دست می آید. در جنگ دوم جهانی آلمانی ها برای ساختن نیروگاه اتمی و تهیه بمب اتمی در سوئد و نروژ مقادیر بسیار زیادی آب سنگین تهیه کرده بودند که انگلیسی ها متوجه منظور آلمانی ها شده و مخازن و دستگاه های الکترولیز آنها را نابود کردند.

      غالب عناصر ایزوتوپ دارند از آن جمله عنصر اورانیوم، چهار ایزوتوپ دارد که فقط دو ایزوتوپ آن به علت داشتن نیمه عمر نسبتاً بالا در طبیعت و در سنگ معدن یافت می شوند. این دو ایزوتوپ عبارتند از اورانیوم
      ۲۳۵ و اورانیوم ۲۳۸ که در هر دو ۹۲ پروتون وجود دارد ولی اولی ۱۴۳ و دومی ۱۴۶ نوترون دارد. اختلاف این دو فقط وجود ۳ نوترون اضافی در ایزوتوپ سنگین است ولی از نظر خواص شیمیایی این دو ایزوتوپ کاملاً یکسان هستند و برای جداسازی آنها از یکدیگر حتماً باید از خواص فیزیکی آنها یعنی اختلاف جرم ایزوتوپ ها استفاده کرد. ایزوتوپ اورانیوم ۲۳۵ شکست پذیر است و در نیروگاه های اتمی از این خاصیت استفاده می شود و حرارت ایجاد شده در اثر این شکست را تبدیل به انرژی الکتریکی می نمایند. در واقع ورود یک نوترون به درون هسته این اتم سبب شکست آن شده و به ازای هر اتم شکسته شده ۲۰۰
      میلیون الکترون ولت انرژی و دو تکه شکست و تعدادی نوترون حاصل می شود که می توانند اتم های دیگر را بشکنند. بنابراین در برخی از نیروگاه ها ترجیح می دهند تا حدی این ایزوتوپ را در مخلوط طبیعی دو ایزوتوپ غنی کنند و بدین ترتیب مسئله غنی سازی اورانیوم مطرح می شود.

      ساختار نیروگاه اتمی

      به طور خلاصه چگونگی کارکرد نیروگاه های اتمی را بیان کرده و ساختمان درونی آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.

      طی سال های گذشته اغلب کشورها به استفاده از این نوع انرژی هسته ای تمایل داشتند و حتی دولت ایران
      ۱۵ نیروگاه اتمی به کشورهای آمریکا، فرانسه و آلمان سفارش داده بود. ولی خوشبختانه بعد از وقوع دو حادثه مهم تری میل آیلند (Three Mile Island) در ۲۸ مارس ۱۹۷۹ و فاجعه چرنوبیل (Tchernobyl) در روسیه در ۲۶ آوریل ۱۹۸۶
      ، نظر افکار عمومی نسبت به کاربرد اتم برای تولید انرژی تغییر کرد و ترس و وحشت از جنگ اتمی و به خصوص امکان تهیه بمب اتمی در جهان سوم، کشورهای غربی را موقتاً مجبور به تجدیدنظر در برنامه های اتمی خود کرد.

      نیروگاه اتمی در واقع یک بمب اتمی است که به کمک میله های مهارکننده و خروج دمای درونی به وسیله مواد خنک کننده مثل آب و گاز، تحت کنترل درآمده است. اگر روزی این میله ها و یا پمپ های انتقال دهنده مواد خنک کننده وظیفه خود را درست انجام ندهند، سوانح متعددی به وجود می آید و حتی ممکن است نیروگاه نیز منفجر شود، مانند فاجعه نیروگاه چرنوبیل شوروی. یک نیروگاه اتمی متشکل از مواد مختلفی است که همه آنها نقش اساسی و مهم در تعادل و ادامه حیات آن را دارند. این مواد عبارت اند از:
      ۱ _
      ماده سوخت متشکل از اورانیوم طبیعی، اورانیوم غنی شده، اورانیوم و پلوتونیم است.

      عمل سوختن اورانیوم در داخل نیروگاه اتمی متفاوت از سوختن زغال یا هر نوع سوخت فسیلی دیگر است. در این پدیده با ورود یک نوترون کم انرژی به داخل هسته ایزوتوپ اورانیوم
      ۲۳۵ عمل شکست انجام می گیرد و انرژی فراوانی تولید می کند. بعد از ورود نوترون به درون هسته اتم، ناپایداری در هسته به وجود آمده و بعد از لحظه بسیار کوتاهی هسته اتم شکسته شده و تبدیل به دوتکه شکست و تعدادی نوترون می شود. تعداد متوسط نوترون ها به ازای هر ۱۰۰ اتم شکسته شده ۲۴۷
      عدد است و این نوترون ها اتم های دیگر را می شکنند و اگر کنترلی در مهار کردن تعداد آنها نباشد واکنش شکست در داخل توده اورانیوم به صورت زنجیره ای انجام می شود که در زمانی بسیار کوتاه منجر به انفجار شدیدی خواهد شد.

      در واقع ورود نوترون به درون هسته اتم اورانیوم و شکسته شدن آن توام با انتشار انرژی معادل با
      ۲۰۰
      میلیون الکترون ولت است این مقدار انرژی در سطح اتمی بسیار ناچیز ولی در مورد یک گرم از اورانیوم در حدود صدها هزار مگاوات است. که اگر به صورت زنجیره ای انجام شود، در کمتر از هزارم ثانیه مشابه بمب اتمی عمل خواهد کرد.

      اما اگر تعداد شکست ها را در توده اورانیوم و طی زمان محدود کرده به نحوی که به ازای هر شکست، اتم بعدی شکست حاصل کند شرایط یک نیروگاه اتمی به وجود می آید. به عنوان مثال نیروگاهی که دارای
      ۱۰ تن اورانیوم طبیعی است قدرتی معادل با ۱۰۰ مگاوات خواهد داشت و به طور متوسط ۱۰۵ گرم اورانیوم ۲۳۵ در روز در این نیروگاه شکسته می شود و همان طور که قبلاً گفته شد در اثر جذب نوترون به وسیله ایزوتوپ اورانیوم ۲۳۸ اورانیوم ۲۳۹ به وجود می آمد که بعد از دو بار انتشار پرتوهای بتا (یا الکترون) به پلوتونیم ۲۳۹ تبدیل می شود که خود مانند اورانیوم ۲۳۵ شکست پذیر است. در این عمل ۷۰
      گرم پلوتونیم حاصل می شود. ولی اگر نیروگاه سورژنراتور باشد و تعداد نوترون های موجود در نیروگاه زیاد باشند مقدار جذب به مراتب بیشتر از این خواهد بودو مقدار پلوتونیم های به وجود آمده از مقدار آنهایی که شکسته می شوند بیشتر خواهند بود. در چنین حالتی بعد از پیاده کردن میله های سوخت می توان پلوتونیم به وجود آمده را از اورانیوم و فرآورده های شکست را به کمک واکنش های شیمیایی بسیار ساده جدا و به منظور تهیه بمب اتمی ذخیره کرد.۲ _ نرم کننده ها موادی هستند که برخورد نوترون های حاصل از شکست با آنها الزامی است و برای کم کردن انرژی این نوترون ها به کار می روند. زیرا احتمال واکنش شکست پی در پی به ازای نوترون های کم انرژی بیشتر می شود. آب سنگین (D2O) یا زغال سنگ (گرافیت) به عنوان نرم کننده نوترون به کار برده می شوند. ۳ _ میله های مهارکننده: این میله ها از مواد جاذب نوترون درست شده اند و وجود آنها در داخل رآکتور اتمی الزامی است و مانع افزایش ناگهانی تعداد نوترون ها در قلب رآکتور می شوند. اگر این میله ها کار اصلی خود را انجام ندهند، در زمانی کمتر از چند هزارم ثانیه قدرت رآکتور چند برابر شده و حالت انفجاری یا دیورژانس رآکتور پیش می آید. این میله ها می توانند از جنس عنصر کادمیم و یا بور باشند.۴ _ مواد خنک کننده یا انتقال دهنده انرژی حرارتی: این مواد انرژی حاصل از شکست اورانیوم را به خارج از رآکتور انتقال داده و توربین های مولد برق را به حرکت در می آورند و پس از خنک شدن مجدداً به داخل رآکتور برمی گردند. البته مواد در مدار بسته و محدودی عمل می کنند و با خارج از محیط رآکتور تماسی ندارند. این مواد می توانند گاز CO2 ، آب، آب سنگین، هلیم گازی و یا سدیم مذاب باشند.

      پی نوشت:
      * محقق مرکز اتمی فرانسه _ دکترای دولتی فرانسه در شیمی فیزیک اتمی



      غنی سازی اورانیم

      سنگ معدن اورانیوم موجود در طبیعت از دو ایزوتوپ ۲۳۵ به مقدار ۷/۰ درصد و اورانیوم ۲۳۸ به مقدار ۳/۹۹ درصد تشکیل شده است. سنگ معدن را ابتدا در اسید حل کرده و بعد از تخلیص فلز، اورانیوم را به صورت ترکیب با اتم فلئور (F) و به صورت مولکول اورانیوم هکزا فلوراید UF6 تبدیل می کنند که به حالت گازی است. سرعت متوسط مولکول های گازی با جرم مولکولی گاز نسبت عکس دارد این پدیده را گراهان در سال ۱۸۶۴ کشف کرد. از این پدیده که به نام دیفوزیون گازی مشهور است برای غنی سازی اورانیوم استفاده می کنند.در عمل اورانیوم هکزا فلوراید طبیعی گازی شکل را از ستون هایی که جدار آنها از اجسام متخلخل (خلل و فرج دار) درست شده است عبور می دهند. منافذ موجود در جسم متخلخل باید قدری بیشتر از شعاع اتمی یعنی در حدود ۵/۲ انگشترم (۰۰۰۰۰۰۰۲۵/۰ سانتیمتر) باشد. ضریب جداسازی متناسب با اختلاف جرم مولکول ها است.روش غنی سازی اورانیوم تقریباً مطابق همین اصولی است که در اینجا گفته شد. با وجود این می توان به خوبی حدس زد که پرخرج ترین مرحله تهیه سوخت اتمی همین مرحله غنی سازی ایزوتوپ ها است زیرا از هر هزاران کیلو سنگ معدن اورانیوم ۱۴۰ کیلوگرم اورانیوم طبیعی به دست می آید که فقط یک کیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ خالص در آن وجود دارد. برای تهیه و تغلیظ اورانیوم تا حد ۵ درصد حداقل ۲۰۰۰ برج از اجسام خلل و فرج دار با ابعاد نسبتاً بزرگ و پی درپی لازم است تا نسبت ایزوتوپ ها تا از برخی به برج دیگر به مقدار ۰۱/۰ درصد تغییر پیدا کند. در نهایت موقعی که نسبت اورانیوم ۲۳۵ به اورانیوم ۲۳۸ به ۵ درصد رسید باید برای تخلیص کامل از سانتریفوژهای بسیار قوی استفاده نمود. برای ساختن نیروگاه اتمی، اورانیوم طبیعی و یا اورانیوم غنی شده بین ۱ تا ۵ درصد کافی است. ولی برای تهیه بمب اتمی حداقل ۵ تا ۶ کیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ صددرصد خالص نیاز است. عملا در صنایع نظامی از این روش استفاده نمی شود و بمب های اتمی را از پلوتونیوم ۲۳۹ که سنتز و تخلیص شیمیایی آن بسیار ساده تر است تهیه می کنند. عنصر اخیر را در نیروگاه های بسیار قوی می سازند که تعداد نوترون های موجود در آنها از صدها هزار میلیارد نوترون در ثانیه در سانتیمتر مربع تجاوز می کند. عملاً کلیه بمب های اتمی موجود در زراد خانه های جهان از این عنصر درست می شود.روش ساخت این عنصر در داخل نیروگاه های اتمی به صورت زیر است: ایزوتوپ های اورانیوم ۲۳۸ شکست پذیر نیستند ولی جاذب نوترون کم انرژی (نوترون حرارتی هستند. تعدادی از نوترون های حاصل از شکست اورانیوم ۲۳۵ را جذب می کنند و تبدیل به اورانیوم ۲۳۹ می شوند. این ایزوتوپ از اورانیوم بسیار ناپایدار است و در کمتر از ده ساعت تمام اتم های به وجود آمده تخریب می شوند. در درون هسته پایدار اورانیوم ۲۳۹ یکی از نوترون ها خودبه خود به پروتون و یک الکترون تبدیل می شود.بنابراین تعداد پروتون ها یکی اضافه شده و عنصر جدید را که ۹۳ پروتون دارد نپتونیم می نامند که این عنصر نیز ناپایدار است و یکی از نوترون های آن خود به خود به پروتون تبدیل می شود و در نتیجه به تعداد پروتون ها یکی اضافه شده و عنصر جدید که ۹۴ پروتون دارد را پلوتونیم می نامند. این تجربه طی چندین روز انجام می گیرد.


      آب سنگین

      آب سنگین نوع خاصی از مولکولهی آب است که در آن یزوتوپهی هیدروژن حضور دارند. ین نوع از آب کلید اصلی تهیه پلوتونیوم از اورانیوم طبیعی است و به همین دلیل تولید و تجارت آن تحت نظر قوانین بین المللی صورت گرفته و بشدت کنترل می شود.

      با کمک ین نوع از آب می توان پلوتونیوم لازم بری سلاح هی اتمی را بدون نیاز به غنی سازی بالی اورانیوم تهیه کرد. از کاربردهی دیگر ین آب می توان به استفاده از آن در رآکتورهی هسته ی با سوخت اورانیوم، بعنوان متعادل کننده (Moderator) به جی گرافیت و نیز عامل انتقال گرمی رآکتور نام برد.

      آب سنگین واژه ی است که معمولا به اکسید هیدروژن سنگین، D2O یا 2H2O اطلاق می شود. هیدروژن سنگین یا دوتریوم (Deuterium) یزوتوپی پیدار از هیدروژن است که به نسبت یک به 6400 از اتمهی هیدروژن در طبیعت وجود دارد. خواص فیزیکی و شیمییی آن به نوعی مشابه با آب سبک H2O است.

      اتم هی دوتریوم یزوتوپ هی سنگینی هستند که بر خلاف هیدروژن معمولی، هسته آنها شامل نوترون نیز هست. جیگزینی هیدروژن با دوتریوم در مولکولهی آب سطح انرژی پیوند هی مولکولی را تغییر داده و طبیعتآ خواص متفاوت فیزیکی، شیمییی و بیولوژیکی را موجب می شود، بطوری که ین خواص را در کمتر اکسید یزوتوپی می توان مشاهده کرد. بعنوان مثال ویسکوزیته (Viscosity) یا به زبان ساده تر چسبندگی آب سنگین به مراتب بیشتر از آب معمولی است.

      آب نیمه سنگین
      چنانچه در اکسید هیدروژن تنها یکی از اتمهی هیدروژن به یزوتوپ دوتریوم تبدیل شود نتیجه حاصله (
      HDO) را آب نیمه سنگین می گویند. در مواردی که ترکیب مساوی از هیدروژن و دوتریوم در تشکیل مولکوهی آب حضور داشته باشند، آب نیمه سنگین تهیه می شود. دلیل ین امر تبدیل سریع اتم هی هیدروژن و دوتریوم بین مولکولهی آب است، مولکول آبی که از 50 درصد هیدروژن معمولی (H) و 50 درصد هیدروژن سنگین(D) تشکیل شده است، در موازنه شیمییی در حدود 50 درصد HDO و 25 درصد آب (H2O) و 25 درصد D2O خواهد داشت.

      نکته قابل توجه آن است که آب سنگین را نبید با با آب سخت که اغلب شامل املاح زیاد است و یا یا آب تریتیوم (T2O or 3H2O) که از یزوتوپ دیگر هیدروژن تشکیل شده است، اشتباه گرفت. تریتیوم یزوتوپ دیگری از هیدروژن است که خاصیت رادیواکتیو دارد و بیشتر بری ساخت موادی که از خود نور منتشر می کنند بکار برده می شود.

      آب با اکسیژن سنگین
      آب با اکسیژن سنگین، در حالت معمول
      H218O است که به صورت تجارتی در دسترس است ببیشتر بری ردیابی بکار برده می شود. بعنوان مثال با جیگزین کردن ین آب (از طریق نوشیدن یا تزریق) در یکی از عضوهی بدن می توان در طول زمان میزان تغییر در مقدار آب ین عضو را بررسی کرد.

      ین نوع از آب به ندرت حاوی دوتریوم است و به همین علت خواص شیمیی و بیولوژیکی خاصی ندارد بری همین به آن آب سنگین گفته نمی شود. ممکن است اکسیژن در آنها بصورت یزوتوپهی O17 نیز موجود باشد، در هر صورت تفاوت فیزیکی ین آب با آب معمولی تنها چگالی بیشتر آن است.

      تاریخچه
      هارولد یوری (
      Harold Urey , 1893-1981، شیمیدان و از پیشتازان فعالیت روی یزوتوپها که در سال 1934 جیزه نوبل در شیمی گرفت.) در سال 1931 یزوتوپ هیدروژن سنگین را که بعد ها به منظور افزیش غلظت آب مورد استفاده قرار گرفت، کشف کرد.

      همچنین در سال 1933، گیلبرت نیوتن لوئیس (Gilbert Newton Lewis شیمیدان و فیزیکدان مشهور آمریکیی) استاد هارولد یوری توانست بری اولین بار نمونه آب سنگین خالص را بوسیله عمل الکترولیز بوجود آورد.

      اولین کاربرد علمی از آب سنگین در سال در سال 1934 توسط دو بیولوژیست بنامهی هوسی (Hevesy) و هافر(Hoffer) صورت گرفت. آنها از آب سنگین بری آزمیش ردیابی بیولوژیکی، به منظور تخمین میزان بازدهی آب در بدن انسان، استفاده قرار دادند.


       

      متن کامل تازه ترین گزارش البرادعی درباره ایران

      متن کامل تازه ترین گزارش البرادعی درباره ایران

      مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش خود به اجرای توافقات پادمان معاهده منع گسترش هسته‌ای "ان‌پی‌تی" و مفاد مرتبط با سه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل درباره ایران پرداخته و در آن اعلام کرده همه آبشارهای نصب شده توسط ایران تحت نظارت آژانس صورت گرفته است.

      به گزارش فارس، متن کامل گزارش محمد البرادعی که ساعاتی پیش در میان نمایندگان 35 عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفت به شرح زیر است:

      اجرای توافقات پادمان ان‌پی‌تی و مفاد مرتبط با قطعنامه‌های 1737 (2006)، 1747 (2007) و 1803 (2008) شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران

      گزارش مدیر کل

      1- مدیر کل آژانس در 22 فوریه 2008 درباره اجرای توافقات پادمان ان‌پی‌تی و مفاد مرتبط با آن در قطعنامه‌های 1737 (2006)، 1747 (2007) شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران (ایران) ارایه کرد (GOV/2008/4) این گزارش که شامل تحولات مرتبط با آن از آن تاریخ تاکنون به شمار می‌ر‌ود به شورای حکام آژانس و شورای امنیت که در قطعنامه 1803 (2008) خود به تاریخ 3 مارس 2008 از مدیر کل خواسته گزارش‌ دیگری درباره این موضوع طی 90 روز ارایه کند، ارایه شده است.

      A- فعالیت‌های کنونی مربوط به غنی‌سازی

      2- ایران از زمان گزارش قبلی تاکنون به کار واحد IR-1 اولیه حاوی 3 هزار دستگاه در مرکز غنی‌سازی سوخت (FEP) ادامه داده است. کار نصب در چهار واحد دیگر نیز ادامه داشته است. در 7 ماه می 2008،‌ به دو آبشار 164 دستگاهی (IR-1) در یکی از این چهار واحد گاز UF6 تزریق شد و آبشاری دیگر در همین واحد بدون ترزیق گاز UF6 در شرایط خلاء قرار گرفت. نصب 15 آبشار در ‌آن واحد ادامه دارد. همه مواد هسته‌ای در مرکز غنی‌سازی سوخت بعلاوه آبشارهای نصب شده تحت محدودیت‌ها و نظارت آژانس قرار دارد. از زمان فهرست برداری فیزیکی (PIT) در 12 دسامبر 2007 و 6 می 2008، دو هزار و 300 کیلوگرم گاز UF6 به آبشار‌های در حال کار تزریق شدند. این مقدار، جمع کل مقدار گاز UF6 تزریق شده به آبشارها از زمان عملیات در فوریه 2007 به 3 هزار و 970 کیلوگرم رسیده است.

      3- ایران در 10 آوریل 2008 درباره طرح‌های خود برای نصب نسل جدید سانتریفیوژهای غیرحساس (IR-3) در مرکز ‌غنی‌سازی سوخت آزمایشی (PFEP) به اطلاع آژانس رساند. آژانس در 19 آوریل 2008،‌ تایید کرد که دو سانتریفیوژ از نوع IR-3 در مرکز PFEP نصب شده است. در فوریه 2008، بازرسان آژانس یادآور شدند که ایران همچنین 20 سانتریفیوژ از نوع IR-1 را که در یک آبشار 20 دستگاهی کار می‌کردند را به مدت زمانی کوتاهی به مرکز غنی‌سازی سوخت آ‌زمایشی منتقل کرده و بعد از آن این دستگاه ها از آن مرکز جابجا شدند.

      4- ایران بین 28 ژانویه و 16 ماه می 2008 حدوداً در کل 19 کیلوگرم گاز UF6 به آبشار 20 دستگاهی، تنها واحد متشکل از دستگاه های از نوع IR-2، آبشار 10 دستگاهی از نوع IR-2 و یک دستگاه تکی از سانتریفیوژ نوع IR-3 در مرکز غنی‌سازی سوخت آزمایشی ترزیق کرده است. همه مواد در این مرکز PFEP، بعلاوه منطقه آبشاری تحت محدودیت‌ها و نظارت آژانس قرار دارند.

      5- نتایج نمونه‌های گرفته شده در مرکز غنی‌سازی سوخت FEP و مرکز PFEP نشان می دهد که این مراکز همانگونه که اظهار شده بود به فعالیت پرداخته‌اند. نمونه‌ها نشان دهنده اورانیوم با غنای پایین (تا 4 درصد از نوع ایزوتوپ U-235)،‌ اورانیوم طبیعی و مواد اورانیوم تهی‌شده (کمتر از 4 دهم درصد از اورانیوم U-235) بودند. ایران سطح غنی‌سازی در مرکز غنی‌سازی سوخت را تا 7/4 درصد U-235 اعلام کرده بود. از مارس 2007، ‌چهارده بازرسی‌ سرزده انجام شد.

      B- فعالیت‌های بازفرآوری

      6- آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلول‌های در راکتور تحقیقاتی تهران (TRR)،‌ تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ‌های "ژنون" و "یدین"،‌ "مولی‌بدنیوم" موسوم به تاسیسات "MIX" و راکتور تحقیقات هسته‌ای ایران (IR-40) ، با وجود بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی مربوط به اطلاعات مربوط به طراحی، ادامه داده است. نشانه‌ای دال بر فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری در این تاسیسات مشاهده نشده است. ضمن این که ایران عنوان کرده فعالیت‌های تحقیق و توسعه (R&D) در این کشور در جریان نیست آژانس این امر را تنها در سه تاسیسات مورد تایید قرار می‌دهد چرا که تدابیر مربوط به پروتکل الحاقی در اختیار نبوده است.

      c- راکتور ‌آب سنگین و پروژه‌های مربوطه

      7- آژانس در 13 ماه می 2008 اقدام به راستی‌آزمایی اطلاعات مربوط به طراحی در راکتور تحقیقات هسته‌ای ایران (IR-40) کرده و عنوان کرد که عملیات عمرانی در این تاسیسات ادامه دارد. آژانس با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به نظارت خود بر وضعیت مرکز تولید ‌آب‌ سنگین ایران ادامه داد.

      8- آژانس در 10 ماه می 2008، راستی‌آزمایی اطلاعات مربوط به طراحی را در مرکز تولید سوخت (FMP) انجام داد. اگر چه روند تولید گلوله‌ها برای سوخت راکتور آ‌ب‌سنگین تقریباً‌ کامل شده است و برخی از گلوله‌های ‌آزمایشی تولید شده‌اند، تولید میله های سوختی و روند‌های سوار کردن سوخت هنوز فاقد تجهیزات اساسی است.
      دیگر موضوعات عملی
      D-1 تبدیل اورانیوم
      9- از سوم فوریه 2008 تا 12 می 2008 تقریباً 11 تن اورانیوم به شکل UF6 تولید شد. مقدار کل اورانیوم به این شکل که در تأسیسات تبدیل اورانیوم از مارس 2004 تولید شد به 320 تن رسیده که تمام روند تولید این میزان تحت نظارت آژانس بوده است. ایران اظهار داشت که فعالیت‌های تحقیق و توسعه مرتبط با تبدیل اورانیوم را در اصفهان انجام نمی‌دهد.

      D-2 اطلاعات طراحی

      10- آژانس در 30 مارس 2007 از ایران خواست که تصمیم خود درباره تعلیق اجرای متن اصلاح‌شده بخش عمومی ترتیبات فرعی خود کد 3/1 را بازنگری کند اما پیشرفتی در این خصوص حاصل نشده است.
      11- ایران در مارس و آوریل 2008 اطلاعات اصلاح‌شده طراحی برای FEP و PFEP را ارائه داد که نشان می‌داد سانتریفیوژها در واحد 18 آبشاری (A26) جدید در FEP نصب می‌شود و این که انواع جدید سانتریفیوژهای IR-2 و IR-3 در PFEP نصب خواهد شد. این تغییرات چشمگیر هستند و در این حد باید با آژانس مذاکره می‌شد زیرا بر اساس کد 3/1 بخش عمومی ترتیبات فرعی، 60 روز پیش از اصلاحاتی که قرار بود کامل شوند، بود. این آژانس می‌تواند اطمینان دهد که تمامی اقدامات حفاظتی لازم از جمله بازدارندگی و نظارت پیش از این که UF6 در سانتریفیوژهای جدیداً نصب شده به کار رود، انجام شد.

      D-3 دیگر موضوعات

      12- تمامی محموله‌های سوخت که از روسیه برای استفاده در نیروگاه هسته‌ای بوشهر وارد شد از فوریه 2008 تحت مهر و موم کامل آژانس قرار دارند.
      13- آژانس در دوم آوریل 2008 از ایران خواست برای شفاف‌سازی به این نهاد دسترسی به مکان‌های بیشتر را که با ساخت سانتریفیوژها، تحقیق و توسعه در زمینه غنی‌سازی اورانیوم، استخراج معدن اورانیوم و تهیه آن در ارتباط هستند، فراهم سازد. ایران تا این زمان با این درخواست آژانس موافقت نکرده است.

      E- ابعاد نظامی احتمالی

      14- علاوه بر اجرای پروتکل الحاقی ایران، برای این که آژانس بتواند تا با توجه به غیبت مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در این کشور تضمین‌های لازم را ارائه دهد، تهران باید پرسش‌های مرتبط با مطالعات ادعایی را پاسخ دهد، اطلاعات بیشتر درباره شرایط دستیابی به مدرک فلز اورانیوم را ارائه دهد، تهیه و فعالیت‌های توسعه و تحقیق نظامی موسسات و شرکت‌های مرتبطی را که می‌توانند با برنامه هسته‌ای ارتباط داشته باشند، شفاف‌سازی کند، و همچنین تولید تجهیزات و قطعات هسته‌ای توسط شرکت‌های متعلق به صنایع دفاعی را توضیح دهد.
      15- طی نشست 21 تا 22 آوریل 2008 در تهران، ایران با پاسخگویی به مطالعات ادعایی،تهیه و فعالیت‌های توسعه و تحقیق نظامی موسسات و شرکت‌های مرتبط و همچنین پرسش‌هایی که در نامه‌های هشتم و دوازدهم فوریه 2008 آژانس موافقت کرد. آژانس در نهم می درخواستی برای شفاف‌سازی‌های بیشتر در خصوص ماهیت برنامه هسته‌ای ایران ارائه کرد. ایران نیز پاسخ به این پرسش‌ها را در 23 می 2008 ارائه داد که هم‌اکنون توسط آژانس مورد بررسی قرار دارد.
      16- در نشست‌های بعدی تهران در 28 تا 30 آوریل و 13 تا 14 می 2008 نیز آژانس برای بررسی ایران، اطلاعات مربوط به مطالعات ادعایی درباره پروژه نمک سبز، آزمایش مواد منفجره با حساسیت بالا و پروژه پوشش کلاهک موشکی را ارائه کرد. این اطلاعات شامل این مواردی می‌شد که ایران در فوریه 2008 از بررسی آن امتناع کرده بود. این اطلاعات که از سوی چند کشور عضو به آژانس ارائه شده بود، به نظر می‌رسد از چند منبع در دوره‌های زمانی متفاوت جمع‌آوری شده و به طور کلی نامتناقض است. آژانس بیشتر این اطلاعات را تنها به شکل الکترونیکی به دست آورده است و مجاز به ارائه کپی به ایران نبود.
      17- یک مورد از مطالعات ادعایی به تبدیل اورانیوم دی‌اکسید به UF4 است که به عنوان نمک سبز معروف شده است. مورد دوم نیز به توسعه و آزمایش تجهیزات آتش‌زا با ولتاژ بالا و سیم‌های ارتباطی انفجاری، آتش‌زن هم‌زمان چند چاشنی سیم انفجاری، ترتیبات آزمایشی زیرزمینی و آزمایش دست کم یک سیستم شوک انفجاری، تبدیلی و فضایی کامل که می‌تواند برای انفجار دستگاه هسته‌ای کاربرد داشته باشد، مربوط می‌شد. همچنین مورد سوم مطالعات ادعایی به توسعه بازسازی طرح هسته‌ داخلی کلاهک پوششی موشک شهاب 3 برای تطبیق دادن با کلاهک هسته‌ای ارتباط داشت.
      18- ایران در 14 می 2008 برآورد کلی خود را از اطلاعات ارائه شده از سوی آژانس تهیه کرد. ایران اظهار داشت که این مدارک نشان نمی‌دهد که جمهوری اسلامی در زمینه سلاح اتمی کار می‌کرده است. ایران همچنین گزارش داد که این مدارک صحت ندارند و ساختگی هستند. ایران بحث نکرد که بخشی از این اطلاعات در مدارک دقیق وجود داشت اما گفت که این فعالیت‌ها به کاربردهای نظامی متعارف مربوط می‌شد. ایران اعلام کرد که این مدارک شامل موارد نادرست بسیاری است و بسیاری دیگر بر اساس اطلاعات روزمره بنا شده‌ است. ایران همچنین اظهار داشت که جمهوری اسلامی برنامه تولید سلاح اتمی نداشت و نخواهد داشت.
      19- بر اساس این مدارک که نشان می‌دهد ایران برای توسعه قابلیت اضافی برای تبدیل دی‌اکسید اورانیوم ‌به UF4 (نمک سبز) فعالیت می‌کرد. ایران گفت که هیچ تصمیمی برای اجرای چنین پروژه‌ای نداشت و این فن‌آوری را برای UCF لازم دارد.
      20-ایران درباره فعالیت ادعایی برای طراحی و ساخت یک چاشنی سیم انتقال انفجاری و آتش‌زنه مناسب با چاشنی اعلام کرد که آزمایش هم‌زمان با دو تا سه چاشنی را با دقت زمانی حدود یک میلیونیوم ثانیه انجام داد. اما ایران گفت که این آزمایش برای کاربردهای نظامی متعارف و همچنین غیرنظامی انجام شد.
      21- ایران درباره مدارک مرتبط با ارتباطات درون سازمانی میان پروژه نمک سبز و پروژه اصلاح موشک شهاب 3 برای حمل کلاهک هسته‌ای اظهار داشت، از آنجا که این مدارک از سوی آژانس نشان داده نشد، نمی‌تواند در این باره اظهارنظر کند. هرچند این مدارک به آژانس نشان داده شده بود که به این نتیجه‌گیر منجر شد، متأسفانه در جایگاهی نبود که به ایران نشان دهد.
      22- در خصوص شش گزارش فنی مرتبط با تلاش‌هایی برای طراحی کلاهک پوششی محفظه حمل موشک شهاب 3، ایران پاسخ داد که این فایل‌های الکترونیکی به راحتی قابل دستبرد و تحریف هستند. همچنین اظهار داشت که این مدارک کامل نیستند و ساختار این گزارش متفاوت است که تردیدهای جدی به صحت و سقم آن وجود دارد.
      23- آژانس هم‌اکنون به تخمین اطلاعات و توضیحات ایران می‌پردازد. ایران در این مرحله تمامی اطلاعات لازم آژانس را ارائه نکرده است و دسترسی به مدارک و اشخاص لازم برای تأیید بیانیه‌های ایران در دست نیست. در راستای تبادل‌نظر در 14 می 2008، آژانس بر این عقیده است که ایران اطلاعات مضاعف به ویژه درباره مواد منفجره با حساسیت بالا و فعالیت‌های مرتبط با آزمایش موشک در اختیار دارد که می‌تواند ماهیت این مطالعات ادعایی را روشن‌تر کند و این کشور باید آنها را به آژانس ارائه دهد.
      24. باید خاطر نشان کرد که آژانس هیچ اطلاعاتی - به جز سند فلز اورانیوم- درباره طرح واقعی یا تولید اجزای مواد هسته‌ای تسلیحات هسته‌ای یا اجزای کلیدی مشخص دیگر از قبیل چاشنی‌ها یا مطالعات فیزیک هسته‌ای مرتبط توسط ایران در اختیار ندارد. با نظر به سند فلز اورانیوم پیدا شده در ایران، پاکستان، در پاسخ به درخواست آژانس (GOV/2007/58 پاراگراف 25)، تایید کرده است که سندی مشابه در پاکستان وجود دارد.

      25. از آنجایی که آژانس هیچگونه فعالیت هسته‌ای را در کلاهدوز یا پارچین نیافته است (GOV/2003/75 پاراگراف 10, GOV/2005/67 پاراگراف41, GOV/2005/87 پاراگراف46, 2006/15 پاراگراف 32)، نقش موسسات نظامی مرتبط از قبیل مرکز مطالعات فیزیک، موسسه فیزیک کاربردی، و موسسه تحقیق آموزش و کارکنان آنها نیاز به شناسایی بیشتری دارند، همچنین با نظر به اینکه عناصر اصلی اجزای سانتریفیوژها در کارگاه سازمان صنایع دفاع تولید می‌شوند( GOV/2004/11 پاراگراف37 و GOV/2004/34 پاراگراف22). آژانس همچنین خواستار روشن شدن دلایل دخالت و درگیری موسسات نظامی مرتبط، در پشتیبانی از برنامه هسته‌ای است.

      F. خلاصه

      26. آژانس قادر بوده است تا عدم انحراف در مواد هسته‌ای اعلام شده از سوی ایران را تایید کند. ایران به بازرسان آژانس اجازه دسترسی به مواد هسته‌ای اعلام شده را داده و گزارش‌های بررسی مواد هسته‌ای را در رابطه با فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اعلام شده، در اختیار آژانس قرار داده است. اما ایران متن اصلاح شده قسمت کلی ترتیبات فرعی، کد 3.1 را درباره تهیه اولیه اطلاعات طراحی، اجرایی نکرده است.

      27. مطالعات ادعایی درباره پروژه نمک سبز، آزمایش مواد با قابلیت انفجار بالا و پروژه دستگاه حمل کلاهک موشکی هنوز جزء موارد نگران کننده باقی مانده‌اند. شفاف‌سازی این موارد برای ارزیابی ماهیت برنامه هسته‌ای ایران در گذشته و حال ضروری است. ایران توافق کرده‌ است تا درباره مطالعات ادعایی توضیحاتی ارائه کند. اما این کشور هنوز تاکید می‌کند که ادعاهای مطرح شده بی اساس و ساختگی هستند.

      28. ارزیابی کلی آژانس از ماهیت برنامه هسته‌ای ایران، در میان موارد دیگر، نیازمند تشخیص نقش سند فلز اورانیوم و توضیحات ایران درباره پشتیبانی برخی موسسات نظامی مرتبط از برنامه هسته‌ای که جزء مسائل باقیمانده هستند، است. ایران باید توضیحات واقعی را در دفاع از اظهاراتش درباره مطالعات ادعایی و سایر اطلاعات درباره انحراف نظامی احتمالی ارائه کند. پاسخ‌های ایران به نامه آژانس مورخه 9 می 2008 تا تاریخ 23 می 2008 توسط آژانس دریافت نشده بود و هنوز مورد ارزیابی آژانس قرار نگرفته است. ایران باید اطلاعات، توضیحات و دسترسی درخواستی آژانس که در این گزارش مطرح شده را بدون تاخیر بیشتر فراهم کند. این نکته نیز باید مورد تاکید قرار گیرد که آژانس هیچگونه استفاده از مواد هسته‌ای در رابطه با مطالعات ادعایی نیافته است.

      29. ایران بر خلاف تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل، فعالیت غنی سازی مرتبط خود را متوقف نکرده است و به عملیات غنی سازی در مرکز غنی سازی سوخت آزمایشی و مرکز غنی‌سازی سوخت و نصب دو آبشار جدید و نسل جدید سانتریفیوژها برای اهداف آزمایشی ادامه داده است. ایران همچنین به ساخت راکتور IR-40 ادامه داده است.

      30. مدیر کل آژانس از ایران می‌خواهد تا تمام اقدامات لازم برای اعتمادسازی درباره ماهیت برنامه‌ هسته‌ای خود، شامل پروتکل الحاقی را در سریعترین زمان ممکن اجرایی کند.

      31. مدیر کل آژانس به طور مقتضی به ارائه گزارش ادامه خواهد داد.
      A. اسناد ارائه شده به ایران در ارتباط با مطالعات ادعایی

      A.1. پروژه نمک سبز

      مدرک 1 : یک برگه بدون تاریخ یک صفحه‌ای که به طور آشکارا از شرکت کیمیا معدن (KM) تهیه شده است روند تبدیل UO2 به UF4 با حجم 1 تن در سال از UF4 را نشان می‌دهد. این مدرک با عنوان "نمودار جریان روند- تولید نمک سبز در حد آزمایش" است و کلمات "گروه کیمیا معدن" و پروژه5/13 روی آن نوشته شده است و شامل شرح کامل تجهیزات و اطلاعات موازنه مواد است.

      مدرک 2: یک نامه یک صفحه‌ای با شرح و تفسیر نوشته شده در ماه می 2003 به زبان فارسی، از یک شرکت مهندسی به کیمیا معدن( KM) که در آن خواستار دستورالعمل تهیه یک سیستم کنترل کننده قابل برنامه ریزی منطقی (PLC) شده است.

      A.2. آزمایش مواد با قابلبت بالای انفجاری

      مدرک 1: تجزیه و تحلیل و مرور نتایج آزمایش چاشنی سیم انتقالی انفجار (EBW)، به تاریخ ژانویه تا فوریه 2004، شامل 11 صفحه گزارش به فارسی درباره کار انجام شده در پروژه 3.12 برای طراحی و ساخت یک چاشنی EBW و یک واحد متناسب با آتش چاشنی به ضمیمه آزمایش 500 چاشنی EBW.

      مدرک 2: یک مدرک بدون تاریخ یک صفحه‌ای به زبان فارسی حاوی متن و نمودار ط‌رح‌ کلی‌ برای ترتیبات آزمایش زیرزمینی. این نمودار یک تونل 400 متری که در10 کیلومتری نقطه آتش قرار دارد را نشان می‌دهد و مکان سیستم‌های الکترونیکی متعددی مثل یک واحد کنترل و یک ژنراتور برق پر قدرت را نشان نیز می‌دهد.

      مدرک 3: یک مدرک 5 صفحه‌ای به زبان انگلیسی که در آن آزمایش سیستم چندگانه راه‌انداز چندنقطه‌ای برای منفجر کردن مقدار قابل توجهی از مواد انفجاری با حساسیت بالا نیم کره‌ای شکل و برای نظارت بر گسترش موج انفجار، در انفجار با حساسیت بالا، با استفاده از تعداد زیادی از برنامه‌های تشخیصی شرح داده شده است.

      A.3. دستگاه پوشش کلاهک موشک (re-entry)

      مدرک 1 : یک نامه یک صفحه‌ای به زبان فارسی به تاریخ 3 مارس 2003 از فخری‌زاده به مدیریت گروه صنعتی شهید همت (SHIG)، عطف به " طرح آماد " و با هدف کمک به انتقال سریع داده‌ها در پروژه 111.

      مدرک 2 : یک نامه یک صفحه‌ای به زبان فارسی به تاریخ 14 مارس 2004 از یک مقام پروژه 110 به دکتر کامران با توصیه به وی به در نظر گرفتن عقیده ناظران پروژه بر اساس گزارش مرتبط با "گروه E1" (بخشی از پروژه 111).

      مدرک 3: یک مدرک یک صفحه‌ای بدون تاریخ به زبان فارسی از دفتر پروژه 111 به مهندس فخری‌زاده رئیس طرح آماد، عطف به نشست 28 اگوست 2002 و ارسال گزارش پیشرفت پروژه 111 به مقامات یکی از وزارتخانه‌ها.

      مدرک 4 : یک مدرک 14 صفحه‌ای به زبان فارسی به تاریخ فوریه و مارس 2003 با تیتر "آموزش مقدماتی مستندات"، که هم در متن اصلی و هم در کپی نسخه تقدیمی ارائه شده، شرح می‌دهد که "روش شناسی باید با تولید و مدیریت اسناد و گزارش‌های تکنیکی مطابقت داشته باشد.

      مدرک 5- مدرک سه صفحه‌ای یک نامه اجمالی به فارسی مورخ 11 ژوئن 2002 از سوی م. فخری‌زاده به مجری پروژه درخواست گزارشات ماهانه را در بر می‌گیرد که در بیست و پنجم همان ماه با فرمتی خاص تهیه شد، را شامل می‌شد.

      مدرک 6- مدرک پنج صفحه‌ای بدون تاریخ به فارسی از دفتر ارکید به مدیریت طراحی فعالیت‌های خاص پروژه 111 گروه‌های E1-E6 و معاون رئیس E خلاصه شده است.

      مدرک 7- مدرک متشکل از چهار توضیح به فارسی که دیدگاهی از پروژه 111 از همان زمان پیش از دسامبر 2002 تا ژانویه 2004 ارائه می‌دهد. این مدارک موارد متنوعی از تلاش یک نهاد نامشخص برای توسعه و ساخت کلاهک پوششی موشک شهاب 3 قابل ایجاد ظرفیت جدید برای سیستم این موشک را شامل می‌شود. این مدرک همچنین یک فیلم کوتاه درباره مونتاژ محفظه کلاهک را نشان می‌دهد.

      مدرک 8- دستورالعمل‌هایی برای مونتاژ بخش‌های این محفظه، مونتاژ ظرفیت داخلی این محفظه، مونتاژ محفظه برای کلاهک شهاب 3 شامل 18 صفحه به فارسی است که در دسامبر 2003 و ژانویه 2004 توسط گروه E6 پروژه 111 تولید شد.

      مدرک 9- "سیستم کنترل مواد منفجره و گزارش ساخت و طراحی" مدرکی 48 صفحه‌ای به فارسی است که به تاریخ دسامبر 2003 تا ژانویه 2004 بازمی‌گردد و توسط پروژه 111 تولید شد.

      مدرک 10- "مونتاژ و راهنمایی‌های اجرایی برای سیستم کنترل مواد منفجره"، مدرکی 17 صفحه‌ای به فارسی است که به تاریخ دسامبر 2003 تا ژانویه 2004 بازمی‌گردد و توسط گروه‌های E2 , E3 از پروژه 111 تولید شد.

      مدرک 11- "طراحی و ساخت سیستم کنترل مواد منفجره"، مدرکی 29 صفحه‌ای به فارسی است که به تاریخ دسامبر 2003 تا ژانویه 2004 بازمی‌گردد و توسط گروههای E2 , E3 از پروژه 111 ساخته شد.

      مدرک 12- "شبیه‌سازی عنصر محدود و تحلیل فعال ناپایدار از ساختار کلاهک"، مدرکی 39 صفحه‌ای است که به تاریخ فوریه تا مارس 2003 بازمی‌گردد و توسط گروه E5 از پروژه 111 تولید شد.

      مدرک 13- "اجرای نیازهای مشخصات گروهی کلاهک موشک شهاب 3 با ظرفیت جدید و با استفاده از شیوه بهینه‌سازی غیرخطی"، مدرکی 36 صفحه‌ای به فارسی است که به تاریخ مارس تا آوریل 2003 بازمی‌گردد که توسط گروه E4 از پروژه 111 تولید شد.

      B- دیگر پرسش‌ها

      B1- پرسش‌های پاسخ داده شده در نامه‌های آژانس در هشتم و دوازدهم فوریه 2008

      1- آژانس درباره دخالت احتمالی یک عضو موسسه فیزیک کاربردی در فعالیت ایران بر سر چاشنی‌های سیم انتقال انفجاری، تلاش این شخص برای تهیه طیف‌سنج گاما برای سوراخ HP و تلاش ایران برای تهیه شکافت‌های جرقه‌ای توسط یک نفر دیگر از این کشور سئوال پرسید. ایران اظهار داشت که این شخص در فعالیت مربوط به سیم‌های انتقال انفجار دخالت نداشت و درخواست تهیه برای ثبت در وزارت نفت بود. ایران تلاش‌های ادعایی برای تهیه شکافت‌های جرقه‌ای توسط یک نفر دیگر را رد کرد. آژانس به بررسی اطلاعات ارائه‌شده از سوی ایران ادامه می‌دهد.

      2- آژانس همچنین از ایران خواست تا در خصوص برنامه موسوم به پروژه 4 را که به غنی‌سازی احتمالی اورانیوم مربوط می‌شود، شفاف‌سازی شود. ایران اظهارات گذشته خود را تکرار کرد مبنی بر این که هرگز پروژه 4 وجود ندارد و برنامه غنی‌سازی اورانیوم در ایران نیست مگر این که توسط سازمان انرژی اتمی ایران انجام شود. این آژانس به بررسی اطلاعات ارائه شده از سوی ایران در این خصوص ادامه می‌دهد.

      3- آژانس درباره پروژه‌های زیر سوال کرده است: "پروژه 5/11/1"، کارخانه بندرعباس در جنوب ایران، "پروژه 5/11/2" تبدیل کیک زرد به گاز UF6 و "پروژه 5/11/5"، تحقیق و توسعه درباره معدن و استخراج. ایران وجود این پروژه‌ها را انکار کرده است. آژانس به ارزیابی اطلاعات ارایه شده از سوی ایران ادامه می‌دهد.

      4- آژانس از ایران خواسته که درباره اهداف سفرهایی که در 1998 الی 2001 به خارج از کشور توسط آقای "فخری‌زاده" و دیگر افرادی که در برنامه هسته‌ای ایران دخیل بوده‌اند، توضیحات لازم را ارایه کند و افراد،‌شرکت‌ها و نهادهایی را که این نشست‌ها با آنها برگزار شد، مشخص کند. ایران اعتراف کرده که این دیدارها صورت گرفته‌‌‌اند اما عنوان کرده که هیچ یک از آنها به فعالیت‌های هسته‌ای از جمله غنی‌سازی اورانیوم ارتباطی نداشته و جزئیاتی ارایه نکرد. آژانس در 14 ماه می بار دیگر درخواست خود را برای پاسخ‌های جزئی بیشتر تکرار کرد.

      5- ایران در پاسخ به درخواست‌های آ‌ژانس این امر را رد کرد که تلاش‌هایی برای تامین منابع نوترونی در سال 2003 انجام داده است. ایران همچنین این امر را رد کرده است که در سال 1997 تلاشی برای کسب گذراندن دوره‌های آموزشی محاسبات نوترونی، جداسازی غنی‌سازی / ایزوتوپ، نرم‌افزارهای مخصوص فشارهای بالا، منابع نوترونی و موشک های بالستیک انجام داده است (GOV/2008/4، پاراگراف 40). آژانس همچنین درخواست کرد تا ایران دلایل لازم را درباره درج درخواست اینترنتی برای سابقه کاری دانشمندی که در زمینه معادله "تیلور- سدوف" برای استنتاج تشعشع انفجار توپ هسته‌ای کارآمد باشد را در کنار تصاویری از آزمایش ترینیتی در سال 1945 ارایه کند. ایران عنوان کرده است که این دانشمند بر تحلیل ابعاد و اندازه کار فعالیت می‌کرده و منابع مربوط به سابقه کاری وی در دسترس عموم است. آژانس اجازه نیافت تا به افراد مرتبط با این موضوعات دسترسی داشته باشد ولی همچنان به ارزیابی اطلاعات ارایه شده از سوی ایران ادامه می‌دهد.

      B-2- سوالاتی که در نامه 9 می 2008 آژانس مطرح شد

      6- آژانس از ایران خواست که توضیحات اضافی درباره برنامه هسته‌ای ایران را ارایه کند. سوالات مربوطه به شرح زیر بودند.
      (a) اطلاعاتی درباره نشست‌هایی که در سال 1984 در سطح مقامات عالیرتبه ایران برای احیای برنامه هسته‌ای پیش از انقلاب انجام شد.
      (b) اطلاعاتی درباره نامه‌ای که توسط رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در سپتامبر 2006 منتشر شد که در آن به امکان دستیابی به سلاح هسته‌‌ای اشاره شده است.
      (c) تلاش‌‌های رئیس پیشین مرکز تحقیقات فیزیک PHRC و گروه صنعتی شهید همت برای دستیابی به اقلام خاص با کاربرد هسته‌ای و دو منظوره برای دانشگاه فنی و سازمان انرژی اتمی ایران AEOI صورت گرفت (GOV/2008/4 پاراگراف 18).
      (D) حدود و دامنه سفری که توسط مقامات سازمان انرژی اتمی ایران به تاسیسات هسته‌ای پاکستان در سال 1987 انجام شد.
      (e) اطلاعاتی درباره نشست‌هایی که میان مقامات ایران و اعضای شبکه تهیه و تامین در سال 1993 در دبی صورت گرفت.
      (f) نقش کمیته مرکزی انقلاب اسلامی در مبادلاتی که با آن شبکه تامین مواد در سال 1989 انجام شد.
      (g) این که این طرح‌های پیرو وجود داشته‌اند یا الان نیز وجود دارند، اهداف آنها، وضعیت کنونی و نهادهای درگیر: پروژه 8/4، پروژه 3.14، پروژه 8، پروژه 13 (پروژه44)، گروه 14، پروژه 10، پروژه 19 و پروژه 159.
      (h) اسناد اثبات کننده درباره ترتیب میله‌ها و صفحه‌های آلومینیوم که در تاریخ 27 ژانویه 2006 به آژانس ارائه شدند (GOV/2006/15, پاراگراف 37).
      (i) ماهیت، اهداف مورد نظر و کاربرد تجهیزات پایش پرتوافشانی که یکی از کارکنان موسسه فیزیک کاربردی برای بدست آوردن آن تلاش کرد.
      (j) اطلاعات درباره هدف کار انجام شده توسط شرکت پیشگام در سال 2000 مربوط به طرح فرایند PUREX برای سازمان انرژی اتمی ایران.
      (k) توافقنامه‌ای که، طبق اطلاعات منابع آزاد، در 21 ژانویه 1990 توسط وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای ساخت یک رآکتور 27 مگاواتی در اصفهان امضا شد.
        

       

      امنیت ملی و فعالیتهای هسته‌ای ایران

      با نزدیک شدن به پایان مهلت تعیین شده در قطعنامه شماره ‪ ۱۷۳۷‬شورای امنیت سازمان ملل متحد، موضعگیری گروهها و شخصیتهای سیاسی داخلی نیز در خصوص رویکرد آتی در فعالیت‌های هسته‌ای کشور روشن تر شده است.

      در سطح کلان، دیدگاه مقامات جمهوری اسلامی ایران نسبت به قطعنامه این است که شیوه شورای امنیت در برخورد با موضوع ایران "سیاسی و غیر حقوقی" است، بنابراین خود را ملزم به اجرای آن نمی‌داند، ضمن آنکه ایران تاکید کرده است که از هر پیشنهادی که "تامین‌کننده حقوق ملت ایران در دستیابی به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای" و همچنین "رفع‌کننده برخی نگرانی‌های احتمالی در مورد منحرف شدن فعالیت‌های ایران از مسیر صلح‌آمیز" باشد ، استقبال می‌کند.

      با وجود این سیاست کلان، در داخل دیدگاههای متنوعی درخصوص عبور از این مرحله وجود دارد که از پذیرش کامل قطعنامه شروع و به رد قطعنامه و خروج از "ان.پی.تی" منتهی می‌شود.

      مساله فعالیت‌های هسته‌ای ایران همواره و در هر مرحله‌ای با یک نوع صف بندی در خصوص چگونگی مدیریت رویکرد هسته‌ای کشور مواجه بوده است.

      گذشت زمان و روشن شدن ابعاد بسیار پیچیده پرونده هسته‌ای ایران و فراز و فرودهای مباحث مختلف مربوط به آن نشان داد که قضاوت سریع در مورد اینکه کدام راه مناسب است، با معیارهای عقلانی تطبیق نمی‌کند و ضرورت دارد که مطرح کردن هر گونه بحثی در این خصوص با محاسبات لازم صورت گیرد.

      اما پیش از آنکه به ارتباط امنیت ملی با رویکرد هسته‌ای پرداخته شود، به مساله روشن نبودن محدوده قلمروهای مفاهیم مختلف پرونده هسته‌ای اشاره می‌شود.

      پرونده هسته‌ای و رویکرد هسته‌ای هر کشور از یک مجموعه مباحث گسترده و به هم پیوسته تشکیل می‌گردد که ضروری است در ابتدای امر این مجموعه مفاهیم مورد شناسایی قرار گیرند.

      مفاهیم به هم پیوسته‌ای مانند برنامه هسته‌ای ، سیاست هسته‌ای ، نظامهای حقوقی و بین‌المللی، اهداف هسته‌ای و دیپلماسی هسته‌ای، در عین به هم پیوستگی ، موضوعات مستقلی محسوب می‌شوند و نمی‌توان با نقد یکی از آنها در باره دیگر مفاهیم قضاوت کرد.

      در این میان مفهوم رویکرد هسته‌ای و ارتباط آن با امنیت ملی، از دیگر مفاهیم ذکر شده در مباحث هسته‌ای، بیشتر مورد توجه است.

      اولین و مهمترین نتیجه‌گیری در مباحث هسته‌ای این است که رویکرد هسته‌ای هر کشور در محدوده امنیت ملی قرار می‌گیرد و امنیت ملی بر رویکرد هسته‌ای باید مسلط باشد و به هیچ عنوان اجازه ندهد این رویکرد از خط قرمز امنیت ملی عبور کند و پیگیری موضوع فقط در محدوده منافع، مصالح و حقوق ملی صورت گیرد.

      به تعبیری به هیچ عنوان نمی‌توان اولویت اول امنیت ملی را در همه مباحث مربوط به رویکرد هسته‌ای نادیده گرفت و تصور کرد که پرونده هسته‌ای تعیین‌کننده ضریب امنیت ملی است.

      نکته مهمی که باید در مباحث هسته‌ای مورد توجه قرار گیرد آن است که دانش هسته‌ای متغیر اصلی و مستقل این مجموعه محسوب می‌گردد و اصل قرار دادن و هر تغییر دیگری غیر از دانش هسته‌ای موجب استنتاج غلط خواهد شد.

      در توضیح بیشتر این نظریه، چنانچه یک کشور فرضی، برنامه هسته‌ای وسیعی را برای خود تعریف کند و هزینه‌های زیادی را متحمل شود اما به طور عملی نتواند دانش هسته‌ای خود را گسترش دهد، به طور قطع در سیاست هسته‌ای خود ناکام می‌ماند و توانایی و ظرفیت تدوین دیپلماسی هسته‌ای مورد نظرش را نخواهد داشت.

      به عنوان مثال لیبی بدون توجه به دانش هسته‌ای، برای خود اهداف هسته‌ای تعریف کرد و به استناد اهداف هسته‌ای، سیاست هسته‌ای خود را تدوین کرد اما به علت فقدان بخش اصلی این مجموعه یعنی دانش هسته‌ای در پیشبرد سیاست هسته‌ای خود به بن بست رسید و با وجود متحمل شدن هزینه‌های فراوان برای احداث تاسیسات و خرید تجهیزات همه آنها را در اقدامی که از منظر بسیاری آگاهان مضحک می‌نمود، به دولت آمریکا تحویل داد.

      نکته مهم دیگر در هر رویکرد هسته‌ای آن است که وقتی اهداف هسته‌ای ترسیم گردید (جدا از آنکه این اهداف چه باشد) پیگیری این اهداف نیازمند دیپلماسی هسته‌ای است تا اهداف تعیین شده را تا فرجام کار، به شکل معقولی تبیین و پیگیری کند.

      توجه به جایگاه واقعی هر یک از مفاهیم و مباحث ذکر شده و تعریف دقیق و درست هر یک از مقوله‌های یادشده راهگشای پیشبرد رویکرد هسته‌ای خواهد بود و توجه نکردن به این جایگاهها کل برنامه و سیاست رویکرد را تهدید خواهد کرد.


      * ایران و دانش هسته‌ای
      در بررسی پرونده هسته‌ای هر کسی می‌تواند یکی از قلمروها را مهمترین بخش بداند. ممکن است عده‌ای برنامه هسته‌ای را بااهمیت تلقی کند و عده‌ای دیگر سیاست هسته‌ای را اصل قرار دهند و تعدادی هم اهداف هسته‌ای را مهمترین بخش بپندارند اما واقعیت آن است که در رویکرد هسته‌ای مهمترین بخش را "دانش هسته‌ای" تشکیل می‌دهد و دانش هسته‌ای متغیر اصلی و مستقل هر رویکرد هسته‌ای است.

      آنچه تعیین‌کننده برنامه و سیاست است، دانش هسته‌ای است. اگر این بخش شکل گرفت و بارور شد، به طور طبیعی سایر بخش‌ها متحول خواهند شد و چنانچه این بخش دچار رکود گردید همه برنامه‌ها و سیاستها و اهداف فاقد کارآیی است.

      بنابراین روشن است که مهمترین وظیفه تصمیم‌گیران حفظ و حراست این بخش از رویکرد هسته‌ای باشد و تمامی بخشها در خدمت این بخش قرار گیرند. سیاست هسته‌ای باید برای محافظت از این بخش تعریف شود و دیپلماسی هسته‌ای به خدمت این بخش درآید و خود را با آن تطبیق دهد.

      با مرور آگاهانه و قضاوتی منصفانه در فراز و فرودهای پرونده هسته‌ای متوجه خواهیم شد که تاکنون دیپلماسی هسته‌ای در خدمت دانش هسته‌ای بوده است و اگر امروز جمهوری اسلامی ایران به دستاوردهای دانشمندان خود در عرصه دانش هسته‌ای افتخار می‌کند، منصفانه خواهد بود که فرصت‌سازی دیپلماسی هسته‌ای برای شکفته شدن این دستاوردها نادیده گرفته نشود.

      از سوی دیگر یکی از مباحث خطرناک برای منافع ملی کشور سیاست زدگی در حوزه سیاست هسته‌ای کشور است که باید با جدیت تمام با این سیاست زدگی مقابله کرد و اجازه نداد که سیاست روزمره، تعیین‌کننده اصول سیاست هسته‌ای کشور شود، چرا که سیاست هسته‌ای کشور باید سیاستی ورای رقابتهای سیاسی باشد و در محدوده امنیت ملی کشور قرار گیرد.  

      ادعای موسسه انگلیسی: ایران دو سال با بمب اتم فاصله دارد!

      موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک در انگلیس طی گزارشی مدعی شد که ایران تا زمان بدست آوردن مواد لازم برای تولید بمب اتمی دو تا سه سال فاصله دارد.

      به گزارش بی بی سی، این نهاد تحقیقانی که در لندن مستقر است طی گزارشی با عنوان "موازنه نظامی در سال 2007" ضمن اعلام این نکته می گوید که در صورت غلبه ایران بر مشکلات فنی خود در مسایل هسته ای، احتمال اقدام نظامی برای متوقف کردن برنامه های هسته آن افزایش می یابد.

      گزارش موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک (IISS) به تنش های روزافزون میان ایران و آمریکا اشاره می کند و خاطرنشان می کند که جهان در حال حاضر تک قطبی و یا چند قطبی نیست ولی آمریکا به دنبال آن است تا اهداف خود را به ثمر برساند.

      این موسسه در گزارش خود با اشاره به قطعنامه تحریم شورای امنیت سازمان ملل متحد که در 23 دسامبر 2006 به تصویب رسید پرداخته و می گوید که ایران احتمالا در مسیر درستی برای رسیدن به اهداف خود برای غنی سازی اورانیوم قرار دارد.

      جان چیپمن، رییس موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک می گوید نصب و راه اندازی سانتریفوژها در ایران با کارکرد موثر آنها تفاوت دارد و به همین خاطر ایران تا زمان دسترسی به مواد لازم برای تولید بمب اتمی دو تا سه سال فاصله دارد.

      رییس موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک بر این باور است که داشتن تعداد زیادی سانتریفوژ توسط ایران می تواند موقعیت این کشور را در صورت از سرگیری مذاکرات بین المللی تقویت کند.

      ایران ادعای کشورهای غربی برای تلاش برای دستیابی به سلاح هسته ای را رد کرده و می گوید که هدف این کشور از برنامه های هسته ای تنها استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای است.

      مارک فیتزپاتریک، متخصص مسایل منع گسترش سلاح های هسته ای در این موسسه می گوید که همزمان با وارد شدن ایران به فاز غنی سازی اورانیوم، فشارها بر واشنگتن افزایش می یاید.

      فیتز پاتریک در عین حال معتقد است که آمریکا هنوز از استفاده از دیپلماسی برای حل بحران هسته ای ایران ناامید نشده و از ظهور اختلاف در ایران بر سر نحوه پیگیری برنامه هسته ای توسط دولت خشنود خواهد بود.

      گزارش "موازنه نظامی در سال 2007" خاطرنشان می کند که آمریکا به حد کافی برای برپا کردن یک دستور کار بین المللی قوی است اما برای به اجرا در آوردن آن بسیار ضعیف است.

      این موسسه می گوید که با تغییرات ایجاد شده در معادله قدرت بین المللی، دست و پنجه نرم کردن برای کسب قدرت به احتمال زیاد به یک قاعده تبدیل می شود. 

       

      البرادعی: عدم وجود یافته جدیدی درباره مواد هسته‌ای در ایران

      محمد البرداعی در نشست امروز شورای حکام گفت: هیچ یافته جدید دیگری درباره مواد هسته‌ای اعلام شده در ایران وجود ندارد.

      محمد البرادعی، مدیرکل این آژانس در خصوص اجرای پادمان‌ها در جمهوری اسلامی ایران گفت که در تاریخ 31 ژوئیه 2006 شورای امنیت قطعنامه 1696 را تصویب کرد که در آن از ایران خواسته شد گام‌های مورد درخواست شورای حکام در قطعنامه 4 فوریه 2006 را بردارد.

      وی افزود: این گام‌ها ضرورت تداوم کار آژانس برای روشن ساختن تمامی مسایل باقی مانده مربوط به برنامه هسته‌ای ایران و برقراری دوباره تعلیق کامل و پایدار همه فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و بازفرآوری را شامل می‌شد.

      البرادعی ادامه داد: همان طور که در قطعنامه 1696 درخواست شد، شما در برابرتان گزارشی را دارید که من در 31 ماه اوت به طور موازی به شورای حکام و شورای امنیت درباره‌ اجرای کامل مطالبات آن قطعنامه در ایران ارسال کردم.

      وی اضافه کرد: همان طور که در گزارش می‌بینید ایران فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی را تعلیق نکرده است؛ باید خاطر نشان کنم که اگرچه یافته‌های بازرسان نشان داد ساخت و ساز کمی و کیفی اندکی در قابلیت غنی‌سازی ایران در نطنز انجام گرفته است، به علت عدم اجرای پروتکل الحاقی آژانس قادر نیست فعالیت‌های تحقیق و توسعه مربوط به غنی‌سازی ایران از جمله تولید احتمالی سانتریفوژها و تجهیزات مربوطه را به طور کامل ارزیابی کند.

      البرادعی هم‌چنین گفت: همان طور که در گذشته خاطرنشان کردم همه مواد هسته‌ای اعلام شده از سوی ایران به آژانس مورد بررسی قرار گرفته است و به غیر از مقادیر اندکی که پیشتر به شورا گزارش داد هیچ یافته جدید دیگری درباره مواد هسته‌ای اعلام شده در ایران وجود ندارد.

      وی افزود: اما همان طور که پیشتر نیز گفتم، هم چنان در آگاهی آژانس در رابطه با دامنه و ماهیت برنامه غنی‌سازی از طریق سانتریفیوژ کنونی و گذشته ایران شکاف‌هایی وجود دارد. به همین دلیل و به دلیل عدم آمادگی ایران برای حل این مسایل،‌آژانس قادر نیست پیشرفت بیشتری در تلاش‌هایش برای ارایه تضمین‌های نسبت به نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران ارایه دهد. این هم چنان موضوعی برای نگرانی جدی است.

      وی ادعا کرد: باید بار دیگر تکرار کنم که برای ایران ربط دادن همکاریش با آژانس به گفت‌وگوی جاری با شرکای اروپایی و دیگر شرکا اقدامی غیر سازنده است. همکاری و شفافیت فزاینده برای رفع این شکاف‌ها در آگاهی نسبت به برنامه هسته‌ای گذشته ایران امری اجتناب‌ناپذیر است و در فایق آمدن بر نگرانی‌ها در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران کمک بزرگی را خواهد کرد.

      البرادعی همچنین اعلام کرد: مسایل مربوط به فن‌آوری هسته‌ای، ایمنی هسته‌ای و امنیت راستی آزمایی منع اشاعه هسته‌ای، همکاری‌های فنی و مسایل مدیریتی از موضوعات دستور کار نشست جاری شورای حکام است.
      مساله هسته‌ای ایران در بخش راستی‌آزمایی منع اشاعه هسته‌ای بررسی می‌شود.

      وی همچنین نتیجه‌گیری کرد که ‌آژانس همچنان به پذیرش مسئولیت‌های فزاینده در تمامی حوزه‌های کاریش ادامه خواهد داد و به حمایت اعضای شورای حکام برای موفقیت در این کارها امیدوار است.  

       

      گزارش البرادعی ارائه شد: ایران غنی‌سازی را تعلیق نکرده است


      در بیانیه‌ آژانس آمده است: به گردش در آوردن این گزارش شامل محدودیتهایی است و تا زمانی که شورای حکام و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصمیمی دیگر اتخاذ نکند آژانس نمی‌تواند این گزارش را به صورت علنی فاش کند.


      محمد البرادعی در گزارش جدیدش درباره‌ی برنامه هسته‌یی ایران اعلام کرد که تهران فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم را تعلیق نکرده است.

       محمد البرادعی، مدیرکل آژانس در تاریخ 31 ماه اوت ( 9 شهریور) گزارش خود را در خصوص « پایبندی به پادمان‌های ان.پی.تی در جمهوری اسلامی ایران » منتشر کرد.

      در بیانیه‌ی آژانس آمده است: به گردش در آوردن این گزارش شامل محدودیاتی است و تا زمانی که شورای حکام و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصمیمی دیگر اتخاذ نکند آژانس نمی‌تواند این گزارش را به صورت علنی فاش کند.

      این بیانیه می‌افزاید: شورای امنیت در 31 ژوئیه 2006 در قطعنامه‌ی 1696 از مدیرکل خواست تا 31 ماه اوت گزارش را درباره‌ی اینکه آیا ایران تعلیقی کامل و پایدار بر فعالیت‌های ذکر شده در قطعنامه‌ی اعمال کرده است یا خیر و نیز روند پایبندی ایران به گام‌های درخواست شده از سوی شورای حکام و شروط ذکر شده در این قطعنامه به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و به موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل ارایه بدهد تا مورد بررسی قرار گیرد.

      در عین حال خبرگزاری رویتر در گزارشی نوشت: در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده است که ایران غنی‌سازی مقادیر اندکی از اورانیوم را در روزهای اخیر از سر گرفته است و عدم همکاری ایران تحقیقات ‌آژانس را با مانع مواجه کرده است.

      رویتر به نقل از این گزارش افزود: ایران فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی را تعلیق نکرده است. ایران به مسایل راستی‌آزمایی باقی مانده پاسخ نداده است و یا شفافیت لازم برای رفع تردیدهای مربوط به برخی فعالیت‌هایش را ارایه نکرده است.

      در گزارش آژانس آمده است که بازرسان در نیمه‌ی اوت آثاری از اورانیوم بسیار غنی‌شده را در محموله‌یی در تاسیسات انبار زباله‌ی هسته‌یی کرج یافته‌اند.

      یک مقام عالی‌رتبه‌ی آژانس مدعی شد: هیچ پیشرفتی در مسایل باقی مانده حاصل نشده است، ما همگی از نتایج تحقیقات ناراضی ؛هستیم هیچ پیشرفت اساسی در خصوص ماهیت این برنامه به دست نیامده است و اکنون ما یک مساله‌ی آلودگی جدید اورانیوم بسیار غنی‌ شده را داریم.

      وی در ادامه‌ی ادعایش با بیان این که پرسش‌های دیگری درباره‌ی دامنه و ماهیت برنامه‌ی هسته‌یی ایران در بازرسی‌های اخیر مطرح شده است؛ اذعان داشت: با این حال بازرسان هیچ مدرک ملموسی درباره این که برنامه‌ی هسته‌یی ایران ماهیتی نظامی دارد به دست نیاورده‌اند.

      براساس گزاش خبرگزاری فرانسه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اسنادی را در خصوص ممنوعیت انجام بازرسی‌های مجاز تحت ان.پی.تی و عدم صدور ویزای چند سفره‌ی یک ساله برای بازرسان در ایران ارایه کرده است.

      آسوشیتدپرس نیز در خبری نوشت: در گزارش البرادعی آمده است که سه سال تحقیق آژانس قادر به اثبات ماهیت صلح‌آمیز برنامه‌ی هسته‌یی ایران نیست و علت آن عدم همکاری ایران است.

      رویتر در گزارش دیگری یافته‌های کلیدی گزارش البرادعی را به این ترتیب بیان کرد:

      - یافته‌های جدید در خصوص ذرات اورانیوم بسیار غنی‌سازی شده در یک دانشگاه فنی ایران.

      - تصمیم دولت ایران برای قطع دسترسی آژانس به نمودارهای مشکوک.

      - ممنوعیت موقت بازرسان از دسترسی به یک تاسیسات زیرزمینی.

      - تاخیر در اعطای ویزای چند سفره برای بازرسان آژانس.

      این گزارش افزود: مقامات سازمان ملل گفته‌اند که حتی اولی هانیونن، معاون مدیرکل آژانس که مسئولیت تحقیقات ایران را عهده‌دار است نیز معلق شد. ابتدا مقامات ایران یک ویزای یک سفره برای او صادر کردند، اما روز چهارشنبه یک روز پیش از انتشار گزارش به او یک ویزای یک ساله داده شد.

      خبرگزاری فرانسه به نقل از گزارش آژانس نوشت: ایران آزمایش سانتریفوژهای پی - یک را در تاسیسات پیلوت نطنز ادامه داده است و گاز هگزا فلوراید اورانیوم را در دوره‌یی کوتاه به سانتریفوژهایی از آبشار 20 سانتریفوژی تزریق کرده است.

      این گزارش می‌افزاید: بین 6 تا 8 ژوئن آبشار 164 سانتریفوژی نیز با گاز هگزافلوراید اورانیوم آزمایش شد.

      آزمایش بیشتر آبشار 164 تایی با گاز هگزا فلوراید اورانیوم بین 23 ژوئن تا 8 ژوئیه 2006 صورت گرفت.

      این گزارش افزود: طی این آزمایشات یک مجموعه‌ی تقریبا شش کیلوگرمی از گاز هگزافلوراید اورانیوم به دستگاه‌ها تزریق و به سطوح مختلف اورانیوم 235 غنی‌سازی شد. این تزریق گاز به آبشار 164 تایی در تاریخ 24 ماه اوت 2006 از سر گرفته شد.

      آژانس در گزارش خود افزود: ایران در ژوئن گزارش داد که اورانیوم را تا پنج درصد، سطحی که برای تولید سوخت کافی است، غنی‌سازی کرده است.

      در این گزارش آمده است: ایران مانع از دسترسی آژانس به سوابق عملیاتی مربوط به تولید نشد.

      یک مقام عالی رتبه‌ی نزدیک به آژانس گفت: ایران روز چهارشنبه برخی اطلاعات را به آژانس داد و این اطلاعات در حال بررسی است.


       

       

      گذری بر تاریخچه معا هده منع تولید و تکثیر سلاح های هسته ای NPT

      گذری بر تاریخچه معا هده منع تولید و تکثیر سلاح های هسته ای NPT
       

      موضوعی که الان موجب این همه جنجال شده و در صدر مسایل مهم سیاست خارجی کشورهای بزرگ دنیا یعنی آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان قرار گرفته ، موضوع برنامه انرژی هسته ای ایران است.

      مقام های کشورهای مزبور در بالا ترین سطح سیاسی، برای هر موضوعی دیگری که با یکدیگر دیدارمی کنند، به موضوع پرونده هسته ای ایران هم می پردازند. اهمیت این موضوع محدود به ایران نمی شود هیچ موضوع مربوط به ایران تا کنون این چنین در سطح بین المللی اهمیت پیدا نکرده است

      علت و اساس این مشکل بر می گردد به سال 1968 در این سال با ابتکار کشورهای غربی دارای فناوری هسته ای پیمانی منعقد شد که به پیمان منع تولید و تکثیر سلاح های هسته ای معروف است.

      این پیمان در آن سال توسط تعداد زیادی از کشورها امضا شد. معمولا پیمان هایی که بین کشورها امضا می شود فوری لازم الاجرا نمی شوند . لازم الاجرا شدن مدتی طول می کشد و این طول کشیدن برای این است که متن پیمان بعد از امضا شدن معمولا به مجلس کشور فرستاده می شود و در مجلس باید متن پیمان را بر رسی کنند و اگر نماینگان به این نتیجه رسیدند که پیوستن به این پیمان اشکالی ایجاد نمی کند این پیمان تایید و سپس تصویب می شود.

      بنابر این امضا کردن یک سند الزام حقوقی همه جانه و قطعی ایجاد نمی کند.
      NPT در سال 1970 لازم الاجرا شد.در مذاکراتی که مابین سال های 65 تا 68 برای انعقاد NPT صورت گرفت. یک پاره ای از کشورها از جمله هند که امروز یک بازیگران اصلی است، خیلی سخت گیری می کردند و این پیمان را نقد می کردند.

      نظر هند و پارهای از کشورهای جهان سوم این بود که پیمانی در حال شکل گرفتن است که هدف عمده آن بستن دست و بال کشورهای فاقد فناوری هسته ای است. به نظر هند کشورهای غربی فناوری هسته ای را بدست آورده بودند و حتی بمب هسته ای هم داشتند وحال که نوبت کشورهای جهان سوم رسیده بود که فناوری هسته ای بدست آورند، غربی ها سعی داشتند که جلوی این امر را بگیرند .هند نهایتا پیمان را امضا نکرد. به تبعیت هند پاکستان هم پیمان را امضا نکرد . همان طور که می دانید هر دوی این کشورها امروز قدرت های هسته ای هستند.



      اهداف پیمان:

      این پیمان سه هدف متفاوت دارد

      هدف اول:
      هدف اول منع گشترش سلاح های هسته ای است . یعنی از تولید سلاح های هسته ای جدید جلوگیری شود.



      هدف دوم:
      هدف دوم خلع سلاح هسته ای است. کشورهایی دارای سلاح هسته ای متعهد شدند که بتدریج و حداکثر ظرف 25 سال از تاریخ لازم الاجرا شدن پیمان همه سلاح های هسته ای خود را از بین ببرند.
      پیمان ها ی بین المللی معمولا زمان اعتبار محدود ندارند ، ولی این پیمان از ابتدا قرار بود 25 سال بیشتر اعتبار نداشته باشد. بنابر این چون پیمان در سال 1970 لازم الاجرا شد تا سال 1995 ادامه داشت.



      هدف سوم:
      هدف سوم که مربوط به وضع ایران هم می شود استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای است . خود پیمان این امکان را ایجاد کرده بود که کشورهای عضوبرای مقاصد صلح آمیز از انرژی هسته ای استفاده کنند.

      چند ماده از این پیمان که از اهمیت خاصی بر خوردار هستند



      ماده سوم
      NPT

      یکی از مواد مهم
      NPT ماده سوم آن است. بنابر این ماده کشورهای عضو موظفند موافقت نامه ای دو جانبه با آژانش بین المللی انرژی اتمی منعقد کنند. این آژانس طبق معاهده NPT به عنوان دستگاه ناظر اجرای صحیح تعهدات کشورهای عضو تعین شده است موافقت های دو جانبه اعضای NPT با آژانس بین المللی را موافقت نامه های پادمان یا Agrements Safeguard می نامند که در واقع موافقت نامه ضمانت اجرای صحیح NPT است .
      منظور از موافقت نامه پادمان این است که کشور عضو طی ترتیباتی با آژانش اجازه دهد که از تاسیسات هسته ای کشور عضو بازدید کند و تایین کند که آیا کشور فعالیت های هسته ای کشور واقعا صلح آمیز است یا خیر. ایران هم البته چنین توافقنامه پادمان با آژانس بین المللی انرژی هسته ای را امضا کرده است.

      ماده چهارم
      NPT

      ماده ای که ایران به آن بسیار استناد می کند و بخش اصلی استدلال های خقوقی اش را برمبنای آن قرار می دهد ماده چهارم
      NPT است. این ماده معنی چند پهلویی دارد. و چون مهم است اجازه بدهید من آن را بخونم. این ماده از دو بند تشکیل شده است.

      مضمون بند اول این ماده چهار این است که هیچ چیز دراین پیمان نباید به نحوی تفسیر شود که بر حق جدایی ناپذیر همه اعضای این پیمان به توسعه تحقیقات مربوط به تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز بدون تبعیض و مطابق سایر مواد این پیمان تاثیر بگذارد.

      به این ترتیب این بند تاکید بر این دارد که استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای حقی جدایی ناپذیر است.

      بند دوم ماده 4 اعضای این پیمان متعهد می شوند که به کامل ترین وجه از حق شرکت در مبادله ابزار، مواد،اطلاعات علمی و فنی برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای بر خوردار شوند و چنین مبادله ای را تسهیل کنند.

      این بند کشورهایی دارای فن آوری هسته ای راموظف ساخته که به کشورها ی فاقد چنین فن آوری کمک لازم را برای دستیابی به فن آوری بنمایند . این کمک می تواند هم به صورت فردی و هم با مشارکت سایر اعضا و از طریق آژانس بین المللی انرژی هسته ای معطوف به کشورهای عضوی
      که فاقد سلاح هسته ای هستندو الاالخصوص کشورهای جهان سوم باشد.
      از دیدگاه کشورهای جهان سومی روشن است که کشورهای غربی صاحب فن آوری هسته ای از نظر حقوقی موظف اند که فن آوری هسته ای برای مقاصد صلح آمیز به کشورهای فاقد آن انتقال دهند ولی چنین نکرده اند. من تا چند لحظه دیگر علت کوتاهی کشورهای غربی را در این زمینه توضیح می دهم. این کوتاهی نه در مورد ایران بلکه همه کشورهای جهان سوم بوده است.

      در حال حاضر 189 کشور دنیا از مجموع 192 کشور عضو سازمان ملل عضو این پیمان هستند و آن را تصویب کرده اند .کمتر پیمان بین المللی را پیدا می کنید که این تعداد کشور عضو دارد.

      گذری بر پیشینه برنامه هسته ای ایران
      ایران در سال 1970 و به عنوان یکی از اولین کشورها این پیمان را تصویب کرد و کمی بعد سازمان انرژی اتمی ایران را تاسیس نمود. در دهه 1350 تعدادی از فارق التحصیلان ایرانی در رشته های مربوط به انرژی هسته ای در استخدام این سازمان مزبور در آمدند و عده ای دانشجو به خارج از ایران فرستاده شدند.

      پیش از انقلاب ایران موفق شد یک ساختار زیر بنایی این سازمان را ایجاد بکند، . فرصتی برای این که طرحی را به طور کامل راه اندازی نماید نشد.

      نکته جالب اینکه پروزه بوشهر و ساحت اولین راکتور هسته ای ایران به آلمان سپرده شد. فرانسه پروژه دارخوین را به عهده گرفت. آمریکا یکی از تشویق کنندگان عمده ایران برای از سرمایه گذاری در برنامه انرژی هسته ای ایران بودو اعتقاد داشت که ایران تا سال 2000 باید حدود 22000 مگاوات انرژی هسته ای تولید کند. ذکر این سابقه با توجه به موضع فعلی کشورهای یاد شده جلب توجه است.

      بی تاثیر شدن ماده چهارم
      در فاصله زمانی کوتاهی پس از لازم الاجرا شدن
      NPTدر سال 1970 کشورهای غربی متوجه اشکالات اساسی این پیمان شدند.انجام اولین آزمایش اتمی هند در سال 1974 باعث افزایش پیش از پیش نگرانی کشورهای باشگاه اتمی دنیا گردید. برای این کشورها روشن بود که کشورها حقیقت را در مورد ماهیت برنامه اتمی خود اعلام نمی کنند. بعلاوه این کشورها به نقاط ضعف نظام بازرسی آژانس از تاسیسات هسته ای کشورها ی عضو پی بردند.

      نگرانی ناشی ازپنهان کاری کشورها و ضعف سیستم بین المللی بازرسی باعث شد که کشورهای غربی در سال 1976 تصمیمی نا نوشته گرفتند که امروزه در گفتگوهای مربوط به برنامه هسته ای به عنوان خط مشی 76 از آن نام برده می شود.

      خط مشی 76 عبارت از یک تعهد نامه نا نوشته میان کشورهای دارای فناوری هسته ای بود که از اجرای تعهدات ماده چهار پیمان
      NPT در قبال کشورهای فاقد سلاح های هسته ای خود داری نمایند.
      کشورهای دارای فناوری هسته ای شفاها به هم دیگر قول دادند که هیچ نوع کمکی هسته ای به کشوری که تا آن زمان فاقد چنین فن آوری نبودند ننمایند.

      در نتیجه برای کشورهایی نظیر ایران و اصولا کشورهای جهان سوم که به فن آوری هسته ای دست نیافته بودنداستفاده از امکانات ماده چهار و دست یابی به فن آوری بسیار مشکل و حتی غطر ممکن شد. از همان سال ها هم کشورهای غربی برای تحصیل دانشجویان کشورهای جهان سوم در رشته های مربوط به دانش هسته ای در دانشگاه های اروپا و آمریکا مقرر داشتند.

      کنترل شدید کشورهای غربی ادامه یافت و کشورهای جهان سوم هم یا با همکاری پاره ای از کشورهای دیگر دنیا و یا با استفاده از بازار سیاه به پیشبرد فن آوری لازم سعی می نمودند.

      این وضع تا سال1990 ادامه داشت دراین سال دو موضوع مساله هسته ای کشورهای جهان سوم را حاد نمود. موضوع اول حمله عراق به کویت و متعقب آن حمله نیروهای متحد به رهبری آمریکا برای بیرون راندن عراق از کویت بود.

      در جریان این حمله اطلاعات زیادی در مورد برنامه پیش رفته عراق در زمینه فناوری هسته ای بدست آمریکا افتاد. برای دنیا جای تعجب بود که با وجود اینکه اسراییل پایگاهای هسته ای عراق را در سال 1981بمباران کرده بود، عراق بدون توجه به کنترل های آژانس بین المللی انرژی هسته ای موفق شده بود برنامه پیش رفته ای در این زمینه داشته باشد.

      پس از تسلیم عراق ، قرارداد آتش بسی که از سوی شورای امنیت سازمان ملل به عراق تحمیل شد مقرر داشت که بازرسان سازمان ملل متحد ، جدای از عملکرد آژانس بین المللی اتمی، با اختیارات تام، از همه نقاط مظنون در عراق دیدار کنند.

      موضوع دومی که پیش آمد آفریقای جنوبی بود. این کشور به طور داوطلبانه اعلام کرد که برنامه پیش رفته ای دارد ، ولی تصمیم گرفته که جنبه های نظامی این برنامه را فورا قطع کند. این اعلام بیش از پیش نارسلیی نظام بازرسی آژانس بین المللی انرژی هسته ای را آشکار ساخت.
      همزمان با شروع کنترول تاسیسات عراق در سال های 1993 و1994 در زمان پریزیدنت کلینتون در حالیکه یک سال به پایان اعتبار
      NPT باقی مانده بود ، با اصرار و ابتکار کشورهای غربی NPT به طور نامحدود تمدید گردید.



      تمدید نا محدود
      NPT

      تمدید نامحدود
      NPT اقدامی لازم و مهم بود ولی برای تقویت سیستم نظارت کافی نبود. کشورهای عضو استدلال کردند که NPT به صورت قبلی اش تاثیر لازم را نداشته و کنترل های آژانس موثر واقع نشده است. بعلاوه اطلاعات موجود نشان می داد که کشورهای دیگری نظیر برزیل ، تایلند و کره جنوبی و کره شمالی هم بشدت در پی دستیابی به استفاده های نظامی از انرژی هسته ای هستند. در نتیجه کشورهای عضو تصمیم گرفتند که NPT را با سند جدیدی به نام پروتکل الحاقی تکمیل کنند.
      در حقوق بین الملل معمول است چنانچه نخواهید اصل سند را به علت مقرارت وقت گیر تغییر دهند، سند مجزایی تنظیم می کنند. پروتکل هم بر حلاف یک معاهده ، معمولا هم مذاکره و هم امضا و تصویبش می تواند بسیار سریع صورت گیرد.پروتکل الحاقی
      NPT در سال 1996 امضا و در سال 1997 لازم الاجرا شد. هدف در آن زمان این بود که پایان سال 2005 همه اعضای NPT به پروتکل الحاقی ملحق شوند.



      پروتکل الحاقی چیست

      قبل از تصویب پروتکل الحاقی ، اساس بر این بود که اگر آژانس بین المللی اتمی می خواست از تاسیسات هسته ای یک کشور عضو بازدید کند ، مطابق موافقتنامه پادمان با آن کشور آژانس باید مدتی قبل مقام های کشور مورد نظر را از قصد خود آگاه می کرد و تقاضای روادید برای بازرسان آژانس می نمود. این مقررارت فر صتی برای پنهان کاری احتمالی به کشورهای عضو می داد.

      پروتکل الحاقی حدود اختیارات آژانش را برای بازرسی تاسیسات کشورهای عضو به طرز چشم گیری وسعت بخشید. نتیجه این افزایش اختیارات این است که آژانس می تواند بر اساس مقررات پروتکل عملا هر زمان که بخواهد فقریبا هر نقطه و تاسیساتی را بازدید کند. پروتکل این اختیار را به آزانس می دهد که با ضرب الاجل بسیار کوتاه ، در پاره ای موارد 24 ساعت ، به بازدید تاسیسات بپردازد و روادید لازم را در فرودگاه دریافت دارد. با این همه اختیارات آژانس نا محدود و بدون قید وشرط نیست. یکی از نتایج اصل برابری کشورها در حقوق بین الملل این است که یک سازمان نین المللی مجاز نیست که راسا هر جایی را در داخل یک کشور خواست بازدید نماید. هر کشوری اسرار نظامی دارد و یک سازمان بین المللی نه امکان و نه اجازه دارد که هر جا و هر کسی را که می خواهد ببیند. منظور این است که تاسیسات وتشکیلاتی که به نحوی با برنامه انرژی اتمی ممکن است ارتباط داشته باشند بتوانند مورد بازدید قرار گیرند. یکی از دلایلی که ایران تا همین هفته پیش اجازه نمی داد آژانس بین المللی از مجتمع پارچین بازدید کند این بود که این بود که این مجتمع یک تاسیس نظامی مرتبط به سپاه پاسداران است و ایران اصرار داشته است که در این مجتمع هیچ فعالیت هسته ای صورت نگرفته است. آژانس بین ا لمللی انرژی هسته ای بر اساس اطلاعاتی گروه های مخالف رژیم جمهوری اسلامی در اختیارش گذاشته نسبت به ماهیت فعالیت های این مجتمع سو ظن پیدا کرده و در خواست بازدید از آن را داشته است. ایران هم نهایتا ناچار شده به این بازدید تن بدهد.

      در مورد پروتکل الحاقی این سو تفاهم موجود است که آژانس هر زمان بخواهد می تواند. هر چند بازرسی را بدون اطلاع قبلی به هر نقطه ای که می خواهد بفرستد. واقعیت این است که تعداد بازرسان مشخص است ، به هر حال باید حد اقل 24 ساعت قبلاز ورود بازرسان به کشور عضو اطلاع داده شود و بازدید از نقاطی که مورد توافق کشور عضو است صورت بگیرد. هر کشوری در داخل مرزهای خودش حاکمیت مطلق دارد و نباید و نمی تواند زیر بار دیکته یک کشور دیگر و یا یک سازمان بین المللی قرار بگیرد. در حال حاضر 70 کشور عضو پروتکل الحاقی هستند و به احتمال زیاد تا پایان سال جاری مسیحی هد ف اولیه که پیوستن همه اعضای
      NPT به پروتکل بود حاصل نمی شود نکته جالب اینکه نه آمریکا و نه روسیه که اصرار به عضویت ایران دارند ، خود به پروتکل الحاقی نپیوسته اند.

      ایران و این ۶ راکتور هسته ای

      رآکتورهای تحقیقاتی



      رآکتور آب سنگین ایران

      ایران طی چندین سال جهت دستیابی به رآکتور تحقیقاتی آب سنگین به تعدادی از کشورها از جمله هند، چین و روسیه نزدیک شد و تماس برقرار کرد، اما آمریکا این تلاش‌های ایران را مسدود و بلوکه نمود، لذا ایران پس از شکست در یافتن یک منبع عرضه‌کننده خارجی، بر طراحی یک رآکتور داخلی متمرکز شد و در این راستا از مؤسسات روسی نیز کمک گرفت. ایران در می 2003 به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که قصد دارد یک رآکتور تحقیقاتی متوسط آب سنگین 40 مگاواتی (40 IR) برای استفاده در زمینه تحقیقات و توسعه و نیز تولید ایزوتوپ‌های صنعتی و دارویی بسازد. اعلام این طرح (40 IR) موجب نگرانی در گسترش سلاح‌های هسته‌ای می‌شود، زیرا به نظر می‌رسد، رآکتور مورد نظر برای ساخت، بسیار بزرگ‌تر از هدف اعلام‌شده برای آن است و نیز به این دلیل که این نوع رآکتور، می‌تواند پلوتونیوم تسلیحاتی کافی برای تهیه یک یا دو سلاح هسته‌ای در سال تولید کند و همچنین لازم به ذکر است که 6 تا 8 کیلوگرم پلوتونیوم برای ساخت یک سلاح انفجاری ساده مورد نیاز است. چنانچه رآکتور 40ـ IR با تمام ظرفیت و شبانه‌روزی طی یک سال فعالیت کند، بنا بر محاسبات موجود، می‌تواند سالانه حدود 14 کیلوگرم پلوتونیوم تولید کند. البته تولید واقعی پلوتونیوم کمتر خواهد بود و در چنین وضعی، زمان برای تجدید سوخت و تعمیر و نگهداری ایجاد می‌شود. برای مثال؛ این رآکتور ضمن فعالیت با 75 درصد از ظرفیت خود، می‌تواند سالانه حدود 11 کیلوگرم پلوتونیوم تولید کند.

      طرح رآکتور فوق، نمونه یک رآکتور تحقیقی متوسط آب سنگین است که حدود 10 تن اورانیوم طبیعی به عنوان سوخت UO2 استفاده می‌کند. این نوع سوخت در مجموعه سوختی عمومی در یک آوند رآکتوری چرخشی جاسازی می‌شود. حدود 80 تا 90 تن آب سنگین برای راه‌اندازی و آغاز فعالیت این رآکتور مورد نیاز است که حدود یک تن دیگر از آب سنگین برای جایگزینی ضایعات معمول در آب سنگین موجود در رآکتور طی یک سال مورد احتیاج می‌باشد. رآکتور 40ـ IR در محلی نزدیک به خنداب، واقع در شمال غربی اراک و حوالی جایگاه کارخانه تولید آب سنگین اراک در حال ساختن است. کارخانه مزبور برای رآکتور 40ـ IR آب سنگین تولید می‌کند. احداث این کارخانه با همکاری فنی روس‌ها و در نیمه دهه 1990 انجام شد؛ این کارخانه فعالیتش را در آگوست 2004 با ظرفیت تولیدی 8 تن آب سنگین در سال آغاز کرد. به این ترتیب، این کارخانه نیازمند فعالیت با حداکثر ظرفیت برای حدود یک دهه است تا آب سنگین کافی برای ادامه فعالیت رآکتور 40ـ IR تولید کند. به هر حال، ایران در اکتبر 2003 به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ساخت دومین خط تولید را در اراک برای دو برابر کردن ظرفیت تولیدی سالانه جهت تهیه حدود 16 تن آب سنگین در هر سال آغاز کرده است. این کشور در اکتبر 2004 ضمن پایه‌ریزی زیرساخت‌های اصلی ساختمان مورد نیاز، ساخت نوع غیرنظامی رآکتور 40ـ IR را آغاز کرد. تهران برآورد می‌کند که فعالیت این رآکتور در سال 2014 شروع شود. به هر حال، چون ایران پیشتر هرگز تجربه طراحی و ساخت رآکتور را نداشته، احتمالا تأخیراتی در این طرح رخ می‌دهد.

      رآکتور بوشهر

      هرچند ایران اعلام کرده که می‌خواهد تا پیش از سال 2021، برق با استفاده از نیروی هسته‌ای هفت هزار مگاوات تولید کند، به نظر می‌رسد، این برنامه بلندپروازانه حتی با بهره‌گیری از کمک خارجی، ناموجه باشد. تنها نیروگاه هسته‌ای ایران، نیروگاه هسته‌ای بوشهر با یک رآکتور هزار مگاواتی است که طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده در اواخر سال 2006، فعالیت‌های کامل خود را آغاز می‌کند. رآکتور مزبور، سابقه‌ای پر از تحول و تغییرات دارد. مجتمع نیروگاه هسته‌ای بوشهر که اساسا در سال 1974 فعالیت خود را آغاز کرد، قرار بود، دو رآکتور آب سبک 1300 مگاواتی را در خود جای دهد که توسط یک شرکت آلمانی به نام «Kraftwerk Union» ساخته شده بودند؛ اما شرکت مزبور با وقوع انقلاب در ایران در سال 1979 از همکاری با این کشور در این زمینه صرف‌نظر کرد. ساختمان نیروگاه هسته‌ای بوشهر طی سالیان زیاد بی‌استفاده ماند و بر اثر بمباران آن ـ طی جنگ ایران و عراق ـ خساراتی به آن وارد شد.

      در سال 1995 وزارت انرژی هسته‌ای روسیه موافقت کرد که یکی از رآکتورهای بوشهر را تکمیل و یک رآکتور آب سبک تحت فشار هزار مگاواتی را که طرح آن مبتنی بر رآکتور روسی مدل 1000ـ VVER بود، در ساختمان اصلی رآکتور نصب کند. به دلیل بسیاری از تأخیرها که معلول عوامل فنی و سیاسی هستند، رآکتور مزبور، قرار است در پایان سال 2005 در جایگاه خود نصب شود، به همین خاطر، منتظر دریافت محموله سوخت اولیه (اورانیوم غنی‌شده سطح پایین) است تا آزمایش‌های راه‌اندازی انجام شود.


      در اواخر فوریه 2005 روسیه و ایران موافقتنامه‌ای امضا کردند که به موجب آن، قرار شد، روسیه به مدت ده سال سوخت تازه برای نیروگاه هسته‌ای بوشهر عرضه کند و متقابلا ایران سوخت‌‌های مصرف‌شده را به روسیه بازگرداند. بنا بر گزارش‌های موجود، جزییات این موافقتنامه که به طور عمومی، آشکار و منتشر نشده، حاوی مفادی برای کم کردن خطرات مرتبط با گسترش سلاح‌های هسته‌ای از راه محدودسازی میزان سوخت تازه در دسترس در ایران و لزوم بازگرداندن سوخت‌های مصرف‌شده به روسیه پس از دو یا سه سال سردسازی است. موافقتنامه مزبور ایجاب می‌کند که محموله سوخت تازه اولیه در نیمه سال 2006 برای راه‌اندازی و آغاز فعالیت رآکتور تا پیش از پایان سال 2006 به ایران ارسال شود. مسکو به طور خصوصی به دولت‌های غربی گفته است تا وقتی که تلاش‌های دیپلماتیک برای رسیدگی به موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران پایان نیافته، از ارسال سوخت به ایران خودداری می‌کند. تدابیر حفاظتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، سریعا هرگونه انحراف در مسیر سوخت نیروگاه بوشهر را مورد بازرسی و رسیدگی قرار خواهد داد.

      عمل‌آوری مجدد

      عمل‌آوری مجدد، روندی شیمیایی برای استخراج پلوتونیوم و اورانیوم از سوخت مصرف‌شده رآکتور است. رایج‌ترین روند مورد استفاده که به عنوان استخراج پلوتونیوم و اورانیوم (PUREX) شناخته می‌شود، تجزیه سوخت در اسید و سپس اضافه کردن مواد شیمیایی به ترکیب مایع است که پلوتونیوم و اورانیوم را از ضایعاتی که در حد بالایی همراه با رادیواکتیو هستند و به هنگام تابانیده شدن سوخت به وجود می‌آیند، تفکیک می‌کند.

      اطلاعات مربوط به رایج‌ترین روند استخراج پلوتونیوم و اورانیوم (PUREX) به حد وسیعی در دسترس است و آزمایش‌ها و تجارب آزمایشگاهی مرتبط با استخراج مقادیر میلی‌گرمی از پلوتونیوم از مقادیر کیلوگرمی از اهداف سوختی تابانیده شده، بحران فنی مهمی برای اغلب تجهیزات تحقیقاتی که دارای یک رآکتور و سلول‌های داغ هستند ایجاد نمی‌کنند. در هر صورت، تغییر روند فعالیت‌های آزمایشگاهی و کشاندن آنها به سمت اهداف صنعتی غیرنظامی یا نظامی ـ که مستلزم عمل‌آوری چندین تن سوخت مصرف‌شده رادیواکتیوی سطح بالا برای استخراج مقادیر کیلوگرمی از پلوتونیوم است ـ یک بحران مهندسی جدی‌تر است. ایران طی اعلامیه‌ای که در اکتبر 2003 به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کرد، پذیرفت که تجارب و آزمایش‌های عمل‌آوری مجدد اعلام نشده در مرکز تحقیقات هسته‌ای تهران در سال‌های 1988 تا 1993 را انجام داده بود. بنا بر اطلاع ایران، 9/6 کیلوگرم دانه‌های تهی‌شده UO2 که در مرکز فناوری هسته‌ای اصفهان تولید شده بود، به مدت حدود دو هفته در رآکتور تحقیقاتی تهران تابانیده شده بود.

      حدود نیمی از دانه‌های تابانیده شده با استفاده از سه جعبه دستکش حفاظت‌شده که در یک سلول داغ در ساختمان امنیت هسته‌ای مرکز تحقیقات هسته‌ای تهران قرار داده شده بودند، دوباره عمل‌آوری شدند و پلوتونیوم تفکیک‌شده ـ در شکل محلول پلوتونیوم ـ در آزمایشگاه‌های جابربن‌حیان انبار و همچنین نیم دیگر دانه‌های (ساچمه) تابانیده شده UO2 ضمن قرار گرفتن در ظروف شدیدا حفاظت‌شده در مرکز تحقیقات هسته‌ای دفن شدند.

      بنا بر اعلام ایران، جعبه‌های دستکش‌ها که در تجارب و آزمایش‌های تفکیک پلوتونیوم مورد استفاده قرار گرفته بودند، در سال 1993 به آزمایشگاه‌های جابربن‌ حیان منتقل و سپس از آنها در سال 1999، پس از رفع آلودگی برای تولید ید استفاده شده است.

      این در حالی است که ایران می‌گوید: این جعبه‌های دستکش‌ها در سال 2000 از مرکز تحقیقات هسته‌ای تهران به انباری در مرکز فناوری هسته‌ای اصفهان منتقل شده‌اند.
      آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستای تلاش برای تشخیص صحت و سقم محتوای اعلامیه ایران، اقدام به نمونه‌برداری از محلول پلوتونیوم، ظروف حاوی UO2 تابانیده شده و جعبه‌های دستکش‌ها ـ که گفته شد، از آنها برای آزمایش‌ها و تجارب عمل‌آوری مجدد استفاده شده ـ کرد. آژانس با بهره‌گیری از نتایج نمونه‌برداری‌ها، کشف کرد که چند تناقض بین آنچه مشاهده کرده و اعلامیه‌های ایران، وجود دارد. این سازمان، نخست این‌گونه استنباط کرد که میزان پلوتونیوم تفکیک‌شده (حدود 100 میلی‌گرم)، بیش از مقداری است که از سوی ایران اعلام شده (حدود 200 میکروگرم).

      ایران در ماه می سال 2004 بر اساس برآورد دقیق‌تری از میزان پلوتونیوم تولیدشده، پذیرفت که میزان بالاتر درست بوده است. استنباط دوم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این بود که میزان پلوتونیوم 240 در یک جعبه دستکش‌ها ـ که گفته شد از آنها در تجارب و آزمایش‌ها استفاده شده ـ بیشتر از میزان پلوتونیوم 240 در محلول پلوتونیوم که توسط سازمان مزبور از آنها نمونه‌برداری انجام شد، بود. ایران در توضیح مربوط به این تناقض و اختلاف گفت که جعبه دستکش‌ها برای انجام آزمایش‌ها و تجارب به کار گرفته شد، لذا باعث آلوده شدن آن به پلوتونیوم 240 پیش از انتقال آن به سلول داغ که تجارب عمل‌آوری مجدد در آنجا انجام گرفت، شد. به نظر می‌رسد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این توضیح را بپذیرد. سرانجام این‌که این سازمان با بررسی محلول پلوتونیوم دریافت که به رغم این‌که ایران گفته بود، مورد متعلق به 12 تا 16 سال پیش است، خیلی تازه‌تر بود و این نکته، نشان می‌داد که تجارب عمل‌آوری مجدد توسط ایران برخلاف آنچه سال 1993 که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام شده بود، در گذشته خیلی نزدیک انجام شده است. ایران در می 2005 به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع داد که برای تصفیه نمونه‌های پلوتونیوم تجارب تازه‌تری در سال‌های 1995 تا 1998 انجام داده است.

      آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هیچ‌گونه سند و مدرکی دال بر این‌که ایران فعالیت عمل‌آوری مجدد را فراسوی تجارب آزمایشگاهی در سلول‌های داغ در مرکز تحقیقات هسته‌ای تهران، که بسیار کوچک‌تر از آن است که بتواند سالانه پلوتونیوم کافی برای حمایت از یک برنامه تسلیحات هسته‌ای تفکیک کند، انجام داده، نیافته است. بنا بر گزارشی از دولت فرانسه، ایران تلاش کرده است تا تعدادی از سازنده‌های کنترل از راه دور و پنجره‌های سلول داغ حفاظت شده را در سال‌های 2000 تا 2002 از شرکت‌های فرانسوی خریداری کند، چرا برای عمل‌آوری دوباره سوخت مصرف‌شده، کاربرد داشتند.

      ایران اینک چهار رآکتور تحقیقاتی را اداره می‌کند که بزرگ‌ترین آنها، رآکتور تحقیقاتی تهران است که در مرکز تحقیقات هسته‌ای تهران قرار دارد. این رآکتور که در سال 1967 توسط آمریکا به ایران داده شده، یک رآکتور تحقیقاتی 5 مگاواتی است که از آب سبک استفاده می‌کند. آمریکا پیش از وقوع انقلاب در ایران حدود 5 کیلوگرم سوخت اورانیوم غنی‌شده سطح بالا به این کشور داد که تحت نظارت تدابیر حفاظتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در انبار سوخت مصرف‌شده در محل رآکتور تهران نگهداری می‌شود. این رآکتور در سال 1993 برای استفاده از سوخت غنی‌شده 7/19 درصدی که با توافق ضمنی آمریکا توسط آرژانتین به ایران عرضه شده بود، تغییر وضعیت داد، زیرا سوخت غنی‌شده سطح پایین؛ نگرانی کمتری درخصوص گسترش سلاح‌های هسته‌ای برمی‌انگیزد.

      محتوای سوخت عرضه‌شده توسط آرژانتین شامل 28 ظرف سوخت اورانیوم با آلیاژ اکسید آلومینیوم است که مجموعا حدود 30 کیلوگرم اورانیوم دارد. دو رآکتور تحقیقاتی کوچک‌تر که در سال‌های 1994 و 1995 توسط چین به ایران عرضه شده‌اند، در مرکز فناوری هسته‌ای اصفهان قرار دارند. یکی از آنها یک رآکتور با منبع کوچک نوترونی است که با آب سبک 30 کیلوواتی کار کرده و از مقدار بسیار کمی از عناصر سوختی اورانیوم غنی شده 90 درصد با آلیاژ آلومینیوم استفاده می‌کند و دیگری، رآکتور آب سنگین قدرت صفر (Heavy Water Zero Power Reactor) و صد واتی است که از عناصر سوخت فلز اورانیوم طبیعی استفاده می‌کند و از آب سنگین به عنوان تعدیل‌کننده بهره می‌گیرد. مضافا این‌که یک رآکتور بسیار کوچک آب سبک با حساسیت کم نیز در آنجا قرار دارد. هیچ‌یک از این رآکتورهای تحقیقاتی، تهدیدی جدی در زمینه گسترش سلاح‌های هسته‌ای نیستند، زیرا بسیار کوچک‌تر از آن هستند که مقادیر کافی از پلوتونیوم تولید کنند، اگرچه رآکتور تحقیقاتی تهران برای تابانیدن اهداف سوخت UO2 برای انجام تجارب و آزمایش‌های عمل‌آوری مجدد در مقیاس آزمایشگاهی به کار گرفته شده بود.

      در میان عموم مردم ، همین که صحبت از اورانیوم به میان می‌آید، بلافاصله بمب اتمی و سلاحهای کشتار جمعی ، که امروزه سخن روز محافل سیاسی و مطبوعاتی است، در اذهان تداعی می‌شود. اما بهتر است به این مطلب فکر کنیم که آیا اورانیوم و اصولا عناصر رادیواکتیو ، عناصری نفرین شده هستند که جز مرگ و کشتار فوق‌العاده دردناک مردم ، هیچ نفع دیگری به حال بشریت ندارند؟
      اصولا اگر چنین است، پس چرا دانشمندان در طول قرون و اعصار گذشته و حال تمام تلاش و کوشش خود را و بالاتر و باارزش‌تر از همه عمر و جوانی خود را در این راه صرف نمودند و چه بسا مانند ماری کوری و دیگران در اثر همین تشعشعات رادیواکتیو جان خود را از دست دادند. آیا ارزش دارد افرادی تمام عمر خود را در راه چیزی سپری کنند که عامل از بین برنده نسل او و افراد دیگر است؟ آنچه در این مقاله بیان می‌گردد، شرح کوتاه و مختصری است از خدمتی که اورانیوم ، این عنصر طبیعی برای بشریت و آسایش و راحتی او انجام داده است. همچنین به استفاده‌های نادرست و غلط از این منبع سرشار انرژی نیز نگاه کوتاهی خواهیم داشت.

      نیروگاه هسته‌ای

      پر واضح است که منابع انرژی الکتریکی که بشر از آنها برای تولید برق مصرفی خود استفاده می‌کند، سدهای آبی ، پیل‌های شیمیایی و موارد دیگر است. اما همه این منابع انرژی با وجود اینکه تقریبا کم‌هزینه هستند، اما دارای معایب زیادی هستند. اول اینکه مقدار انرژی الکتریکی حاصل از این منابع کم است، همچنین در مناطقی که از نظر آب در محرومیت هستند، تقریبا تولید برق از طریق احداث سد غیر ممکن است. همچنین برای تولید برق به این روشها ، نیاز به سوختهای شیمیایی که جزو منابع تجدیدناپذیر انرژی محسوب می‌شوند، وجود دارد. بنابراین بهترین گزینه برای تولید انرژی الکتریکی کافی ، استفاده از انرژی هسته‌ای است. انرژی هسته‌ای دارای بازده فوق‌العاده زیادی نسبت به منابع دیگر انرژی برق می‌باشد. مشکل عمده فقط در تهیه تجهیزات و دستگاههای لازم برای غنی‌سازی اورانیوم و استفاده از آن برای تولید برق است و امروزه این تکنولوژی بیشتر در اختیار کشورهای صنعتی قرار دارد.تقریبا در تمام سیستمهای تولید توان هسته‌ای موجود ، راکتور هسته‌ای منبع گرما برای به کار انداختن توربینهای بخار است. این توربینها مولدهای الکتریکی را درست به‌همان صورت به حرکت در می‌آورند که نیروگاههای نفت‌سوز یا ذغال‌سوز عمل می‌کنند. در یک نیروگاه هسته‌ای معمولی ماده شکافت‌پذیر به ‌جای ذغال‌سنگ یا نفت به‌کار می‌رود و بنابراین یک منبع جدید انرژی به صورت الکتریسیته فراهم می‌آورد.

      کاربردهای دیگر

      کاربرد اورانیوم و تشعشعات رادیواکتیو تنها به تولید انرژی الکتریکی خلاصه نمی‌گردد. به عنوان مثال ، در کشاورزی برای خشک‌کردن و بسته‌بندی میوه‌ها از آن استفاده می‌گردد. همچنین در پزشکی ، صنعت و موارد دیگر نیز کاربرد دارد. بنابراین همانگونه که اشاره شد، اورانیوم عنصری زشت و بی‌ارزش نیست که فقط وسیله‌ای برای کشتار مردم باشد.

      اورانیوم آلت دست قدرتهای بزرگ

      امروزه بحث استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و مساله ساخت و تکثیر سلاحهای هسته‌ای و کشتار جمعی به عنوان سخن روز خوراک محافل مطبوعاتی جهان شده‌ است و قدرتهای بزرگ نظیر آمریکا از این وسیله به عنوان حربه‌ای برای حمله به کشورهای دیگر استفاده می‌کنند. به عنوان مثال همه مردم دنیا می‌دانند که از چندی پیش چنین ادعا می‌شد که کشور عراق دارای سلاحهای کشتار جمعی و تکنولوژی غنی‌سازی اورانیوم است و همین امر بهانه‌ای شد تا به این کشور حمله نظامی شود و بسیاری از مردم بی‌دفاع این کشور کشته ‌شدند، در صورتی که هنوز هم که هنوز است، هیچ ردی از این سلاحها در این کشور پیدا نشده‌است. نمونه بارز این مساله کشورمان ایران است که چقدر مورد اتهام قرار می‌گیرد و با وجود اینکه هر ساله بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آن بازدید کرده و صلح آمیز بودن آن را تایید می‌کنند، ولی هر از چند گاهی این مطلب در سرتیتر روزنامه‌های غربی قرار می‌گیرد که ایران در پی دست یافتن به تکنولوژی سلاحهای اتمی است.

      اورانیوم در خدمت نابودی نسل بشر

      قدرتهای بزرگ و کشورهای پیشرفته دنیا با اینکه در استفاده درست از اورانیوم برای خدمت به مردم خود سرمایه‌گذاری می‌کنند، اما همواره از قدرت فوق‌العاده تخریبی و کشتار آن نیز غافل نیستند و تقریبا در جهت استفاده منفی از این عنصر طبیعی نیز گام بر می‌دارند. هرچند استفاده منفی و نادرست از اورانیوم عواقب بسیار دردناکی مانند حادثه هیروشیما و ناکازاکی برجای می‌گذارد، ولی بازهم هیچ حرکتی در جهت جلوگیری از این کار صورت نمی‌گیرد.درست است که ظاهرا سازمانهای بین‌المللی مانع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و توافقنامه‌های بین‌المللی مانند معاهده منع تولید و تکثیر سلاحهای کشتار جمعی بوجود آمده است، اما گویی تمام این موارد برای کشورهای دیگر است و قدرتهای بزرگ و حامیان آنها از تمام این موارد مستثنی هستند.

      سخن آخر

      به هر حال امید است که بالاخره روزی انسان به این رشد عقلی برسد که تمام آفریده‌های خداوند برای آسایش و راحتی او خلق شده‌اند و این خود انسان است که به واسطه برخی مسایل به استفاده‌های نادرست از این منابع سرشار خدادادی اقدام می‌کند و چه بسا در این کار اقدام به ساخت ابزار و وسایلی می‌کند که زندگی خود او را تهدید می‌کند




      کلاهک هسته‌ای وانفجار های هسته ای وتاریخچه : استفاده از انرژ و

      کلاهک هسته‌ای

       

      به آن قسمت از موشک، راکت،‌ اژدر، مرمی و یا هر سلاح دیگری که حاوی سیستم هسته‌ای و یا حرارتی ـ هسته‌ای باشد، کلاهک هسته‌ای گویند. تکنولوژی کلاهک هسته‌ای به دنبال جنگ جهانی دوم همراه با انبوهی از سیستم‌های تسلیحاتی که هر لحظه پیچیده‌تر می‌شوند با گام‌هایی شتابان به پیش رفته است. پیشرفت‌های عمده در طراحی کلاهک‌های هسته‌ای (به عنوان مثال ریز شدن الکترونیکی) به کاربردهای کارآمدتر مواد قابل شکافت هسته‌ای و تهیه کلاهک‌های هسته‌ای کوچک انجامیده است. ساختن کلاهک‌های (هسته‌ای) کوچک همراه با پیشرفت‌های مهمی که در عرصه سیستم‌های پرتاب کلاهک‌ها صورت گرفته، راه را برای پذیرش وسیع سلاح‌های هسته‌ای در نیروهای مسلح ایالات متحده هموار کرده است. ویژگی‌های طرح‌های تازه کلاهک‌ها از جمله عبارتند از: کنترل، کارآیی و ایمنی بیشتر و در نتیجه تحرک بهتر، دقت بیشتر، برد زیادتر و قدرت کشندگی افزون‌تر آنها. (نگاه کنید به تکنولوژی هسته‌ای، پژوهش و تهیه و اورانیوم).

      تکنولوژی کلاهک هسته‌ای به طرزی فزاینده پیچیده و با صرفه شده است. تاماس کوچران که از کارشناسان تسلیحاتی است بر آن است که زندگی نمونه‌وار یک کلاهک دوره‌ای حدود سی سال را در برمی‌گیرد که هفت مرحله مشخص را می‌توان در آن تمیز داد:

       1ـ آفریده شدن سلاح در ذهن.

       2ـ مطالعه کارشناسی.

       3ـ مهندسی تهیه و یا تهیه تام و تمام.

       4ـ مهندسی تولید.

       5ـ تولید نمونه اول.

       6ـ تولید به مقدار زیاد و ذخیره‌سازی.

       7ـ کنار گذاشتن. بنا به تخمین‌ها، هزینه کلاهک ده تا بیست درصد هزینه یک سیستم تسلیحاتی است، گرچه این رقم ممکن است (در بعضی از سیستم‌های تسلیحاتی) به طرزی نمایان تفاوت کند. تا میانه دهه 1990، کل تولید کلاهک در ایالات متحده از 28000 عدد در می‌گذرد. به رغم افزایش پیگیر در کمیت و کیفیت کلاهک‌های هسته‌ای، شواهد و مدارکی که اخیراً به دست آمده است، می‌نمایانند که مشکلات عمده‌ای در پژوهش و تهیه آنها بروز کرده است این مشکلات از جمله در مورد نیاز (به آنها)، برنامه‌ریزی، هزینه و کارآیی آنهاست. رسانه‌های خبری، در بسیاری موارد، چندان توجهی به این دلواپسی‌ها نشان نداده‌اند، گرچه در گزارش‌های متعدد کنگره، بر روی برخی از آنها انگشت نهاده بودند. مثلاً در 1983، کمیته‌های تخصیص مالی مجلسین سنا و نمایندگان به این نتیجه رسیده بودند که «به نظر می‌رسد، با در نظر گرفتن توانایی‌ها و شرایط نظامی و همچنین برآوردهای واقع‌گرایانه مقتضیات آرایشات در جو سیاسی کنونی در جهان، زیاده‌روی‌هایی در میزان ساخت برخی از کلاهک‌ها صورت گرفته است.» افزون بر این، این دو کمیته در باب شتاب برنامه «بازنشسته کردن» (کلاهک‌ها)، به خصوص در مورد آن سیستم‌هایی که بار نیازهای تولیدی به مواد را سبک خواهند کرد و سیستم‌هایی که می‌گویند در آستانه و یا حالت کهنگی قرار دارند تردیدهایی ابراز کرد. در واکنش نسبت به این پرسش‌ها، پرسش‌های دیگری که عنوان می‌شود، کنگره،‌ در مواردی، از تخصیص بودجه برای این و یا آن کلاهک خودداری کرده است (مثلاً برای کلاهک ضد موشک بالیستیکی به نام سنتری) و در موارد دیگری بودجه اختصاص یافته برای کلاهک‌های دیگر را یکسره حذف کرده است.


      بمب هیدروژنی




      همجوشی هسته ای بنیاد اصلی بمب هیدروژنی را تشکیل می دهد. همان طور که از شکافته شدن هسته های سنگین «شکافت هسته ای) ، مقدار عظیمی انرژی حاصل می شود. از پیوند هسته های سبک نیز انرژی بیشتری به دست می آید. در هر یک از دو حالت هسته هایی با جرم متوسط تشکیل می گردد. که جرم آنها کمتر از جرم اولیه ای است که برای تشکیل آنها به کار رفته است. در حالی که در روش شکافتن ، ماده اولیه منحصر به اورانیوم و توریم است. در روش پیوند هسته ای از هر اتم سبکی مثلا اتم هیدروژن می توان استفاده نمود. هیدروژن مورد نیاز در واکنش همجوشی هسته ای :'>

      هیدروژن مورد نیاز در واکنش همجوشی هسته ای:


      هیدروژن موجود در تمامی آبهای اقیانوس ها یکی از مواد اولیه روش پیوند هسته هارا تشکیل می دهد. هیدروژن سنگین که نسبت به هیدروژن معمولی فوق العاده نایاب است برای پیوند بسیار نا مناسب ترند. و با وجودی که در هر 6400 اتم هیدروژن ، فقط یک اتم آن هیدروژن سنگین می باشد، بنابرین مقدار هیدروژن موجود در اقیانوس ها بسیار کافی است.

      شرایط لازم برای انجام


      برای اینکه پیوند هسته ای انجام گیرد چه شرایطی لازم است؟

      • برای انجام عمل پیوند با هسته دو اتم را به شدت به هم بزنیم، تا به هم پیوند خورده و در هم ذوب شوند. اما دافعه الکترواستاتیکی هسته ، مانع بزرگی در این راه جلوی پای ما گذاشته است. در فواصل بینهایت نزدیک این دافعه فوق العاده زیاد است. البته راه حل ساده ای به نظر می رسد بدین معنی که بایستی به هسته ها آنقدر سرعت دهیم که از این مانع رد شوند. می دانیم که سرعت ذرات در هر گازی بستگی به درجه حرارت آن گاز دارد. پس کافی است درجه حرارت را آنقدر بالا ببریم تا سرعت لازم برای عبور از این مانع به دست آید.


      • درجه حرارت لازم برای این کار چندین میلیون درجه سانتی گراد است و چنین حرارتی در کره زمین وجود ندارد. اما اگر یک بمب اتمی در وسط توده ای از هسته های سبک منفجر شود ، حرارت فوق العاده ای که از انفجار بمب حاصل می شود، حرارت هسته های سبک را به قدری بالا می برد که پیوند آنها را امکان پذیر سازد. این موضوع اساس ساختمان بمب حرارتی و هسته ای ( ترمونوکئر) می باشد.


      • همان طوری که در کبریت عادی برای آتش گرفتن ابتدا فسفر موجود در آن بر اثر مالش محترق می شود و آنگاه گوگرد را روشن می سازد، در بمب های (حرارتی و هسته ای ) نیز ابتدا یک بمب اتمی معمولی منفجر می شود و در نتیجه انفجار توده ای از اجسام سبک را به حرارت فوق العاده ای می رساند به طوری که هسته های آنها به هم می پیوندند و آنگاه انفجار مهیب تری انجام می گیرد.


      بمب های هیدروژنی یا بمب H:


      بعد از انفجار یک بمب اتمی معمولی ،
      عمل سرد شدن به سرعت انجام می گیرد. بنابرین ، باید فعل و انفعالاتی را در نظر گرفت که در آنها عمل پیوند به سرعت انجام گیرد. اگر یک بمب اتمی را در مخلوطی از دوتریوم و تریتیوم محصور کرده و مجموعه را در یک محفظه با مقاومت مکانیکی زیاد قرار دهیم، پس ازانفجار بمب اتمی محیط مساعدی برای یک فعل و انفعال ترمونوکلئر ( فعل و انفعال هسته ای گرمازا) به وجود می آید و در اثر آن عمل پیوند هسته ها انجام شده و هلیوم به وجود می آید.

      تریتیوم + دوتریوم <----- هلیوم + نوترون

      در نتیجه این فعل و انفعال ، حدود هفده میلیون
      الکترون ولت ، انرژی آزاد می شود. این میزان انرژِی نسبت به واحد وزن ماده قابل انفجار ، در حدود چهار برابر انرژی است که از شکسته شدن اورانیوم حاصل می شود. به عبارت دیگر در موقع پیوند هسته های دوتریم و تریتیوم ، انرژی بیشتر بر واحد جرم نسبت به شکافته شدن هسته های اورانیوم رها می شود.


      تهیه بمب هیدروژنی دو اشکال عمده دارد که عبارتند از:

      • اولا باید دوتریوم و تریتیوم را به حالت مایع به کار برد. چون این دو عنصر در حالت معمول به صورت گاز هستند و در حرارت فوق العاده زیاد هم با کندی به هم پیوند می خورد. و لذا مجبورند آنها را در حرارتی معادل 250 درجه سانتی گراد زیر صفر نگه دارند. به طورری که وزن دستگاه لازم به وضع غیر عادی سنگین می شد. و بمب با زحمت زیاد حمل و نقل می گردید و پرتاب آن به وسیله هواپیما بسیار مشکل بود.


      • ثانیا اگر چه تهیه دوتریوم سهل است اما تهیه تریتیم فوق العاده مشکل و پرخرج می باشد. و برای تهیه آن باید در کوره اتمی عنصر لیتیم را به وسیله نوترون ، بمباران کنند که از تجزیه متوالی آب به وسیله جریان الکتریکی ، آب سنگین به دست می آید. بطوریکه دوتریوم یکی از عناصر مرکب آن است. از تجزیه آب سنگین «دوتریوم) به دست می آید.


      بمب هسته ای 

      بمب های اتمی شامل نیروهای قوی و ضعیفی اند که این نیروها هسته یک اتم را به ویژه اتم هایی که هسته های ناپایداری دارند، در جای خود نگه می دارند.

      دو شیوه بنیادی برای آزادسازی انرژی از یک اتم وجود دارد:


      1-

      2-

      می توان هسته یک اتم را با یک نوترون به دو جزء کوچک تر تقسیم کرد. این همان شیوه ای است که در مورد ایزوتوپ های اورانیوم (یعنی اورانیوم 235 و اورانیوم 233) به کار می رود. می توان با استفاده از دو اتم کوچک تر که معمولا هیدروژن یا ایزوتوپ های هیدروژن (مانند دوتریوم و تریتیوم) هستند، یک اتم بزرگ تر مثل هلیوم یا ایزوتوپ های آن را تشکیل داد. این همان شیوه ای است که در خورشید برای تولید انرژی به کار می رود.

      در هر دو شیوه یاد شده میزان عظیمی انرژی گرمایی و تشعشع به دست می آید.
      پرتو گاما به هنگام شکسته شدن هسته آزاد می شود. انرژی آزاد شده از یک فرآیند شکافت به این علت است که محصولات شکافت و نوترون ها وزن کمتری از اتم اورانیوم 235 دارند. این تفاوت وزن نمایان گر تبدیل ماده به انرژی است که به واسطه فرمول معروف انیشتین محاسبه می شود. حدود نیم کیلوگرم اورانیوم غنی شده به کار رفته در یک بمب هسته ای برابر با چندین میلیون گالن بنزین است. نیم کیلوگرم اورانیوم غنی شده انداز ه ای معادل یک توپ تنیس دارد. در حالی که یک میلیون گالن بنزین در مکعبی که هر ضلع آن 17 متر (ارتفاع یک ساختمان 5 طبقه) است، جا می گیرد. حالا بهتر می توان انرژی آزاد شده از مقدار کمی اورانیوم 235 را متصور شد.برای اینکه این ویژگی های اروانیوم 235 به کار آید باید اورانیوم را غنی کرد. اورانیوم به کار رفته در سلاح های هسته ای حداقل باید شامل نود درصد اورانیوم 235 باشد.در یک بمب شکافتی، سوخت به کار رفته را باید در توده هایی که وضعیت «زیر آستانه بحران» دارند، نگه داشت. این کار برای جلوگیری از انفجار نارس و زودهنگام ضروری است. تعریف توده ای که در وضعیت «آستانه بحران» قرار داد چنین است: حداقل توده از یک ماده با قابلیت شکافت که برای رسیدن به واکنش شکافت هسته ای لازم است. این جداسازی مشکلات زیادی را برای طراحی یک بمب شکافتی با خود به همراه می آورد که باید حل شود.


      برای تولید یک بمب اتمی موارد زیر نیاز است:
      • یک منبع سوخت که قابلیت شکافت یا همجوشی را داشته باشد.
      • دستگاهی که همچون ماشه آغازگر حوادث باشد.
      • راهی که به کمک آن بتوان بیشتر سوخت را پیش از آنکه انفجار رخ دهد دچار شکافت یا همجوشی کرد.
      در اولین بمب های اتمی از روش شکافت استفاده می شد. اما امروزه بمب های همجوشی از فرآیند همجوشی به عنوان ماشه آغازگر استفاده می کنند.بمب های شکافتی (فوزیونی): یک بمب شکافتی از ماده ای مانند اورانیوم 235 برای خلق یک انفجار هسته ای استفاده می کند. اورانیوم 235 ویژگی منحصر به فردی دارد که آن را برای تولید هم انرژی هسته ای و هم بمب هسته ای مناسب می کند. اورانیوم 235 یکی از نادر موادی است که می تواند زیر شکافت القایی قرار بگیرد.اگر یک نوترون آزاد به هسته اورانیوم 235 برود،هسته بی درنگ نوترون را جذب کرده و بی ثبات شده در یک چشم به هم زدن شکسته می شود. این باعث پدید آمدن دو اتم سبک تر و آزادسازی دو یا سه عدد نوترون می شود که تعداد این نوترون ها بستگی به چگونگی شکسته شدن هسته اتم اولیه اورانیوم 235 دارد. دو اتم جدید به محض اینکه در وضعیت جدید تثبیت شدند از خود پرتو گاما ساطع می کنند. درباره این نحوه شکافت القایی سه نکته وجود دارد که موضوع را جالب می کند.
      1 - احتمال اینکه اتم اورانیوم 235 نوترونی را که به سمتش است، جذب کند، بسیار بالا است. در بمبی که به خوبی کار می کند، بیش از یک نوترون از هر فرآیند فیزیون به دست می آید که خود این نوترون ها سبب وقوع فرآیندهای شکافت بعدی اند. این وضعیت اصطلاحا «ورای آستانه بحران» نامیده می شود.

      2 - فرآیند جذب نوترون و شکسته شدن متعاقب آن بسیار سریع و در حد پیکو ثانیه (12-10 ثانیه) رخ می دهد.

      3 - حجم عظیم و خارق العاده ای از انرژی به صورت گرما و


      چگونه یک بمب هسته ای بسازیم ؟

      بمب های اتمی شامل نیروهای قوی و ضعیفی اند که این نیروها هسته یک اتم را به ویژه اتم هایی که هسته های ناپایداری دارند، در جای خود نگه می دارند. اساسا دو شیوه بنیادی برای آزادسازی انرژی از یک اتم وجود دارد:

      1- شکافت هسته ای: می توان هسته یک اتم را با یک نوترون به دو جزء کوچک تر تقسیم کرد. این همان شیوه ای است که در مورد ایزوتوپ های اورانیوم (یعنی اورانیوم 235 و اورانیوم 233) به کار می رود.

      - همجوشی هسته ای: می توان با استفاده از دو اتم کوچک تر که معمولا هیدروژن یا ایزوتوپ های هیدروژن (مانند دوتریوم و تریتیوم) هستند، یک اتم بزرگ تر مثل هلیوم یا ایزوتوپ های آن را تشکیل داد. این همان شیوه ای است که در خورشید برای تولید انرژی به کار می رود. در هر دو شیوه یاد شده میزان عظیمی انرژی گرمایی و تشعشع به دست می آید.

      برای تولید یک بمب اتمی موارد زیر نیاز است:

      یک منبع سوخت که قابلیت شکافت یا همجوشی را داشته باشد.

      - دستگاهی که همچون ماشه آغازگر حوادث باشد.

      - راهی که به کمک آن بتوان بیشتر سوخت را پیش از آنکه انفجار رخ دهد دچار شکافت یا همجوشی کرد.

      در اولین بمب های اتمی از روش شکافت استفاده می شد. اما امروزه بمب های همجوشی از فرآیند همجوشی به عنوان ماشه آغازگر استفاده می کنند.

      بمب های شکافتی (فیزیونی): یک بمب شکافتی از ماده ای مانند اورانیوم 235 برای خلق یک انفجار هسته ای استفاده می کند. اورانیوم 235 ویژگی منحصر به فردی دارد که آن را برای تولید هم انرژی هسته ای و هم بمب هسته ای مناسب می کند. اورانیوم 235 یکی از نادر موادی است که می تواند زیر شکافت القایی قرار بگیرد.اگر یک نوترون آزاد به هسته اورانیوم 235 برود،هسته بی درنگ نوترون را جذب کرده و بی ثبات شده در یک چشم به هم زدن شکسته می شود. این باعث پدید آمدن دو اتم سبک تر و آزادسازی دو یا سه عدد نوترون می شود که تعداد این نوترون ها بستگی به چگونگی شکسته شدن هسته اتم اولیه اورانیوم 235 دارد. دو اتم جدید به محض اینکه در وضعیت جدید تثبیت شدند از خود پرتو گاما ساطع می کنند. درباره این نحوه شکافت القایی سه نکته وجود دارد که موضوع را جالب می کند.

      - احتمال اینکه اتم اورانیوم 235 نوترونی را که به سمتش است، جذب کند، بسیار بالا است. در بمبی که به خوبی کار می کند، بیش از یک نوترون از هر فرآیند فیزیون به دست می آید که خود این نوترون ها سبب وقوع فرآیندهای شکافت بعدی اند. این وضعیت اصطلاحا «ورای آستانه بحران» نامیده می شود.

      2 - فرآیند جذب نوترون و شکسته شدن متعاقب آن بسیار سریع و در حد پیکو ثانیه (12-10 ثانیه) رخ می دهد.

      3 - حجم عظیم و خارق العاده ای از انرژی به صورت گرما و پرتو گاما به هنگام شکسته شدن هسته آزاد می شود.

      انرژی آزاد شده از یک فرآیند شکافت به این علت است که محصولات شکافت و نوترون ها وزن کمتری از اتم اورانیوم 235 دارند. این تفاوت وزن نمایان گر تبدیل ماده به انرژی است که به واسطه فرمول معروف E=mc2 محاسبه می شود. حدود نیم کیلوگرم اورانیوم غنی شده به کار رفته در یک بمب هسته ای برابر با چندین میلیون گالن بنزین است. نیم کیلوگرم اورانیوم غنی شده انداز ه ای معادل یک توپ تنیس دارد. در حالی که یک میلیون گالن بنزین در مکعبی که هر ضلع آن 17 متر (ارتفاع یک ساختمان 5 طبقه) است، جا می گیرد. حالا بهتر می توان انرژی آزاد شده از مقدار کمی اورانیوم 235 را متصور شد.برای اینکه این ویژگی های اروانیوم 235 به کار آید باید اورانیوم را غنی کرد. اورانیوم به کار رفته در سلاح های هسته ای حداقل باید شامل نود درصد اورانیوم 235 باشد.در یک بمب شکافتی، سوخت به کار رفته را باید در توده هایی که وضعیت «زیر آستانه بحران» دارند، نگه داشت. این کار برای جلوگیری از انفجار نارس و زودهنگام ضروری است. تعریف توده ای که در وضعیت «آستانه بحران» قرار داد چنین است: حداقل توده از یک ماده با قابلیت شکافت که برای رسیدن به واکنش شکافت هسته ای لازم است. این جداسازی مشکلات زیادی را برای طراحی یک بمب شکافتی با خود به همراه می آورد که باید حل شود.

      1 - دو یا بیشتر از دو توده «زیر آستانه بحران» برای تشکیل توده «ورای آستانه بحران» باید در کنار هم آورده شوند که در این صورت موقع انفجار به نوترون بیش از آنچه که هست برای رسیدن به یک واکنش شکافتی، نیاز پیدا خواهد شد.

      2 - نوترون های آزاد باید در یک توده «ورای آستانه بحران» القا شوند تا شکافت آغاز شود.

      3 - برای جلوگیری از ناکامی بمب باید هر مقدار ماده که ممکن است پیش از انفجار وارد مرحله شکافت شود برای تبدیل توده های «زیر آستانه بحران» به توده هایی «ورای آستانه بحران» از دو تکنیک «چکاندن ماشه» و «انفجار از درون» استفاده می شود.تکنیک «چکاندن ماشه» ساده ترین راه برای آوردن توده های «زیر بحران» به همدیگر است. بدین صورت که یک تفنگ توده ای را به توده دیگر شلیک می کند. یک کره تشکیل شده از اورانیوم 235 به دور یک مولد نوترون ساخته می شود. گلوله ای از اورانیوم 235 در یک انتهای تیوپ درازی که پشت آن مواد منفجره جاسازی شده، قرار داده می شود.کره یاد شده در انتهای دیگر تیوپ قرار می گیرد. یک حسگر حساس به فشار ارتفاع مناسب را برای انفجار چاشنی و بروز حوادث زیر تشخیص می دهد:

      1 - انفجار مواد منفجره و در نتیجه شلیک گلوله در تیوپ

      2 - برخورد گلوله به کره و مولد و در نتیجه آغاز واکنش شکافت

      3- انفجار بمب

      در «پسر بچه» بمبی که در سال های پایانی جنگ جهانی دوم بر شهر هیروشیما انداخته شد، تکنیک «چکاندن ماشه» به کار رفته بود. این بمب 5/14 کیلو تن برابر با 500/14 تن TNT بازده و 5/1 درصد کارآیی داشت. یعنی پیش از انفجار تنها 5/1 درصد ازماده مورد نظر شکافت پیدا کرد.

      در همان ابتدای «پروژه منهتن»، برنامه سری آمریکا در تولید بمب اتمی، دانشمندان فهمیدند که فشردن توده ها به همدیگر و به یک کره با استفاده از انفجار درونی می تواند راه مناسبی برای رسیدن به توده «ورای آستانه بحران» باشد. البته این تفکر مشکلات زیادی به همراه داشت. به خصوص این مسئله مطرح شد که چگونه می توان یک موج شوک را به طور یکنواخت، مستقیما طی کره مورد نظر، هدایت و کنترل کرد؟افراد تیم پروژه «منهتن» این مشکلات را حل کردند. بدین صورت، تکنیک «انفجار از درون» خلق شد. دستگاه انفجار درونی شامل یک کره از جنس اورانیوم 235 و یک بخش به عنوان هسته است که از پولوتونیوم 239 تشکیل شده و با مواد منفجره احاطه شده است. وقتی چاشنی بمب به کار بیفتد حوادث زیر رخ می دهند:

      - نفجار مواد منفجره موج شوک ایجاد می کند.

      2 - موج شوک بخش هسته را فشرده می کند.

      3 - فرآیند شکافت شروع می شود.

      4 - بمب منفجر می شود.

      در «مرد گنده» بمبی که در سال های پایانی جنگ جهانی دوم بر شهر ناکازاکی انداخته شد، تکنیک «انفجار از درون» به کار رفته بود. بازده این بمب 23 کیلو تن و کارآیی آن 17درصد بود.شکافت معمولا در 560 میلیاردم ثانیه رخ می دهد.

      بمب های همجوشی: بمب های همجوشی کار می کردند ولی کارآیی بالایی نداشتند. بمب های همجوشی که بمب های «ترمونوکلئار» هم نامیده می شوند، بازده و کارآیی به مراتب بالاتری دارند. برای تولید بمب همجوشی باید مشکلات زیر حل شود:دوتریوم و تریتیوم مواد به کار رفته در سوخت همجوشی هر دو گازند و ذخیره کردنشان دشوار است. تریتیوم هم کمیاب است و هم نیمه عمر کوتاهی دارد بنابراین سوخت بمب باید همواره تکمیل و پر شود.دوتریوم و تریتیوم باید به شدت در دمای بالا برای آغاز واکنش همجوشی فشرده شوند. در نهایت «استانسیلا اولام» دریافت که بیشتر پرتو به دست آمده از یک واکنش فیزیون، اشعه X است که این اشعه X می تواند با ایجاد درجه حرارت بالا و فشار زیاد مقدمات همجوشی را آماده کند.

      بنابراین با به کارگیری بمب شکافتی در بمب همجوشی مشکلات بسیاری حل شد. در یک بمب همجوشی حوادث زیر رخ می دهند:

      1 - بمب شکافتی با انفجار درونی ایجاد اشعه X می کند.

      2 - اشعه X درون بمب و در نتیجه سپر جلوگیری کننده از انفجار نارس را گرم می کند.

      3 - گرما باعث منبسط شدن سپر و سوختن آن می شود. این کار باعث ورود فشار به درون لیتیوم - دوتریوم می شود.

      4 - لیتیوم - دوتریوم 30 برابر بیشتر از قبل تحت فشار قرار می گیرند.

      5 - امواج شوک فشاری واکنش شکافتی را در میله پولوتونیومی آغاز می کند.

      6 - میله در حال شکافت از خود پرتو، گرما و نوترون می دهد.

      7 - نوترون ها به سوی لیتیوم - دوتریوم رفته و با چسبیدن به لیتیوم ایجاد تریتیوم می کند.

      8 - ترکیبی از دما و فشار برای وقوع واکنش همجوشی تریتیوم - دوتریوم ودوتریوم - دوتریوم و ایجاد پرتو، گرما و نوترون بیشتر، بسیار مناسب است.

      9 - نوترون های آزاد شده از واکنش های همجوشی باعث القای شکافت در قطعات اورانیوم 238 که در سپر مورد نظر به کار رفته بود، می شود.

      10 - شکافت قطعات اروانیومی ایجاد گرما و پرتو بیشتر می کند.

      11 - بمب منفجر شود.






      ماموگرافیMammography

      ماموگرافی

       

      مقدمه

       

      یکی از مهمترین و موثرترین راه های تشخیص سرطان سینه،به خصوص در مراحل اولیه بیماری،انجام ماموگرافی است.

      یکی از موثرترین راه های مبارزه با این بیماری،تشخیص آن در مراحل اولیه پیدایش است.به عقیده اکثر پزشکان در صورت تشخیص به موقع سرطان در مراحل اولیه می توان درمان موثرتری را انجام داد و از میزان مرگ و میر  احتمالی کاست.

      مطالعات نشان می دهند که تصویربرداری ماموگرافیک دوره ای در زنان بدون نشانه،نرخ ابتلا به سرطانرا به میزان زیادی کاهش می دهد.

      عمده سرطان های پستان از بافت غده ای سینه منشأ می گیرند که با تغییرات آناتومیک و انحراف در مجرای طبیعی و رسوب ذرات کلسیفه ریز با قطر تقریبی 500 میکرومتر و بروز توده های کوچک و بزرگ همراه است.سرطان های پستان معمولا از ربع خارجی پستان آغاز شده و ممکن است توده های بدخیم، به فاشیای قفسه سینه اتصال یابند و یا به پوست گسترش پیدا کنند و موجب فرورفتگی شوند.

      سرطان پستان به تدریج گسترش می یابد و این گسترش در اغلب موارد گره های لنفی در زیر بغل و در طول شریان پستانی داخل را در بر می گیرد.

      در حدود 90% از ضایعات خوش خیم و بدخیم پستان از طریق لمس پستان شناسایی می شوند.با این حال ممکن است تا زمان قابل لمس شدن یک توده بدخیم بدون درد و منفرد،گسترش به گره های لنفی صورت گرفته باشد.بنابر این،تشخیص در مراحل اولیه سرطان،به عنوان یک عامل حیاتی در درمان موفق به شمار می رود.

       

      مبانی ماموگرافی

       

      ماموگرافی انجام رادیوگرافی از نسج نرم پستان هاست و عمدتاً به منظور شناسایی و تشخیص سرطان پستان و نیز به منظور ارزیابی توده های قابل لمس و ضایعات غیر قابل لمس پستان مورد استفاده قرار می گیرد.

      به طور تخمینی می توان گفت که با استفاده از ماموگرافی،سرطان پستان دو سال قبل از قابل لمس شدن ضایعه غیر طبیعی قابل شناسایی است.

      جذب پرتو X در بافت عمدتاً از طریق جذب فوتو الکتریک و کمپتون صورت می پذیرد.

      در انرژی های بالاتر از 30 kev جذب فوتو الکتریک کاهش قابل ملاحظه ای یافته و پدیده کمپتون بر آن غلبه می کند که باعث جذب نسبتاً یکنواخت پرتو در بافت های دارای عدد اتمی متفاوت شده و در نتیجه کنتراست تصویر کاهش می یابد.

      اما در انرژی های بین 20 تا 30 kev اغلب برخوردها از طریق پدیده فوتو الکتریک صورت می گیرد که در این حالت به علت تولید بسیار ناچیز پرتوهای پراکنده و جذب در رادیوگرافی از نسج نرم باید از کیلوولت های پایین برای افزایش احتمال جذب فوتوالکتریک استفاده نمود.

       

       

       

      دستگاه ماموگرافی

       

      به طور کلی هر دستگاه ماموگرافی از چهار جز اصلی تشکیل شده است .

       

      1)تیوب اشعه ایکس

      2)کمپرسور

      3)سیستم گیرنده تصویر

      4)صفحه کنترل عوامل تابش

       

       

      • تیوب اشعه ایکس

       

      در حال حاضر سه نوع لامپ مولد پرتو ایکس در ماموگرافی وجود دارد که براساس جنس هدف یا آند آنها،تقسیم بندی می گردند و عبارتند از:

      لامپ های پرتو ایکس با هدفی از جنس تنگستن،مولیبدن و آلیاژ مولیبدن-تنگستن.

      در مولد های پرتو ایکس از صافی ها جهت بالا بردن کیفیت دسته پرتو تولید شده و حذف پرتوهای کم انرژی

      موجود در آن و کاهش دوز جذبی پوست بیمار استفاده می شود.دسته پرتو ایکس تولید شده در 2مرحله قبل از رسیدن به بیمار فیلتر می شود.

      مرحله اول مربوط به روغن درون لامپ و شیشه آن می شود که به آن صافی ذاتی می گویند.

      مرحله دوم یا صافی اضافی در واقع صفحات فلزی با ضخامت ها و جنس های متفاوت هستند که بسته به مقدار انرژی دسته پرتو و جنس هدف بر سر راه پرتو های اولیه قرار می گیرند.

      در لامپ های مولد پرتو ایکس ماموگرافی نوع صافی و ضخامت آن بسیار مهم است.

      صافی ها قادر هستند با حذف بخش عمده ای از پرتو های ترمزی از کاهش کنتراست تصویر توسط این پرتوها جلوگیری نمایند.

      شدت پرتوهای ایکس خروجی از لامپ مولد اشعه پرتو،در تمام قسمت های دسته پرتو ایکس تولید شده یکسان نیست،بلکه در سمت آند نسبت به سمت کاتد دارای شدت کمتری است.این کاهش شدت درقسمتی از پرتوهای خروجی که تقریباً موازی با سطح آند هستند،به علت جذب مقداری از فوتون های پرتو ایکس در هدف

      صورت می پذیرد.این تغییرات در شدت اشعه را اثر پاشنه آند می نامند که مقدار آن به زاویه خروجی دسته پرتو تابشی از هدف وابسته است.

      در ماموگرافی با توجه به شکل مخروطی پستان ها ،جهت تابش یکنواخت لازم است که شدت پرتو در قسمت

      ضخیم تر بافت (سمت قفسه سینه) بیشتر از قسمت نازکتر (قسمت نوک پستان) باشد.

       

      • کمپرسور

       

      کمپرسور وسیله ای شفاف ،محکم و از جنس پلاستیک(Lexan)  با ضخامت 1mm است که برای فشرده کردن عضو به کار می رود.

      سطح کمپرسور باید صاف و موازی سطح سینی نگه دارنده کاست بوده و از لحاظ دانسیته اتمی و ضخامت باید همسان و یکنواخت باشد.در غیر این صورت به علت عدم جذب یکنواخت دسته پرتو در کمپرسور،مکان های مختلف عضو به طور یکنواخت تابش ندیده و باعث تفسیر اشتباه پزشک می گردد.

      لبه جلویی کمپرسور که به سطح قفسه سینه بیمار تکیه می کند،دارای زاویه 85 درجه و 3الی 4 سانتی متر جهت

      عقب راندن چربی های زیر بغل بالا می آید.این زاویه نباید شیبدار و منحنی باشد،چون در هنگام استفاده از

      کمپرسور،بافت احشایی پستان تا حد لازم فشرده نشده و ضخیمتر از مکان های دیگر بافت باقی می ماند.

      در این صورت این قسمت از بافت،کمتر ازحد لازم تابش می بیند و یا اینکه اصلاً در میدان تابش قرار نگرفته و از حیطه تصویربرداری حذف می گردد.

      در هر دو صورت،اطلاعات نهفته موجود در این بخش از تصویر حذف شده و باعث اشتباه پزشک می گردد.

       

      • گیرنده های تصویر

       

      در ماموگرافی سه نوع گیرنده تصویر وجود دارد:

       

      1) فیلم با تابش مستقیم اشعه ایکس

      2) کاغذ های زیرو رادیوگرافی

      3) فیلم های همراه با صفحات تشدید کننده

       

      در حال حاضر به علت برتری استفاده از صفحات تشدید کننده از لحاظ پرتوگیری بیماران و کیفیت تصاویر،دو روش اول از رده خارج شده اند.

       

       

       

      • صفحه کنترل عوامل تابش

       

      1)کیلو ولتاژ پیک

       

      در ماموگرافی گستره کیلوولتاژ کاربردی در تمامی انواع تیوب ها با استفاده از سیستم فیلم اسکرین بین 25kvp

      تا40  متغیر است .بهترین کنتراست در 28kvp تا 30 و با استفاده از تیوب با آند مولیبدن به دست می آید.

       

      2)میلی آمپر

       

      در تیوب های مولد پرتو ایکس ماموگرافی تغییرات میلی آمپر از چند میلی آمپر تا 400 میلی آمپر تغییر می کند.

      مقدار میلی آمپر تنظیم شده تابعی از نوع ژنراتور (تک فاز یا سه فاز) ،اندازه کانونی،فاصله عضو تا نقطه کانونی و مدتزمان تابش است.

       

      3)مدت زمان تابش

       

      مدت زمان تابش بسته به نوع گیرنده تصویر،قابلیت های هندسی دستگاه ماموگرافی و کیلوولتاژ تنظیمی،تغییر

      می کند.

      در ماموگرافی با تابش مستقیم فیلم،مدت زمان تابش بین 0.1 تا 3 ثانیه است که با استفاده از سیستم

      فیلم – اسکرین سریع تر ، می توان مدت زمان تابش را کوتاه تر نمود و از احتمال ایجاد نا واضحی حرکتی

       (Motion Artifact) و تکرار رادیو گرافی و در نتیجه از پرتوگیری بیش از حد بیمار کاست.

       

       

       

      کنترل خودکار پرتودهی AEC

       

      برخی از دستگاه های ماموگرافی قادرند پارامترهای تابش را به طور خودکار کنترل کنند.این کنترل می تواند به صورت تمام خودکار باشد یعنی تکنسین هیچ دخالتی در تنظیم عوامل تابش ندارد و یا اینکه نیمه خودکار باشد که تکنسین با تنظیم کیلوولتاژ خروجی اجازه تنظیم میلی آمپر ثانیه را به دستگاه می دهد.

      در این سیستم سلول های حساس فتوتایمر موجود در زیر بوکی،هلال کوچکی از بخش مرکزی عضو را پس از  یک تابش کوچک ابتدایی،از لحاظ دانسیته تقریبی آن ارزیابی کرده و سپس نسبت به دانسیته بافت،پرتو دهی مناسب را اعمال می نماید.

       

       

      لیزر ماموگرافی

       

      با استفاده از لیزر و سی تی اسکن،روش جدیدی برای تصویربرداری از سینه بدون اشعه ایکس ارائه شده است که نیاز به بیوبسی را کم می کند و ارزش تشخیصی بالایی دارد.

      روش شبیه سی تی اسکن با اشعه ایکس است ولی لیزر جای اشعه ایکس را گرفته است. لیزر با فرکانسی تولید می شود که با ضریب جذب اکسی و دی اکسی هموگلوبین مطابقت دارد.

      بیمار یکی از پستان هایش را در محفظه اسکن قرار می دهد طوری که کاملاً معلق بماند و با هیچ قسمتی از سیستم در تماس نباشد. 

      با تابش لیزر و اندازه گیری ضرایب جذب بافتی،تصویر سه بعدی به دست می آید که به راحتی می توان مثبت یا منفی بودن  تست را از روی آن تشخیص داد.

      این سیستم تحت نام ماموگرافی لیزری برش نگاری کامپیوتری(CCTLM)  عرضه شده است.

       

      بسیاری از ماموگرافی ها به نتیجه قطعی درباره سرطان منجر نمی شوند،چون خواندن آنها مشکل است.در نتیجه بیماران ناچار به بیوبسی می شوند که عملی دردناک است.سیستم  جدید با کم کردن احتمال نیاز به بیوبسی کیفیت زندگی را برای زنان بالا می برد.

       

      مشکلات ماموگرافی

       

      موضوع تابش پرتو های یونساز x و خطر آن برای بیماران همواره مهمترین ریسک در کار با ماموگرافی است.

      در یک آزمایش معمول ماموگرافی،میزان تابش به بیمار بین 1.5 mGy تا 2.5 mGy است.این موضوع خود ریسک ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.

      به صورت تئوری نشان داده شده است که هربار تابش به میزان 4 در میلیون احتمال ابتلا را افزایش می دهد.

      احتمال ابتلای فرد به سرطان سینه در حالت معمولی 1500 در میلیون است.بنابراین افزایش ریسک چندان زیاد نیست.با این حال برای حل این مشکل به تازگی روش هایی ارائه شده اند که از اولتراسوند یا لیزر برای ماموگرافی استفاده می کنند.

      با این حال هنوز ماموگرافی استاندارد طلایی در این حوزه است.

       

      مهندسی پرتوپزشکی

       

      تاریخچه پرتوپزشکی:

               یکی از روشهای تشخیصی و درمانی  ارزشمند در طب، پزشکی هسته ای می باشد. که تبلور آن از ابتدا تا کنون تلفیقی از کشفیات مهم تاریخی بوده است. اولین جرقه در سال 1895 با کشف اشعه X و در 1934 با کشف مواد رادیواکتیو زده شد. اولین استفاده کلینیکی مواد رادیواکتیو، در سال 1937 جهت درمان لوسمی در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی بود. بعــــــد از آن در 1946 با استــــــفاده از این مواد توانستند در یک بیمار مبتلا به سرطان تیروئـــــید از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنند.

             البته تا 1950 کاربرد کلینیکی مواد رادیواکتیو بطور شایع رواج نیافت و مسکوت ماند. طی سالهای بعد از آن متخصصین و فیزیکدانان به این واقعیت پی بردند که می توان از تجمع رادیو داروها در ارگان هدف تصاویری از آن تهیه نمود و یا به درمان بافت آسیب دیده کمک نمود. بطوریکه در اواسط دهه 60 مطالعات بسیاری در خصوص طراحی تجهیزات لازم آغاز گشت. در دهه 1970 توانستند با جاروب نمودن از ارگانهای دیگر بدن مانند کبد و طحال، تومورهای مغزی و مجاری گوارشی تصاویری را تهیه نمایند. و در دهه 1980 از رادیو داروها جهت تشخیص بیماری های قلبی استفاده نمودند و هم اکنون نیز با ضریب اطمینان بسیار بالایی از پزشکی هسته ای در درمان و تشخیص و پیگیری روند درمان بیماریها استفاده می گردد.

       

      پرتوپزشکی چیست؟

       

      پرتوپزشکی شاخه‌ای از پزشکی است که در آن تشعشع خواص هسته‌ای نوکلیدهای رادیواکتیو و نوکلیدهای پایدار ، هم برای تشخیص و هم برای درمان امراض بکار می‌روند. این امر می‌تواند یا با پرتودهی مستقیم مریض با یک چشمه تشتعشع خارجی یا با تزریق داروهای نشاندار با رادیواکتیویته به مریض تحقق یابد .
      *
      رادیو دارو داروهای نشاندار رادیواکتیو که به مریض تزریق یا خورانده می‌شوند، به نام رادیو داروها معروف هستند. دارویی هسته‌ای یا رادیو فارماکولوژی روش دارویی خاصی است که با ترکیبات ، آزمایش یا تزریق مناسب رادیو دارو به مریض ارتباط دارد.

      کاربرد رادیوداروها

      *
      روشهای تشخیص زنده روشهای تشخیص زنده آن روشهایی هستند که در آنها یک رادیو دارو در سیستم یک مریض زنده ، بطریق خوراندن ، تزریق ، یا با استنشاق وارد می‌گرددم اشعه گامای نشر شده بوسیله رادیو داروها برای تامین اطلاعات مورد نیاز بر روی صفحه کامپیوتر قابل مشاهده هستند.
      روشهای تشخیص غیر زنده روشهای غیر زنده آنهایی هستند که روی نمونه‌های برداشته شده از یک مریض انجام می‌گیرد. تعدادی از این روشها مستلزم بکارگیری رادیو داروها است. ولی مهمترین آنها روش رادیو ایمونواسی (RIA) می‌باشد.
      رادیو ایمونواسی و تاثیر آن در پزشکی
      رادیو ایمونواسی نوعی تجزیه بطریق رقیق کردن ایزوتوپی (IDA) ، جزو استو کیومتری است که در آن عنصر مورد تجریه نشاندار و غیر نشاندار برای پیوند با مقادیر محدود مولکولی که بطور خاص با عنصر مورد تجزیه پیوند می‌دهد، رقابت می‌کند. RIA بطور گسترده در آزمایشگاههای پزشکی برای تعیین هورمونها ، داروها ، ویروسها ، و دیگر گونه‌های آلی در سطح جهان بکار می‌رود. شروع RIA به سالهای 1950 ، با بررسی S.Berson و R.Yalow برروی متابولیسم انسولین B1I در مریض‌های دیابتی بر می‌گردد.

      Berson
      و Yalow دریافتند که مریض‌های دیابتی موادی در سرم خون دارند که با انسولین پیوند می‌دهند. آنها مشاهده کردند که انسولین نشاندار و غیرنشاندار با این ماده پیوند دهنده رقابت کرده، و این مقدار انسولین غیرنشاندار موجود ، مقادیر انسولین نشاندار را که پیوند داده متاثر می‌کند. آنها در این مطالعه توانایی روش ، جهت ارزیابی انسولین را دریافتند. RIA از آن زمان تا کنون پیشرفتهای گسترده‌ای را در روشهای پزشکی با کاربردهای وسیع برای اندازه گیری مقادیر بسیار کم بسیاری از بیو مولکولهای مهم نموده است.
      کاربردهای درمانی تشعشع کاربردهای درمانی تشعشع و رادیو داروها نسبت به کاربردهای تشخیص محدودتر هستند. زمانی که تشعشع برای درمان بکار می‌رود، مقصود نابود نمودن یک قسمت خاص از نسوج مریض با تشعشع است. چشمه تشعشع می‌تواند داخلی و خارجی باشد.
      چشمه‌های مورد استفاده در درمان چشمه‌های خارجی تشعشع در حال حاضر اساسا در شکل باریکه‌های الکترونی یا اشعه ایکس است. بسیاری از دستگاهها می‌توانند برای تولید این تشعشعات بکار روند. ولی شتابدهندهای خطی کوچک بیشترین کاربرد را دارند. الکترونهای با انرژیهای 4 تا 15 میلیون الکترون ولت برای درمان سرطانهایی که نزدیک سطح بدن هستند، مانند سرطانهای پوست ، سینه ، سر و گردن بکار می‌روند.
      زمانی که نفوذ بیشتری از تشعشع لازم باشد، اشعه گاما از یک چشمه بسته رادیو نوکلید مورد استفاده قرار می‌گیرد. 60Co بطور گسترده‌ای برای این منظور بکار رفته است، ولی در حال حاضر 137Cs ترجیح داده می‌شود. علاوه بر تشعشع خارجی یک عضو ممکن است، یک سوزن یا دانه رادیواکتیو را در داخل بدن مریض کاشت و لذا تنها مقاطع خاصی را که باید نابود شوند، پرتودهی نمود. در این رابطه کاشتهای 198Au و 125I متداول است.

       

       

      تصویر برداری در پرتوپزشکی

      مشکل تصویر برداری از بدن انسان این است که ماده ای کدر و غیر شفاف است، نگاه کردن درون بدن انسان نیز بطور کلی دردناک است. در گذشته روش معمول دیدن درون بدن انسان جراحی بود! اما امروزه با استفاده از انبوهی از روشهای جدید دیگر نیازی به این روشهای وحشتناک نیست. تصویر برداری اشعه X، MRI، تصویر برداری CAT و مافوق صوت برخی از این تکنیک ها هستند. هر کدام از این تکنیک ها مزایا و معایبی دارند که باعث می شود برای شرایط مختلف واعضای مختلف بدن مفید باشند.تکنیک های تصویر برداری پزشکی هسته ای روشهای جدیدی را برای نگاه کردن به درون بدن انسان برای پزشکان فراهم می کند. این تکنیک ها ترکیبی از استفاده از کامپیوتر، حسگرها و مواد رادیواکتیو است. این روشها عبارتند از:
      توموگرافی با استفاده از تابش پوزیترون (PET)
      اسپکت SPECT
      تصویر برداری قلبی – عروقی
      اسکن استخوان
      هر کدام ازاین روشها از یکی از خصوصیات عناصر رادیواکتیو برای تولید یک تصویر استفاده می کنند.تصویر برداری در پزشکی هسته ای برای شناسایی موارد زیر بسیار مفید است:
      تومورها
      آنوریسم Aneurysms
      نارسایی سلول های خونی و اختلال در عملکرد دستگاههای بدن مثل غده تیروئید و ریه
      استفاده از هر کدام از این روشهای خاص یا مجموعه ای از آنها بستگی به علائم بیمار و نوع بیماری دارد.

       

      پرتوپزشکی و درمان بیماریها


       

       

      پرتوپزشکی از صرف هزینه های سنگین درمان جلوگیری می کند

       

       هم اکنون اغلب مواد اولیه مربوط به تهیه تجهیزات مربوط به پرتوپزشکی وارد کشور می شود ، در صورتی که اگر مواد اولیه هسته ای در مرکز انرژی هسته ای و یا مرکز تحقیقاتی وابسته به دانشگاهها تولید شود می توان از مشکلات اقتصادی بخش درمان جلوگیری کرد.

       

      پرتوپزشکیدر ایران ریشه قدیمی دارد چون سالهای زیادی است که در ایران با مواردی نظیر اسکن، رادیوتراپی برای درمان بیماران سرطان از آن استفاده می شود.متاسفانه چون تکنیک ها و وسایل موجود در این زمینه قدیمی هستند کشور در مقایسه با کشورهای پیشرفته به لحاظ پزشکی هسته ای فاصله دارد.هم اکنون تعداد دستگاه ها و تجهیزات پزشکی در این زمینه در کشور بسیار اندک است به گونه ای که فقط در تهران و چند شهر دیگر این تجهیزات وجود دارد و این برای بیماران مشکل ایجاد کرده چون باید از نقاط مختلف کشور برای درمان به این چند شهر خاص سفر کنند.

       

      پرتوپزشکیدر ایران از جایگاه مطلوبی برخوردار است و فقط در صورتی که وسایل جدید در کشور فراهم شود به گونه ای که برخی از مواد که امکان تولید از طریق هسته ای وجود دارد ساخته شود می توان این زمینه به پیشرفت های مطلوبی رسید.

       

      به طور حتم وسایل جدید مربوط پرتوپزشکیدر دنیا وجود دارد اما علاوه بر اینکه تهیه آنها هزینه زیادی در بر دارد طول عمر این وسایل نیز بسیار کم است.

       

      مهندسی پرتوپزشکی چیست؟
      رشتۀ مهندسی پرتوپزشکی که را می توان به سه حوزۀ زیر تقسیم کرد:


       :Bionuclear Instrument -1
      در این حوزه کلیۀ ابزارها و دستگاههای تشخیصی (تصویربرداری) و درمانی (پرتودرمانی) از لحاظ ساختار، فیزیک دستگاه و نحوۀ عملکرد مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند. شتاب دهنده ها و حفاظهای پرتویی نیز در این حوزه قرار دارند. بطورکلی میتوان این حوزه را سخت افزار رشتۀ پرتوپزشکی نامید.

       :Bionuclear Modeling or Processing -2
      این حوزه شامل مطالعات و برنامه نویسی نرم افزاری در زمینۀ مدل کردن پدیده های هسته ای، رادیولوژیکی و رادیوبیولوژیکی می باشد. همچنین نرم افزارهای پردازشی مربوط به بهبود و فشرده سازی سیگنالهای تصاویر پزشکی و استخراج ویژگی های آنها بمنظور طبقه بندی و تشخیص بیماریها و یا ارزیابی نحوۀ درمان در این حوزه قرار می گیرند.


       : Radio Pharmaceutical or Biological -3
      این حوزه شامل فیزیک و نحوۀ تولید رادیو داروها و رادیوایزوتوپها و چگونگی تأثیر پرتوهای مختلف بر بافتهای زنده و بیو لوژیکی می باشد.

      تحصیل در رشته پرتوپزشکی:

      1-مقطع کارشناسی:

      این رشته در حال حاضر در مقطع کارشناسی فقط در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با ظرفیت 50 نفر در هر سال دانشجو می پذیرد.

      معاون آموزشی و امور دانشجویی وزارت بهداشت  با تشریح اولویتهای آموزش پزشکی در سال تحصیلی جدید، از تاسیس رشته های جدید در زمینه پزشکی هسته ای خبر داده است.

      2-مقطع کارشناسی ارشد:

      مهندسی پرتو پزشکی یکی از زیر مجموعه‌های مهندسی هسته‌ای می‌باشد. نام رشته‌های کارشناسی که می‌توانند در آزمون کارشناسی ارشد این رشته شرکت کنند عبارتند از: مهندسی هسته ای ، مکانیک ، مواد ، مهندسی شیمی ، برق ، فیزیک و مهندسی پزشکی.
      مواد امتحانی و ضرایب آنها:

      • زبان عمومی و تخصصی با ضریب 1
      • ریاضیات با ضریب 2
      • کنترل با ضریب 3
      • فیزیک هسته ای با ضریب 3
      • الکترونیک با ضریب 3
      • الکترو مغناطیس عمومی با ضریب 3

      دانشگاه های صنعتی امیر کبیر،شهید بهشتی،شیراز و واحد علوم و تحقیقات پذیرای دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد می باشند.

      3-مقطع دکتری:

      دانشگاه صنعتی شریف ،امیر کبیر و واحد علوم و تحقیقات در مقطع دکتری پرتوپزشکی دانشجو می پذیرند.

       

      موقعیت شغلی:

       

      کار فارق التحصیلان این رشته اغلب در بیمارستان ها،مراکز پزشکی هسته ای و سازمان انرژی اتمی ایران می باشد که با توجه به علاقه و میزان فعالیت فرد به خصوص در زمینه پژوهش،شانس به دست آوردن کار افزایش پیدا می کند.


      استفاده از امواج الکترومغناطیسی پرفرکانس؛ شیوه تازه ای برای تصویربرداری و درمان سرطان

       

       اشعه تی

       پژوهشگران پزشکی اعتقاد دارند که اشعه تی می تواند درمان سرطان را دگرگون کند و تولید داروهای جدید را سرعت بخشد. امواج الکترومغناطیسی تراهرتز یا تکنولوژی «پرتو تی»- شامل پرتوهای الکترومغناطیسی ای می شود که بین مایکروویو و مادون قرمز قرار می گیرند. پرتوهای تی به خاطر فرکانس شان - که حدود یک تریلیارد سیکل در ثانیه یا یک «تراهرتز» است- به این نام خوانده شده اند.

       

       دیدن از میان موانع
      اکنون بلورهای نیمه هادی خاصی پیدا شده که می توان آنها را با استفاده از جرقه های بسیار کوتاه مدت نور لیزر به گسیل پرتوهای تی واداشت. پرتوهای ایکس با طول موج کوتاه تر و انرژی بسیار بیشتری دارند. در نتیجه می توانند به اشیای جامدی مانند استخوان و فولاد هم نفوذ کنند. اما چنین قدرتی تاوانی هم دارد و آن هم آسیب بالقوه آنها به سلول های زنده است. پرتوهای تی ممکن است نتوانند به اندازه پرتوهای ایکس نفوذ کنند ولی اثر مخرب زیادی نیز بر بافت ها ندارند.

      این امر از لحاظ کاربردهای پزشکی یک مزیت محسوب می شود. اولین تلاش ها برای استفاده از پرتوهای تی برای بررسی بافت ها تقریباً یک دهه پیش انجام شد. پس از آن یک دهه طول کشید تا دستگاه های لیزر با اندازه مناسبی ساخته شدند که می توانستند پالس های بسیار کوتاه مورد نیاز برای ایجاد پرتوهای تی را به وجود آورند.در سال 1995 فیزیکدانان "بین بین هو" و "مارتین ناس" در نیوجرسی امریکا از پرتوهای تی برای ریزتراشه ها (میکروچیپ ها) استفاده می کردند- که ایده جدیدی به فکرشان رسید و پرتوها را به یک قطعه گوشت تاباندند.
                                    
      آنها کشف کردند که پرتوهای تی می توانند ترکیب بافت را مانند نسخه ای کم انرژی از تصاویر اشعه ایکس آشکار کنند. اما در حالی که کیفیت تصاویر آشنای اشعه ایکس به تراکم الکترون ها در مواد مورد تصویربرداری بستگی دارد، برای پرتوهای تی عامل اصلی وجود آب در ماده آزمودنی است، چرا که مولکول های آب پرتوهای تی را به آسانی جذب می کنند.اکنون این خصوصیت پرتوهای تی در کانون یکی از مهیج ترین کاربردهای آن قرار گرفته است- درمان سرطان.
       راهی جدید برای درمان سرطان
      یکی از بزرگترین چالش ها در پزشکی سرطان هدف قرار دادن سلول های بدخیم و در عین حال به حال خود گذاشتن سلول های سالم است. این امر دانشمندان را واداشته است که به دنبال خصوصیاتی در سلول های سرطانی باشند که آنها را از سلول های «طبیعی» متمایز می کند.یکی از این خصوصیات این است که سلول های سرطانی نسبت به سلول های سالم محتوای آب بیشتری دارند. اکنون دانشمندان فکر می کنند که می توانند از این خصوصیت برای درمان سلول های سرطانی با پرتوهای تی استفاده کنند.پروفسور پیتر وایتمن از دانشگاه لیورپول توضیح می دهد؛ «پرتوهای تراهرتزی به وسیله آب جذب می شوند، و سلول های سرطانی آب را در خود جمع می کنند، بنابراین پرتوهای تی در این سلول ها جذب می شوند و آنها را می کشند.» پروفسور وایتمن یکی از اعضای گروهی است که آزمایش هایی را در آزمایشگاه دارسبری نزدیک وارینگتون در چشایر اسکاتلند با استفاده از یک مولد پرتوهای تی انجام می دهند.این مولد پرتوهای تی پس از تکمیل تا پایان سال جاری قوی ترین مولد پرتوهای تی در اروپا و اولین مولدی است که بر کاربردهای پزشکی متمرکز خواهد بود.وایتمن می گوید مساله اصلی در ابتدا آزمودن بی خطربودن تکنولوژی تراهرتز است. «اولویت نخست این است که حدود ایمن قرارگرفتن انسان به پرتوهای تراهرتزی و عواقب قرار گرفتن مکرر به مقادیر کم این پرتوها معلوم شود.»او می گوید؛ «در مرحله بعد قصد داریم این امکان را مورد بررسی قرار دهیم که آیا تابش پرتوهای تراهرتزی پرقدرت ممکن است به عنوان درمانی برای سرطان پوست به کار رود.» ا

      َشکال متعارف تر درمان سرطان نیز ممکن است از پرتوهای تی سود ببرند. یک از مشکلات اصلی در جراحی سرطان اطمینان از این امر است که همه سلول های سرطانی از بدن بیمار خارج شده اند در نتیجه سرطان در مدت کوتاهی عود نمی کند. تصویربرداری با پرتوهای تی می تواند به جراحان نشان دهد که بافت سالم در کجا تمام می شود و بافت سرطانی شروع می شود، و به این ترتیب بر بخت خارج کردن همه بافت سرطانی افزوده می شود. سال گذشته پژوهشگران در یک شرکت تکنولوژی تراهرتز واقع در کمبریج نتایج یک بررسی را منتشر کردند که نشان می داد پرتوهای تی در مشخص کردن سلول های سرطانی در نمونه های بافتی برداشته شده از مبتلایان به سرطان کارایی خوبی دارند. اشعه تی می تواند نشان دهد یک دارو تا چه حد در بدن انسان تاثیرگذار است.
       دگرگونی تولید داروهای جدید
      اسکن کننده های اشعه تی تنها شیوه ای نیست که تکنولوژی تراهرتزی می تواند علوم پزشکی را دگرگون کند.با قرار دادن داروهای جدید در معرض پرتوهای تی شرکت های داروسازی می توانند خصوصیات شیمیایی ظریفی را مشخص کنند که می تواند به طور ریشه ای بر رفتار آنها در بدن انسان تاثیر بگذارد.پالس های پرتوهای تی برای ایجاد ارتعاش در مولکول های تشکیل دهنده دارو به کار می روند و تحلیل کامپیوتری این ارتعاشات نشان می دهد که تاثیرات پیوندهای شیمیایی را مشخص کنند که در غیر این صورت ناشناخته می ماند.این امر به نوبه خود می تواند بر قدرت دارو هنگام مصرف آن به وسیله بیمار تاثیر بگذارد.دانشمندان از پرتوهای تی برای بررسی دو داروی ظاهراً مشابه درمان کننده زخم معده استفاده کرده اند. تجزیه و تحلیل به وسیله پرتوهای تی نشان دهنده تفاوت ساختار مولکولی آنها بود که به میزان های متفاوت اثربخشی در بیماران می انجامد.
      تکنولوژی پرتوهای تی به شرکت های دارویی اجازه خواهد داد داروهای کمتر موثر را در همان مراحل مقدماتی کنار بگذارند. این تکنولوژی همچنین به حفظ کنترل کیفیت در فرآیند تولید کمک می کند.

      CT اسکن با اشعه الکترونی ( EBCT)

       

       با اینکه ظهور دستگاه CT اسکن و عرضه انواع spiral و mutislice آن ابزار توانمندی را برای تصویربرداری از اندامهای درون بدن فراهم کرده اند ، ولی هنوز هم تصویربرداری از اندامهای متحرک مثل قلب یکی از محدودیتهای این ابزار است . هر نوع حرکتی در حین تصویربرداری باعث ایجاد آرتیفکت و ناواضحی و در نتیجه کاهش قدرت تفکیک فضایی می شود .

       

       

      با پیشرفت سیستم های CT زمان لازم برای اسکن کوتاهتر می شد ولی هنوز هم این زمان برای تصویربرداری از قلب به اندازه کافی کم نبود زیرا برای تصویربرداری از قلب زمانهایی در حد یک دهم ثانیه یا کمتر لازم است تا آرتیفکت های ناشی از حرکت ایجاد نشود . این محدودیت با استفاده از CT اسکن با اشعه الکترونی ( EBCT) رفع شد
      .
      EBCT یک سیستم CT اسکن با سرعت بسیار زیاد است که مخصوص تصویربرداری از قلب در حال ضربان طراحی شده است . BECT با عناوینی همچون CineCT ،

      Fifth.generationCT CT
      ، Scanning electron beam CT و ultrafast CT نامیده می شود . - مراحل تکامل اسکنر EBCT اساس و کارکرد اسکنر EBCT برای اولین بار توسط colleagues و Douglas Boyd در سال 1979 در نتیجه تحقیقات انجام شده در دانشگاه کالیفرنیا واقع در سانفرانسیسکو در دهه هفتاد میلادی بیان گردید .
      در سال 1983 شرکت
      Imatron اسکنر CT بسیار سریع Boyd را برای تصویربرداری از قلب و سیستم گردش خون بهبود بخشید . در آن زمان این دستگاه با نامهایی چون cardiovascular computed tomography ( CVCT ) یا CineCT شناخته می شد . امروزه این دستگاه EBCT نامیده می شود و انتظار می رود در آینده ای نزدیک تعداد بسیار بیشتری از این دستگاه ها مورد استفاده قرار گیرد . ( تا اواخر سال 2000 میلادی تعداد 25 دستگاه EBCT در امریکا و 30 دستگاه نیز در اروپا و آسیا مورد استفاده قرار گرفته اند ) توانمندی های بالقوه EBCT موجب تولید تصاویری با قدرت تفکیک بالا از اندامهای متحرک مثل قلب بدون آرتی فکت ناشی از حرکت می شود .
      از این اسکنر می توان برای تصویربرداری از قلب و سایر قسمتهای بدن در کودکان و بزرگسالان استفاده کرد زیرا طراحی این دستگاه امکان جمع آوری اطلاعات را ده برابر سریعتر از
      CT های مرسوم فراهم کرده است .
      - اصول و اجزاء
      EBCT طراحی سیستم EBCT با CT های مرسوم متفاوت است که این تفاوتها در زیر آورده شده است :
      1- مبنای اسکنر
      EBCT استفاده از فن آوری اشعه الکترونی است و در این سیستم ها تیوب اشعه x وجود ندارد .
      2- در این سیستم ها حرکات مکانیکی در اجزاء دستگاه وجود ندارد . 3
      - نحوه جمع آوری اطلاعات در
      EBU با CT های مرسوم متفاوت است . در انتهای دستگاه EBCT یک تفنگ الکترونی قرار دارد که یک دسته الکترونی با انرژی 130 کیلوالکترون ولت تولید می کند. این دسته الکترونی بوسیله یک کویل الکترومغناطیسی شتاب می گیرد و کانونی می شود که با یک زاویه معین منحرف می شود و به یکی از چهار حلقه هدف تنگستنی برخورد می کند . حلقه های هدف ثابت هستند و شعاع آنها cm 90 است که یک قوس 210 درجه را تشکیل می دهند . شعاع الکترونی در طول حلقه هدایت می شود که می تواند به صورت منفرد یا به صورت توالی به کار رود . در نتیجه پخش حرارت مشکلی مانند آنچه در سیستمهای CT اسکن مرسوم وجود دارد ایجاد نمی کند . وقتی که شعاع الکترونی با هدف تنگستنی برخورد می کند اشعه x تولید می شود . محدود کننده ها دسته اشعه x تولید شده را به شکل یونی در می آورند که از یون بیمار عبور می کنند . که در یک میدان اسکن 47 سانتی متر قرار دارد تا به دتکتورها به صورت یک قوس در دو ردیف کنار هم قرار گرفته اند برخورد کنند . دتکتورها در مقابل حلقه تنگستنی قرار دارند و در دو ردیف جداگانه قرار گرفته اند که شعاع آنها 5/67 سانتی متر است که تشکیل یک قوس 216 درجه را می دهند . ردیف اول شامل 864 دتکتور است که اندازه هر کدام نصف دتکتورهای حلقه دوم است که 432 دتکتور دارد . این نحوه قرارگیری دتکتورها این امکان را فراهم می کند که در زمان استفاده از یکی از حلقه های هدف اطلاعات مربوط به دو مقطع جمع آوری شود وقتی به طور متوالی از هر چهار حلقه استفاده می شود می توان اطلاعات مربوط به هشت مقطع را جمع آوری کرد . دتکتورها از مواد جامد که شامل کریستالهای لومینسانت و کادمیوم تنگستن هستند تشکیل شده اند ( که اشعه x را به نور تبدیل می کنند ) این قسمت به یک سلیکونی چسبیده است که نور را به جریان تبدیل می کندکه خود این قسمت نیز به یک پیش تقویت کننده متصل است . خروجی دتکتورها به سیستم جمع آوری اطلاعات data acquisition system ( DAS ) فرستاده میشود .





      سندروم مویا مویا ( moya moya ) ناشی از تابش وسونوگرافی(Ultrasoun

      سندروم مویا مویا ( moya moya ) ناشی از تابش
      مقدمه :

      بیماری های عروقی ناشی از تشعشع از عوارض پرتودرمانی می باشند که به خوبی شناخته شده اند و می توانند در زمان طولانی موجب مرگ و میر بیماران شوند. انسداد پیش رونده اینتراکرانیال جریان خون شریانی, از جمله سندروم مویا مویا, یکی از آثار دیررس و غیرعادی پرتودرمانی است که به تعداد زیادی ثبت شده است. سندروم مویا مویا با تشکیل و ظهور یک شبکه عروقی غیرطبیعی جانبی مشخص می شود که در نهایت منجر به بسته شدن خودبخودی عروق چرخه willis می شود. به زبان ژاپنی, مویا مویا یعنی « ابری از دود »  و به ظاهر آنژیوگرافیک دودآلود این بیماری اشاره دارد (1). آنژیوگرام مغزی بهترین روش برای تصویربرداری و تشخیص این بیماری است. معیار تشخیص عبارتست از تنگی یا انسداد در بخش پایانی شریان کاروتید داخلی یا در بخش ابتدایی شریانهای قدامی یا میانی مغز و شبکه عروقی غیر طبیعی در ناحیه تنگی و اطراف آن.

      سبب شناسی ( etiology ) سندروم مویا مویا ناشناخته است. با این وجود این سندروم به عواملی نظیر ارث, اختلالات خونی, عفونت سندرومهای مادرزادی, بیماریهای عروقی و پرتودرمانی دیده شده است. در یک مطالعه , 2 نفر از 316 بیمار(  NF-1 ( % 0.6          که تحت غربالگری با MRI مغزی قرار گرفتند مبتلا به سندروم مویا مویا بودند (2). عقیده بر این است که اختلالات عروقی همراه با 1- NF با نوروفیبرومین, یک محصول پروتئینی ژن 1- NF , که در سلولهای عضلانی صاف و پوششی عروق خونی بیان می شوند, همراه است. (3)
      برای درک بهتر مشخصات بیمارانی که پس از پرتودرمانی دچار سندروم مویا مویا شده اند, ما به مرور موارد منتشر شده اخیر پرداخته ایم.
      مواد و روشها :

       در ابتدا در شبکه medline/PubMed به جستجوی مقالات انگلیسی پرداختیم و از کلمات ( radiation ), ( radiotherapy ) و  ( moya moya syndrome ) به عنوان کلمات جستجو استفاده کردیم. تشخیص بیماران با سندروم مویا مویا از طریق راهنماهایی که وزارت بهداشت ژاپن تعریف کرده بود انجام شد (4). بر اساس این راهنماها, آنژیوگرافی بیماران نشان از تنگی یا انسداد در بخشهای پایانی شریانهای کاروتید داخلی یا بخشهای ابتدایی شریانهای صافی و قدامی مغزی به همراه شبکه عروقی در نواحی فاز شریانی داشت. بیمارانی که در مورد آنها تصور می شد تغییرات اختلالی عروقی ناشی از فشار ثانویه توده تومورال است از مطالعه خارج شدند. 33 مقاله مربوط به سالهای 1976 تا 2002 مرور شدند که در جدول 1 آمده اند. این مقالات شامل 54 بیمار با تشخیص سندروم مویامویا ناشی از تابش بودند.
      مقالات را مورد بررسی قراردادیم تا پارامترهای وابسته به بیمار, تومور و درمان را به دست آوریم. فاکتورهای وابسته به بیمار عبارتند از: سن هنگام تابش گیری, جنسیت, وجود
      NF-1 , سابقه بیماریهای عروقی و نقصهای مادرزادی. نوع تومور تحت تابش نیز برای هر بیمار مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای مرتبط با درمان عبارتند از : دوز تشعشع, حجم درمان, استفاده ترکیبی از روش شیمی درمانی با پرتودرمانی, تاریخچه جراحی تومور, موقعیت تغییرات عروقی و مدت زمان بین پرتودرمانی تا تشخیص سندروم مویا مویا. حجم درمانی پرتودرمانی به دو بخش تقسیم شد: پرتودرمانی Involved-Field یا Extensive-Field نظیر پرتودرمانی تمام مغز یا کرانیواسپانیال. برای مقایسه دوز تشعشع, دوره نهان تا وضعیت NF-1 , نوع حجم درمانی و استفاده از شیمی درمانی و جراحی از روش آماری Un paired-t-test استفاده شد. به علاوه آزمون یکطرفه A NOVA برای تحلیل رابطه دوز تشعشع و دوره نهان تا سن پرتودرمانی نوع تومور و جنسیت مورد استفاده قرار گرفت.نتایج :

      در جستجوی ما, 54 بیمار با سندروم مویا مویا ناشی از تابش ثبت شوند. متوسط سن بیماران در 48 بیمار در اولین پرتودرمانی 8/3 سال بود ( محدوده ای از 47- 4/0 سال ). سن 6 نفر از بیماران ذکر نشده بود. توزیع سن مورد بررسی قرار گرفت و نتایج آن در شکل 1 آورده شده است. از این موارد, 27 نفر          ( %3/56 ) کودکانی بودند که در سنین کمتر از 5 سال پرتو دریافت کرده بودند. در بین باقیمانده ها, 11 نفر ( % 9/22 ) بین سنین 5 تا 10 , 4 نفر (%3/8 ) بین 11 تا 20, 3 نفر ( % 3/6 ) بین 21 تا 30, 1 نفر ( % 1/2 ) بین 31 تا 40 و 2 نفر ( % 2/4 ) بین 41 تا 50 سالگی تحت تابش قرار گرفتند. توزیع جنسی به این صورت بود که 18 مرد (% 6/34 ) و 26 زن ( %50 ) وجود داشت. در 10 بیمار  (% 2/19 ) جنس ذکر نشده بود. 14 نفر از 54 نفر (% 9/25 ) مبتلا به NF-1 تشخیص داده شدند. هیچ کدام از بیماران سابقه بیماری عروقی یا نقصهای مادرزادی نداشتند.
      نوع تومور متغیر و برای تمام جمعیت بیماران موجود بود. بیشترین نوع توموری که تحت درمان پرتو درمانی قرار گرفت گلیومای
      Low-grade بود که در 37 فرد ( %5/68 ) مشاهده شد که 29 نفر از آنها optic glioma بود. بقیه تومورها از انواع نادرتری بودند و عبارتند از آدنوما غده هیپوفیز, Craniopharyngioma و germinoma . بیشتر تومورها در ناحیه Parasellar قرار داشتند.
      بیماران بر اساس نوع تومورشان تحت درمان پرتودرمانی قرار گرفتند. دوز متوسط
      Gy 2/55 ( محدوده Gy 120-22 ) بود. دوز در 8 بیمار ذکر نشده بود. دوز پرتودرمانی نیز براساس حالت NF-1 مورد بررسی قرار گرفت .دوز متوسط برای بیماران با NF-1 مثبت Gy 5/46 ( محدوده Gy 55-22 ) و برای بیماران با NF-1 منفی, Gy 1/58 ( محدوده Gy 120- 24 ) بود ( 02/0 = P ) .
      سندروم مویا مویا در دوزهای پائین ( > 30
      Gy ) در 4 بیمار دیده شدکه همه آنها در زمان پرتودرمانی کمتر از 7 سال سن داشتند. از این 4 نفر, 2 نفر (%50 ) دارای NF-1 مثبت بودند. استفاده از جراحی ( 22/0 = P ), نوع تومور               (21/0=P ) و سن در زمان شروع پرتودرمانی ( 2/0 = P ) تاثیری بر میزان دوز تشعشع نداشتند.
      دوره نهفته, زمان بین پرتودرمانی و تشخیص سندروم مویامویا در 47 بیمار مشخص بود. متوسط دوره نهفته 40 ماه بود ( محدوده 240- 4 ماه ) فاصله نهفته بین پرتودرمانی یا تشخیص سندروم مویا مویا در شکل 3 آورده شده است. سندروم مویا مویا ناشی از تشعشع در 13 بیمار ( % 7/27 ) در 2 سال رخ داده است. در 25 بیمار ( % 2/53 ) در 4 سال , 35 بیمار ( % 4/74 ) در 6 سال, 37 بیمار (‌% 7/78 ) در 8 سال, 41 بیمار ( % 2/87 ) در 10 سال و 45 بیمار                    ( % 7/95 ) در 12 سال رخ داده است. البته وقتی دوره نهفته را براساس حجم درمانی تحلیل کردیم زمان مجموع آن کوتاهتر شد. میزان آن 4/28 ماه برای پرتودرمانی با میدان
      ‌involved و 3/66 ماه برای میدانهای  comprehensive بود ( 014/0 = P ). فواصل به صورت مشخص تحت تاثیر حالت NF-1  ( 2/0 = P )‏, سن پرتودرمانی ( 69/0 = P  ), نوع تومور ( 65/0 = P ) و استفاده از جراحی ( 87/0 = P ) قرار نگرفت.
      حضور سندروم مویامویا در جمعیت بیماران ما متغیر بود. نتایج آنژیوگرافی 49 بیمار در بررسی ما وجود داشت. تحلیل موقعیت نشان داد که شریان کاروتید داخلی ( یک یا دو طرفه ) در 45 مورد ( % 9108 ), شریان سربرال میانی در 12 مورد ( % 5/24 ), شریان ارتباطی قدامی در 9 مورد ( % 4/18 ), شریان ورتبرال در 2 مورد ( %401 )  و شریان ارتباطی خلفی در 4 مورد ( % 2/8 ) درگیر بوده اند. بیماریهای
      multivessel در % 6/79 بیماران وجود داشت. تعداد عروق درگیر تحت تاثیر NF-1 ( 11a = p ), سن پرتودرمانی ( 46/ 0 = P ), حجم درمانی ( 12/0 = P ) و نوع تومور ( 078/0 = P ) مشخص نبود.
      بحث و بررسی : مشکلات عروقی ناشی از تشعشع اولین بار بوسیله
      Hodes و lee ( 22 ) به عنوان یک اثر جانبی تشعشع شرح داده شدند. مشکلات انسدادی عروق مغزی نظیر سندروم مویامویا می توانند باعث مرگ و میر در طولانی مدت بیماران شوند. پاتولوژی میکروسکوپی بیماران نشاندهنده ضخیم شدن پوشش درونی رگها و نکروز میانی است که همگی نشانه های تغییرات ناشی از تشعشع در عروق بزرگ است (5). به دلیل انسداد, در حدود 50 تا 60 درصد افراد مبتلا وخیم شدن پیشرونده حالات مربوط به سکته را تجربه می کنند.Maruyama و همکارانش (16) گزارش کردند که شیوع مویامویا ناشی از تابش در بیماران کم سن و سال تر, بیشتر است. در مقالات ژاپنی محدوده سن از 64-0 سال ( متوسط 301 سال ) ذکر شده است. در مقالات انگلیسی زبان تحت بررسی ما, متوسط سن 8/3 سال ( نزدیک به مقالات ژاپنی ) محاسبه شده است ( با محدوده ای از 47- 4/0 سال ). برخی اظهار کرده اند که اطفال به این دلیل به سندروم پس از تابش حساسترند که عروق سیستم عصبی مرکزی آنها از نظر ساختاری نابالغ است (33 ). براساس تحلیل ما, افرادیکه در سنین کم تحت تابش پرتو قرار می گیرند دچار خطر بیشتری مبنی بر ابتلا به سندروم مویامویا هستند. تقریباً 80% بیمارانی که مبتلا به سندروم مویا مویا شدند در سنین 10 و کمتر تحت تابش قرار گرفته بودند و %‌ 56 آنها در سنین کمتر از 5 سال پرتودرمانی شده بودند.
      مقالات, مطالب کمی در مورد رابطه بین دوز و انسداد عروقی پس از تابش داشتند.
      Bitzer و Topka ( 23 )‌ 40 بیمار مبتلا به اختلالات عروقی ناشی از تابش را بررسی کردند و اعلام نمودند که میزان دوز یا نوع پرتو احتمالاً‌ تاثیری بر توسعه اختلالات عروقی ندارد. محدوده دوز در مطالعه وسیع, از 22 تا Gy 120 با میانگین Gy 2/55 متغیر بود. بر اساس مطالعات ما هیچ رابطه مشخصی بین دوز تشعشع و سندروم مویامویا با استفاده از جراحی, نوع تومور و یا سن پرتودرمانی وجود ندارد. رابطه بین تکنیکهای پرتودرمانی و اندازه تقطیع, با توسعه سندروم مویا مویا غیر قابل بررسی است به دلیل اینکه در بسیاری از مقالات اطلاعاتی در این زمینه وجود ندارد. با این وجود درمان با اندازه تقطیعهای بزرگتر احتمالاً‌ خطر ابتلا به این سندروم را افزایش می دهد.
      اختلال عروقی نوروفیبروماتوز –1 از عوارض مشخص بیماری است که شریانها و وریدها با هر اندازه ای را تحت تاثیر قرار می دهد (2).
      گرفتگی شریان ریوی, عروق مغزی, آئورت و به طور شایع تری شریان کلیوی به عنوان عامل ظهور
      NF-1 در مقالات ثبت شده است. با این وجود ارتباط بین NF-1 و آثار تشعشع بر تغییرات عروق مغزی هنوز از عدم قطعیت برخوردار است و اینکه عوارض عروقی بوسیله پرتودرمانی, NF-1 یا هر دو ایجاد شده اند روشن نیست. گزارشهای ثبت شده ای وجود دارد که بیماران با تشخیص بدخیمی مغز و NF-1 با توسعه انسداد عروق مغزی بدون هیچ گونه تابش گیری وجود داشته اند ( 38 و 14 ). مطالعه ای روی 6 بیمار با Optic glioma و NF-1 که به سندروم مویا مویا پس از تابش مبتلا شده بودند نشان داد که میانگین دوز برای بیماران با NF-1, Gy 39 و برای بیماران بدون NF-1 , Gy51 بوده است (18 ). مطالعه ما, با 54 بیمار, اثبات می کند که بیماران با NF-1 دارای آستانه دوز پائین تری برای ابتلا به سندروم مویا مویا پس از تابش هستند. میانگین دوز برای بیماران NF-1 مثبت , Gy 5/46 ( محدوده Gy 55-22 ) و برای بیماران NF-1 منفی Gy 1/58 ( محدوده Gy 110-24 ) می باشد.
      سندروم مویا مویا تشکیل شبکه عروق غیر طبیعی است که منجر به بسته شدن عروق مجاور در چرخه
      willis می شوند و در آنژیوگرافی کاملاً مشخص است. در بیشتر موارد ثبت شده در مقالات تومور در ناحیه Parasellar قرار داشته است. در بررسی ما, تمامی بیماران دارای انسداد/ تنگی در شریان کاروتید داخلی یا یکی از شاخه های اصلی آن بودند. تعداد عروق مبتلا با هیچ کدام از پارامترهای مورد مطالعه ما مرتبط نبود. با این وجود ما متوجه ارتباط بین حجم درمانی و دوره نهفته شدیم. بیمارانی که فقط با میدان involved درمان شدند, دوره نهفته کوتاهتری داشتند. این یافته ها می توانند نتیجه دوز مجموع بیشتر در چرخه willis در مقایسه با تمام مغز یا تابش کرانیواسپانیال باشد که حجم ترکیبی لزوماً در ناحیه Parasellar نیست.
      علاوه بر تشعشع, تومورهای مغزی به صورت مکرر با جراحی و شیمی درمانی نیز درمان می شوند. در یک مورد گزارش شده بوسیله
      Rudoltz و همکارانش ( 33 ), یک پسر 5 ساله با Cranio pharyngioma پس از جراحی و پرتودرمانی مبتلا به ضایعه عروقی ipsilateral شد. دستکاری عروق مغزی در جراحی احتمالاً بیمار را مستعد اختلالات عروقی کرده است. به علاوه شیمی درمانی احتمالاً باعث کاهش مقاومت عروق در برابر پرتو می شود چون شیمی درمانی آسیب ناشی از تشعشع به سایر اندامها را افزایش می دهد (39). شیمی درمانی در ترکیب با پرتودرمانی باعث ایجاد التهاب می شود و می تواند باعث ایجاد اختلال عروق موضعی شود (40). در مطالعه ما, هر دو روش جراحی و شیمی درمانی, عوامل معنی دار آماری در ایجاد سندروم مویا مویا ناشی از تابش نبودند.
      با تلاش بیشتر, حیات بیماران مبتلا به تومور مغزی به طور مشخص افزایش یافته است. بنابراین پی گیری کودکانی که برای درمان تومور
      Para sellar تحت پرتودرمانی قرار گرفته اند, بویژه آنهایی که به NF-1 نیز مبتلا هستند در آشکارسازی سندروم مویا مویا, حیاتی است. آنژیوگرافی بهترین روش تشخیص سندروم مویا مویا است ولی روشهای کمتر تهاجمی برای استفاده مکرر مورد نیاز هستند. بیماران مبتلا به سندروم مویا مویا به درستی با MR Angiography و یا CT پایش می شوند (40 ). اینکه آیا آشکارسازی سریع عروق سندروم مویا مویا با استفاده از این روشهای تصویربرداری در بیماران بدون علامت منجر به شیوع کمتر سکته می شود یا خیر, روشن نیست.
      مطمئناً این مطالعه دارای محدودیتهایی است. اولین آنها پیشقدر ذاتی انتخاب است یعنی موارد گزارش شده در مقالات اغلب افراد مبتلا هستند و لذا پی گیری آنها مشکل است. بنابراین موارد سندروم مویامویا ممکن است به دلیل کوتاه بودن دوره پی گیری گزارش نشوند. دوم اینکه بیماران با
      NF-1 مثبت در این بررسی ممکن است حتی بدون پرتودرمانی به سندروم مویامویا مبتلا باشند و لذا آنها مستعد این شرایط هستند. بحثی در اینجا مطرح می شود که سندروم مویا مویا ممکن است در اطفال مبتلا به NF-1 زودتر ایجاد شود. با این وجود دوره نهفته برای بیماران NF-1 مثبت و منفی در مطالعه ما خیلی متفاوت نبود. با این همه این مطالعه بسیار مهم است چون مروری منظم است بر آنچه در مورد این شرایط غیر عادی پس از پرتودرمانی وجود دارد.نتیجه گیری :
      بر اساس مرور مقالات گذشته, دریافتیم که بیمارانی که در ناحیه
      Parasellar تحت پرتودرمانی قرار می گیرند بیشتر به سندروم مویامویا مبتلا می شوند. به علاوه خطر سندروم مویامویا با گذشت زمان افزایش می یابد. نیمی از موارد در 4 سال پس از پرتودرمانی ایجاد می شود و 95%  موارد در طول 12 سال پس از تابش رخ می دهد. بیماران با NF-1 نیز دارای آستانه دوز تشعشع کمتری برای ایجاد سندروم مویا مویا تومور Parasellar هستند و این گروه بیشترین افراد مستعد به سندروم مویا مویا هستند.



      سونوگرافی(Ultrasound) چیست؟ 

      ریشه لغوی

      کلمه سونوگرافی از لفظ لاتین
      sound به معنی صوت و نیز graphic به معنی شکل و ترسیم گرفته شده و ultrasound از ultra به معنی ماورا و نیز sound به معنی صوت یا صدا گرفته شده است.
      تاریخچه

      در سال 1876 میلادی ، فرانسیس گالتون برای اولین بار پی بوجود امواج فراصوت برد. در زمان جنگ جهانی اول کشور انگلستان برای کمک به جلوگیری از غرق شدن غم ‌انگیز کشتی‌هایش توسط زیردریاییهای کشور آلمان در اقیانوس آتلانتیک شمالی دستگاه کشف کننده زیردریایی‌ها به کمک امواج صوتی به نام
      Sonar ابداع کرد. این دستگاه امواج فراصوت تولید می‌کرد که در پید اکردن مسیر کشتیها استفاده می‌شد. این تکنیک در زمان جنگ جهانی دوم تکمیل گردید و بعدها بطور گسترده‌ای در صنعت این کشور برای آشکار سازی شکافها در فلزات و سایر موارد مورد استفاده قرار می‌گرفت. از کاربرد بخصوصی که انعکاس صوت در جنگ و صنعت داشت Sonar به علم پزشکی وارد شد و تبدیل به یک وسیله تشخیصی بزرگ در علم پزشکی گردید.

      سیر تحولی در رشد

      نخستین دستگاه تولید کننده امواج فراصوت در پزشکی ، در سال 1937 میلادی توسط دوسیک اختراع شد و روی مغز انسان امتحان شد. اگر چه اولتراسوند در ابتدا فقط برای مشخص کردن خط وسط مغز بود، اکنون بصورت یک روش تشخیصی و درمانی مهم در آمده و پیشرفت روز به روز انواع نسلهای دستگاههای تولید اولتراسوند ، تحولات عظیمی در تشخیص و درمان در علم پزشکی بوجود آورده است.
      تعریف امواج اولتراسوند (فراصوت)

      امواج فراصوت به شکلی از انرژی از امواج مکانیکی گفته می‌شود که فرکانس آنها بالاتر از حد شنوایی انسان باشد. گوش انسان قادر است امواج بین 20 هرتز تا 20000 هرتز را بشنود. هر موج (شنوایی یا فراصوت) یک آشفتگی مکانیکی در یک محیط گاز ، مایع و یا جامد است که به بیرون از چشمه صوتی و با سرعتی یکنواخت و معین حرکت می‌کند. در حرکت یا گسیل موج مکانیکی ، ماده منتقل نمی‌شود. اگر ارتعاش ذرات در جهت عمود بر انتشار صوت باشد، موج عرضی است که بیشتر در جامدات رخ می‌دهد و در صورتی که ارتعاش در راستای انتشار امواج باشد، موج طولی است. انتشار در بافتهای بدن به صورت امواج طولی است. از این رو در پزشکی با اینگونه امواج سر و کار داریم.
      روشهای تولید امواج فراصوت
      روش پیزو الکتریسیته

      تاثیر متقابل فشار مکانیکی و نیروی الکتریکی را در یک محیط اثر پیزو الکتریسیته می‌گویند. بطور مثال بلورهایی وجود دارند که در اثر فشار مکانیکی ، نیروی الکتریکی تولید می‌کنند و برعکس ایجاد اختلاف پتانسیل در دو سوی همین بلور و در همین راستا باعث فشردگی و انبساط آنها می‌شود که ادامه دادن به این فشردگی و انبساط باعث نوسان و تولید امواج می‌شود. مواد (بلورهای) دارای این ویژگی را مواد پیزو الکتریک می‌گویند. اثر پیزو الکتریسیته فقط در بلورهایی که دارای تقارن مرکزی نیستند، وجود دارد. بلور کوارتز از این دسته مواد است و اولین ماده‌ای بود که برای ایجاد امواج فراصوت از آن استفاده می‌شد که اکنون هم استفاده می‌شود.

      اگر چه مواد متبلور طبیعی که دارای خاصیت پیزو الکتریسیته باشند، فراوان هستند. ولی در کاربرد امواج فراصوت در پزشکی از کریستالهایی استفاده می‌شود که سرامیکی بوده و بطور مصنوعی تهیه می‌شوند. از نمونه این نوع کریستالها ، مخلوطی از زیرکونیت و تیتانیت سرب (
      Lead zirconat & Lead titanat) است که به شدت دارای خاصیت پیزوالکتریسیته می‌باشند. به این مواد که واسطه‌ای برای تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی و بالعکس هستند، مبدل یا تراسدیوسر (transuscer) می‌گویند. یک ترانسدیوسر اولتراسونیک بکار می‌رود که علامت الکتریکی را به انرژی فراصوت تبدیل کند که به داخل بافت بدن نفوذ و انرژی فراصوت انعکاس یافته را به علامت الکتریکی تبدیل کند.
      روش مگنتو استریکسیون

      این خاصیت در مواد فرومغناطیس (مواد دارای دو قطبی‌های مغناطیسی کوچک بطور خود به خود با دو قطبی‌های مجاور خود همخط شوند) تحت تاثیر میدان مغناطیسی بوجود می‌آید. مواد مزبور در این میدانها تغییر طول می‌دهند و بسته به فرکانس (شمارش زنشهای کامل موج در یک ثانیه) جریان متناوب به نوسان در می‌آیند و می‌توانند امواج فراصوت تولید کنند. این مواد در پزشکی کاربرد ندارند و شدت امواج تولید شده به این روش کم است و بیشتر کاربرد آزمایشگاهی دارد.
      کاربرد امواج فراصوت

      1. کاربرد تشخیصی (سونوگرافی)

      2. بیماریهای زنان و زایمان (
      Gynocology) مانند بررسی قلب جنین ، اندازه ‌گیری قطر سر (سن جنین) ، بررسی جایگاه اتصال جفت و محل ناف ، تومورهای پستان.

      3. بیماریهای مغز و اعصاب (
      Neurology) مانند بررسی تومور مغزی ، خونریزی مغزی به صورت اکوگرام مغزی یا اکوانسفالوگرافی.

      4. بیماریهای چشم (
      ophthalmalogy) مانند تشخیص اجسام خارجی در درون چشم ، تومور عصبی ، خونریزی شبکیه ، اندازه ‌گیری قطر چشم ، فاصله عدسی از شبکیه.

      5. بیماریهای کبدی (
      Hepatic) مانند بررسی کیست و آبسه‌ کبدی.

      6. بیماری‌های قلبی (
      cardology) مانند بررسی اکوکار دیوگرافی.

      7. دندانپزشکی مانند اندازه‌گیری ضخامت بافت نرم در حفره‌های دهانی.

      8. این امواج به علت اینکه مانند تشعشعات یونیزان عمل نمی‌کنند. بنابراین برای زنان و کودکان بی‌خطر می‌باشند.

      9. کاربرد درمانی (سونوتراپی)

      10. کاربرد گرمایی

      با جذب امواج فراصوت بوسیله بدن بخشی از انرژی آن به گرما تبدیل می‌شود. گرمای موضعی حاصل از جذب امواج فراصوت بهبودی را تسریع می‌کند. قابلیت کشسانی کلاژن (پروتئینی ارتجاعی) را افزایش می‌دهد. کشش در
      scars (اسکار=جوشگاههای زخم) افزایش می‌دهد و باعث بهبود آنها می‌شود. اگر اسکار به بافتهای زیرین خود چسبیده باشد، باعث آزاد شدن آنها می‌شود. گرمای حاصل از امواج فراصوت با گرمای حاصل از گرمایش متفاوت است.
      میکروماساژ مکانیکی

      به هنگام فشردگی و انبساط محیط ، امواج طولی فراصوتی روی بافت اثر می‌گذارند و باعث جابجایی آب میان بافتی و در نتیجه باعث کاهش ورم (تجمع آب میان بافتی در اثر ضربه به یک محل) می‌شوند.

      درمان آسیب تازه و ورم :آسیب تازه معمولا با ورم همراه است. فراصوت در بسیاری از موارد برای از بین بردن مواد دفعی در اثر ضربه و کاهش خطر چسبندگی بافتها بهم بکار می‌رود.

      درمان ورم کهنه یا مزمن :فراصوت چسبندگیهایی که میان ساختمانهای مجاور ممکن است ایجاد شود را می‌شکند.
      خطرات اولتراسوند
      سوختگی

      اگر امواج پیوسته و در یک مکان بدون چرخش بکار روند، در بافت باعث سوختگی می‌شود و باید امواج حرکت داده شوند.
      پارگی کروموزومی

      استفاده دراز مدت از امواج اولتراسوند با شدت خیلی بالا پارگی در رشته دی ان ای (
      DNA) را نشان می‌دهد.
      ایجاد حفره یا کاویتاسیون

      یکی از عوامل کاهش انرژی امواج اولتراسوند هنگام گذشتن از بافتهای بدن ایجاد حفره یا کاویتاسیون می‌باشد. همه محلولها شامل مقدار قابل ملاحظه‌ای حبابهای گاز غیر قابل دیدن هستند و دامنه بزرگ نوسانهای امواج اولتراسوند در داخل محلولها می‌تواند بر روی بافتها تغییرات بیولوژیکی ایجاد کند (پارگی در دیواره سلولها و از هم گسستن مولکولهای بزرگ).





      هایپرترمی

      در اساطیر یونان پرومتوس نیم خدایی که آتش را از المپوس دزدید و استفاده از آن را به انسان آموخت ، پدر هایپرترمی شناخته می شود . او برای این عمل به وسیله زئوس ، خدای خدایان ، به صخره ای زنجیر شده وهر روز کرکسی از جگرش تغذیه می کرد .
      مسلماً استفاده از هایپرترمی برای درمان سرطان روش جدیدی نیست . اولین مصحف پزشکی شناخته شده تا به امروز ، حاوی مطالعه موردی بیماری می باشد که برای درمان سرطان پستان با هایپرترمی معالجه شده است . این مورد در پاپیروس پزشکی ادوین اسمیت ، یک پاپیروس مصری متعلق به بیش از 5000 سال قبل ،‌ پیدا شده است . بعدها از گرما در تمام فرهنگها به عنوان یکی از مهمترین روشهای درمان پزشکی تقریباً برای هر نوع بیماری از جمله سرطان استفاده شد . شاید به همین دلیل باشد که بقراط ( 377 _ 470 قبل از میلاد ) در یکی از سخنرانیهای مهم خود این گونه بیان کرد :
      “ Quae medicamenta non sanat, ferum sanat. Quae ferum nonsanat, ignis sanat, Quae vergo ignis nonsanat, insanobilia reportari oportet.”
      ” آنهایی که با دارو درمان نمی شوند ، با جراحی درمان می شوند . آنهایی که با جراحی درمان نمی شوند ، با آتش ( هایپرترمی ) درمان می شوند . آنهایی که با آتش درمان نمی شوند ، به واقع علاج ناپذیرند ."
      در حال حاضر تلاش برای مطالعه دماهای بالا برای درمان سرطان از تاریخچه ای طولانی تر از پرتوهای یونساز برخوردار است . در سال 1866 ، 30 سال قبل از کشف " پرتو جدید " به وسیله رنتگن ، یک پزشک آلمانی به نام دبیلوبوش بیماری مبتلا به سارکوما در صورت را توصیف می کند که پس از یک عفونت طولانی مدت ناشی از باد سرخ _ یک بیماری عفونی که با تب بالا همراه است _ سارکوما ناپدید شد . این گزارش و موارد مشابه آن ، جراحی در نیویورک به نام ویلیام ب کولی را به این فکر انداخت که ممکن است باکتری ایجاد کننده باد سرخ علیه سرطان مؤثر باشد . به همین منظور او توکسینی را جداسازی کرد ( توکسین کولی ، یا توکسین مخلوط باکتریایی ) که با آن تعدادی از بیماران را معالجه نمود .
      اگر چه ارزیابی نقش مستقیم گرما در این ترکیب هایپرترمی کل بدن و ایمنوتراپی نامشخص مشکل است ، کارکولی موجب شروع تعدادی دیگر از بررسیها با هایپرترمی موضعی گردید که به تومورهای بیماران و حیوانات آزمایشگاهی داده شد . در سال 1898 وسترمارک ، یک متخصص زنان سوئدی ، مقاله ای را مبنی بر بهبودی قابل توجه کارسینوماهای بزرگ دهانه رحم بعد از هایپرترمی موضعی منتشر کرد ؛ اگر چه معالجه ها از کنترل خوبی برخوردار نبودند و موارد عمدتاً به قصه شباهت دارند . استفاده از هایپرترمی بتنهایی یا به صورت ترکیب یا تشعشع در فواصل نا منظم طی سالها مورد بررسی قرار گرفت اما هرگز جایگاهی دائمی در کنترل و اداره سرطان پیدا نکرد . مرور تاریخی استفاده بالینی اولیه از هایپرترمی را می توان در چندین مقاله علمی یافت ( برای مثال ، به وسیله دوی و همکاران ، 1977 ؛ و اوورگارد ، 1984 ) .
      در حال حاضر توجه به هایپرترمی برمبنای شواهد مستند بالینی بهبود تومور و نیز توجیه بیولوژیکی و نتایج ترغیب کننده از تجربیات آزمایشگاهی استوار می باشد .

      روشهای گرمادهی

      مشکل عمده توسعه هایپرترمی بالینی برای درمان سرطان ، طراحی دستگاهی برای گرم کردن دقیق و یکنواخت حجمهای معینی از تومور می باشد . روشهای گرمادهی موضعی عبارتند از : (1) دیاترمی موج کوتاه ؛ (2) جریانهای القایی رادیوفرکانس ؛ (3) میکروویو و (4) اولتراسوند .
      بیشتر کارهای انجام شده با سلولهای کشت شده در in vitro و نیز بیشتر تجربیات آزمایشگاهی اولیه با حیوانات مستلزم گرمادهی با حمام آب گرم بوده است . ساده ترین و قابل اعتمادترین روش برای گرم کردن یک ظرف پتری یا یک تومور پیوند شده به یک پای موش ، فرو بردن کامل آن در یک حمام آب گرم قابل کنترل با ترموستات می باشد . دمای آب را می توان تا حد کسری از درجه کنترل کرد ؛ اندازه گیری دما به هیچ وجه مشکل نیست . گرچه حتی در این وضعیتهای ساده نیز تومور با پوست هم دما نباشد .
      شایان ذکر است در صورت ایجاد هیپرترمی موضعی به وسیله میکروویو ، جریانهای القایی رادیوفرکانس ، یا اولتراسوند ،‌ مشکلات فنی و محدودیتهایی وجود خواهد داشت . در مورد میکروویو ، مکانیابی خوب را می توان در عمقهای کم به دست آورد اما در عمقهای تومور بزرگتر _ حتی در صورت کاهش بسامد برای نفوذ بیشتر ، مکانیابی ضعیفتر و گرمای سطحی موجب محدود شدن درمان می شود . اگر از اولتراسوند استفاده شود ، وجود استخوان یا حفره های هوا موجب از بین رفتن الگوی گرمادهی می شود ؛ اما نفوذ مناسب و توزیع یکنواخت و خوب دما ،‌ بویژه به وسیله اولتراسوند ، را می توان در بافتهای نرم داشت . بنابراین ، در عمل تومورهایی مانند ندولهای عود کننده دیواره قفسه سینه را می توان بخوبی با میکروویو درمان کرد و باید از نظر تئوری امکان گرمادهی تومورهای عمقی زیر دیافراگم با اولتراسوند کانونی شده ، میکروویو ناحیه ای ،‌ یا روشهای داخل نسجی وجود داشته باشد .
      به هر حال ، در تمام موارد روشهای موجود گرمادهی از مشکلاتی برخوردارند گرچه پیشرفت قابل توجهی در نتیجه کاربرد هوشمندانه آرایشهای کانونی حاصل شده است . برای مثال ، استفاده از آرایشهای چند مرحله ای ،‌ یکنواختی دما در لبه میدان را میسر می سازد . موضع پیچیده ای است و احتمال یافتن پاسخی ساده به تمام پرسشهای پیچیده بسیار کم خواهد بود . پس ،‌ این محدوده ، حیطه ای از تحقیق است که ضرورت توسعه های مهندسی در آن مشهود بوده و از پیشرفتهای علوم پایه استقبال می شود .
      یکی از روشهای ایجاد هایپرترمی موضعی _ که از مشکلات کمتری برخوردار است _ استفاده از چشمه های رادیوفرکانس یا میکروویو کاشته شده در بافت        می باشد . در صورت اعمال جریانهای القایی رادیوفرکانس یا میکروویو به آرایشی از مفتولهای کاشته شده واقع در تومور و بافتهای اطراف می توان توزیع خوب دما را ایجاد و حفظ کرد . " مفتولهای " استفاده شده گاهی چشمه رادیواکتیو می باشند به گونه ای که گرما و تشعشع باهم توأم می شوند . در مقابل آنتن دو طرفه میکروویو را می توان در کانترهای مورد استفاده برای نگهداشتن مفتولهای ایریدیم_92 رادیواکتیو جایسازی و حجم تومورهای عمقی را از داخل به طرف خارج گرم کرد . بعضی از نتایج امیدوارکننده با این روش برای تعدادی از بیماران سرطانی _ که کاشت داخل نسجی برای آنان عملی بوده است _ حاصل شده است.

      پاسخ سلولی به گرما

      گرما سلولها را به روشی قابل تکرار و قابل پیش بینی می کشد . شکل 28-1 یک سری از منحنیهای بقای سلول را برای سلولهایی نشان می دهد که در معرض دماهای مختلف از ˚C 5/41 تا ˚C5/46 قرار گرفتند . منحنیهای بقای سلول برای گرما در شکل ، مشابه منحنیهای حاصل از اشعه ایکس می باشد ( یعنی یک شانه اولیه و متعاقب آن شیب نمایی وجود دارد ) ، جز آنکه زمان در معرض قرارگرفتن به دماهای مختلف جایگزین دز جذبی اشعه ایکس می شود . برای دماهای کمتر ، تصویر پیچیده تر است زیرا منحنیهای بقا بعد از تابش دراز مدت هایپرترمی یکنواخت و صاف می شود ؛ این مسأله مبین توسعه مقاوت یا تحمل به دماهای بالاتر است که بعداً در همین فصل توضیح داده می شود . مشابهت شکل منحنیهای بقای سلول حاصل از  گرما و اشعه ایکس گمراه کننده است . بنابراین نتیجه گیری نکردن برای گرما بر مبنای تفسیر منحنیهای پاسخ _ دز تشعشع حائز اهمیت است زیرا مقدار انرژی مستلزم در غیر فعال نمودن سلول برای گرما هزاران برابر بیشتر از اشعه ایکس است . این امر منعکس کننده مکانیزمهای متفاوت دخیل در مرگ سلول در اثر حرارات و اشعه ایکس می باشد .
      تعداد منحنیهای بقا مشابه با موارد نشان داده شده در شکل 28-1 برای بسیاری از انواع سلولهای مختلف به دست آمده است ؛ واضح است سلولها به طور گسترده ای در حساسیت به هایپرترمی متفاوتند . همانند پرتوهای یونساز‌،‌ تفاوت یکنواختی بین سلولهای سالم و بدخیم _ علیرغم گزارشهای منفرد متعددی که مدعی حساسیت ذاتی بیشتر سلولهای تومور به حرارت در مقایسه با بافتهای سالم مشابه می باشد _ وجود ندارد .
      داده های بقا برای سلولهای قرار گرفته در معرض دماهای مختلف هایپرترمی ( برگرفته از شکل 28-1 ) در شکل 28-2 با نشان دادن 0 D / 1 در محور عمودی و T/1 در محور افقی دوباره ترسیم شده است . T، دمای مطلق است ؛‌ 0D عکس شیب ناحیه نمایی منحنی بقا ( یعنی مدت زمان برای درمان معینی که برای کاهش نسبت سلولهای زنده به 37% مقدار اولیه لازم است ) می باشد . این نوع نمایش به نام طرح ( نمودار ) آرینوس معروف است ؛ شیب آن انرژی فعال شدن فرایند شیمیایی مستلزم در مرگ سلول را نشان می دهد .
      تغییر شیب _ که در دمایی حدود ˚C43 روی می دهد _ به معنای متفاوت بودن انرژی فعال شدن بالا و پائین این دما است و منعکس کننده مکانیزمهای متفاوت کشتن سلول می باشد ( یعنی هدفهای متفاوت برای سیتوتوکسیسیته بالاتر و پائینتر از دمای ˚C 43 ) . از سوی دیگر ، ممکن است به همین نسبت تحمل گرمایی تظاهر نماید . پائینتر از ˚C43 ، تحمل گرمایی بتدریج طی گرمادهی توسعه می یابد ، این پدیده بالاتر از ˚C43 روی نمی دهد . بر این مبنا، حساسیت ذاتی به گرما بالای ˚C43 مشاهده می شود ؛ بقای سلول برای گرمادهی پیوسته پائینتر از این دما، بیانگر حساسیت حرارتی تعدیل شده با القای از بین رفتن تحمل گرمایی می باشد . مشابهت انرژی فعال شدن برای دگر سرشتی پروتئین با انرژی فعال شدن برای سیتوتوکسیسیته حرارتی ،‌ محاسبه شده از آنالیز آرینوس ، به فرضیه ای منجر شد که هدف برای کشتن سلول با حرارت پروتئین است . پروتئینهای ساختاری کروموزومی ، ماتریس هسته ای و آنزیمهای ترمیم اسکلت سلولی و اجزای غشادار تماماً به عنوان اهداف احتمالی شناخته شده اند که با هیپرترمی تغییر ماهیت می دهند .
      نمودار آرینوس برای یک رده سلولی مشخص را می توان با تعدادی از موارد تعدیل نمود . برای مثال ، تغییر pH سلولها منحنیها را بالا می برد ، و نقطه شکست در دمای بالاتر روی می دهد .

      پروتئینهای شوک حرارتی

      اگر سلولها در معرض گرما قرار گیرند ، پروتئینهای با وزن مولکولی مشخص( عمدتاً kd70 یا kd90 ) تولید می شوند . تظاهر این پروتئینهای شوک _ حرارتی با توسعه تحمل گرمایی همزمان و ناپدید شدن آنها با از بین رفتن تحمل گرمایی همزمان و ناپدید شدن آنها با از بین رفتن تحمل گرمایی همراه است . علیرغم وضوح رابطه مشخص نیست پروتئینهای شوک حرارتی در مکانیزم ایجاد تحمل گرمایی دخالت دارند یا تظاهر مستقل از آزار گرمایی است _ در واقع ، اگر چه به آنها نام پروتئینهای شوک حرارتی را داده اند ، پس از تیمار با دیگر عوامل ، از جمله آرسنیت و اتانول نیز تولید می شوند . پروتئینهای با وزن مولکولی تقریباً مشابه در سلولهای بسیاری از گونه ها ،‌در واقع برای اولین بار در مگس میوه (دروزوفیلا) ، کشف شده است . آنها ظاهراً پاسخ سلولی فوری به استرس می باشند .
      پروتئینهای شوک حرارتی با ژل الکتروفورز مشخص می شوند و نوارهای کاملاً واضح و وزنهای مولکولی خاصی را نشان می دهند . از میتونین نشاندار شده با سولفور_75 برای نشاندار کردن پروتئین در سلولهای تیمار شده استفاده و آنگاه در ژل پلی آکریل آمید در میدان الکتریکی قرار داده شد . پروتئینها مسافتی را طی می کنند که به وزن مولکولی آنها بستگی دارد ؛ پروتئینهای کوچکتر مسافت بیشتری را در ژل طی می کنند . این عمل موجب جدا شدن پروتئینهای مختلف در سلول می شود ( شکل 28-6 ) . پس از تیمار سلولها در دمای  ˚C45 به مدت 20 دقیقه ، پروتئینهایی که فقط در مقادیر کم قبل از تیمار گرمایی حضور دارند چند ساعت بعد سنتز می شوند . مقایسه با شاهد ، وزن مولکولی kd70 تا kd110 را نشان می دهد . زمان تظاهر این پروتئینها مقارن با توسعه تحمل گرمایی است .

      کاربردهای انسانی

      هایپرترمی به طور گسترده ای به عنوان شکلی از درمان سرطان مورد استفاده قرار گرفته است . استفاده از آن برای درمان تومورهای انسان به برگردانهای اولیه متون به وسیله راماجاما ( 2000 سال قبل از میلاد ) بر می گردد . درسال 1891 ، کولی متوجه شد بهبود یک سارکومای سلول گرد گردن غیر قابل جراحی با مرض باد سرخ تب آلود همراه بود . در این مرحله مشخص نبود که کوچک شدن تومور ناشی از تب یا اثر مستقیم توکسینهای باکتریایی است . در سال 1953 ، ناتز ، فاولر و بوگاتکو کار کولی را گزارش کردند ؛‌ 25 بیمار از 30 بیمار انتخاب شده با سارکومای بافت نرم ، لنفوسارکوما ، یا کارسینومای دهانه رحم و پستان تا ده سال بعد بدون بیماری زنده بودند . نتایج اولیه کولی با عوامل بسیار تب زا ، هرگز با عوامل کمتر یا هایپرترمی سیستمیک برابری نکرد ، به هر حال ، شاید به جای توکسین ، تب عامل کشنده تومور بوده است . به دلیل تحت تاثیر قرار گرفتن بدون شک سیستم ایمنی از توکسینهای کولی ، می توان تصور کرد در بیمارانی که در آنها درمان دایمی حاصل شده است ، این اثر می تواند نتیجه تحریک سیستم ایمنی به جای اثر مستقیم حرارتی بر تومور بوده باشد .

       مکانیزمهای عمل هایپرترمی

      هایپرترمی موجب ایجاد آثاری در هسته و سیتوپلاسم سلول می شود . روشن نیست آثار حرارت در هسته مانند ممانعت از فعالیت پلیمراز ، سنتز DNA و ناهنجاریهای کروموزومی آثار مستقیم گرما در هسته یا آثار ثانویه آن بر غشاها ، ساختمانهای داخل سلولی و اسکلت سلولی می باشند . ظاهراً اثر کشنده گرما همراه با تخریب یا دگرسرشتی پروتئینها ، با اثر کشنده تشعشع _ که بوضوح مستلزم ایجاد آسیب اولیه در مولکول DNA است _ متفاوت می باشد .
      علیرغم امکان تفاوت در مراحل واسطه ، اثر سیتوتوکسیک نهایی گرما و تشعشع بویژه برای سلولهای تیمار شده در مرحله S چرخه سلول ،‌ در سطح DNA ایجاد می شود . برای سلولها در شرایط in vitro ، گرما در مرحله S ناهنجاریهای کروموزومی ایجاد می کند و برای سطح معینی از مرگ سلول ناشی از گرمای تنها یا گرمای همراه با تشعشع ، فراوانی و انواع ناهنجاریهای کروموزومی به گونه ای نزدیک با نتایج تشعشع تنها مطابقت می نماید ؛ یعنی ، یک ناهنجاری مطابق با بقای 37% است . به هر حال ،‌ در بافتهای سازمان یافته ، آسیب گرمایی سریعتر از آسیب تشعشع روی می دهد زیرا سلولهای تمایز یافته بخوبی سلولهای در حال تقسیم کشته می شوند . همچنین سلولها با روش اپوپتوز دچار مرگ می شوند .
      وقایع همراه با حساسیت پرتوی گرما مستلزم آسیب DNA و مهار ترمیم آن می باشد . هایپرترمی اثری عکس بر مقدار آسیب DNA ناشی از تشعشع به فرم پارگیهای تک رشته یا دو رشته دارد . ظاهراً نقش گرما ممانعت از فرایند ترمیم آسیبهای ناشی از تشعشع می باشد .


      فوتوتراپی

      درمان بوسیله نور آفتاب

      این نوع درمانی که «هلیوتراپی» (Heliotherapie) نامیده می‌شود که از قدیم در پزشکی معمول بوده و عبارت است از قرار دادن بدن برهنه در مقابل اشعه آفتاب. در ترکیب طیف آفتاب عوامل متعددی دخالت دارد که مهمترین آنها ارتفاع محل ، آب و هوا ، فصل و مقدار رطوبت ، وجود دود ، گرد و غبار هوا ، ساعات مختلف روز و ... می‌باشد. نسبت اشعه فرابنفش در کوهستانها از نقاط کم ارتفاع بیشتر است و علت خشکی هوا و نبودن دود و گرد و غبار می‌باشد.

      درمان با نورهای رنگین

      این نوع درمان «کرموتراپی» (Chormotherapie) نامیده می‌شود. رنگهای مختلف طیف خواص فیزیولوژیکی متفاوت دارد. رنگ قرمز اعصاب را تحریک می‌کند و در کارگرانی که مدت طولانی در کارگاههایی که به رنگ قرمز است، کار می‌کنند، حالت عصبی تولید می‌کند. در صورتی که رنگ سبز آرامش می‌دهد. رنگ قرمز در سیر تکاملی بثورات جلدی (آبله ، سرخک ، مخملک و ...) موثر است. این مسئله را ایرانیان قدیم بخوبی تشخیص داده بودند و به بیماران مبتلا به آبله و سرخک توصیه می‌نمودند که جلوی در و پنجره‌ها پرده قرمزی بیاویزند.

      رنگ آبی در اعصاب اثر تسکینی دارد و پزشکان بیماریهای روانی از این خاصیت استفاده می‌کنند. همچنین به نظر می‌رسد که دردهای عصبی و روماتیسم را نیز تا حدی تسکین دهد.


      استفاده از منابع مصنوعی

      در جاهایی که از نور آفتاب نتوان استفاده نمود و یا در فصولی که نور آفتاب کم و استفاده از آن برای درمان مقدور نباشد، می‌توان از منابع مصنوعی استفاده کرد. برای این کار معمولا اتاقکهایی به نام سولاریوم (Solorium) می‌سازند و در آنها منابع متعدد اشعه فرابنفش مانند قوس الکتریکی و یا چراغ بخار جیوه قرار می‌دهند. این نوع درمان در بیماریهای راشیتیسم و اختلالات تغذیه و کم خونی بکار می‌رود.

       

      فوتوتراپی موضعی

      اشعه مادون قرمز و نور مرئی

      برای این معالجه صندوقچه‌هایی می‌سازند که منابع اشعه (لامپ رشته‌ای) روی جدار داخلی آنها نصب شده است و قسمتی از بدن بیمار مانند دست و یا پا را که باید مورد معالجه واقع شود، درون صندوقچه قرار می‌دهند. این حمام حرارت سبب بالا رفتن حرارت پوست و پرخونی و تعریق موضعی می‌گردد. گاهی لازم است که تابش اشعه در هوای آزاد صورت گیرد تا عرق بخوبی تبخیر شود و به این طریق بعضی از اشکال روماتیسم مزمن را درمان می‌کنند.



      پزشکی هسته ای

      پزشکی هسته ای

      1) مقدمه :

      تصویربردارى به طریق هسته اى و تزریق و خوردن داروهاى هسته اى به هیچ وجه براى بدن مضر نیست. مواد رادیواکتیوى که در پزشکى هسته اى مورد استفاده قرار مى گیرند نیمه عمر خیلى کوتاهى دارند و خیلى زود از بین مى روند. میزان پرتو تابش شده از این مواد پائین تر از اشعه ایکس معمول و یا اشعه سی تی اسکن است و به راحتى از طریق ادرار یا کیسه صفرا حذف و دفع مى شود.

       در مقایسه با رادیو تراپی که با پزشکى هسته اى متفاوت است، با تابش پرتو هاى مختلف یونیزه مثل آلفا، بتا و گاما و اشعه ایکس تمام سلول ها را تحت تاثیر قرار مى دهد.
      پزشکى هسته اى شاخه اى از علم پزشکى است که در آن از مواد رادیواکتیو براى تشخیص و درمان بیمارى استفاده مى شود. مواد رادیواکتیو مورد استفاده یا رادیو ایزوتوپ هستند و یا داروهایى که با مواد رادیو ایزوتوپ نشاندار شده اند. داروى رادیواکتیو، در روش هاى تشخیصى مواد رادیواکتیو به بیمار تزریق مى شود و میزان اشعه تایید شده، از بیمار اندازه گیرى مى شود. اکثر روش هاى تشخیصى به کمک یک دوربین اشعه گاما، توانایى تشکیل تصویر را دارند. در موارد استفاده درمانى، مواد رادیواکتیو براى درمان مورد استفاده قرار مى گیرند مثل استفاده از ید (۱۳۱) که در درمان سمى شدن تیروئید و سرطان تیروئید مورد استفاده قرار مى گیرد.

      2 ) اشعه یا Radiation :
      اشعه فرمی ‌از انرژی است که یا انسان آن را تولید کرده یا به طور طبیعی بدن با آن مواجه می‌شود.واحد اندازه‌گیری اشعه رم rem نامیده می‌شود هر 100 رم یک سیورت SIEVERT خوانده شده است .
      واحدهای دیگر اندازه‌گیری اشعه‌گری GRAY و راد RAD است. هر 7 گری معادل 700 راد است.اشعه از دو طریق به بدن ما می‌رسد:1) مقدار اندکی از مواد رادیواکتیو در هوا و غذا و آبی که می‌نوشیم موجود است و اشعه حاصل از آنها به نام مواجهه داخلی نامیده می‌شود.2) مواجهه خارجی از طریق تماس با اشعه آفتاب و مواد رادیواکتیو و اشعه ایکس حاصل می‌شود.

      3) اثرات تابش اشعه بر بدن :تابش اشعه بر بدن انسان به دوگونه است:1) تابش اولیه که مدت آن حدودا یک دقیقه است.2) تابش اشعه به صورت رزیدوال یا باقیمانده که به دنبال تابش اولیه هوا و ذرات گرد و خاک و... آلوده به اشعه شده و قربانیان خود را مدت‌های مدید آزرده خواهند کرد.

      پنج نوع اشعه می‌تواند سلامتی انسان را به مخاطره اندازد:1) اشعه آلفا: شامل دو پروتون و دو نوترون:که فقط در صورت مواجهه داخلی خطرآفرین است.2) اشعه بتا: با توده تقریبی 2000/1 پروتون یا نوترون، مخاطره با این اشعه فقط با خوردن آن امکان‌پذیر است.3) اشعه گاما: بسیار شبیه نور طبیعی است فقط طول موج و مقدار انرژی آن متفاوت است و در درمان سرطان‌ها از آن استفاده می‌شود.4) اشعه ایکس: در اثر برخورد الکترون‌های پرشتاب بر سطح فلز تولید شده و طول موج متفاوتی با اشعه گاما دارد.5) نوترون: به دنبال شکاف هسته اتم اورانیوم و پلوتونیوم حاصل شده سبب یونیزاسیون اتم هیدروژن در مولکول آب بدن شده و ضایعات متعدد در بدن بر جای می‌گذارد.اثرات اشعه بر سلامت انسان بر اساس مقدار و فاصله طبق جداول زیر متفاوت خواهند بود.100 گری تابش اشعه برابر است با بی‌هوشی، اغما و مرگ در چند ساعت.10گری تابش اشعه برابر است با تخریب مغز استخوان، افت پلاکت، علائم سندروم حاد اشعه و مرگ در 30 روز.یک گری تابش اشعه برابر است با تهوع و استفراغ و کاهش فعالیت مغز استخوان و کاهش موقت گلبول سفید.0.1 گری تابش اشعه برابر است با تغییرات در لمفوسیت.0.01 گری تابش اشعه برابر است با عدم علائم بارز.علائم تابش اشعه طیف وسیع از یک قرمزی پوست تا سرطان و مرگ را در بر می‌گیرد.سندروم حاد با تهوع ، استفراغ و اسهال، تب و خونریزی همراه است و بهبود چند هفته تا 2 سال به طول می‌انجامد.کودکان بیش از بزرگسالان در معرض خطر قراردارند و جنین انسان بی‌نهایت به تابش اشعه حساس است و اثرات اشعه در مواجهه‌های مکرر به صورت جمع شونده است. اشعه مولکول‌ها را یونیزه کرده و نهایتا سبب تخریب DNA هسته سلول و میتوکوندری می‌شود.در مقدار کم تابش اشعه سلول خود را ترمیم می‌کند ولی در دوز زیر 100 رم ترمیم کامل انجام نمی‌شود و کلون معیوب سلولی که گاها منش سرطانی را دنبال می‌کند حاصل می‌شود.در دوز بالای 100 رم بیماری Radiation sickness با اسهال و اختلالات آب و الکترولیت و عفونت و لاغری قربانی را آزار می‌دهد. و در دوز بالای 300 رم به دنبال اختلال سیستم دفاعی قربانی در عرض 60 روز فوت خواهد شد و در صورت دریافت اشعه بالاتر از 1000 رم عروق صدمه دیده و سیستم‌های مختلف بدن از کار افتاده و مرگ حادث می‌شود.


       

      4) کاربردهاى تشخیصى پزشکى هسته اى :
      در کلیه روش هاى تشخیصى، نحوه عملکرد صحیح اندام هاى بدن در مقایسه با یک فرد سالم مقایسه مى شود. اتصال رادیو ایزوتوپ ها به ماده یا عضو مورد نظر به تشخیص و شناسایى پرتوهاى تابش شده و اندازه گیرى آنها کمک مى کند. در پزشکى هسته اى براى تشخیص معمولاً از یک سرى از مواد رادیواکتیو استفاده مى شود که یا به صورت گاز هستند و یا مایع که به بدن تزریق مى شوند.

      ·        مواد رادیواکتیو به فرم مایع :Technetium-99m
      Iodin-123 or Iodin 131 Thallium-201 Gallium-67

      ·        مواد رادیواکتیو به فرم گازى :Xenon-133 Krypton-81

      جدول 1 ) رادیو داروهای تشخیصی در پزشکی هسته ای

      رادیو نوکلید

      شکل شیمیایی

      کاربرد

      Tc-99m

      پرتکنتات سدیم

      مغز ، تیروئید ، غدد بزاقی ، عکس برداری استخر خونی ، مکان یابی ، جفت جنین

      Tc-99m

      کلوئید آلبومین

      جگر ، طحال ، عکسبرداری مغز استخوان

      Tc-99m

      اتی درونات EHDP

      عکسبرداری استخوان

      Tc-99m

      پنتتات

       DTPA

      عکسبرداری مغز ، ریزش کلیوی ، عکسبرداری تنفس شش

      Tc-99m

      پیروفسفات PPi

      عکسبرداری استخوان ، عکسبرداری آرواره

      I-131

      یدید سدیم

      تشخیص کار تیروئید ، عکسبرداری تیروئید

      I-125

      آلبومین

      تعیین حجم خون و پلاسما ، بررسیهای تیروئید

      I-123

      یدید سدیم

      تشخیص کار تیروئید ، عکسبرداری تیروئید

      Tl-201

      کلرید تالوس

      عضلات قلب ، گردش خون

      Xe-133

      گاز

      عکسبرداری تنفسی ، مطالعات جریان خون

      Ga-67

      سیترات گالیم

      عکسبرداری تومور

      5) روش هاى مختلف استفاده از داروهاى رادیواکتیو:

      ·        تزریق درون رگى که در اسکن هاى مختلفى مورد استفاده قرار مى گیرد.

      ·        تزریق زیر جلدى که معمولاً براى مطالعه سیستم لنفاوى کاربرد دارد.

      ·        تنفسى که معمولاً براى مطالعه شش ها مورد استفاده قرار مى گیرد. در این روش از گاز کریپتون (۸۱) و یا ذرات هواى حاوى تکنسیوم (۹۹) استفاده مى شود.

      ·        خوراکى که معمولاً براى شفاف کردن و متمایز کردن سیستم گوارشى به کار برده مى شود.

      6) تجهیزات لازم براى عکسبردارى :

      معمولاً پرتوهاى ساطع شده از ماده رادیواکتیو داخل بدن، توسط دوربین هاى گاما تشخیص داده مى شوند. به طور معمول، دوربین هاى گاما از آشکارساز گاما مثل یک کریستال فعال یدید سدیم که با یک سیستم تصویرى همراه است، تشکیل شده اند. دوربین هاى گاما از نحوه پراکنش تابش رادیواکتیو بر روى آشکارساز گاما تصویر را به وجود مى آورند.وضوح دوربین هاى گاما بین ۴ تا ۶ میلى متر است که مى تواند هزاران اشعه گاما را در ثانیه آشکار کند. دوربین گاما هر پرتو گاماى ساطع شده را در دو جهت محور x و y آشکار مى کند و به این ترتیب تصویر را به وجود مى آورد.در پزشکى هسته اى معمولاً وضوح (dpi) هر تصویر به تعداد پرتوهاى گاماى آشکار شده در آن پیکسل، در واحد زمان گفته مى شود.اساس کار دستگاه هاى مختلف که از فیزیک هسته اى براى تصویربردارى استفاده مى کنند، ایجاد یک سرى تصویر از برش هاى مختلف بدن و از زاویه هاى متفاوت است که این تصاویر با یکدیگر ادغام شده و یک تصویر سه بعدى از محل مورد نظر ایجاد مى کنند.

      7) رادیوداروها و چشمه های رادیواکتیو در پزشکی هسته ای :

      سودمندترین رادیو ایزوتوپ ها در پزشکی هسته ای رادیوایزوتوپهای تابش کننده گاما می باشند ، زیرا پرتوهای تابش شده از این مواد در درون بدن را می توان از بیرون بدن به سادگی تشخیص داد. اندازه های کاربردی مواد رادیواکتیو در روشهای تشخیص از دید جرم بسیار اندک است

      - نزدیک به میکروگرم - بگونه ایکه این مواد بر روند کارهای فیزیولوژیک بدن اثری ندارند.رادیوایزوتوپها بیشتر به گونه ترکیبی ، وارد بدن می شوند. ترکیب های یاد شده مولکولهای نشاندار هستند. یک مولکول نشاندار مولکولی است که یک یا چند اتم آن رادیواکتیو باشد.ترکیبات رادیواکتیو، داروهای رادیواکتیو یا رادیوداروها باید از استانداردهای ویژه خالص بودن شیمیایی و دارویی برخوردار باشد. بیشتر رادیوداروهای پزشکی هسته ای از شرکتهای بازرگانی دارویی که چگونگی ویژگیهای رادیوداروها را کنترل می کنند خریداری می شوند. تنها کاری که پزشک یا کاربر باید انجام دهد بکارگیری جدولی برای تعیین اندازه دگرگون شده این رادیوداروها از زمان آخرین اندازه گیری اکتیویته آنهاست.برای نشاندار کردن مولکولها شماری از رادیوایزوتوپها بکار برده می شود. این رادیوایزوتوپها بیشتر تابش کننده های گاما و دارای ویژگیهای گوناگون فیزیکی هستند. نمونه این رادیوایزوتوپها رادیوایزوتوپهای P-32 ، Ga-67 ، Tc-99m ، I-131 ، Au-196 می باشند که به راههای گوناگون تهیه می شوند. البته باید یادآوری کرد که رادیوایزوتوپهای مناسبی از عنصرهای کلیدی هیدروژن و اکسیژن و کربن وجود ندارد، ولی امروزه با به کارگیری شتابنده هایی مانند سیکلوترون در بیمارستانهای پیشرفته ،برخی از سختی های کار از میان برداشته شده است. برای نمونه رادیوایزوتوپهایی را - در جایگاه مصرف - تولید می کنند که نیم عمر چند دقیقه ای دارند .نمونه این رادیوایزوتوپها O ، F ، Fe و Ga می باشد. O-15 با نیم عمر دو دقیقه ای به سرعت جذب بدن می شود و در همین زمان کوتاه می توان بررسیهای دقیق فیزیولوژیک انجام داد. شماری از رادیوایزوتوپهای کاربردی در پزشکی از ژنراتورهایی  بدست می آیند که درباره آنها بیشتر گفتگو خواهد شد. رادیوایزوتوپهای مورد استفاده در کارهای تشخیصی باید تابش کننده گاما بوده - گاهی پوزیترون بکار می رود - و نیم عمر مناسب کارتشخیصی را داشته باشند.از با ارزش ترین رادیوایزوتوپها در کار تشخیص ، Tc است که شمار فراوانی از ترکیب های شیمیایی کاربردی را با آن نشاندار می کنند.

       تکنسیم بصورت پرتکنتات سدیم  ( NaTco12 ) برای نشاندار کردن بکار می رود. درتهیه این مولکولها در آغاز پرتکنتات به یون Tc کاهش داده شده و سپس آنرا با ماده شیمیایی دلخواه بصورت کمپلکس در می آورند. ماده شیمیایی آْماده است و تنها باید پرتکنتات بگونه ای استریل و بدون پیروژن به آن افزوده  شود و پس از چند دقیقه ترکیب برای کاربری آماده است. راندمان این فرایند شیمیایی به 90 درصد می رسد و باقیمانده ترکیب نشده به گونه.




      Bone densitometry
      تراکم سنجی استخوان جهت اندازه‌گیری محتویات معدنی استخوان استفاده می‌شود و این اندازه‌گیری کاهش توده استخوانی را بخوبی نشان می‌دهد.تراکم سنجی استخوان جهت تشخیص پوکی استخوان و تعیین ریسک شکستگی استخوان بسیار مفید است. اغلب روشهای اندازه‌گیری مواد معدنی استخوان bone mineral density (BMD) بسیار سریع و بدون درد می‌باشد.روشهای در دسترس BMD شامل DEXA و استفاده از x،CT-Scan ستون فقرات، مچ دست، بازو و یا ساق پا (Quantity CT or (QCT ، Osteo CT، و یا Ultrasoundمی‌باشند.

      mass screening purposes برای اهداف غربالگری عمومی یک نوع روش رسپتومتری قابل حمل و پرتابل وجود دارد. در این روش از یک وسیلهDexa x-ray یا واحدquantitative ultrasound استفاده می‌شود. هر دو نوع این آزمایشات موبایل، مچ دست انگشتان یا پاشنه پا را مورد آزمایش قرار می‌دهد.روشهای موبایل دانسیتومتری دقت تکنیک‌های ثابت و غیر موبایل را ندارند چون تنها یک استخوان را مورد آزمایش قرار می‌دهند.استخوانی که مواد معدنی خود را از دست داده ضعیف می‌شود و احتمال شکستگی بالایی دارد وbone densitometry قبل از شکستگی و احساس ضعف در استخوان این کاهش را نشان می‌دهد.
      DEXA
      رایج‌ترین روش دنسیتومتری است. این روش بی‌درد بوده و احتیاج به هیچ تزریق، روش تهاجمی، مسکن یا رژیم خاص و مراقبت‌های ویژه ندارد.در طی این آزمون بیمار روی تخت دراز کشیده و سیستم قسمتهای مورد نظر بدن را اسکن می‌کند (به طور معمول مهره‌های پایینی ستون فقرات و لگن) مدت زمان اسکن تنها چند دقیقه است. اشعه x مورد استفاده در DEXAکمتر ازChest x-ray است. دانسیته استخوانی هر بیمار با نمودار افراد سالم مقایسه می‌شود و نتیجه اعلام می‌شود.روش جدید اندازه‌گیری استئوپروز استفاده از اولتراسوند است. سیستم اولتراسوند اندازه‌گیری مواد معدنی استخوان، بسیار کوچکتر و ارزانتر ازDexa است و زمان انجام این کار حدود 1 دقیقه می‌باشد.

       

      مزایای استفاده از اولتراسوند دنسیتومتری
      1- هیچ اشعه یونسازی وجود ندارد
      2- 
      امکان تکرار تصاویر ناحیه مورد نظر
      3- 
      مشخص شدن میزان مواد معدنی ناحیه مورد نظر(Region of interest (ROI به همراه حدود هندسی آن
      4- 
      دقت 5/0%
      5- 
      کنترل اتوماتیک درجه حرارت برای معتبرترین اندازه‌گیری
      6- 
      کالیبراسیون دقیق و کنترل داخلی
      7- 
      سرعت بالای آزمون 3ms
      8- 
      نمایش رنگی تصاویر برای ارزیابی بهتر دانسیته
      9- 
      قیمت کم نسبت به تجهیزات DEXA
      10- 
      ذخیره‌سازی تصاویر بیماران برای مدت طولانی به منظور پیگیری
      11- 
      دسترسی آسان به تصاویر برای اپراتور
      12- 
      ضبط تصاویر پاشنه
      13- 
      مقایسه بین چندین تصویر

       

       


      DEXA equipment


      دو نوع سیستمDEXA وجود دارد: وسیله مرکزیCentral device و فرعیPeripheral device.
      Central DEXAدانسیته استخوانی را در استخوانهایhip (لگن) و مهره‌ها اندازه می‌گیرد در حالیکهPeripheral device دانسیته را در مچ دست و پاشنه و انگشتان اندازه‌گیری می‌کند.سیستم مرکزی در بیمارستان و مراکز پزشکی استفاده می‌شود در حالیکه پریفرال در داروخانه‌ها و مراکز موبایل پزشکی قابل استفاده است.
       Central
      یک میز تخت و بزرگ و یک بازو آویزان دارد که بازو به جلو و عقب قابل حرکت است و بنابراین تخت می‌تواند به عنوان تخت درمان یا صندلی آزمایش برای بیماران ویژه استفاده شود.
      Peripheral device
      فقط 30 کیلوگرم وزن دارد و شامل یک جعبه متحرک است که فضایی برای قرارگیری با جهت تصویربرداری دارد.سیستمDEXA یک بیم اشعه باریک و غیر قابل رؤیت اشعهx با دز کم دارد و انرژی را به سمت استخوان می‌فرستد. اشعهx در دو انرژی با دو پیک مجزا وجود دارد یک پیک به طور عمده بوسیله بافت نرم جذب می‌شود و دیگری بوسیله استخوان. میزان جذب شده بوسیله بافت نرم در نهایتSubtract (تفریق) شده و آنچه باقی می‌ماند دانسیته بافت استخوانی است اشعه استفاده شده در این روش 1/0 اشعه استانداردChest x-ray است.آزمونDEXA بین 10 تا 30 دقیقه طول می‌کشد که البته به نوع تجهیزات و قسمتی از بدن که مورد آزمایش قرار می‌گیرد بستگی دارد.در طی آزمون دتکتورها به آرامی روی ناحیه مورد نظر حرکت کرده و تصاویر را روی مونیتور ثبت می‌کنند.نتایج آزمون
      آزمون تراکم استخوان با دو حد مطلوب یا معیار مقایسه می‌شود: افراد بالغ و جوان سالم(T-
           Score)
      و افراد همسن (Z-Score)نتیجهBMD شما با نتایجBMD افراد بالغ 25 تا 35 ساله هم جنس و هم اقلیم شما مقایسه می‌شود. میزانStandard deviation (SD)(انحراف از وضعیت استاندارد) تفاوت بین BMDشما و آن گروه افراد سالم است. این نتیجهT-Score شماست.
      T-Score
      مثبت نشان می‌دهد که استخوان شما قویتر از وضعیت نرمال است وT-Score منفی بیانگر ضعیف بودن استخوان شما نسبت به حالت نرمال است.
      YN=young normal
       
      طبق بیان سازمان بهداشت جهانی استئوپروز طبق جدول زیر تعریف می‌شود:
      معیاری برای پوکی استخوان در زنانT-Score:
      نرمال   1/0
      کاهش کم تراکم استخوانBMD بینSD 5/2- تا 0/1- زیر رنج افراد جوان بالغ است
      پوکی استخوان >BMD5/2- پایین‌تر از رنج افراد سالم جوان
      پوکی استخوان شدید>BMD 5/2- پایین‌تر از رنج افراد سالم جوان است و بیماران دو یا چند شکستگی دارند.
      به طور معمول احتمال شکستگی استخوان با هرSD زیر نرمال دو برابر می‌شود بنابراین شخصی با یکBMD ،1SD زیر نرمال یعنیT-Score=-1 نسبت به یک شخص باBMD نرمال، دو برابر احتمال شکستگی استخوان دارد و یک شخص با 2-T-Score= 4 برابر فرد سالم احتمال شکستگی دارد وقتی این اطلاعات بدست می‌آید، فرد با احتمال بالای شکستگی می‌تواند به هدف جلوگیری از شکستگی‌های آینده درمان شود.از جهت دیگرBMD شما با یک معیار سنی مقایسه می‌شود. این موردZ-Score نام دارد که در این مرحله نتیجهBMD شما با فرد همسن، هم جنس، هم وزن و هم قد شما مقایسه می‌شود.استئوپروز شایعترین بیماری متابولیک استخوان است. این بیماری با کاهش ضخامت قشر استخوان، کاهش تعداد و اندازه ترابکولهای استخوان اسفنجی (یعنی اختلالهایی که در آنها تمام اسکلت درگیر می‌شود) مشخص می‌شود. هر تغییری در سرعت تشکیل و جذب که جذب را از تشکیل استخوان بیشتر کند می‌تواند از توده استخوانی بکاهد.این واقعیت که در بعضی از زنان با پیدایش یائسگی از بین رفتن استخوان سرعت می‌گیرد و هر گاه قبل از سن یائسگی طبیعی، تخمدانهای زنی برداشته شود ولی دچار پوکی استخوان پیش‌رس می‌شود حاکی از آن است که استروژن‌ها نقش مهم در جلوگیری از، از بین رفتن استخوان دارند.سیگار هم یا به طور مستقیم بر استخوان سازی اثر می‌کند یا به طور غیرمستقیم بر کار تخمدانها اثر می‌نماید کاهش سطح هورمون پاراتیروئید هم در کاهش استخوان‌سازی مؤثر است.احتمالاً خوردن اسید زیاد، خصوصاً به صورت غذای پرپروتئین، به خاطر خنثی کردن همین اسید اضافی منجر به حل شدن استخوان می‌شود. خود اسید ممکن است استدوکلاستها را فعا کند. زندگی بی‌تحرک در افرادی که عضلات کمی دارند، نیروهای مکانیکی وارده بر استخوانهایش را کم می‌کند و میل به از بین رفتن استخوان را افزایش می‌دهد.یک نوع استئوپروز در کودکان و نوجوانان و دختر و پسر، با کار طبیعی کنار دیده می‌شود. این دسته را استئوپروز آیدیوپاتیک می‌نامند.بسیاری از افراد استئوپروتیک از پیکر عضلانی برخوردار نبوده و وزن متوسط کمتری دارند. مصرف سیگار و الکل می‌تواند استخوان‌سازی را کاهش دهد.در استئوپروز بی‌تحرکی موجب افزایش اختلاف بین تشکیل و جذب استخوان و تشدید ضایعه می‌شود. بین زندگی بی‌تحرک، در فرد غیرعضلانی، نیروهای مکانیکی وارد بر اسکلت را کاهش می‌دهد و تمایل به کاهش توده استخوانی بال می‌رود چون تشکیل و جذب استخوان در پاسخ به نیروهای گوناگون مکانیکی تحریک می‌شود.در برخی موارد استئوپروز یکی از چهره‌های بیماری دیگری همچون سندرم کوشینگ می‌باشد.استئوپروز موسوم به نوع 1 در گروهی از خانم‌ها بعد از یائسگی بین 51 تا 75 سالگی رخ می‌دهد و با کاهش شدید و نامتناسب استخوان تومرکولر نسبت به استخوان کورتیکال مشخص می‌شود.شکستگی اجسام مهره‌ای و بخش دیستال ساعد شایعترین عوارض می‌باشد و کاهش فعالیت عمده پاراسیتروئید ممکن است در جهت جبران جذب استخوانی باشد. استئوپروز نوع 2 در جمع کثیری از خانمها و مردان بالای 70 سال یافت می‌شود. شکستگی‌های گردن ران، بخش پروگزیمال بازو بخش پروگزیمال درشت نی و لگن شایعترین شکستگی‌های این گروه است.علایم: شکستگی مهره، مچ، (لگن) بازو و درشت نی و ...علامت شکستگی جسم مهره عبارت است از درد پشت و تغییر شکل ستون مهره‌ها و درد بویژه بعد از خم شدن و بلند کردن جسم سنگین.معمولاً استراحت در بستر می‌تواند موقتاً درد را متوقف کند. انتشار رو به پایین درد به طرف یک پا شایع بوده و حملات درد بعد از چند روز تا یک هفته فروکش می‌کند و بعد از 4 تا 6 هفته بیمار می‌تواند فعالیتهای عادی خود را از سرگیرد.علایم رادیولوژیک: پیش از شکستگی و کلاپس در اجسام مهره‌ای استئوپروز، کاهش تراکم مواد معدنی افزایش وضوح خطوط عمودی (به خاطر اتلاف شدیدتر ترابکولهای افقی) و واضح شدن صفحات انتهایی را می‌بینیم. در نتیجه ضعف صفحات ساب کوندرال و اتساع دیسکهای مهره‌ای تقعر مهره‌ها از هر دو طرف به طور مداوم افزایش یافته و با اصلاح مهرهcodfish ایجاد می‌کند.با بروز کلاپس معمولاً ارتفاع قدامی جسم مهره کاهش می‌یابد و کورتکس قدامی نامنظم می‌شود. شکستگیهای فشاری قدیمی‌تر ممکن است تغییرات واکنشی و استئوفیتهایی در حوالی لبه‌های قدامی بوجود آورند. بدون شکستگی استخوانی، رادیوگرافیهای استاندارد شاخصهای حساسی برای مشاهده کاهش توده استخوانی به شمار می‌روند زیرا تا 30% توده استخوانی فرد برای ایجاد خطر شکستگی کافی است.

       

      اقدامات تشخیصی: 

      با استفاده از روشهایی همچون سنجش جذب فوتون منفرد و دوگانه، توموگرافی کامپیوتری کمی، بررسی فعال‌سازی نوترونهای کلسیم و استفاده از اولتراسوند می‌توان اتلاف مواد معدنی استخوان را نشان داد.اقدامات درمانی: استراحت و گرمای موضعی.Corset مناسب اکسایش بیمار را به همراه می‌آورد. هورمون استروژن سرعت جذب استخوان را زیاد می‌کند. اما تشکیل استخوان بالا نمی‌رود. استروژن مانع دفع کلسیم می‌شود و اتلاف استخوان را به تعویق می‌اندازد.

      تجویز 1500 میلی‌گرم کلسیم در روز وقتی بیمار نمی‌تواند استروژن بگیرد بسیار مناسب است. مصرف کلسیم اثر خوبی بر حفظ استخوان کورتیکال دارد ولی اثری روی استخوان ترابکولار ندارد. البته دریافت کلسیم گاهی قبل از 25 یا 30 سالگی ممکن است اثرات سودمندی بر نگهداری حداکثر توده استخوانی داشته باشد



      دستگاه اندازه گیری جذب تیروئید

       

      یکی از تجهیزات مفید مورد نیاز در بخشهای پزشکی هسته ای تشخیصی دستگاه شاخص اندازه گیری جذب ید می باشد که بکمک تنها یک دتکتور سنتیلاسیون قادر به شمارش پرتوهای خارج شده از تیروئید بیماران مبتلا به بیماری است و می تواند در زمان خیلی کوتاه جذب ید بیمار را اندازه گیری و در تشخیص افتراقی بیماریهای تیروئید کمک بسیار نماید. از آنجائیکه بعضی مراکز بدین منظور گاه از دستگاههای دوربین گاما استفاده می کنند که مستلزم هزینه و وقت بیشتری است بکارگیری دستگاه ذکر شده به صرفه اقتصادی نیز هست.
      بدین منظور طی پروژه ای در مرکز تحقیقات علوم و تکنولوژی در پزشکی، سعی شد با بررسی نمونه های مختلف این دستگاه و با بررسی دقیق کلیة اجزاء این سیستم ها و شناسایی کلیه پارامترهای مهم در این دستگاه که شامل قسمتهای مختلف مکانیکی، نرم افزاری و الکترونیکی می باشد، نمونه این دستگاهها را با هزینه کمتر در داخل کشور مونتاژ نمائیم.
      با انتخاب آشکارساز مناسب از نوع آشکارساز یدید سدیم (
      NaI(Tl بهمراه سیستم تحلیلگر بس کاناله با 2048 کانال و دقت بالا ( 11- بیتی)  و تهیه آن از منابع معتبر (لازم به ذکر است که تولید آشکارسازهــای هسته ای نیازمنـد تکنولوژی بالایی است و در حـال حاضر در داخل کشور ممکن نمی باشد) سعی شد علاوه بر طراحی و ساخت قسمتهای مکانیکی که خود از اهمیت زیادی برخوردار است با بهره گیری از نرم افزارهایی که توسط شرکت سازنده برای دستگاه تهیه شده است و بکمک برنامه نویسی تحت ویندوز 98 با برقراری ارتباط بین نرم افزار تحت ویندوز و برنامه های خود سیستم که از نوع MS-DOS می باشند بتوانیم کنترل سیستم آشکارساز را از محیط ویندوز به دست بگیریم و شمارشهای لازم را انجام داده و اطلاعات حاصل از شمارش پرتوهای خروجی بیمار را در محیط ویندوز گردآوری و ذخیره نمائیم و سپس کلیه پردازشها را انجام داده، نتایج را در فایل بیمار ذخیره یا توسط چاپگر، چاپ و در اختیار بیمار قرار دهیم.
      بدین ترتیب علاوه بر صرفه جویی ارزی و کسب دانش فنی، زمینه مناسبی برای ایجاد چندین شغل فراهم و زمینه گسترش این نوع فعالیتها جهت ساخت سایر وسایل نیز فراهم گردید. بعلاوه، تستهای کلینیکی انجام شده نیز علاوه بر کمک به رفع نواقص و کاستیهای سیستم در کل نشان داد که سیستم از قابلیت بسیار خوب و قابل رقابتی برخوردار و قابل عرضه و رقابت با محصولات مشابه خارجی می باشد.


      آرتیفکت های CT SCAN

      همگام با پیشرفت در سایر عرصه های فن آوری‏، CT نیز از زمان ابداع آن توسط آقای هانسفیلد پیشرفتهای چشمگیری  کرده است. با گذشت زمان محدودیتهای CT رفع شد و این وسیله به ابزاری توانمند جهت بررسی اندامهای درون بدن تبدیل شده است.با وجود پیشرفتها آرتیفکت تصویر به صورت یک مفصل همچنان پابرجا هستند و کیفیت تصاویر CT را تحت تاثیر قرار می دهند که گاهی  این بهم ریختگی چنان وسیع است که نمی توان از تصویر بدست آمده برای مقاصد تشخیصی استفاده کرد و نیاز به تکرار آزمون است، که این امر مستلزم پرتوتابی غیر ضروری بیمار می باشد و این امر مغایر با اصول حفاظت بیمار می باشد.این وظیفه تمام پرتوکاران است که با شناخت انواع آرتیفکت ها و یادگیری راه کارهای  موثر برای به حداقل رساندن این اثرات رسالت خود را به عنوان اولین خط دفاعی افراد جامعه در مقابل پرتوگیری غیر ضروری بیمار به انجام رسانند و تصاویری با حداکثر اطلاعات تشخیص تهیه کنند. آرتیفکت عبارت است از بهم ریختگی CT و یا ثبت اعداد اشتباه در تصویر CT. هنگامی که از این اعداد برای مشخص کردن نوع بافت مورد مطالعه استفاده می شود این مطلب از اهمیت بسزایی برخوردار است.آرتیفکت ها  می توانند به صورت محو شدگی ، ثبت خطوط مستقیم در تصویر ( Streak Artifact ) و یا آرتیفکتهای ستاره ای شکل در تصاویر CT مشاهده شوند علت بوجود آمدن آرتیفکت ها در CT به طور معمولی حرکات بیمار، وجود اشیاء فلزی به همراه یا در بدن بیمار و تعدد بافتها در یک voxel می باشد.
      -
      انواع آرتیفکت
      1-
      سخت شدن اشعه   ( Beamhardening )
      این آرتیفکت در نتیجه افزایش میانگین انرژی دسته اشعه در حین عبور  از بافتها بوجود می آید. همانند سایر دستگاههایی که از اشعه برای تولید تصویر استفاده می کنند در دستگاه های CT نیز دسته اشعه مورد استفاده تک انرژی نیست و شامل طیفی از انرژی ها است.مثلاَ وقتی در CT از انرژی KVP 120 استفاده می کنیم دسته اشعه حاوی انرژی های kev120-25 است. این آرتیفکت در زمانی که اشعه x مسیرهای متفاوتی را طی می کند نیز بوجود می آید، مثلا زمانی که ناحیه ناحیه بررسی کروی شکل باشد اشعه های مرکزی  بیشتر از پرتوهای کناری تضعیف می شونداین آرتیفکت به صورت نوارهای تیره یا خطهای در تصاویر مشاهده می شود.برای کاهش یا حذف این آرتیفکت می توان از فیلترهای اشعه x (bowitefilter)1 که یکنواختی دسته اشعه را افزایش می دهند استفاده کرد و یا از تکنیک های با kvp بالا استفاده کرد. امروزه نرم افزارهایی عرضه شده اند که می توانند اثرات این آرتیفکت را در تصاویر کاهش دهند ( تصویر 4)
      2-
      آرتیفکت های ناشی از حرکت بیمار   ( patient motion Artifact )
      این آرتیفکت در نتیجه حرکت بیمار در حین تصویربرداری به وجود می آید.این آرتیفکت به صورت خط ها یا رگهای مستقیم در تصویر مشاهده می شوند اگر حرکات بیمار ارادی باشد می توان با توجیه بیمار و گوشزد کردن اهمیت بی حرکت ماندن در حین تصویربرداری همکاری بیمار را جلب کرد.در مورد بیمارانی که قادر به همکاری نیستند و یا حرکات غیر ارادی مثل ضربان قلب باید از زمانهای اسکن کوتاه یا Gated CT2 استفاده کرد و یا با استفاده از وسایل ثابت کننده وضعیت بیمارانی را که قادر به همکاری نیستند را تثبیت کرد.اگر حرکت زیاد باشد نمی توان با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری این خطاها را تصحیح کرد. چون با جابه جایی voxel ها در حین تصویربرداری اعداد CT بشدت دچار به هم ریختگی می شوند و باید آزمون تکرار شود ولی در مواردی که حرکت محدود است می توان با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری این خطاها را تصحیح کرد. به عنوان مثال شرکت shimatzu از نرم افزار MAC3 برای کاهش آرتیفکت ناشی از حرکت استفاده می کند

      3- آرتیفکت ناشی از فلزات ( Metal Artifact )
      این آرتییفکت در اثر وجود مواد فلزی به همراه بیمار یا درون بدن بیمار بوجود می آید . وجود موادی مثل پروتزهای  فلزی، مواد پرکننده دندان، گیره های جراحی و ضربان ساز قلب داخل بدن بیمار باعث به وجود آمدن این آرتیفکت میشود.این نوع آرتیفکت به صورت خطهای سفید که گاهی به شکل ستاره ای در اطرااف جسم فلزی دیده میشود.دلیل بوجود آمدن این نوع آرتیفکت این است که جسم فلزیی جلوی رسیدن اشعه به دتکتور را می گیرد و چون بالاترین تضعیف در بدن مربوط به استخوان است به تمام voxel های موجود در مسیر این پرتو عدد CT 1000 که مربوط به استخوان است اختصاص می یابد و با چرخش تیوب در مجموع این خطوط به شکل ستاره ای دیده می شود برای برطرف کردن این نوع آرتیفکت باید مواد فلزی را که خارج از  بدن بیمار قرار دارند را برداشت . همچنین میتوان با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری و بازسازی مجدد تصویر این آرتیفکت را حذف کرد.
      4-
      اثر میانگین گیری از بافتهای موجود در voxel                    (Partial vollume Artifact )
      این آرتیفکت زمانی به وجود می آید که voxel شامل چند بافت با اعداد CT متفاوت باشد در این حالت عدد بدست آمده نتیجه میانگین گیری از اعداد CT بافتهای موجود در voxel است. به عنوان مثال اگر یک voxel شامل خون ( عدد CT = 40 ) ، قسمت خاکستری نخاع ( عدد CT = 43 ) و قسمت سفید نخاع ( عدد CT = 46 ) باشد،‌ عدد CT اختصاص یافته به این voxel 43 است در مشاهده تصویر این طور به نظر می رسد که voxel فقط شامل قسمت خاکستری نخاع است در مواردی که اختلاف عدد CT بافتهای موجود در voxel زیاد است عدد اختصاصص یافته به voxel مربوط به بافت متراکم است یکی از متداولترین جاهایی که این نوع آرتیفکت روی می دهد حفره خلفی جمجمه است و در ناحیه برجستگی داخلی استخوان پس سری و هرمهای پتروس مشاهده می شود
      بهترین راه برای برطرف کردن این نوع آرتیفکت استفاده از مقاطع نازکتر است.برای کاهش اثر میانگین گیری می توان از روش VAR4 استفاده کرد
      همانطور که در این تصویر مشاهده می کنید یک مقطع mm 8 که شامل استخوان و بافت نرم است به چهار مقطع با ضخامت mm 2 تقسیم می شود.
      5-
      آرتیفکت حلقه ای ( Ring Artifact )
      این آرتیفکت مختص دستگاههای CT نسل سوم است و زمانی بوجود می آید که دتکتورها کالیبره نباشند، در ساخت مشکل داشته باشد و یا بهره تبدیل آنها متفاوت باشد.با چرخش دتکتورها به همراه تیوب و جابجایی دتککتور معیوب یک حلقه در تصویر مشاهده می شود  برای برطرف کردن این آرتیفکت دتکتورها باید کالیبره شوند و در صورت معیوب بودن باید تعویض شوند. همچنین می توان از الگوریتمهای خاص بازسازی تصویر که به این متظور تهیه شده اند برای کاهش اثر این نوع آرتیفکت استفاده کرد
      6-
      آرتیفکت ناشی از قرار داشتن قسمتی از ناحیه مورد تصویربرداری در خارج از میدان تابش ( FOV )این آرتیفکت زمانی رخ می دهد که ناحیه مورد تصویربرداری بزرگتر از FOV چهل سانتی متر و قفسه سینه بیمار cm50 باشد قسمتی که خارج از FOV قرار دارد مقابل دتکتور ها را سد می کند و دسته اشعه را تضعیف می کند ولی به تصویر درنمی آید و باعث بوجود آمدن خطهایی در تصویر می شود برای حذف این آرتیفکت باید مطمئن شویم که FOV بزرگگتر از ناحیه مورد تصویربرداری است.

      اسکن قلب

       

      بررسی های قلب و اسکن قلب

      بررسی های قلب در پزشکی هسته ای با روشهای پیچیده ای انجام می شود زیرا زنش های پیوسته قلب جزئیاتی را که می توانند در نگاره دیده شوند ، محدود می کند . با بکارگیری سیگنالهای ECG برای فعال کردن آشکارساز در مرحله آسایش زنش قلب توان جداسازی نگاره را می توان افزایش داد .ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی Tc 99m   و حساسیت بسیار دوربینهای گامای امروزی،‌ امکان آشکار ساختن ساختمان قلب ، حجم و رگهای آن را در مرحله های گوناگون زنش قلب فراهم می سازد . روش هم زمان ساختن یا گام گذاری دوربین گاما با به کارگیری ویژگیهای پتانسیل الکتریکی قلب بیمار برای فعال کردن دوربین در هر مرحله دلخواه ،‌ از اهمیت ویژه ای برخوردار است . برای نمونه با گرفتن اسکن از بیمار در حالت جلو مایل به راست به گونه ای که مرزهای بطن چپ در بیرون از بطن راست جا گیرد ، کانتور بطنی یا حجم درون بطنی به هنگام سیستول یا دیاستول با به کارگیری رخدادهای الکتریکی P و QRS منحنی زنش قلب به عنوان ماشه یا آغازگر ممکن است بررسی شود . داده های به دست آمده در این روش برای تجزیه و تحلیل کار بطنی بسیار سودمند است . در شکل (45-4) الکتروکاردیوگرام که نمایشی از ولتاژ قلب نسبت به زمان است به همراه تغییرهای فشار بطن چپ و حجم آن نسبت به زمان برای یک زنش کامل قلب آمده است . با بکارگیری چنین تغییرهایی ،‌ بسیاری از پارامترهای ارزشمند قبلی با گام گذاری می تواند بدست آید . در شکل ( b45-4 ) چگونگی گام گذاری با بکارگیری منحنی ECG نمایش داده شده است .در شکل ( 46-4 ) گذر مولکول نشاندار ( با Tc 99m  ) در یک قلب سالم نشان داده شده است . همانگونه که شکل نشان می دهد نخست حجم رادیواکتیو به سوی سیاهرگ توخالی بالایی ( ورید اجوف فوقانی ) رانده می شود (1) سپس آهسته آهسته به سوی دهلیز راست و بطن راست و سرخرگ ششی حرکت می کند (2) در برگشت از ششها حجم ماده رادیواکتیو را در گذر از اتاقکهای چپ می توان دید (3و4) و در گذر از آئورت (5) سرانجام وارد شاخه شکمی آئورت می شود . بنابراین ماده رادیواکتیو همه فضای قلب و رگهای اصلی را پیموده است . این حرکت می تواند داده های بالینی ارزشمندی بدست دهد .

      رادیوداروهایی که به دنبال حمله قلبی در جایگاه آسیب بتوانند متمرکز شوند ، در حال ساخت می باشند . امروزه تالیوم Te 81201  برای اسکن قلب و بررسی پرفیوژن آن در هنگام آسایش و استراحت بکار برده می شود . داروی دیگری که بیشتر به کار می رود sestamibi Tc 99m    است . بررسی ماهیچه های قلب با بکارگیری رادیوداروهای یادشده امکانپذیر شده است .در نگاره برداری ایزوتوپی از قلب ، با بکارگیری  اسکن معمولی ، پخش نسبی رادیو داروها از یک حجم برروی یک سطح تصویر می شود . این کار از سه زاویه گرفته می شود و نگاره بدست آمده ای از این سه زاویه است که نمایش ساختار قلب را بدست می دهد . این نمایش به ستبرای ماهیچه میوکارد عمود بر سطح دوربین گاما ، جذب ناحیه ای میوکارد و کاهش بافتی بستگی دارد . فرم نعل اسبی قلب در اسکن 201Tl ( تالیوم و استامیبی ) در شکل (47-4) مربوط به جذب پرتو بوسیله دیواره میوکارد ،‌ اندازه اندک اکتیویته در خون درون قلب و ستبرای دیواره هایی است که عمود بر سطح دوربین جا گرفته اند .در روش برش نگاری تک فوتونی یا SPECT ،‌ دوربین گاما در یک قوس ˚180 به گرد قلب می چرخد . در این چرخش تصویرهای ( حجم روی سطح ) بسیاری (32 تصویر ) بدست می آید که پس از پالایش یا فیلتراسیون داده ها ،‌ ترکیب تصویرها یا پروژکسیونها بگونه ای الکترونیکی و رایانه ای انجام می شود تا نگاره رادیوایزوتوپی اسپکت SPECT بدست آید . می توان با فیلتراسیون ویژه ای به کمک رایانه از ساختارهای بدست آمده و یا از پروژکسیونهای یاد شده نگاره سه بعدی بدست آورد .

      گداخت هسته‌ای وفرایند غنی سازی اورانیوم ومقا یسه دز دریافتی با دو

      فرایند غنی سازی اورانیوم

      کاربرد و شیوه های مختلف جداسازی یا غنی سازی اورانیوم 235

      در طبیعت اورانیوم شامل کمتر از یک درصد ایزوتوپ اورانیوم 235 است. مواد انفجاری هسته ای به اورانیومی که حداقل دارای 20 درصد اورانیوم 235 غنی شده است نیاز دارند. بطور ایده آل اورانیوم 235 نود درصدی بکار می رود. برای افزایش درصد اورانیوم 235 به اورانیوم 238، اورانیوم باید "غنی سازی" شود.
      چرخه سوخت اورانیوم با استخراج و آسیاب کانسنگ اورانیوم جهت تولید "کیک زرد" شروع شده و سپس به هگزافلوراید اورانیوم (
      UF6) تبدیل می شود. ماده اخیر پس از آن غنی سازی می شود تا به سوخت هسته ای مبدل گردد.
      فرایندهای جداسازی و غنی سازی ایزوتوپ اورانیوم:
      این روشها عبارتند از:

      1) جداسازی ایزوتوپی الکترومغناطیسی

      2) دیفوزیون گرمایی

      3) پخش دیفوزیون گازی

      4) سانتریفوژ گازی

      5) فرایندهای آئرودینامیکی

      6) جداسازی ایزوتوپی لیزری – که شامل دو روش زیر است

      الف) جداسازی ایزوتوپی لیزری با بخار گازی (AVLIS) (atomic vapor laser isotope separation)

      ب) جداسازی ایزوتوپی لیزری مولکولی (MLIS) (molecular laser isotope separation)

      7) تبادل یونی و شیمیایی

      8) فرایند جداسازی پلاسمایی (PSP)

      در تمام صنعت هسته ای دنیا، اورانیوم بوسیله یکی از دو روش: پخش گازی و سانتریفوژ گازی غنی می شود.

       

      ظرفیت تولید در سال 2002
      x 1000 kg SWU/yr

      روش غنی سازی

       

      10,800

      پخش گازی

      فرانسه

      5,850

      سانتریفوژ گازی

      آلمان – هلند – بریتانیا

      900

      سانتریفوژ گازی

      ژاپن

      8,000

      پخش گازی

      آمریکا

      20,000

      سانتریفوژ گازی

      روسیه

      1,000-1,300

      بیشتر سانتریفوژ گازی

      چین

      5

      سانتریفوژ گازی

      پاکستان

      47,000 تقریباً

       

      مجموع

       

      از آنجایی که فرایند کاربردی در ایران، روش سانتریفوژ گازی است در باره روند پخش گازی تنها به ذکر این توصیف اکتفا می شود که در روش پخش گازی، هگزافلوراید اورانیوم تحت فشار از میان یک سری دیافراگم ها یا غشاهای متخلخل گذر کرده از آنجایی که مولکولهای اورانیوم 235 سبکتر از مولکولهای اورانیوم 238 است آنها سریعتر حرکت کرده و امکان کمی بیشتری برای عبور از سوراخهای موجود در غشا را دارند. گاز UF6 که از طریق غشا پخش می شود اندکی غنی بوده ضمن اینکه آنچه که نمی تواند گذر کند تهی از اورانیوم 235 است.

       

      سانتریفوژ گازی

      سانتریفوژ گازی نوعی هیپرسانتریفوژ است که برای تولید اورانیوم غنی شده استفاده می شود. این روش در آلمان در طی جنگ جهانی دوم توسعه یافت اما موارد کاربرد واقعی آن تنها در دهه پنجاه و شصت میلادی بود.

      در این روش از اثر سانتریفوژ که دوران سریع ماده سبب می شود تا ایزوتوپهای سنگین تر به طرف دیواره خارجی حرکت کنند استفاده شده و غالبا با استفاده از سانتریفوژ نوع زیپ (Zippe-type centrifuge) در شکل گازی انجام می شود. عامل جداسازی در این روش به تفاوت جرمی ایزوتوپهایی که باید جداسازی شوند بستگی دارد.

      نمونه نیروگاه های غنی سازی اورانیوم که از این روش استفاده می کنند در Gronau/Wesphalia (آلمان) و بوسیله URENCO (اورنکو یک گروه صنعتی است که متشکل از شرکتهای انگلیسی، آلمانی و هلندی می باشد) در Capenhurst (بریتانیا) هستند.

      علاوه بر نیروگاههای اورنکو در بریتانیا، هلند و آلمان، چهار نیروگاه روسیه که چهل درصد ظرفیت جهان را بالغ می شوند از این شیوه استفاده می کنند. ژاپن، چین و برزیل نیز نیروگاههای سانتریفوژ را می گردانند. پاکستان تکنولوژی غنی سازی سانتریفوژ را توسعه داده و بنظر می رسد که آن را به کره شمالی فروخته است ایران نیز دارای تکنولوژی سانتریفوژ پیچیده ای است.

      در ایالات متحده آمریکا هیچ نیروگاه سانتریفوژ گازی فعالیت ندارد اما بتازگی آمریکا و فرانسه نیز درحال جایگزینی تکنولوژی سانتریفوژ بجای نیروگاههای پخش گازی قدیمی هستند. این روش نسبت به روش پخش گازی به انرژی کمتری برای رسیدن به جداسازی مشابه نیاز داشته و از این جهت غالبا این شیوه که با استفاده از هگزافلوراید اورانیوم انجام می شود جایگزین شیوه پخش گازی شده و بجای آن استفاده می گردد.

      در غنی سازی اورانیوم با روش سانتریفوژ گازی، از تعداد زیادی سیلندر دوار که به صورت موازی و سری کنارهم قرار داده شده اند استفاده می شود. ماشینهای سانتریفوژ جهت تشکیل "ترین ها" (trains) یا "مجموعه آبشارها یا کاسکادها" (سیستمهای غنی سازی دنباله ای) بهم مرتبط هستند.

      این دوران باعث ایجاد یک نیرو مرکزگریز می شود بطوری که مولکولهای گازی سنگین تر (که شامل اورانیوم 238 هستند) بطرف خارج سیلندر حرکت کرده و مولکولهای گازی سبکتر (که شامل اورانیوم 235 است) در قسمت مرکزی (محور گردنده) جمع می شوند.

      گاز به داخل یک سری لوله های خلا تغذیه شده که هر یک شامل یک گردنده با بیش از دو متر طول و 20-15 سانتیمتر قطر هستند. وقتی که گردنده ها با سرعت بالا می چرخند (rmpا 70000-50000) مولکولهای سنگین تر حاوی اورانیوم 238 در لبه خارجی سیلندر متمرکز می شوند. افزایش اورانیوم 235 نیز در نزدیک مرکز وجود دارد. برای رسیدن به جداسازی موثر، به سانتریفوژهای با سرعتهای بالا نیاز است. مراحل سانتریفوژ معمولاٌ شامل تعداد زیادی سانتریفوژ به صورت موازی است.

      این جریان گازی که کمی از اورانیوم 235 غنی شده است بازگیری شده و به داخل مرحله بالاتر بعدی تغذیه می شود ضمن اینکه جریان گازی کم تهی شده به مرحله پایین تر قبلی مجددا بازیابی می شود. میزان غنی سازی اورانیوم 235 حاصل از یک مرحله تک واحدی سانتریفوژ گازی، بسیار بیشتر از میزان آن در یک مرحله تک واحدی غنی سازی پخش گازی است اما به تکنولوژی توسعه یافته ای برای تولید ماشینهای سانتریفوژ نیاز می باشد. این ماشینها بدلیل سرعتهای دوران مورد نیاز در آنها، به مهندسی متالورژی پیچیده با دقت بالا و نیاز دارند.

      بخاطر ماهیت خورندگی UF6، تمام اجزایی که در تماس با این ماده هستند باید از مواد مقاوم در برابر خوردگی ساخته شوند. ظرفیت جداسازی یک سانتریفوژ تک واحدی، با طول گردنده و سرعت دیواره گردنده افزایش می یابد. درنتیجه سانتریفوژهایی که دارای گردنده های یا روتورهای پرسرعت و بلند باشند اهداف برنامه های توسعه سانتریفوژ هستند.

      مواد مناسب برای گردنده ها شامل آلیاژهای آلومینیم، تیتانیم، فولاد ماراژین (maraging steel) یا ترکیباتی که با برخی شیشه های خاصی تقویت می شوند، فیبرهای کربنی هستند. درحال حاضر فولاد ماراژین متداول ترین ماده گردنه است.

      برای مصارف غیرنظامی، اورانیوم طبیعی که شامل 0.7 درصد اورانیوم 235 است به حدود 5-3 درصد اورانیوم 235 غنی شده و اورانیوم تهی شده شامل 0.3-0.2 درصد اورانیوم 235 می باشد. اما برای کاربردهای نظامی، اورانیوم بسیار غنی شده (HEU) که شامل بیش از 20 درصد اورانیوم 235 است معمولاٌ تولید می شود.

      از زمان راه اندازی، یک سانتریفوژ مدرن بمدت بیش از 10 سال بدون نگهداری به کار خود ادامه می دهد.

      مجموعه آبشارها یا کاسکادهای بزرگ سانتریفوژ گازی که در کشورهای فرانسه، آلمان، بریتانیا، و چین مورد استفاده قرار می گیرند برای تولید اورانیومی است که برای مصارف داخلی و نیز صادرات است. اما در مورد ژاپن این موارد صرفا جهت مصرف داخلی است. یک نیروگاه سانتریفوژ گازی مهم، در پیکتون اوهایوی آمریکا واقع است.

      این روش علاوه بر انرژی کمتر، به نیروگاه های با مقیاس بمراتب کوچکتری نیاز داشته و از این جهت برای کشورهای کوچکی که مبادرت به تولید سلاحهای هسته ای می نمایند دارای امکان پذیری اقتصادی است.

      روسیه صنعت عظیم سانتریفوژ را از اتحاد جماهیر سابق به میراث برده است. گفته می شد که عراق نیز این روش را برای دستیابی به سلاحهای هسته ای بکار گرفته بود. تصور می شود که پاکستان بااستفاده از این روش درحال ساخت یک کاسکاد کوچکتر جهت اهداف نظامی و توسعه سلاحهای هسته ای خود است.

      باید توجه کرد که برای تولید تنها یک سلاح هسته ای در سال، به چندین هزار سانتریفوژ نیاز می باشد.


      مقا یسه دز دریافتی با دز زمینه

       

      اشعه ایکس چیست و چه کار می کند ؟

      اشعه x نوعی از انرژی تابشی مثل نور یا امواج رادیویی می باشد . برخلاف نور اشعه x می تواند از بدن عبور کند ، که این توانایی به رادیولوژیست این امکان را می دهد تا تصاویری از ساختار داخلی بدن تهیه کند . رادیولوژیست می تواند این تصاویر را در فیلم فوتوگرافیک یا در TV یا مانیتور کامپیوتر به نمایش درآورد.

      آزمایشات پرتونگاری اطلاعات با ارزشی در بازه سلامتی فراهم می کنند و نقش مهمی در کمک به تشخیص توسط پزشک باز می کنند . در بعضی موارد از اشعه x به عنوان ابزار کمکی جهت قرار دادن تیوبها یا وسایل دیگر در بدن و یا در آزمونهای درمانی استفاده می شود .

      اندازه گیری دز پرتوها :

      واحد علمی اندازه گیری برای دز پرتو ،‌ همان دز مؤثر رایج یعنی میلی سیورت ( msv )  است .واحدهای دیگر اندازه گیری شامل :‌ rad ،‌ rem ، roentgen  و  sievert هستند .

      چون بافتها و ارگانهای متفاوت پرتوها را بصورت متفاوت جذب می کنند،‌دزواقعی درقسمتهای مختلف بدن متفاوت است .برای تعریف دز مؤثر از میانگین دز دریافتی در کل بدن استفاده می شود .دز مؤثر حساسیتهای نسبی بافتهای متفاوت اکسپوز شده را توضیح می دهد . این فاکتور ، کمیتی برای ارزیابی ریسک و مقایسه منابع بسیار مشابه اکسپوژر در محدوده ای از تشعشات طبیعی تا آزمونهای رادیوگرافیکی می باشد .

       

      منابع طبیعی اکسپوژر : Back ground expouser

      ما در همه حالت توسط منابع طبیعی اکسپوز می شویم.یک فرد در USA به طور متوسط در سالMSV 3(میلی سیورت)از منابع رادیواکتیو طبیعی و اشعه کیهانی خارج از فضا دز موثر دریافت می کند .این دزهای زمینه درسراسر کشور یکسان نیستند . مردمی که در مناطق مرتفع کلرادو Colorado یا نیومکزیکو زندگی می کنند msv 5 / 1 ‌در سال ،بیشتر از کسانی که در مناطق هم سطح دریا زندگی می کنند دز دریافت می کنند .

      یک دز اضافه از اشعه کیهانی ، در طول یک پرواز جهانی از یک منطقه ( مرز) به منطقه(مرز)دیگر حدود msv 03 / 0می باشد . ارتفاع از سطح دریا در این زمینه نقش مهمی بازی می کند . اما بزرگترین منبع تشعشع زمینه ،‌ گاز رادن مصرفی در منازل می باشد . چیزی حدود msv 2 در سال . مثال دیگر منابع پرتوزای زمینه ، رادن از منطقه ای به منطقه دیگر در کشور فرق می کند .

      این مطلب را با یک مثال ساده توضیح می دهیم :
      اینطور می توان مقایسه کرد : اشعه تابشی در پرتونگاری از ریه برابر مقدار اشعه دریافتی از محیط در طی 10 روز است .

      در جدول زیر از مؤثر در چندین آزمایش رادیوگرافی با دز زمینه مقایسه شده اند :

                   آزمون

             دز موثر تشعشع

         در مقایسه با دز زمینه

            ( تشعشع طبیعی )

      منطقه شکم :

      سی تی اسکن شکم

                 Msv  10

                   3 سال

      سی تی اسکن بدن

                 Msv  10    

                   3 سال

      IVP         

                 Msv 6 / 1

                   6 ماه

      رادیوگرافی : lower GI

                 Msv 4

                   16 ماه

      رادیوگرافی : upper GI

                 Msv 2

                    8 ماه

      سیستم اعصاب مرکزی :

      سی تی اسکن مغز

                 Msv 2

                   8 ماه

      ریه :

      رادیوگرافی ریه

                 Msv  1/ 0

                  10 روز

      سی تی اسکن ریه

                 Msv 8

                  3 سال

      پرتونگاری از کودکان :

                Voiding  cystourethrogram

      10-5 ساله ها : Msv 6 / 1

                    6 ماه

      نوزادان :           Msv  8 / 0

                    3 ماه

      پرتونگاری از خانمها :

      ماموگرافی

                 Msv 7 / 0

                   3 ماه

       

      اهمیت بکارگیری اشعه x : 

      safety

      مثل تمام پروسه های ( آزمونهای ) پزشکی اشعه x وقتی با دقت استفاده شود safe  است . رادیولوژیست ها و پرتوکاران طوری آموزش دیده اند که با حداقل مقدار اشعه x ، نتایج مورد نیاز را فراهم کنند . مقدار پرتو استفاده شده در اکثر آزمایشات بسیار اندک و فواید آن بر ریسک خطر آن می چربد.

      اشعه x فقط زمانی که سوییچ آن به صورت لحظه ای روشن ( on ) می شود تولید میگردد ، مثل نور مرئی ،‌ بعد از خاموش کردن سوییچ دیگر هیچ اشعه ای باقی  نمی ماند .

      اشعه x در زندگی :

      تصمیم در انجام آزمونهای اشعه x یکی از تصمیمات پزشکی است که بر پایه فواید آزمایش و ریسکهای بالقوه این پرتوها اخذ می گردد .

      برای آ‍زمایشات با دز پائین،‌تهیه فیلم توسط تکنولوژیست معمولاً تصمیم آسانی است .برای آزمایشات با دوزبالاتر مثل CT Scan یا آزمونهایی که با ماده حاجب ( dyes ) ید دار یا باریم انجام می شود ،‌ رادیولوژیست سوابق آزمونهای پرتونگاری بیمار را مد نظر قرار می دهد .

      اگر بیمار آزمونهای پرتونگار متوالی داشته است و اکنون نوع مراقبتهای پزشکی خود را تغییر داده است ،‌‌نگهداری و حفظ آزمونهای پرتونگاری قبلی ،‌‌ ایده خوبی است.این به پزشک کمک می کند تا آگاهانه تصمیم بگیرد .همچنین مطلع نمودن پزشک از حاملگی یا احتمال آن ،‌ قبل از انجام آزمونهای پرتونگاری مخصوصاً‌ پرتونگاری از شکم یا لگن بسیار مهم است .

      حاملگی و اشعه x :

      مثل تمام مراقبتهای پزشکی دیگر ،‌ دانستن اینکه بیمار حامله است یا احتمال حاملگی وجود دارد بسیار مهم است . بطور مثال حاملگی می تواند بسیاری از علائم یا یافته های پزشکی را موجه کند . وقتی یک بیمار حامله ، مریض است یا مجروح شده است ، پزشک ، درمانهای پزشکی را بسیار به دقت انتخاب می کند تا رشد جنین را از خطرات بالقوه مصون نگه دارد. این امر در بکارگیری اشعه x نیز صادق است . در حالیکه قسمت اعظم آزمونهای پرتونگاری برای جنین های رشد یافته ،‌ ریسک خطرناک مشخص ندارند ، ممکن است درصد کمی از ابتلا به بیماریهای جدی وجود داشته باشد . ریسک واقعی بستگی به مدت زمان حاملگی ( ماه چندم حاملگی ) و نوع اشعه x دارد. برای مثال در مطالعات سونوگرافی از اشعه x استفاده نمی شود و هرگز ریسک مشخص برای حاملگی ندارند . در پرتونگاری اشعه x از سر ،‌ بازوها و پاها و ریه ، معمولاً جنین به طور مستقیم اکسپوز نمی شود و بطور معمول تکنولوژیست تمهیداتی می اندیشد که جنین در بیماران حامله ،‌ به طور مستقیم اکسپوز نشود .

      گاهی بیماران حامله ، به آزمونهای ناحیه شکم و لگن نیازمندند . در این صورت پزشک آزمونهای دیگری به جز آزمونهای اشعهx درخواست خواهد کرد و یا اینکه تعداد آزمونهای پرتونگاری را به حداقل خواهد رساند .

      آزمونهای خیلی استاندارد اشعه x از شکم معمولاً ریسک جدی و خطرناکی برای جنین ندارند . بعضی از آزمونها مثل CT Scan از شکم و لگن مقدار اشعه زیادی را به جنین در حال رشد می رسانند .

      مطلع نمودن رادیولوژیست ازحاملگی یااحتمال آن برای طرح ریزی مراقبتهای پزشکی مناسب برای بیماروجنین هردو،الزامی است.به یاد داشته باشیدکه این به خاطر به حداقل رساندن ریسکهای بالقوه درمراقبتهای پزشکی
      است.

      درآزمایشات تشعشع هسته ای که به عنوان پزشکی هسته ای شناخته می شوند،ازاشعهxاستفاده می کنند . اما « متد »استفاده از آن کاملاً با اشعه x متفاوت است و تصاویر کاملاً‌ متفاوت نسبت به تصاویر اشعه x تهیه می شود .

      بکارگیری همان توصیه های قبلی در مورد مطلع نمودن پزشکی یا تکنولوژیست پزشکی هسته در مورد حاملگی یا احتمال آن بسیار مهم است.

      به هر حال توصیه دیگر در پزشکی هسته ای به زنان شیرده است .بعضی از داروهایی که برای آزمونهای پزشکی هسته ای استفاده می شوند ،‌ می توانند وارد شیر مادر شده و در نتیجه نوزاد آنها را مصرف می کند . برای کم کردن این احتمال ، بهتراست مادر شیرده ، پزشک و تکنولوژیست پزشکی هسته ای را قبل از انجام آزمایش مطلع کند .ممکن است ازبیمار خواسته شود،‌ شیردهی را برای مدت کوتاهی قطع کند ، پستانهای خود را تخلیه کرده و شیر را دور بریزد . بعد از مدت زمان کوتاهی می توان شیردهی را دوباره شروع کرد .

      دز تشعشعی دریافتی در آزمونهای interventional :

      آزمونهای رادیولوژیک interventional نوعی تصویربرداری تشخیصی هستند که به پزشک برای درمان بیماران در شرایط خاص کمک می کند . این آزمونها اغلب نتایج پزشکی قابل قبول را با حداقل زمان بهبودی مهیا می کنند .

      مثل بقیه آزمونهای پزشکی دیگر ، این آزمونها هم با ریسکهایی همراه هستند که این ریسکها بستگی به نوع آزمون دارد .

      سونوگرافی:

      گاهی سونوگرافی برای آزمونهای رادیولوژیکی interventional استفاده می شود . در سونوگرافی از امواج صوتی استفاده می شود که تا کنون ریسکی در این نوع آزمون با شدتهای مورد استفاده جاری ، شناسایی نشده است .

      نوع دیگر آزمونهای interventional ، MRI می باشد . در این نوع آزمونها Screening خیلی دقیقی قبل از آزمون انجام می شود .

      Screening به خاطر اطمینان از این است که بیمار قبلاً آزمون پزشکی دیگری نداشته و یا از مواد آرایشی که انجام آزمون را با خطر مواجه می کند استفاده نکرده است .

      در آزمونهای رادیولوژیک interventional که از اشعه x استفاده می شود ، درصد خطر بستگی به نوع آزمون دارد . زیرا گاهی از تشعشع خیلی کم استفاده می شود در حالیکه در آزمونهای پیچیده تشعشع بیشتری بکارمی رود .

      به طور کلی ، ریسک ایجاد کانسر در اثر اکسپوژر آنقدرها قابل توجه نیست وقتی که فوائدآزمون رادرنظر می گیریم .

      در بسیاری از آ‍زمونهای پیچیده مثل


      ELECTRON Beam Computed Tomography ( EBCT ) 

      با اینکه ظهور دستگاه CT اسکن و عرضه انواع spiral و mutislice آن ابزار توانمندی را برای تصویربرداری از اندامهای درون بدن فراهم کرده اند ، ولی هنوز هم تصویربرداری از اندامهای متحرک مثل قلب یکی از محدودیتهای این ابزار است . هر نوع حرکتی در حین تصویربرداری باعث ایجاد آرتیفکت و ناواضحی و در نتیجه کاهش قدرت تفکیک فضایی می شود .با پیشرفت سیستم های CT زمان لازم برای اسکن کوتاهتر می شد ولی هنوز هم این زمان برای تصویربرداری از قلب به اندازه کافی کم نبود زیرا برای تصویربرداری از قلب زمانهایی در حد یک دهم ثانیه یا کمتر لازم است تا آرتیفکت های ناشی از حرکت ایجاد نشود . این محدودیت با استفاده از CT اسکن با اشعه الکترونی ( EBCT) رفع شد
      . EBCT
      یک سیستم CT اسکن با سرعت بسیار زیاد است که مخصوص تصویربرداری از قلب در حال ضربان طراحی شده است . BECT با عناوینی همچون CineCT ،

      Fifth.generationCT CT
       ، Scanning electron beam CT و ultrafast CT نامیده می شود . - مراحل تکامل اسکنر EBCT اساس و کارکرد اسکنر EBCT برای اولین بار توسط colleagues و Douglas Boyd در سال 1979 در نتیجه تحقیقات انجام شده در دانشگاه کالیفرنیا واقع در سانفرانسیسکو در دهه هفتاد میلادی بیان گردید .

      در سال 1983 شرکت Imatron اسکنر CT بسیار سریع Boyd را برای تصویربرداری از قلب و سیستم گردش خون بهبود بخشید . در آن زمان این دستگاه با نامهایی چون cardiovascular computed tomography ( CVCT ) یا CineCT شناخته می شد . امروزه این دستگاه EBCT نامیده می شود و انتظار می رود در آینده ای نزدیک تعداد بسیار بیشتری از این دستگاه ها مورد استفاده قرار گیرد . ( تا اواخر سال 2000 میلادی تعداد 25 دستگاه EBCT در امریکا و 30 دستگاه نیز در اروپا و آسیا مورد استفاده قرار گرفته اند ) توانمندی های بالقوه EBCT موجب تولید تصاویری با قدرت تفکیک بالا از اندامهای متحرک مثل قلب بدون آرتی فکت ناشی از حرکت می شود . از این اسکنر می توان برای تصویربرداری از قلب و سایر قسمتهای بدن در کودکان و بزرگسالان استفاده کرد زیرا طراحی این دستگاه امکان جمع آوری اطلاعات را ده برابر سریعتر از CT های مرسوم فراهم کرده است .
      -
      اصول و اجزاء EBCT طراحی سیستم EBCT با CT های مرسوم متفاوت است که این تفاوتها در زیر آورده شده است :
      1-
      مبنای اسکنر EBCT استفاده از فن آوری اشعه الکترونی است و در این سیستم ها تیوب اشعه x وجود ندارد .
      2-
      در این سیستم ها حرکات مکانیکی در اجزاء دستگاه وجود ندارد . 3
      -
      نحوه جمع آوری اطلاعات در EBU با CT های مرسوم متفاوت است . در انتهای دستگاه EBCT یک تفنگ الکترونی قرار دارد که یک دسته الکترونی با انرژی 130 کیلوالکترون ولت تولید می کند. این دسته الکترونی بوسیله یک کویل الکترومغناطیسی شتاب می گیرد و کانونی می شود که با یک زاویه معین منحرف می شود و به یکی از چهار حلقه هدف تنگستنی برخورد می کند . حلقه های هدف ثابت هستند و شعاع آنها cm 90 است که یک قوس 210 درجه را تشکیل می دهند . شعاع الکترونی در طول حلقه هدایت می شود که می تواند به صورت منفرد یا به صورت توالی به کار رود . در نتیجه پخش حرارت مشکلی مانند آنچه در سیستمهای CT اسکن مرسوم وجود دارد ایجاد نمی کند . وقتی که شعاع الکترونی با هدف تنگستنی برخورد می کند اشعه x تولید می شود . محدود کننده ها دسته اشعه x تولید شده را به شکل یونی در می آورند که از یون بیمار عبور می کنند . که در یک میدان اسکن 47 سانتی متر قرار دارد تا به دتکتورها به صورت یک قوس در دو ردیف کنار هم قرار گرفته اند برخورد کنند . دتکتورها در مقابل حلقه تنگستنی قرار دارند و در دو ردیف جداگانه قرار گرفته اند که شعاع آنها 5/67 سانتی متر است که تشکیل یک قوس 216 درجه را می دهند . ردیف اول شامل 864 دتکتور است که اندازه هر کدام نصف دتکتورهای حلقه دوم است که 432 دتکتور دارد . این نحوه قرارگیری دتکتورها این امکان را فراهم می کند که در زمان استفاده از یکی از حلقه های هدف اطلاعات مربوط به دو مقطع جمع آوری شود وقتی به طور متوالی از هر چهار حلقه استفاده می شود می توان اطلاعات مربوط به هشت مقطع را جمع آوری کرد . دتکتورها از مواد جامد که شامل کریستالهای لومینسانت و کادمیوم تنگستن هستند تشکیل شده اند ( که اشعه x را به نور تبدیل می کنند ) این قسمت به یک سلیکونی چسبیده است که نور را به جریان تبدیل می کندکه خود این قسمت نیز به یک پیش تقویت کننده متصل است . خروجی دتکتورها به سیستم جمع آوری اطلاعات data acquisition system ( DAS ) فرستاده میشود .

      گداخت هسته‌ای

      انرژی هسته‌ایِ ”پاک“

      گداخت هسته‌ای که (همجوشی یا جوش‌هسته‌ای نیز نامیده می‌شود) در واقع تولید انرژی است به شیوه‌ای که در کرة خورشید انجام می‌گیرد. این اندیشه ممکن است جنون‌آمیز به نظر آید، اما عملی و امکان‌پذیر است؛ یا تقریباً امکان‌پذیر است. برای فهم بهتر مسئله بیایید به قلب یک ستاره نگاه کنیم در آنجا چه می‌بینیم؟ می‌بینیم که هسته‌های اتمها در قلب ستاره، درهم ادغام می‌شوند و هسته‌های بزرگتری را تشکیل می‌دهند. این واکنشی که ”گداخت“ یا همجوشی هسته‌ای نامیده می‌شود، همواره با انتشار مقدار عظیمی از گرما و نور همراه است. اگر بتوانیم این واکنش را که در خورشید و ستارگان دیگر به طور عادی انجام‌ می‌گیرد در کرة‌زمین ایجاد و کنترل کنیم، خواهیم توانست به مقدار عظیمی از انرژی دست یابیم. مشکل اینجاست که نیرویی به نام ”الکترومغناطیس“ وجود دارد که اتمها را از هم دور می‌کند، مانند دو آهنربا که بخواهند قطب شمال یا قطب جنوب‌شان را به هم بچسبانند.

       

      تا سال 2050 باید منتظر بمانیم

      برای آن که اتمها را وادار کنیم که بر نیروی الکترومغناطیس غلبه کنند و درهم ادغام شوند، باید دو شرط لازم را، که در ستارگان به طور طبیعی وجود دارند، در کرة‌زمین پدید آوریم: تجمع حداکثر اتمها در کوچکترین حجمِ ممکن و ایجاد دمایی به میزان 50 میلیون درجة سانتی‌گراد! چرا چنین دمایی لازم است؟ چون هر چه دمای یک گاز بالاتر باشد، سرعت عناصر متشکلة آن بیشتر خواهد شد، و بنابراین امکان برخورد این عناصر نیز بیشتر و در نتیجه امکان همجوشی و ادغام نیز افزایش خواهد یافت.

      نخستین شرط لازم، با به دام انداختن اتمها در یک آهنربای عظیم، به شکل سیب توخالی، تحقق می‌یابد. (البته از این اتمها یک الکترون برداشته شده است تا باردار شوند.) [شکل زیر] برای تحقق شرط لازم دوم، باید هم چیز را در یک ”اجاق دارای میکروموج“ بپزیم. دانشمندان به همجوشی دوتریوم و تریتیوم (دو گونة هیدروژن) در تأسیساتی که توکاماک (Tokamak) نام دارند، موفق شده‌اند، اما این همجوشی مدت بسیار کوتاهی دوام داشته، و انرژی‌ای که برای انجام واکنش مصرف‌‌شده، بیش از انرژی به دست آمده بوده است.

      بنابراین تولید انرژی از راه همجوشی هسته‌ای فعلاً نه سودآور است، و نه چندان جاافتاده و عملی است. در واقع پیش از سال 2050 در تولید الکتریسیته از این طریق توفیق نخواهیم یافت.

      اما با وجود همة مشکلات، عده‌ای از دانشمندان به امکان‌پذیر بودن تولید انرژی از طریق همجوشی هسته‌ای باور دارند. اگر آنان روزی موفق به مهار این انرژی شوند، می‌توان گفت که بشر راه‌حلی پایدار، مطمئن و نسبتاً پاک برای تولید انرژی پایان‌ناپذیر یافته است. می‌گوییم: پایان‌ناپذیر، چون دو اتم دتریوم و تریتیوم به سادگی و با استفاده از آب تولید می‌شوند؛ مطمئن، چون همجوشی هسته‌ای، برخلاف شکافت هسته‌ای، واکنشی است که می‌توان آن را به سهولت‌ متوقف و مهار کرد: کافی است که شیر لوله‌های دتریوم و تریتیوم را ببندیم؛ و می‌گوییم: و انرژی نسبتاً پاک، چون هلیوی که در این واکنش تولید می‌شود رادیواکتیو نیست و رادیواکتیویتة نوترون آزاد شده نیز ظرف پنجاه سال کاهش می‌یابد: پس با گرفتاری خاص شکافت هسته‌ای و نیروگاه‌های هسته‌ای مرسوم و معمول مواجه نخواهیم شد که نمی‌دانیم با پسماندهای رادیواکتیو آنها تا میلیونها سال بعد، چه باید بکنیم.

       

       

       

      در قلب ”توکاماک“

      همجوشی دتریوم و تریتیوم با آزاد شدن مقدار عظیمی گرما همراه است. این گرما از طریق مدار اولیه بازیابی می‌شود و به مدار ثانویه انتقال می‌یابد. سرانجام بخار تولید‌شده در مدار ثانویه است که توربین را به کار می‌اندازد.

       

       

      دتریوم و تریتیوم در دمای بسیار بالا با هم برخورد می‌کنند. هسته‌های دو اتم در هم می‌جوشند یا ادغام می‌شوند، تا یک هستة هلیوم پدید آورند. یک نوترون و نیز مقدار بسیار زیادی انرژی هم آزاد می‌شود

      همه چیز درباره اورانیوم

      اورانیوم                                                                                                                                    

      اورانیوم عنصر فلزی، با علامت اختصاری U و عدد اتمی 92 است که می‌تواند هم به عنوان سوخت برای نیروگاه‌های هسته‌ای و هم برای بمب اتم بکار برود. اورانیوماورانیوم در سال 1982 توسط کلاپروت، شیمیدان آلمانی در معدن سنگ پجیلند از معدن ساکوتی کشف شده است. پرتوزایی در سال 1896 توسط فیزیکدان فرانسوی به نام هنری بکرل کشف گردید. اما توسط خواهران کوری زمانی که آنان رادیوم و پلوتونیوم همراه اورانیوم را شناسایی کردند فرمول‌بندی شد. استحصال اورانیوم از معدن سنگ در سال 1914 انجام گرفت و در سال 1939 داینگ پدیده فیسیون طبیعی را برای عناصر پرتوزایی معرفی کرد. در سال 1942 با کشف پدیده تبدیل ساده به انرژی (E=MCR) اورانیوم به عنوان ماده قدرتمند برای تولید انرژی وارد میدان گردید و از آن زمان به بعد انرژی هسته‌ای یکی از اقلام مهم انرژی مطرح شد. امروزه حدود 582 معدن اورانیوم با ذخیره 680، 810، 4 تن در رده RAR و EAR کره زمین کشف شده است اورانیومی که از معدن به دست می‌آید یک دست نیستند. به عبارت دیگر همه اتم‌های اورانیوم دارای یک وزن نیستند. بعضی از آنها سنگین‌تر و بعضی از آنها سبک‌ترند. همه اتم‌های اورانیوم، یعنی چه اورانیوم سنگین و چه اورانیوم نیمه سنگین و چه اورانیوم سبک، در درون هسته خود دارای 92 پروتون می‌باشند، اما تعداد نوترون‌های آنها متفاوت است. اورانیوم سنگین، در هسته خود تعداد 146 نوترون دارد. در حالی که اورانیوم نیمه سنگین تعداد 143 نوترون و اورانیوم سبک تعداد 142 نوترون دارد. برای نام‌گذاری این سه نوع اورانیوم، دانشمندان تعداد پروتون‌ها و نوترون‌های آنها را به اسم اورانیوم اضافه می‌کنند. به عنوان مثال، اورانیوم سنگین را به نام اورانیوم 238 یا U238، اورانیوم نیمه سنگین را به نام اورانیوم 235 یا U235 و اورانیوم سبک را به نام اورانیوم 234 یا U234 می‌نامند. برای سوخت راکتورهای هسته‌ای و بمب اتم، اورانیوم نیمه سنگین از همه مناسب‌تر است، اما درصد آن در سنگ معدن اورانیوم چیزی کمتر از یک درصد است. به طور کلی، اورانیوم سنگین به مقدار زیاد یعنی حدود نود و نه و سه دهم درصد و اورانیوم نیمه سنگین به مقدار بسیار کم یعنی حدود هفت دهم درصد و اورانیوم سبک به مقدار فوق‌العاده جزیی یعنی به مقدار یک صدم درصد به طور طبیعی، در معدن اورانیوم وجود دارد. اورانیوم نیمه سنگین یا U235، عنصر اصلی برای راه انداختن و ادامه یافتن چرخه سوخت در راکتور اتمی است. اما مقدار طبیعی آن، یعنی مقدار هفت دهم درصد، کافی نیست و باید غلظت اورانیوم نیمه سنگین از هفت دهم درصد به پنج درصد افزایش یابد. عملیات مربوط به افزایش غلظت اورانیوم نیمه سنگین از هفت دهم درصد به پنج درصد را، اصطلاحاً، عمل غنی‌سازی اورانیوم می‌نامند. برای این کار از دستگاهی به نام «سانتریفیوژ» استفاده می‌کنند. میزان مصرف سالانه اورانیوم در کشورهای مختلف بالغ بر 6500 تن می‌شود. انتظار می‌رود مقدار مصرف تا سال 2020 میلادی به 75000 تن در سال فزونی یابد. مهمترین کشورهای دارای منابع اورانیوم عبارتند از: کانادا، استرالیا، آفریقای جنوبی، برزیل، قزاقستان، ازبکستان، روسیه، نیجریه، نامیبیا. معدن‌های اورانیوم دارای 10 هزار تن از بزرگترین معدن‌ها و کوچکترین آن با ذخیره حدود 500 تن به شمار می‌رود. گرچه انواع مختلفی از معادن اورانیوم کشف گردیده و در دست بهره‌برداری است اما معادن جای گرفته در ماسه سنگی که مناسب استحصال هستند. از انواع ارزان و اقتصادی در بازار جهان تلقی می‌شوند

      همه چیز درباره ی فیزیک هسته ای

      فهرست مطالب:
      پست1:تعریف فیزیک هسته ای،هسته ی اتم،شکافت هسته ای
      پست2:همجوشی (گداخت) هسته‌ای
      پست3:واکنش زنجیره‌ای هسته‌ای
      پست4:فن‌آوری هسته‌ای
      پست5:آب سنگین
      پست6:اورانیوم
      پست7:چرخه سوخت هسته‌ای
      پست9:مکانیک کوانتم
      پست14:غنی‌سازی اورانیوم
      پست15:واپاشی هسته‌ای
      پست16:ضایعات هسته‌ای
      پست17:رآکتور اتمی
      پست18:وضعیت کشور های دارنده ی رآکتور
      پست19:اورانیوم تضعیف شده
      پست20:کیک زرد
      پست22:کوارک
      پست23:بمباران نوترونی
      پست24:بمب هیدروژنی



      اول از همه چیز تعریف فیزیک هسته ای:فیزیک هسته‌ای بخشی از دانش فیزیک است که به خواص و ویژگی‌های هسته اتم‌ها می‌پردازد.

      هسته ی اتم:
      هستهٔ اتم ناحیه‌ای با جرم بالا است که پروتون‌ها و نوترون‌ها در آن قرار گرفته اند. اندازهٔ هسته از اندازهٔ خود اتم بسیار کوچک‌تر است, و تقریباً تمام جرم اتم را که از ذرات پروتون و نوترون سبب می‌شود در این ناحیه قرار دارد.
      تاریخچه
      هسته اولین بار توسط ارنست رادرفورد و در سال ۱۹۱۱ کشف شد او یک ورق طلا را مورد بمباران پرتو آلفا قرار داد طبق نظر تامسون باید تمام پرتو یا بازمی گشت یا عبور می کرد اما بعضی از پرتو ها عبور کرده و بعضی از پرتو ها به شدت باز می گردند پس او اینگونه نتیجه گرفت که جرم بسیار چگال و با بار مثبت(زیرا پرتو آلفا ۲ بار مثبت دارد) و متمرکز در محلی از اتم قرار دارد که بررسی های دقیقتر این محل را مرکز اتم مشخص نمود نام این محل هسته گذاشته شد.

      شکافت هسته ای:
      شکافت هسته ای فرآیندی است که در آن یک اتم سنگین مانند اورانیوم به دو اتم سبکتر تبدیل می‌شود. وقتی هسته‌ای با عدد اتمی زیاد شکافته شود، بر پایه فرمول اینشتین، مقداری از جرم آن به انرژی تبدیل می‌شود. از این انرژی در تولید برق (در نیروگاه هسته‌ای) یا تخریب (سلاح‌های هسته‌ای) استفاده می‌شود. اوتوهان زمانی که قصد داشت از بمباران اورانیوم با نوترون آن را به رادیم تبدیل کند دریافت که به اتم بسیار کوچک‌تری دست یافته است.در تمام واکنش های هسته ای که تا ان زمان شناخته شده بود تنها ذرات کوچک از هسته جدا می شدند اما این بار یک تقسیم بزرگ رخ داده بود. لایز میتنر و اوتو فریش دریافتند که فراورده ی این بمباران نوترونی باریم است و جرم هر اتم اورانیم هنگام تبدیل شدن به ذرات کوچک‌تر به اندازه ی یک پنجم جرم یک پروتون کاهش می یابد و این جرم مطابق رابطه ی اینشتین E=mc² به انرژی تبدیل شده است.به خاطر شباهت این پدیده ی تقسیم هسته با تقسیم سلولی میتنر و فریش آن را شکافت نامیدند.مقاله ی این یافته در یازدهم فوریه ی ۱۹۳۹ در نشریه ی نیچر با عنوان "واکنش هسته ای نوع جدید" منتشر شد. در تصویر اتم اورانیم-۲۳۵ دیده می شود که پس از برخورد یک نوترون متلاشی شده و پرتو های رادیو اکتیو از خود صادر می کند.سپس به دو عنصر باریم-۱۴۱ و کریپتون-۹۲ تقسیم شده و به پایداری می رسدودر ضمن سه عدد نوترون دیگر آزاد می کند که هر یک موجب شکافت یک هسته ی اورانیوم دیگر می شوند واین واکنش زنجیره ای مرتب ادامه پیدا میکند .


      همجوشی (گداخت) هسته‌ای فرآیندی عکس عمل شکافت هسته‌ای است. در فرآیند همجوشی هسته‌ای هسته‌های سبک مانند هیدروژن، دوتریوم و تریتیوم با یکدیگر همجوشی داده شده و هسته‌های سنگین‌تر و مقداری انرژی تولید می‌شود.
      برای اینکه همجوشی امکان پذیر باشد هسته‌هایی که در واکنش وارد می‌شوند باید داریای انرژی جنبشی کافی باشند تا بر میدان الکترواستاتیکی پیرامونشان فائق آیند. بنابر این دما‌های وابسته به واکنش‌های همجوشی فوق العاده بالاست.

      همجوشی طبیعی

      همجوشی به صورت طبیعی هم رخ می‌دهد. انرژی گرمایی که هر روزه زمین و منظومه شمسی را گرم می‌کند ناشی از واکنشهای همجوشی در خورشید است به این نحو که در خورشید (یا در ستارگان دیگر) نیروهای گرانشی قوی باعث می‌شوند ایزوتوپهای هسته‌های هیدروژن به اندازه کافی به هم نزدیک و با هم ترکیب شوند تا هسته هلیوم و مقداری انرژی تولید شود.
      مزیت‌ها
      مزیت همجوشی هسته‌ای نسبت به شکافت هسته‌ای مقایسه می‌شود:
      • منابع سوخت آن بسیار فراوان است. به عنوان مثال دو تریوم حدود ۱۵۳ ۰/۰ درصد اتمی ازهیدروژنهای آب اقیانوسها را تشکیل می‌دهد. تریتون نیز در فرایند جذب نوترون توسط لیتیوم قابل تولید است.
      • به ازاء هر نوکلئون از ماده سوخت، انرژی تولیدی نسبت به روش شکافت بیشتر است.
      • معضل پسماندهای هسته‌ای را ندارد،
      • اینکه در هنگام وقوع حوادث احتمالی، راکتور همجوشی از کنترل خارج نمی‌شود.
      به عنوان مثالی از انرژی تولیدی در یک راکتور همجوشی می‌توان گفت اگر یک گالن از آب دریا را که دارای مقدارکافی دوترون است در واکنش همجوشی استفاده کنیم معادل ۳۰۰ گالن گازوئیل انرژی بدون آلودگی تولید می‌کند.
      روش‌های همجوشی

      لیزر نوا در آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور در تحقیقات همجوشی
      محصورسازی به روشهای متفاوتی انجام پذیر است. مهمترین این روشها عبارتند از:
      محصور سازی مغناطیسی

      در این روش از میادین پرقدرت برای حفظ یک پلاسما استفاده میگردد.
      همجوشی هسته‌ای کنترل شده توسط لیزرهای پر توان

      در این روش از لیزرهای پرتوانی جهت محصورساختن ساچمه های کوچکی استفاده میشود که در آنها سوخت هسته ای فشرده سازی شده باشد.

      چگونگی همجوشی دوتریوم و تریتیوم


      واکنش زنجیره‌ای هسته‌ای

      واکنش زنجیره‌ای هسته‌ای فرآیندی است که در آن نوترون‌های ناشی از شکافت هسته‌ای باعث شکافت هسته‌های دیگر اتم‌ها می‌شوند.
      در اواخر سال ۱۹۳۸ اتو هان، لیزه مایتنر و فردریک اشتراسمن به اکتشافی دست یافتند که دنیا را تحت تأثیر قرار داد، آنها متوجه شدند که می‌توان کاری کرد که هسته‌های اورانیوم ۲۳۵ شکسته شوند.
      فرض کنید که نوترونی در اطراف یک هسته اورانیوم ۲۳۵ آزادانه در حال حرکت است. این هسته تمایل زیادی دارد که نوترون کند را به درون خود بکشاند وآن راجذب کند. هسته اورانیوم پس از گیر اندازی این نوترون دیگر هسته‌ای پایدار نیست و ناگهان از هم شکافته می‌شود. این هسته در طی فرآیند شکافت به دو یا چند هسته با جرم کوچک‌تر، یعنی به صورت هسته‌های عناصر نزدیک به مرکز جدول تناوبی تجزیه می‌‌شود.
      به طور کلی در فرآیند شکافت اگر یک نوترون به هسته اصابت کند به طور میانگین ۵/۲ نوترون در اثر شکافت آزاد می‌‌شود حال اگر ما تعداد نوترون‌های آزاد شده را ۳ عدد فرض کنیم و مدت زمان لازم برای تحقق هر شکافت ‎۰/۰۱ ثانیه باشد، مقدار اورانیوم مصرف شده در یک ثانیه در حدود ۱۰ به توان ۲۳ کیلوگرم خواهد بود. واضح است که واکنش زنجیره‌ای شکافت می‌تواند مقادیر قابل توجهی از اورانیوم را در مدت زمان ناچیزی به انرزی تبدیل کند.
      مشخص است که ما نیازی به تولید مستمر نوترون نداریم بلکه با اصابت اولین نوترون به هسته وآزاد شدن نوترون‌های ناشی از فرآیند شکافت ما می‌توانیم نوترون مورد نیاز خود را بدست آوریم که مسلما این تعداد نوترون بسیار بیشتر از نیاز ما خواهد بود. به حداقل مقدار اورانیومی که برای فرآیند شکافت لازم است جرم بحرانی یا مقدار بحرانی می‌‌گویند. از به هم پیوستن دو یا چند جرم بحرانی یک ابر جرم بحرانی حاصل می‌‌شود.

      حال اگر بخواهیم واکنش زنجیره‌ای ادامه پیدا کند، حفظ یک اندازه بحرانی برای ماده اولیه اورانیوم ضرورت دارد. در صورتی که مقدار اورانیوم را خیلی کمتر از جرم بحرانی بگیریم، بیشتر نوترون های تولیدی فرار خواهند کرد زیرا این فرار به عواملی چون شکل فیزیکی اورانیوم و جرم آن وابسته است و در نتیجه واکنش متوقف می‌‌شود. از سوی دیگر اگر مقدار اورانیوم را فوق العاده زیاد بگیریم مثلاً به اندازه یک ابر جرم بحرانی، تمام نوترون های تولیدی در واکنش های بعدی شرکت خواهند کرد وانرژی آزاد شده در یک فاصله زمانی کوتاه آنچنان زیاد خواهد شد که نتیجه‌ای جز انفجار نخواهد داشت!! بین این دو حالت یک خط فاصل وجود دارد:اگر بزرگی کره اورانیومی شکل را درست برابر اندازه بحرانی بگیریم آنگاه از هر شکافت فقط یک نوترون برای شرکت در شکافت بعدی باقی می‌‌ماند در این صورت واکنش با آهنگ ثابتی ادامه می‌‌یابد. از خاصیت حالت سوم برای عملکرد نیروگاههای هسته‌ای استفاده می‌‌کنند.

      فن‌آوری هسته‌ای فن‌آوری است که بر اساس واکنش‌های هسته‌ای به وجود آمده است. که گستره‌ی بزرگی از حسگر دود تا راکتورهای هسته‌ای, و سلاح هسته‌ای.

      تاریخچه
      کشف
      در سال ۱۸۹۶, هنری بکرل متوجه تابش‌های عجیبی از اورانیوم شد که آن را پرتوزایی نامید. و بعد از آن پیر کوری و ماری کوری عنصر رادیوم را کشف کردند که بسیار پرتوزا بود.بررسی‌های بیشتر سه نوع پرتوزایی را نشان داد آلفا بتا و گاما.که موجب صدماتی مشابه آفتاب سوختگی و با شدت بیشتر می‌شد.
      شکافت هسته‌ای
      شکافت هسته‌ای فرآیندی است که بسیار سخت قابل کنترل می شود اما از شکافت هسته‌ای برای ایجاد برق توسط اتو هان دانشمند آلمانی و از طریق پروژه منهتن برای ساخت بمب اتمی در جنگ جهانی دوم استفاده شد
      گداخت هسته‌ای

      گداخت هسته‌ای فرآیندی است که در آن دوتریوم و ترتیوم ترکیب شده و تبدیل به هلیوم می شوند سازنده چنین علمی ادوارد تیلور است.
      سلاح هسته‌ای
      اولین بار از سلاح هسته‌ای که یکی از کاربردهای مخرب فناوری هسته‌ای است در ۱۶ ژوئیه ۱۹۵۴ برای بمباران دو شهر ژاپنی هیروشیما و ناگازاکی توسط آمریکا استفاده شد پروژه‌ای که ساخت چنین بمبی را دنبال می کرد پروژه منهتن نام داشت.
      در طول جنگ سرد بارها کشورهای آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی اقدام به افزایش توان تسلیحاتی خود نمودند
      نیروگاه هسته‌ای
      انواع واکنش‌های هسته‌ای
      واکنش‌هایی که در یک راکتور انجام می گیرد به دو دسته تقسیم می شوند:گداخت هسته‌ای و شکافت هسته‌ای
      حوادث هسته‌ای
      حادثه سه مایلی آیلند (۱۹۷۹)
      حادثه سه مایلی آیلند در سال ۱۹۷۹ اتفاق افتاد
      حادثه چرنوبیل (۱۹۸۶)

      حادثه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ و در چرنوبیل (در اوکراین کنونی) اتفاق افتاد به طوری کنترل نیروگاه در ساعت ۱:۴۰ بامداد خارج شد و بتن آرمه یک متری گنبد را ذوب نمود و اتفاقات پس از آن مو جب شد تا در کل اروپا وضعیت اضطراری اعلام شود
      مثالهایی از فناوری هسته‌ای
      نیروگاه هسته‌ای

      نیروگاه‌های هسته‌ای را می توان مهمترین کاربرد از فناوری هسته‌ای نامید که بدون تولید گازهای آلاینده به تولید برق می پردازند.
      نیروگاه‌ها کاربردهای وسیعتری در زمینه‌های دیگر مانند حمل نقل زیردریایی ها ٬تحقیقات علمی و... نیز دارند
      کاربردهای پزشکی
      تصویر برداری - تصویر برداری های پزشکی که از طریق منابع پرتو ایکس مانند کبالت ۶۰ یا تکنسیوم ۹۹ انجام می گیرد, و یکی از کاربردهایش مقطع‌نگاری با نشر پوزیترون است.
      کاربردهای صنعتی
      اکتشاف نفت و گاز- توانایی عبور پرتو گاما از سنگ‌ها ب ما کمک می کند منابعی مانند نفت و گاز را شناسایی کنیم.
      ساخت جاده - از مواد هسته‌ای مانند سزیم ۱۳۷ برای شناسایی چگالی آسفالت٬ خاک و بتن استفاده می کنیم.
      کاربردهای تجاری
      یک حسگر دود ازآمرسیوم-۲۴۱ , که یک منبع واپاشی آلفاست تشکیل شده است. ترتیوم و فسفر به هنگام دود شروع به اعلام خطر می کنند و مزیت این نوع حسگرها قابلیت دید در تاریکی است.
      صنایع غذایی

      از پرتوزایی هسته‌ای برای از بین بردن میکروبها ویروسها باکتریها و قارچها استفاده می شود

      آب سنگین آبی است که نسبت ایزوتوپ دوتریوم در آن از حد آب معمولی بیشتر است. در آب سنگین (با فرمول D۲O) بر خلاف آب معمولی (با فرمول H۲O) به جای هیدروژن ایزوتوپ هیدروژن دوتریم(بافرمول اتمی ۲H )با اکسیژن ترکیب شده‌است.با کمک ین نوع از آب می‌توان پلوتونیوم لازم بری سلاح هی اتمی را بدون نیاز به غنی سازی بالی اورانیوم تهیه کرد. از کاربردهی دیگر ین آب می‌توان به استفاده از آن در رآکتورهی هستهٔ با سوخت اورانیوم، بعنوان متعادل کننده (Moderator) به جی گرافیت و نیز عامل انتقال گرمی رآکتور نام برد.

      آب سنگین واژهٔ است که معمولا به اکسید هیدروژن سنگین، D۲O یا ۲H۲O اطلاق می‌شود. هیدروژن سنگین یا دوتریوم (Deuterium) یزوتوپی پیدار از هیدروژن است که به نسبت یک به ۶۴۰۰ از اتمهی هیدروژن در طبیعت وجود دارد. خواص فیزیکی و شیمییی آن به نوعی مشابه با آب سبک H۲O است.


      تاریخچه
      والتر راسل در سال ۱۹۲۶ با استفاده از جدول تناوبی «مارپیچ» وجود دو تریم را پیش بینی کرد.
      هارولد یوری شیمیدان و از پیشتازان فعالیت روی ایزوتوپها که در سال ۱۹۳۴ جایزه نوبل در شیمی گرفت در سال ۱۹۳۱ ایزوتوپ هیدروژن سنگین را که بعدها به منظور افزایش غلظت آب مورد استفاده قرار گرفت، کشف کرد.
      همچنین در سال ۱۹۳۳، گیلبرت نیوتن لوئیس (Gilbert Newton Lewis شیمیدان و فیزیکدان مشهور آمریکایی) استاد هارولد یوری توانست برای اولین بار نمونه آب سنگین خالص را به‌وسیله عمل الکترولیز بوجود آورد.
      اولین کاربرد علمی از آب سنگین در سال در سال ۱۹۳۴ توسط دو بیولوژیست بنامهای هوسی (Hevesy) و هافر(Hoffer) صورت گرفت. آنها از آب سنگین برای آزمایش ردیابی بیولوژیکی، به منظور تخمین میزان بازدهی آب در بدن انسان، استفاده قرار دادند.
      روش تهیه آب سنگین
      در طبیعت از هر ۳۲۰۰ مولکول آب یکی آب نیمه سنگین HDO است. آب نیمه سنگین را می‌توان با استفاده از روش‌هایی مانند تقطیر یا الکترولیز یا دیگر فرآیندهای شیمیایی از آب معمولی تهیه کرد. هنگامی که مقدار HDO در آب زیاد شد، میزان آب سنگین نیز بیشتر می‌شود زیرا مولکول‌های آب هیدروژن‌های خود را با یکدیگر عوض می‌کنند و احتمال دارد که از دو مولکول HDO یک مولکول H۲O آب معمولی و یک مولکول D۲O آب سنگین به وجود آید. برای تولید آب سنگین خالص با استفاده از روش‌های تقطیر یا الکترولیز به دستگاه‌های پیچیده تقطیر و الکترولیز و همچنین مقدار زیادی انرژی نیاز است، به همین دلیل بیشتر از روش‌های شیمیایی برای تهیه آب سنگین استفاده می‌کنند.
      کند کننده نوترون
      آب سنگین در بعضی از انواع رآکتورهای هسته‌ای نیز به عنوان کند کننده نوترون به کار می‌رود. نوترون‌های کند می‌توانند با اورانیوم واکنش بدهند.از آب سبک یا آب معمولی هم می‌توان به عنوان کند کننده استفاده کرد، اما از آنجایی که آب سبک نوترون‌های حرارتی را هم جذب می‌کنند، رآکتورهای آب سبک باید اورانیوم غنی شده اورانیوم با خلوص زیاد استفاده کنند، اما رآکتور آب سنگین می‌تواند از اورانیوم معمولی یا غنی نشده هم استفاده کند، به همین دلیل تولید آب سنگین به بحث‌های مربوط به جلوگیری از توسعه سلاح‌های هسته‌ای مربوط است. رآکتورهای تولید آب سنگین را می‌توان به گونه‌ای ساخت که بدون نیاز به تجهیزات غنی سازی، اورانیوم را به پلوتونیوم قابل استفاده در بمب اتمی تبدیل کند. البته برای استفاده از اورانیوم معمولی در بمب اتمی می‌توان از روش‌های دیگری هم استفاده کرد. کشورهای هند، اسرائیل، پاکستان، کره شمالی، روسیه و آمریکا از رآکتورهای تولید آب سنگین برای تولید بمب اتمی استفاده کردند.با توجه به امکان استفاده از آب سنگین در ساخت سلاح هسته‌ای، در بسیاری از کشورها دولت تولید یا خرید و فروش مقدار زیاد این ماده را کنترل می‌کند. اما در کشورهایی مثل آمریکا و کانادا می‌توان مقدار غیر صنعتی یعنی در حد گرم و کیلوگرم را بدون هیچ گونه مجوز خاصی از تولید کنندگان یا عرضه کنندگان مواد شیمیایی تهیه کرد. هم اکنون قیمت هر کیلوگرم آب سنگین با خلوص ۹۸۹۹درصد حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ دلار است. گفتنی است بدون استفاده از اورانیوم غنی شده و آب سنگین هم می‌توان رآکتور تولید پلوتونیوم ساخت. کافی است که از کربن فوق العاده خالص به عنوان کند کننده استفاده شود از آنجایی که نازی‌ها از کربن ناخالص استفاده می‌کردند، متوجه این نکته نشدند در حقیقت از اولین رآکتور اتمی آزمایشی آمریکا سال ۱۹۴۲ و پروژه منهتن که پلوتونیوم آزمایش ترینیتی و بمب مشهور «Fat man» را ساخت، از اورانیوم غنی شده یا آب سنگین استفاده نمی‌شد.
      آشکار سازی نوترینو
      رصد خانه نوترینوی سادبری در انتاریوی کانادا از هزار تن آب سنگین استفاده می‌کند. آشکار ساز نوترینو در اعماق زمین و در دل یک معدن قدیمی کار گذاشته شده تا مئون‌های پرتوهای کیهانی به آن نرسد. هدف اصلی این رصدخانه یافتن پاسخ این پرسش است که آیا نوترینوهای الکترون که از همجوشی در خورشید تولید می‌شوند، در مسیر رسیدن به زمین به دیگر انواع نوترینوها تبدیل می‌شوند یا خیر. وجود آب سنگین در این آزمایش‌ها ضروری است، زیرا دوتریم مورد نیاز برای آشکارسازی انواع نوترینوها را فراهم می‌کند. آزمون‌های سوخت و ساز در بدن از مخلوط آب سنگین با ۱۸O H۲ آبی که اکسیژن آن ایزوتوپ ۱۸O است نه ۱۶O برای انجام آزمایش اندازه گیری سرعت سوخت و ساز بدن انسان و حیوانات استفاده می‌شود. این آزمون سوخت و ساز را معمولا آزمون آب دوبار نشان دار شده می‌نامند.
      آب نیمه سنگین
      چنانچه در اکسید هیدروژن تنها یکی از اتمهی هیدروژن به یزوتوپ دوتریوم تبدیل شود نتیجه حاصله (HDO) را آب نیمه سنگین می‌گویند. در مواردی که ترکیب مساوی از هیدروژن و دوتریوم در تشکیل مولکوهی آب حضور داشته باشند، آب نیمه سنگین تهیه می‌شود. دلیل ین امر تبدیل سریع اتم هی هیدروژن و دوتریوم بین مولکولهی آب است، مولکول آبی که از ۵۰ درصد هیدروژن معمولی (H) و ۵۰ درصد هیدروژن سنگین(D) تشکیل شده‌است، در موازنه شیمییی در حدود ۵۰ درصد HDO و ۲۵ درصد آب (H۲O) و ۲۵ درصد D۲O خواهد داشت.
      نکته قابل توجه آن است که آب سنگین را نبید با با آب سخت که اغلب شامل املاح زیاد است و یا یا آب تریتیوم (T۲O or ۳H۲O) که از یزوتوپ دیگر هیدروژن تشکیل شده‌است، اشتباه گرفت. تریتیوم یزوتوپ دیگری از هیدروژن است که خاصیت رادیواکتیو دارد و بیشتر بری ساخت موادی که از خود نور منتشر می‌کنند بکار برده می‌شود.

      آب با اکسیژن سنگین
      آب با اکسیژن سنگین، در حالت معمول H۲۱۸O است که به صورت تجارتی در دسترس است ببیشتر بری ردیابی بکار برده می‌شود. بعنوان مثال با جیگزین کردن ین آب (از طریق نوشیدن یا تزریق) در یکی از عضوهی بدن می‌توان در طول زمان میزان تغییر در مقدار آب ین عضو را بررسی کرد.

      این نوع از آب به ندرت حاوی دوتریوم است و به همین علت خواص شیمیی و بیولوژیکی خاصی ندارد بری همین به آن آب سنگین گفته نمی‌شود. ممکن است اکسیژن در آنها بصورت یزوتوپهی O۱۷ نیز موجود باشد، در هر صورت تفاوت فیزیکی ین آب با آب معمولی تنها چگالی بیشتر آن است.

      ورانیوم

      اورانیوم در جدول تناوبی

      اورانیوم یکی از عنصرهای شمیایی است که عدد اتمی آن ۹۲ و نشانه آن U است و در جدول تناوبی جزو آکتنیدها قرار می‌گیرد. ایزوتوپ ‎۲۳۵U آن در نیروگاه‌های هسته‌ای به عنوان سوخت و در سلاح‌های هسته‌ای به عنوان ماده منفجره استفاده می‌شود.
      اورانیوم به طور طبیعی فلزی است سخت، سنگین، نقره‌ای رنگ و پرتوزا. این فلز کمی نرم تر از فولاد بوده و تقریبآ قابل انعطاف است. اورانیوم یکی از چگالترین فلزات پرتوزا است که در طبیعت یافت می‌شود. چگالی آن ۶۵٪ بیشتر از سرب و کمی کمتر از طلا است.
      سال‌ها از اورانیوم به عنوان رنگ دهنده لعاب سفال یا برای تهیه رنگ‌های اولیه در عکاسی استفاده می‌شد و خاصیت پرتوزایی (رادیواکتیو) آن تا سال ۱۸۶۶ ناشناخته ماند و قابلیت آن برای استفاده به عنوان منبع انرژی تا اواسط قرن بیستم مخفی بود.

      فراوانی
      این عنصر از نظر فراوانی در میان عناصر طبیعی پوسته زمین در رده ۴۸ قراردارد.
      اورانیوم در طبیعت بصورت اکسید و یا نمک‌های مخلوط در مواد معدنی (مانند اورانیت یا کارونیت) یافت می‌شود. این نوع مواد اغلب از فوران آتشفشان‌ها بوجود می‌آیند و نسبت وجود آنها در زمین برابر دو در میلیون نسبت به سایر سنگها و مواد کانی است. اورانیوم طبیعی شامل ‎۹۹/۳٪ از ایزوتوپ ‎۲۳۸U و ‎۰/۷٪ ‎۲۳۵U است.
      این فلز در بسیاری از قسمت‌های دنیا در صخره‌ها، خاک و حتی اعماق دریا و اقیانوس‌ها وجود دارد. میزان وجود و پراکندگی آن از طلا، نقره یا جیوه بسیار بیشتر است.

      ده کشوری که ۹۴٪ از استخراج اورانیوم جهان در آنها انجام می‌گیرد.

      تاریخچه
      اورانیوم در سال ۱۷۸۹ توسط مارتین کلاپروت (Martin Klaproth) شیمی دان آلمانی از نوعی اورانیت بنام پیچبلند (Pitchblende) کشف شد. این نام اشاره به سیاره اورانوس دارد که هشت سال قبل از آن، ستاره شناسان آن را کشف کرده بودند.
      اورانیوم یکی از اصلی‌ترین منابع گرمایشی در مرکز زمین است و بیش از ۴۰ سال است که بشر برای تولید انرژی از آن استفاده می‌کند.
      دانشمندان معتقد هستند که اورانیوم بیش از ۶/۶ بیلیون سال پیش در اثر انفجار یک ستاره بزرگ بوجود آمده و در منظومه خورشیدی پراکنده شده‌است.
      ویژگی‌های اورانیوم
      اورانیوم سنگین‌ترین (به بیان دقیقتر چگالترین) عنصری است که در طبیعت یافت می‌شود (هیدروژن سبکترین عنصر طبیعت است.)
      اورانیوم خالص حدود ‎۱۸/۷ بار از آب چگالتر است و همانند بسیاری از دیگر مواد پرتوزا در طبیعت بصورت ایزوتوپ یافت می‌شود.
      اورانیوم شانزده ایزوتوپ دارد. حدود ‎۹۹/۳ درصد از اورانیومی که در طبیعت یافت می‌شود ایزوتوپ ۲۳۸ (U-۲۳۸) است و حدود ‎۰/۷ درصد ایزوتوپ ۲۳۵ (U-۲۳۵). دیگر ایزوتوپ‌های اورانیم بسیار نادر هستند.
      در این میان ایزوتوپ ۲۳۵ برای بدست آوردن انرژی از نوع ۲۳۸ آن بسیار مهم‌تر است چرا که U-۲۳۵ (با فراوانی تنها ‎۰/۷ درصد) آمادگی آن را دارد که در شرایط خاص شکافته شود و مقادیر زیادی انرژی آزاد کند. به این ایزوتوپ «اورانیوم شکافتنی» (Fissil Uranium) هم گفته می‌شود و برای شکافت هسته‌ای استفاده می‌شود.
      اورانیوم نیز همانند دیگر مواد پرتوزا دچار تباهی می‌شود. مواد رادیو اکتیو دارای این خاصیت هستند که از خود بطور دائم ذرات آلفا و بتا و یا اشعه گاما منتشر می‌کنند.
      U-۲۳۸ باسرعت بسیار کمی تباه می‌شود و نیمه عمر آن در حدود ‎۴،۵۰۰ میلون سال (تقریبآ برابر عمر زمین) است.
      این موضوع به این معنی است که با تباه شدن اورانیوم با همین سرعت کم انرژی برابر ‎۰/۱ وات برای هر یک تن اورانیوم تولید می‌شود و این برای گرم نگاه داشتن هسته زمین کافی است.
      شکاف هسته‌ای اورانیوم
      U-۲۳۵ قابلیت شکاف هسته‌ای دارد. این نوع از اتم اورانیوم دارای ۹۲ پروتون و ۱۴۳ نوترون است (بنابراین جمعآ ۲۳۵ ذره در هسته خود دارد و به همین دلیل U-۲۳۵ نامیده می‌شود)، کافی است یک نوترون دریافت کند تا بتواند به دو اتم دیگر تبدیل شود.
      این عمل با بمباران نوترونی هسته انجام می‌گیرد، در این حالت یک اتم U-۲۳۵ به دو اتم دیگر تقسیم می‌شود و دو، سه و یا بیشتر نوترون آزاد می‌شود. نوترون‌های آزاد شده خود با اتم‌های دیگر U-۲۳۵ ترکیب می‌شوند و آنها را تقسیم کرده و به همین منوال یک واکنش زنجیره‌ای از تقسیم اتم‌های U-۲۳۵ تشکیل می‌شود.
      اتم U-۲۳۵ با دریافت یک نوترون به اورانیوم ۲۳۶ تبدیل می‌شود که ثبات و پایداری نداشته و تمایل دارد به دو اتم با ثبات تقسیم شود. انجام عمل تقسیم باعث آزاد شدن انرژی می‌شود بگونه‌ای که جمع انرژی حاصل از تقسیم زنجیره اتمهای U-۲۳۵ بسیار قابل توجه می‌شود.
      نمونه‌ای از این واکنش‌ها به اینصورت است:

      U-۲۳۵ + n Ba-۱۴۱ + Kr-۹۲ + ۳n + ‎۱۷۰ Million electron Volts‎
      U-۲۳۵ + n Te-۱۳۹ + Zr-۹۴ + ۳n + ۱۹۷ Million electron Volts

      که در آن: electron Volt = ۱٫۶۰۲ x ۱۰-۱۹ joules
      (یک ژول انرژی برابر توان یک وات برای مصرف در یک ثانیه‌است.)

      مجموع این عملیات ممکن است در محلی بنام رآکتور هسته‌ای انجام گیرد. رآکتور هسته‌ای می‌تواند از انرژی آزاد شده برای گرم کردن آب استفاده کند تا در نهایت از آن برای راه اندازی توربین‌های بخار و تولید برق استفاده شود.


      چرخه سوخت هسته‌ای به مراحل اکتشاف و استخراج و غنی‌سازی و کاربرد و دفع و بازیافت سوخت هسته‌ای گفته می‌شود.

      اکتشاف
      منابع سوخت هسته‌ای در بسیاری از مناطق جهان وجود دارد. کار اکتشاف با هدف کشف منابعی که استخراج آن صرفه اقتصادی داشته باشد انجام می‌گیرد.
      استخراج
      کانسنگ‌های مواد مناسب سوخت اتمی مانند اورانیوم به روش‌های متداول استخراج معادن استخراج می‌شود.
      غنی سازی
      برای افزایش درصد ایزوتوپ‌های مفید در سوخت هسته‌ای، مراحلی برای تغلیظ و غنی‌سازی انجام می‌گیرد.
      تهیه سوخت
      مواد غنی شده به صورت مناسب برای کار در رآکتور هسته‌ای تغییر شکل می‌یابد.
      کاربرد
      سوخت در رآکتور هسته‌ای بکار گرفته می‌شود و انرژی تولید می‌کند.
      دفع
      سوخت بکار رفته از رآکتور خارج می‌شود و در محوطه‌های ویژه دفن می‌شود، یا برای بازیافت به تأسیسات بازیافت فرستاده می‌شود.
      بازیافت

      بعضی از انواع سوخت مصرف شده بازیافت پذیر است و این کار در تأسیسات ویژه انجام می‌گیرد و مواد حاصل از آن دوباره به عنوان سوخت بکار می‌رود.


      مکانیک کوانتومی شاخه‌ای بنیادی از فیزیک نظری است که در مقیاس اتمی و زیراتمی به جای مکانیک کلاسیک و الکترومغناطیس کلاسیک به کار می‌رود. مکانیک کوانتومی بنیادی‌تر از مکانیک نیوتنی و الکترومغناطیس کلاسیک است، زیرا در مقیاس‌های اتمی و زیراتمی که این نظریه‌ها با شکست مواجه می‌شوند، می‌تواند با دقت زیادی بسیاری از پدیده‌ها را توصیف کند. مکانیک کوانتومی به همراه نسبیت عام پایه‌های فیزیک جدید را تشکیل می‌دهند.

      آشنایی
      واژهٔ کوانتوم (به معنی «بسته» یا «دانه») در مکانیک کوانتومی از اینجا می‌آید که این نظریه به بعضی از کمیت‌های فیزیکی (مانند انرژی یک اتم در حال سکون) مقدارهای گسسته‌ای نسبت می‌دهد. بسیاری از شاخه‌های دیگر فیزیک و شیمی از مکانیک کوانتومی به عنوان چهارچوب خود استفاده می‌کنند؛ مانند فیزیک ماده چگال، فیزیک حالت جامد، فیزیک اتمی، فیزیک مولکولی، شیمی محاسباتی، شیمی کوانتومی، فیزیک ذرات بنیادی، و فیزیک هسته‌ای. پایه‌های مکانیک کوانتومی در نیمهٔ اول قرن بیستم به وسیلهٔ ورنر هایزنبرگ، ماکس پلانک، لویی دوبروی، نیلس بور، اروین شرودینگر، ماکس بورن، جان فون نویمان، پاول دیراک، ولفگانگ پاولی و دیگران ساخته شد. بعضی از جنبه‌های بنیادی این نظریه هنوز هم در حال پیشرفت است.

      توصیف مکانیک کوانتومی از رفتار سامانه‌های فیزیکی اهمیت زیادی دارد، زیرا در مقیاس اتمی نظریه‌های کلاسیک نمی‌توانند توصیف درستی ارائه دهند. مثلاً، اگر قرار بود مکانیک نیوتنی و الکترومغناطیس کلاسیک بر رفتار یک اتم حاکم باشند، الکترون‌ها به سرعت به سمت هسته اتم حرکت می‌کردند و به آن برمی‌خوردند. ولی در دنیای واقعی الکترون‌ها در نواحی خاصی دور اتم‌ها باقی می‌مانند.


      در ساختار مکانیک کوانتومی، حالت هر سیستم در هر لحظه به وسیلهٔ یک تابع موج مختلط توصیف می‌شود (که در مورد الکترون‌های یک اتم گاهی به آن اُربیتال می‌گویند). با این ابزار ریاضی می‌توان احتمال نتایج مختلف در آزمایش‌ها را پیش‌بینی کرد. مثلاً با آن می‌توان احتمال یافتن الکترون را در ناحیهٔ خاصی در اطراف هسته در یک زمان مشخص محاسبه کرد. بر خلاف مکانیک کلاسیک، نمی‌توان هم‌زمان کمیت‌های مزدوج را، مانند مکان و تکانه، با هر دقتی پیش‌بینی کرد. مثلاً می‌توان گفت که الکترون در ناحیهٔ مشخصی از فضا است، ولی مکان دقیق آن را نمی‌توان معلوم کرد. البته معنی این حرف این نیست که الکترون در تمام این ناحیه پخش شده‌است. الکترون در یک ناحیه از فضا یا هست و یا نیست. این ناتوانی در تعیین مکان الکترون را اصل عدم قطعیت هایزنبرگ به طور ریاضی بیان می‌کند.

      پدیدهٔ دیگری که منجر به پیدایش مکانیک کوانتومی شد، امواج الکترومغناطیسی مانند نور بودند. ماکس پلانک در سال ۱۹۰۰ هنگام مطالعه بر روی تابش جسم سیاه کشف کرد که انرژی این امواج را می‌توان به شکل بسته‌های کوچکی در نظر گرفت. آلبرت اینشتین از این فکر بهره برد و نشان داد که امواجی مثل نور را می‌توان با ذره‌ای به نام فوتون که انرژی‌اش به بسامدش بستگی دارد توصیف کرد. این نظریه‌ها به دیدگاهی به نام دوگانگی موج-ذره بین ذرات زیراتمی و امواج الکترومغناطیسی منجر شد که در آن ذرات نه موج و نه ذره بودند، بلکه ویژگی‌های هر دو را از خود بروز می‌دادند. مکانیک کوانتومی علاوه بر این که دنیای ذرات بسیار ریز را توصیف می‌کند، برای توضیح برخی از پدیده‌های بزرگ‌مقیاس (ماکروسکوپیک) هم کاربرد دارد، مانند ابررسانایی و ابرشارگی.


      مکانیک کوانتومی و فیزیک کلاسیک

      اثرات و پدیده‌هایی که در مکانیک کوانتومی و نسبیت پیش‌بینی می‌شوند، فقط برای اجسام بسیار ریز یا در سرعت‌های بسیار بالا آشکار می‌شوند. تقربیاً همهٔ پدیده‌هایی که انسان در زندگی روزمره با آن‌ها سروکار دارد به طور کاملاً دقیقی توسط فیزیک نیونتی قابل پیش‌بینی است.

      در مقادیر بسیار کم ماده، یا در انرژی‌های بسیار پایین، مکانیک کوانتومی اثرهایی را پیش‌بینی می‌کند که فیزیک کلاسیک از پیش‌بینی آن ناتوان است. ولی اگر مقدار ماده یا سطح انرژی را افزایش دهیم، به حدی می‌رسیم که می‌توانیم قوانین فیزیک کلاسیک را بدون این که خطای قابل ملاحظه‌ای مرتکب شده باشیم، برای توصیف پدیده‌ها به کار ببریم. به این «حد» که در آن قوانین فیزیک کلاسیک (که معمولاً ساده‌تر هستند) می‌توانند به جای مکانیک کوانتومی پدیده‌ها را به درستی توصیف کنند، حد کلاسیک گفته می‌شود.


      کوشش برای نظریهٔ وحدت‌یافته
      وقتی می‌خواهیم مکانیک کوانتومی را با نظریهٔ نسبیت عام (که توصیف‌گر فضا-زمان در حضور گرانش است) ترکیب کنیم، به ناسازگاری‌هایی برمی‌خوریم که این کار را ناممکن می‌کند. حل این ناسازگاری‌ها هدف بزرگ فیزیکدانان قرن بیستم و بیست‌ویکم است. فیزیکدانان بزرگی همچون استیون هاوکینگ در راه رسیدن به نظریهٔ وحدت‌یافتهٔ نهایی تلاش می‌کنند؛ نظریه‌ای که نه تنها مدل‌های مختلف فیزیک زیراتمی را یکی کند، بلکه چهار نیروی بنیادی طبیعت -نیروی قوی، نیروی ضعیف، الکترومغناطیس و گرانش- را نیز به شکل جلوه‌های مختلفی از یک نیرو یا پدیده نشان دهد.


      مکانیک کوانتومی و زیست شناسی

      بتازگی تحقیقات چند موسسه در امریکا و هلند نشان داده است که بسیاری از فرایندهای زیستی از مکانیک کوانتومی بهره می برند. قبلا تصور می شد فتوسنتز گیاهان فرایندی بر پایه بیوشیمی است اما تحقیقات پروفسور فلمینگ و همکارانش در دانشگاه برکلی کالیفرنیا و دانشگاه سنت لوییس واشنگتن به کشف یک مرحله کلیدی از فرآیند فوتوسنتز منجر شده که بر مکانیک کوانتومی استوار است. همچنین پژوهشهای کریستوفر آلتمن، پژوهشگری از موسسه دانش نانوی کاولی در هلند، حاکی از آن است که نحوه کارکرد سلولهای عصبی خصوصا در مغز که تا مدتها فرایندی بر پایه فعالیتهای الکتریکی و بیوشیمی پنداشته می شد و محل بحث ساختارگرایان و متریالیتها و زیستشناسها بود، شامل سیستمهای کوانتومی بسیاری است. این پژوهشها نشان می دهد که سلول عصبی یک حلزون دریایی می تواند از نیروهای کوانتومی برای پردازش اطلاعات استفاده کند. در انسان نیز، فیزیک کوانتومی احتمالا در فرآیند تفکر دخیل است.


      غنی‌سازی اورانیوم عملی است که بواسطه آن در یک توده اورانیوم طبیعی مقدار ایزوتوپ ۲۳۵U بیشتر شود و مقدار ایزوتوپ ۲۳۸U کمتر. غنی‌سازی اورانیوم یکی از مراحل چرخه سوخت هسته‌ای است.
      اورانیوم طبیعی (که بشکل اکسید اورانیوم است) شامل ۳/۹۹٪ از ایزوتوپ ۲۳۸U و ‎۰/۷‎٪ از ‎۲۳۵U است. ایزوتوپ ۲۳۵U اورانیوم قابل شکافت و مناسب برای بمب‌ها و نیروگاه‌های هسته‌ای است.
      ۲۳۸U باقی‌مانده را اورانیوم ضعیف شده می‌نامند و نوعی زباله اتمی است. بخاطر سختی زیاد و آتشگیری و ویژگی‌های دیگر از آن در ساختن گلوله‌های ضد زره استفاده می‌کنند. اورانیوم ضعیف شده نیز همچنان پرتوزا است.
      انواع اورانیوم
      «اورانیوم با غنای پایین» که میزان ۲۳۵U آن کمتر از ۲۵٪ ولی بیشتر از ‎۰/۷‎٪ است. سوخت بیشتر نیروگاه‌های هسته‌ای بین ۳ تا ۵ درصد ۲۳۵U است.
      «اورانیوم با غنای بالا» که ۲۳۵U در آن بیشتر از ۲۵٪ و حتی در مواردی بیش از ۹۸٪ است و مناسب برای کاربردهای نظامی وساخت بمب‌های هسته‌ای است.
      روش‌های غنی‌سازی اورانیوم
      • روش انتشار (پخش) حرارتی
      • روش انتشار (پخش) گازها
      • روش الکترومغناطیسی
      • روش مرکزگریز گازی
      • روش مرکزگریز گازی زیپه
      • روش‌های لیزری
      • روش شیمیایی

      • روش پلاسمایی


      واپاشی هسته‌ای (فروپاشی هسته‌ای) به مجموعه فرایندهای مختلفی گفته می‌شود که در هستهٔ اتم‌های ناپایدار پرتوزا رخ می‌دهد و منجر به تولید ذرات زیراتمی می‌شود. به این ذرات زیراتمی که از واپاشی تدریجی اتم‌های ناپایدار حاصل می‌شوند، پرتوهای رادیواکتیو می‌گویند. در اثر واپاشی هسته‌ای پس از یک زمان تصادفی (که نیمه عمر آن قابل تعیین است) هسته‌های بزرگ به هسته‌های کوچک‌تر و معمولاً پایدارتر تجزیه می‌شوند و ماده اولیه به تدریج از بین می‌رود (البته جرم مواد جدید تنها به میزان اندکی کمتر از ماده اولیه خواهد بود). این فرایند یک رویداد تصادفی است، یعنی نمی‌توان زمان واپشی یک اتم مشخص را در زمان پیش‌بینی کرد.
      دسته بندی واپاشی‌های هسته‌ای
      • دسته اول: واپاشی آلفا که یک هسته هلیم را بروز می‌دهد.
      • دسته دوم: واپاشی بتا که یک الکترون و یک نوترون بروز می‌دهد.
      • دسته سوم: واپاشی گاما که فوتون بروز می‌دهد.


      نماد خطر پرتوزایی. کدبندی یونیکد برای این نماد (☢) U+2622 است.




      مقدمه :

      وقتی که صحبت از مفهوم انرژی به میان می‌آید، نمونه‌های آشنای انرژی مثل انرژی گرمایی ، نور و یا انرژی مکانیکی و الکتریکی در شهودمان مرور می‌شود. اگر ما انرژی هسته‌ای و امکاناتی که این انرژی در اختیارش قرار می‌دهد، آشنا ‌شویم، شیفته آن خواهیم شد.



      نحوه آزاد شدن انرژی هسته‌ای :
      می‌دانیم که هسته از پروتون (با بار مثبت) و نوترون (بدون بار الکتریکی) تشکیل شده است. بنابراین بار الکتریکی آن مثبت است. اگر بتوانیم هسته را به طریقی به دو تکه تقسیم کنیم، تکه‌ها در اثر نیروی دافعه الکتریکی خیلی سریع از هم فاصله گرفته و انرژی جنبشی فوق العاده‌ای پیدا می‌کنند. در کنار این تکه‌ها ذرات دیگری مثل نوترون و اشعه‌های گاما و بتا نیز تولید می‌شود. انرژی جنبشی تکه‌ها و انرژی ذرات و پرتوهای بوجود آمده ، در اثر برهمکنش ذرات با مواد اطراف ، سرانجام به انرژی گرمایی تبدیل می‌شود. مثلا در واکنش هسته‌ای که در طی آن 235U به دو تکه تبدیل می‌شود، انرژی کلی معادل با 200MeV را آزاد می‌کند. این مقدار انرژی می‌تواند حدود 20 میلیارد کیلوگالری گرما را در ازای هر کیلوگرم سوخت تولید کند. این مقدار گرما 2800000 بار برگتر از حدود 7000 کیلوگالری گرمایی است که از سوختن هر کیلوگرم زغال سنگ حاصل می‌شود.


      کاربرد حرارتی انرژی هسته‌ای :
      گرمای حاصل از واکنش هسته‌ای در محیط راکتور هسته‌ای تولید و پرداخته می‌شود. بعبارتی در طی مراحلی در راکتور این گرما پس از مهارشدن انرژی آزاد شده واکنش هسته‌ای تولید و پس از خنک سازی کافی با آهنگ مناسبی به خارج منتقل می‌شود. گرمای حاصله آبی را که در مرحله خنک سازی بعنوان خنک کننده بکار می‌رود را به بخار آب تبدیل می‌کند. بخار آب تولید شده ، همانند آنچه در تولید برق از زعال سنگ ، نفت یا گاز متداول است، بسوی توربین فرستاده می‌شود تا با راه اندازی مولد ،توان الکتریکی مورد نیاز را تولید کند. در واقع ، راکتور همراه با مولد بخار ، جانشین دیگ بخار در نیروگاه‌های معمولی شده است.



      سوخت راکتورهای هسته‌ای
      ماده‌ای که به عنوان سوخت در راکتورهای هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد باید شکاف پذیر باشد یا به طریقی شکاف پذیر شود.235U شکاف پذیر است ولی اکثر هسته‌های اورانیوم در سوخت از انواع 238U است. این اورانیوم بر اثر واکنشهایی که به ترتیب با تولید پرتوهای گاما و بتا به 239Pu تبدیل می‌شود. پلوتونیوم هم مثل 235U شکافت پذیر است. به علت پلوتونیوم اضافی که در سطح جهان وجود دارد نخستین مخلوطهای مورد استفاده آنهایی هستند که مصرف در آنها منحصر به پلوتونیوم است.

      میزان اورانیومی که از صخره‌ها شسته می‌شود و از طریق رودخانه‌ها به دریا حمل می‌شود، به اندازه‌ای است که می‌تواند 25 برابر کل مصرف برق کنونی جهان را تأمین کند. با استفاده از این نوع موضوع ، راکتورهای زاینده‌ای که بر اساس استخراج اورانیوم از آب دریاها راه اندازی شوند قادر خواهند بود تمام انرژی مورد نیاز بشر را برای همیشه تأمین کنند، بی آنکه قیمت برق به علت هزینه سوخت خام آن حتی به اندازه یک درصد هم افزایش یابد.



      مزیتهای انرژی هسته‌ای بر سایر انرژی ها :

      بر خلاف آنچه که رسانه‌های گروهی در مورد خطرات مربوط به حوادث راکتورها و دفن پسماندهای پرتوزا مطرح می‌کند از نظر آماری مرگ ناشی ازخطرات تکنولوژی هسته‌ای از 1 درصد مرگهای ناشی از سوختن زغال سنگ جهت تولید برق کمتر است. در سرتاسر جهان تعداد نیروگاههای هسته‌ای فعال بیش از 419 می‌باشد که قادر به تولید بیش از 322 هزار مگاوات توان الکتریکی هستند. بالای 70 درصد این نیروگاه‌ها در کشور فرانسه و بالای 20 درصد آنها در کشور آمریکا قرار دارد.






      همه چیز در مورد انرژی هسته ای

      فیزیک هسته ای چیست؟ ذوالفقار دانشی جدول تناوبی عناصر درون هر اتم می‌توان سه ذره ریز پیدا کرد: پروتون، نوترون و الکترون. پروتونها در کنار هم قرار می‌گیرند و هسته اتم را تشکیل می‌دهند، در حالی که الکترونها به دور هسته می‌چرخند. پروتون بار الکتریکی مثبت و الکترون بار الکتریکی منفی دارد و از آنجا که بارهای مخالف ، یکدیگر را جذب می‌کنند، پروتون و الکترون هم یکدیگر را جذب می‌کنند و همین نیرو، سبب پایدار ماندن الکترونها در حرکت به دور هسته می‌گردد. در اغلب حالت‌ها تعداد پروتونها و الکترونهای درون اتم یکسان است، بنابراین اتم درحالت عادی و طبیعی خنثی است. نوترون، بار خنثی دارد و وظیفه اش در هسته، کنار هم نگاه داشتن پروتونهای هم بار است.می دانیم که ذرات با بار یکسان یکدیگر را دفع می‌کنند .در نتیجه وظیفه نوترونها این است که با فراهم آوردن شرایط بهتر، پروتونها را کنار هم نگاه دارند. ( این کار توسط نیروی هسته ای قوی صورت می‌گیرد ) تعداد پروتونهای هسته نوع اتم را مشخص می‌کند. برای مثال اگر 13 پروتون و 14 نوترون، یک هسته را تشکیل دهند و 13 الکترون هم به دور آن بچرخند، یک اتم آلومینیوم خواهید داشت و اگر یک میلیون میلیارد میلیارد اتم آلومینیوم را در کنار هم قرار دهید، آنگاه نزدیک به پنجاه گرم آلومینیوم خواهید داشت! همه آلومینیوم هایی که در طبیعت یافت می‌شوند، AL27 یا آلومینیوم 27 نامیده می‌شوند. عدد 27 نشان دهنده جرم اتمی است که مجموع تعداد پروتونها و نوترونهای هسته را نشان می‌دهد. اگر یک اتم آلومینیوم را درون یک بطری قرار دهید و میلیونها سال بعد برگردید، باز هم همان اتم آلومینیوم را خواهید یافت. بنابراین آلومینیوم 27 یک اتم پایدار نامیده می‌شود. بسیاری از اتمها در شکل های مختلفی وجود دارند. مثلاً مس دو شکل دارد: مس 63 که 70 درصد کل مس موجود در طبیعت است و مس 65 که 30 درصد بقیه را تشکیل می‌دهد. شکل های مختلف اتم، ایزوتوپ نامیده می‌شوند. هر دو اتم مس 63 و مس 65 دارای 29 پروتون هستند، ولی مس 63 دارای 34 نوترون و مس 65 دارای 36 نوترون است. هر دو ایزوتوپ خصوصیات یکسانی دارند و هر دو هم پایدارند. اتمهای ناپایدار تا اوایل قرن بیستم، تصور می‌شد تمامی اتم‌ها پایدار هستند، اما با کشف خاصیت پرتوزایی اورانیوم توسط بکرل مشخص شد برخی عناصر خاص دارای ایزوتوپ های رادیواکتیو هستند و برخی دیگر، تمام ایزوتوپ هایشان رادیواکتیو است. رادیواکتیو بدان معنی است که هسته اتم از خود تشعشع ساطع می‌کند. هیدورژن مثال خوبی از عنصری است که ایزوتوپ های متعددی دارد و فقط یکی از آنها رادیو اکتیو است. هیدروژن طبیعی ( همان هیدروژنی که ما می‌شناسیم) در هسته خود دارای یک پروتون است و هیچ نوترونی ندارد. ( البته چون فقط یک پروتون درهسته وجود دارد نیازی به نوترون نیست ) ایزوتوپ دیگر هیدروژن، هیدروژن 2 یا دو تریوم است که یک پروتون و یک نوترون در هسته خود جای داده است. دوتریوم، فقط 015/0 درصد کل هیدروژن را تشکیل می‌دهد و در طبیعت بسیار کمیاب است، با این حال مانند هیدورژن طبیعی رفتار می‌کند. البته از یک جهت با آن تفاوت دارد و آن، سمی بودن دوتریوم در غلظت های بالاست. دوتریوم هم ایزوتوپ پایداری است، ولی ایزوتوپ بعدی که تریتیوم خوانده می‌شود، ناپایدار است. تریتیوم که هیدروژن 3 نیز خوانده می‌شود، در هسته خود یک پروتون و دو نوترون دارد و طی یک واپاشی رادیواکتیو به هلیوم 3 تبدیل می‌شود. این بدان معنی است که اگر ظرفی پر از تریتیوم داشته باشید و آن را بگذارید و یک میلیون سال بعد برگردید، ظرف شما پر از هلیوم 3 است. هلیوم 3 از 2 پروتون و یک نوترون ساخته شده وعنصری پایدار است ). در برخی عناصر مشخص، به طور طبیعی همه ایزوتوپ‌ها رادیواکتیو هستند. اورانیوم بهترین مثال برای چنین عناصری است که علاوه بر رادیواکتیویته زیاد سنگین ترین عنصر رادیواکتیو هم هست که به طور طبیعی یافت می‌شود. علاوه بر آن، هشت عنصر رادیواکتیو طبیعی هم وجود دارند که عبارتند از پولوتونیوم، استاتین، رادون، فرانسیم، رادیوم، اکتینیوم، توریم و پروتاکتسینانیوم. عناصر سنگین تر از اورانیوم که به دست بشر در آزمایشگاه ساخته شده اند، همگی رادیواکتیو هستند. واپاشی رادیو اکتیو وحشت نکنید بر خلاف اسمش این فرایند بسیار ساده است! اتم یک ایزوتوپ رادیواکتیو طی یک واکنش خودبخودی به یک عنصر دیگر تبدیل می‌شود. این واپاشی معمولاً از سه راه زیر انجام می‌شود: 1- واپاشی آلفا 2- واپاشی بتا 3- شکافت خودبه خودی توضیح تفاوت این سه راه کمی مشکل است اما بدون اینکه بدانید این سه راه چه فرقی با هم می‌کنند هم می‌توانید از ادامه مطلب سر در آورید!! اگر خیلی هم علاقمندید بدانید اینجا را کلیک کنید. در این فرآیندها چهار نوع تابش رادیواکتیو مختلف تولید می‌شود: 1- پرتو آلفا 2- پرتو بتا 3- پرتو گاما 4- پرتوهای نوترون باز هم برای اینکه بدانید چگونه ، اینجا را بخوانید! تابش های طبیعی خطرناک درست است که واپاشی رادیواکتیو، یک فرآیند طبیعی است و عناصر رادیواکتیو هم بخشی از طبیعت هستند، ولی این تابش های رادیواکتیو برای موجودات زنده زیان بار هستند. ذرات پر انرژی آلفا، بتا، نوترونها، پرتوهای گاما و پرتوهای کیهانی، همگی به تابش های یون ساز معروفند، بدین معنی که بر همکنش آنها با اتم‌ها منجر به جداسازی الکترون‌ها از لایه ظرفیتشان می‌شود. از دست دادن الکترونها، مشکلات زیادی از جمله مرگ سلول‌ها و جهش های ژنتیکی را برای موجودات زنده به دنبال دارد. جالب است بدانید جهش ژنتیکی عامل بروز سرطان است. درات آلفا، اندازه بزرگتری دارند و از این رو توانایی نفوذ زیادی در مواد ندارند، مثلاً حتی نمی توانند از یک ورق کاغذ عبور کنند. از این رو تا زمانی که در خارج بدن هستند تأثیری روی افراد ندارند. ولی اگر مواد غذایی آلوده به مواد تابنده ذرات آلفا بخورید، این ذرات می‌توانند آسیب مختصری درون بدن ایجاد کنند. ذرات بتا توانایی نفوذ بیشتری دارند که البته آن هم خیلی زیاد نیست، ولی در صورت خورده شدن خطر بسیار بیشتری دارند. ذرات بتا را می‌توان با یک ورقه فویل آلومینویم یا پلکسی گلاس متوقف کرد. پرتوهای گاما همانند اشعه X فقط با لایه های ضخیم سربی متوقف می‌شوند. نوترونها هم به دلیلی بی یار بودن، قدرت نفوذ بسیار بالایی دارند و فقط با لایه های بسیار ضخیم بتن یا مایعاتی چون آب و نفت متوقف می‌شوند. پرتوهای گاما و پرتوهای نوترون به دلیل همین قدرت نفوذ بالا می‌توانند اثرات بسیار وخیمی بر سلول های موجودات زنده بگذارند، تأثیراتی که گاه تا چند نسل ادامه خواهد داشت. پس چه کار می‌شود کرد؟ با توجه به همه چیزهایی که گفتیم ، کنترل و استفاده درست از انرژی هسته ای بیشترین اهمیت را دارد. باید بدانیم چه کارهایی از این انرژی بر می‌آید و چه کارهایی فقط در تصورات ماست تا با آگاهی بیشتر از آن استفاده کنیم. خوب اولخوبهایش را بگوییم یا بدهایش را ؟ مصارف صلح آمیز انرژی هسته ای کاربردهای دیگر فیزیک هسته ای 1- برای کشف مطلبی اگر احتیاج به تجزیه و تحلیل موادی باشد که هیچ گونه امکان کنترلی روی آن نیست چه کاری می‌توان انجام داد؟ مثلاً اگر بخواهیم مقداری خاک کفش مشخص مظنونی یا موی سر یک انسان و یا نفت خام یک کشتی را که مقداری از کالای خود را بطور غیر قانونی در جای دیگر فروخته است تجزیه و تحلیل نمایید، چه کاری می‌توانیم بکنیم؟ البته می‌توان از روش شیمیایی استفاده کرد؛ اما روش سریع و مطمئن تری هم وجود دارد. نمونه ای از ماده ای را که نیاز به تجزیه دارد برداشته و آن را با ایزوتوپ رادیواکتیو مخلوط می‌کنیم، نمونه رادیواکتیو شده را در یک راکتور تحقیقاتی به وسیله نوترون بمباران می‌کنیم. با جذب نوترون نمونه پایدار شده و اتم های جسم مورد آزمایش نیز رادیواکتیو می‌شوند و تابش می‌کنند. مقدار تابش برای هر عنصر متفاوت است. بنابراین اگر ده عنصر مختلف در نمونه داشته باشیم، ده نوع تابش مختلف نیز خواهیم داشت. از روی این تابش‌ها می‌توان نوع و میزان عناصر تشکیل دهنده نمونه را مشخص کرد. از این روش می‌توان برای ردیابی آلودگی هوا و هم چنین آلودگی دریا توسط نفت کش‌ها استفاده کرد. با آزمایش 40 نوع نفت مختلف که در نقاط مختلف جهان استخراج می‌شوند دانشمندان به این نتیجه رسیدند که در تمام مواد نفتی هفت نوع عنصر مشترک وجود دارد. اما مقدار آنها در نفتی که در یک نقطه استخراج می‌شود با نفت نقطه دیگر دنیا متفاوت است. هنگامی که مواد نفتی در جایی مشاهده می‌شوند نمونه ای از آن به آزمایشگاه برده شده و در معرض تابش نوترونی قرار می‌گیرد و به این ترتیب عناصر مختلف آن و مقدار آنها مشخص می‌شود. و می‌توان به طور دقیق اعلام کرد که کدام کشتی مسئول آلوده سازی بوده است. یک روش ساده و سریع، برای تجزیه هوای آلوده نیز وجود دارد. ابتدا وسیله صافی هایی آلودگی هوا گرفته می‌شود. و سپس به وسیله همان روشی که در بالا توضیح داده شده نوع و مقدار عناصر زیان آور موجود درا آن مشخص می‌شود. با تهیه نقشه های برای آلودگی هوا مشابه نقشه های تغییرات جوی، می‌توان پیش گویی هایی در مورد آلودگی هوا انجام داد و اقدامات لازم را در رابطه با پاکیزه نگه داشتن هوا انجام داد. 2- یکی دیگر از کاربردهای تابش های هسته ای تصویر برداری است. همانطور که می‌دانید برای تصویر برداری از اجسام تیره ( کدر ) مثل بدن انسان از اشعه ایکس استفاده می‌شود. حالا اگر از اشعه ای پرانرژی تر از اشعه X استفاده کنیم، قابلیت نفوذ در عمق بیشتری را دارد و به این ترتیب از اجسام ضخیم تر نیز می‌توان عکس برداری کرد. اشعه گاما خیلی از اشعه X قوی تر است و می‌تواند در فلزات و اجسام تیره به قطر چند اینچ نفوذ کند و این امکان را برای مهندسین فراهم کند تا داخل ماشین آلات را ببینند. 3- ردیابی ایزوتوپ رادیواکتیو را تقریباً در تمام مراحل تأسیسات صنعتی پتروشیمی می‌توان مشاهده نمود. هنگام کشف و استخراج نفت، دانشمندان میله های رادیواکتیو را داخل چاههای آزمایشی فرو برده، سپس میزان انتشار تشعشع رادیواکتیو را در طبقات مختلف اندازه می‌گیرند زمین شناسان میزان بازتاب اشعه رادیواکتیو را ثبت نموده و یک تصویر واضح و دقیق از طبقات زیرین جهت حفاری بیشتر برای رسیدن به نفت در آن منطقه یا متوقف کردن کار به دست می‌آورند، در تأسیسات تصفیه و پالایش از ردیابی های ایزوتوپ های رادیواکتیو جهت دنبال کردن مواد پتروشیمی و آماده سازی آنها در قسمتهای مختلف استفاده می‌شود. در مرحله نهایی محصولات مواد نفتی تصفیه شده جهت تعیین درجه خالص بودن آنها با استفاده از ایزوتوپهای رادیواکتیو آزمایش می‌شوند در هنگام انتقال مواد نفتی در فاصله های زیاد، چون شرکتهای مختلف نفتی از لوله های نفت مشترک استفاده می‌کنند ردیابی ایزوتوپی مختلف جهت علامت گذاری ابتدای انتقال هر محموله نفتی به کار برده می‌شوند. سلاح های هسته ای مرضیه رستمی امروز، تمایز دادن این دو نوع سلاح بسیار دشوار است؛ زیرا در سلاح های پیچیده ای که امروزه ساخته می‌شود هر دو نوع بمب با هم ترکیب شده اند. مثلاً ابتدا یک بمب شکافت کوچک منفجر می‌شود تا دما و فشار مورد نیاز واکنش هم جوشی و انفجار بمب هم جوشی فراهم شود. عناصر هم جوشی هم ممکن است در هسته یک بمب شکافت استفاده شوند، چون نوترونهایی که از آنها تولید می‌شود باز می‌آفریند شکافت را بالا می‌برد. وجه تمایز سلاح های شکافت و هم جوشی در این است که انرژی آنها از تغییرات هسته اتم به دست می‌آید. پس بهترین نام برای تمامی این سلاح های انفجاری، سلاح هسته ای یا Nuclear Weapon است. نوع دیگری از استفاده از سلاحهای اتمی هم وجود دارد که به آن بمب کثیف می‌گویند. بمب های شکافت (Fission Bomb) ساده ترین بمب های هسته ای بمب های شکافت خالص هستند که اساس سلاح های پیشرفته امروزی را تشکیل می‌دهند. اولین بار این بمب در آزمایش ترینتیی که نخستین دستاوردهای علمی پروژه، منهتن بود، منفجر شد. یک بمب هسته ای شکافت، با تبدیل مداوم یک جرم زیر بحرانی یک ماده قابل شکافت به یک مجموعه فوق بحرانی و ایجاد یک واکنش زنجیره ای همراه با تولید مقداربسیار زیاد انرژی کار می‌کند. در عمل جرم به طور پیوسته و آرام و آرام به حالت بحرانی نمی رسد، بلکه از یک حالت زیر بحرانی به یک حالت بسیار فوق بحرانی تبدیل می‌شود. بدین ترتیب هر نوترون، نوترونهای جدید و زیادی تولید می‌کند و واکنش زنجیرهای با سرعت بسیار زیادی پیش می‌رود. مشکل اصلی در تولید یک بمب هسته ای شکافت بازده انفجاری خوب، این است که بتوان برای مدت کافی، اجزای بمب را کنار هم نگاه داشت تا بخش قابل توجهی از انرژی هسته ای قابل تولید آزاد شود. تا پیش از زمان رها کردن بمب، ماده قابل شکافت را باید به صورت قطعات متعدد و جدا از هم که هر یک کمتر از جرم بحرانی هستند، نگاهداری کرد. در زمان انفجار، باید مواد قابل شکافت را به سرعت در کنار هم قرار داد. در ضمن فرآیند جمع شدن مواد، واکنش زنجیره ای آغاز می‌شود و سبب می‌شود اجزای بمب گرم شده، منبسط شوند. این انبساط مانع از فشرده شدن حداکثر مواد می‌شود ( به صرفه ترین حالت تولید انرژی در فشردگی کامل مواد قابل شکافت روی می‌دهند. ) اما فراهم کردن سیستمی که تمام این کارها را به خوبی انجام دهد اصلاً کار ساده ای نیست. برای انفجار بمب باید چه کار کرد؟ الف - قطعات فرو بحرانی ماده هسته ای باید به هم متصل شوند تا یک جرم فرا بحرانی را تشکیل دهند. این جرم فرا بحرانی به هنگام آغاز واکنش، بیشتر از حد نیاز نوترون تولید می‌کند و ادامه یک واکنش زنجیره ای را تضمین می‌کند. ب - تا آنجا که ممکن است، ماده بیشتری قبل از انفجار بمب شکافته شود تا از سوخته شدن بمب جلوگیری شود. سوخته شدن، زمانی است که بمب خوب عمل نکند و مواد قابل شکافت اندکی دچار شکافت هسته ای شوند. برای تبدیل سوخت هسته ای از حالت فرو بحرانی به حالت فرا بحرانی، معمولاً از دو روش استفاده می‌شود. روش نخست، کنار هم قرار دادن جرمهای فرو بحرانی در کنار هم و تشکیل یک جرم فرو بحرانی است. روش دوم، فشرده کردن یک جرم فرو بحرانی و رساندن آن به جرم فرا بحرانی است. نوترونها را یک مولد نوترون تولید می‌کند. این مولد، یک ساچمه کوچک از جنس پولونیوم و بریلیوم است که درون یک ورقه فلزی واقع شده است. ساچمه و پوشش فلزی اش درون هسته سوخت هسته ای بمب قرار می‌گیرد و بدین شکل عمل می‌کند: 1- هنگامی که دو جرم فرو بحرانی به هم متصل می‌شوند، پوشش فلزی ساچمه می‌شکند و پولونیوم بلافاصله ذرات آلفا ساطع می‌کند. 2- این ذرات آلفا بریلیوم 9 ( Br9 ) برخورد می‌کنند و در نتیجه بریلیوم 8 ( Br8 ) و چند نوترون آزاد می‌شود. 3- این نوترونهای آزاد به هسته های سوخت اتمی برخورد می‌کنند و شکافت هسته ای را آغاز می‌کنند. در نهایت، واکنش شکافت درون یک پوشش فلزی چگال که بازتابنده نام دارد، گسترش می‌یابد. بازتابنده معمولاً از U-238 ساخته می‌شود. ادامه واکنش شکافت، سبب می‌شود بازتابنده گرم شود و انبساط پیدا کند. انبساط بازتابنده، فشاری را در جهت عکس به هسته واکنش وارد می‌کند و گسترش هسته را کندتر می‌کند. بازتابنده هم چنین نوترونهای پر انرژی را به درون هسته شکافت منعکس می‌کند و بازده فرآیند شکافت هسته ای را افزایش می‌دهد. بمب شکافت به مکانیسم تفنگی ساده ترین راه برای رساندن دو جرم فرو بحرانی به یکدیگر، این است که تفگی بسازیم و یکی از این جرمها را به سمت دیگری شلیک کنیم. جرم بحرانی U-235 به صورت یک کره به دور مولد نوترون ساخته می‌شود، ولی مقداری از آن به صورت یک گلوله کوچک جدا می‌شود. گلوله در انتهای یک لوله بلند قرار می‌گیرد و کره اورانیومی در انتهای دیگر لوله قرار می‌گیرد. مقدار دقیقی مانده منفجره هم پشت گلوله قرار می‌گیرد. هنگامی که حسگر فشار سنج با رومتری با ارتفاع مناسب انفجار بمب منطبق شد، مراحل زیر به ترتیب اتفاق می‌افتد: 1- چاشنی ماده منفجره عمل می‌کند و انفجاری دقیق، گلوله را به انتهای لوله پرتاب می‌کند. 2- گلوله به کره اورانیومی و مولد نوترون برخورد می‌کند و طبق روندی که قبلاً اشاره شد، واکنش شکافت آغاز می‌شود. 3- واکنش های شکافت هسته ای گسترش می‌یابند. 4- بمب منفجر می‌شود. پسر کوچولو ( Little Boy )، بمبی که روی شهر هیروشیما منفجر شد، از همین نوع بمب بود و با همین مکانیسم عمل کرد. قدرت انفجاری آن معادل 5/14 کیلوتن تی ان تی بود و بازدهش حدود 5/1 درصد. یعنی قبل از آنکه بمب منفجر شود و اجزای بمب در فضا پخش شوند، 5/1 درصد سوخت بمب دچار شکافت هسته ای شده بود و انرژی حاصل از آن، معادل انفجار 14500 تن یا 5/14 میلیون کیلوگرم تی ان تی بود. بمب شکافت با مکانیسم انفجاری در اوایل پروژه، منهتن ( برنامه فوق سری ایالات متحده در جنگ جهانی دوم برای تولید بمب هسته ای )، دانمشندان هسته ای فهمیدند فشرده کردن جرمهای فرو بحرانی توسط انفجارهای داخلی و متمرکز کردن آنها در یک کره کوچک، روش خوبی برای فرابحرانی کرن آن جرم است. البته مشکلات زیادی در این راه وجود داشت، مثلاً این که چگونه ضربه انفجار را کنترل کرد و به طور یکنواخت روی سطح یک کره پخش کرد. مشکل بدین شکل حل شد: ابزار انفجاری، کره ای با جنس اورانیوم 235 به عنوان بازتابنده و یک هسته از جنس پلوتونیوم 239 بود که بین آنها را مواد منفجره بسیار قوی پر کرده بود. وقتی بمب‌ها رها می‌شود و به لحظه انفجار می‌رسد، این اتفاق‌ها به ترتیب روی می‌دهد: 1- مواد منفجره عمل می‌کنند و یک موج ضربه ای ایجاد می‌شود. 2- موج ضربه ای هست را فشرده می‌کند. 3- واکنش شکافت آغاز می‌شود. 4- بمب منفجر می‌شود. مرد چاق ( Fat man)، بمبمی که برفراز شهر ناکازاکی منفجر شد، از این نوع بمب های انفجاری بود که قدرتش معادل انفجار 23 کیلوتن تی ان تی و بازدهش 17 درصد بود. بمب های مکانیسم انفجاری جدید بعدها بمب های انفجاری به طراحی های بهتری رسیدند که بازده آنها را به شدت افزایش می‌داد. نمونه ای از کار آنها به این قرار است: 1- ماده منفجره عمل می‌کند و موج ضربه ای پدید می‌آورد. 2- موج ضربه ای، قطعات پلوتونیوم را به درون یک کره کوچک هدایت می‌کند. 3- قطعات پلوتونیوم در مرکز آن کره کوچک به یک ساچمه بریلیوم - پولونیوم برخورد کرده، پوشش آن را می‌شکنند. 4- واکنش شکافت آغاز می‌شود و به سرعت گستش می‌یابد. 5- بمب منفجر می‌شود. امروز تغییرات زیادی در مورد شکل بمب ایجاد شده است. در گذشته ابزارهای انفجاری کروی شکل بودند، ولی امروزه توصیه می‌شود شکل آنها به بیضی گون، همانند لیمو، نزدیک باشد. مقایسه دو مکانیسم تفنگی و انفجاری 1- بازده روش انفجاری بیشتر است، زیرا در روش انفجاری نه تنها جرمهای فرو بحرانی با هم ترکیب می‌شوند، بلکه چگالی پلوتونیوم هم افزایش می‌یابد. افزایش چگالی پلوتونیوم، افزایش چگالی نوترونهای آزاد شده را نیز به همراه خواهد داشت. 2- مکانیسم تفنگی فقط با اورانیوم 235 قابل ساخت است، در حالی که مکانیسم انفجاری از هر دو این مواد استفاده می‌کند. 3- خطرات سلاح تفنگی بیشتر است. در سلاح انفجاری، مقدار پلوتونیوم کمتر از حد بحرانی است و هیچ اتفاقی تصادفی نمی تواند موجب آغاز واکنش شکافت شود. ولی مثلا فرض کنید بمب اشتباهی به آب بیفتد و آسیب ببیند. آب دریا به عنوان کند کننده عمل می‌کند و بمب تفنگی منفجر می‌شود. 4- در حالت عادی، کره پلوتونیومی درون سلاح های انفجاری نیست و فقط هنگام مسلح شدن به درون آن فرستاده می‌شود. بنابراین در صورت هر گونه آتش سوزی یا خطرات احتمالی، انفجار هسته ای روی نمی دهد. در برخی انواع دیگر، فضایی خالی که پلوتونیوم در آنجا فوق بحرانی می‌شود با کره ای سخت پر شده که در صورت بروز اتفاق، مانع از فشرده شدن پلوتونیوم می‌شود. به هنگام مسلح شدن بمب، این کره سخت خارج می‌شود. طراحی بمب های هسته ای انرژی هسته‌ای به 2 روش تولید می‌شود: 1- شکافت هسته‌ای: در این روش هسته یک اتم توسط یک نوترون به دو بخش کوچکتر تقسیم می‌شود. در این روش غالباً از عنصر اورانیوم استفاده می‌شود. 2- گداخت هسته‌ای: در این روش که در سطح خورشید هم اجرا می‌شود، معمولاً هیدروژن‌ها با برخورد به یکدیگر تبدیل به هلیوم می‌شوند و در این تبدیل، انرژی بسیار زیادی بصورت نور و گرما تولید می‌شود. طراحی بمب‌های هسته‌ای: برای تولید بمب هسته‌ای، به یک سوخت شکافت‌پذیر یا گداخت‌پذیر، یک وسیله راه‌انداز و روشی که اجازه دهد تا قبل از اینکه بمب خاموش شود، کل سوخت شکافته یا گداخته شود نیاز است. بمب‌های اولیه با روش شکافت هسته‌ای و بمب‌های قویتر بعدی با روش گداخت هسته‌ای تولید شدند. ما در این بخش دو نمونه از بمب های ساخته شده را بررسی می کنیم: بمب‌ شکافت هسته‌ای : 1- بمب‌ هسته‌ای (پسر کوچک) که روی شهر هیروشیما و در سال 1945 منفجر شد. 2- بمب هسته‌ای (مرد چاق) که روی شهر ناکازاکی و در سال 1945 منفجر شد. بمب گداخت هسته‌ای : 1- بمب گداخت هسته‌ای که در ایسلند بصورت آزمایشی در سال 1952 منفجر شد. بمب‌های شکافت هسته‌ای از یک عنصر شبیه اورانیوم 235 برای انفجار هسته‌ای استفاده می‌کنند. این عنصر از معدود عناصری است که جهت ایجاد انرژی بمب هسته‌ای استفاده می‌شود. این عنصر خاصیت جالبی دارد: هرگاه یک نوترون آزاد با هسته این عنصر برخورد کند ، هسته به سرعت نوترون را جذب می‌کند و اتم به سرعت متلاشی می‌شود. نوترون‌های آزاد شده از متلاشی شدن اتم ، هسته‌های دیگر را متلاشی می‌کنند--Vahid.hvmit871 ‏۳۱ دسامبر ۲۰۰۸، ساعت ۱۹:۳۵ (UTC) در طراحی بمب‌های شکافت هسته‌ای، اغلب از دو شیوه استفاده می‌شود: روش رها کردن گلوله: در این روش یک گلوله حاوی اورانیوم 235 بالای یک گوی حاوی اورانیوم (حول دستگاه مولد نوترون) قرار دارد. هنگامی که این بمب به زمین اصابت می‌کند، رویدادهای زیر اتفاق می‌افتد: 1- مواد منفجره پشت گلوله منفجر می‌شوند و گلوله به پائین می‌افتد. 2- گلوله به کره برخورد می‌کند و واکنش شکافت هسته‌ای رخ می‌دهد. 3- بمب منفجر می‌شود. در بمب هیروشیما از این روش استفاده شده بود. نحوه انفجار این بمب در شکل زیر نمایش داده شده است: روش انفجار از داخل: در این روش که انفجار در داخل گوی صورت می‌گیرد، پلونیم 239 قابل انفجار توسط یک گوی حاوی اورانیوم 238 احاطه شده است. هنگامی که مواد منفجره داخلی آتش گرفت رویدادهای زیر اتفاق می‌افتد: 1- مواد منفجره روشن می‌شوند و یک موج ضربه‌ای ایجاد می‌کنند. 2- موج ضربه‌ای، پلوتونیم را به داخل کره می‌فرستد. 3- هسته مرکزی منفجر می‌شود و واکنش شکافت هسته‌ای رخ می‌دهد. 4- بمب منفجر می‌شود. بمبی که در ناکازاکی منفجر شد، از این شیوه استفاده کرده بود. نحوه انفجار این بمب، در شکل زیر نمایش داده شده است. بمب‌ گداخت هسته‌ای: بمب‌های شکافت هسته‌ای، چندان قوی نبودند! بمب‌های گداخت هسته‌ای ، بمب های حرارتی هم نامیده می‌شوند و در ضمن بازدهی و قدرت تخریب بیشتری هم دارند. دوتریوم و تریتیوم که سوخت این نوع بمب به شمار می‌روند، هردو به شکل گاز هستند و بنابراین امکان ذخیره‌سازی آنها مشکل است. این عناصر باید در دمای بالا، تحت فشار زیاد قرار گیرند تا عمل همجوشی هسته‌ای در آنها صورت بگیرد. در این شیوه ایجاد یک انفجار شکافت هسته‌ای در داخل، حرارت و فشار زیادی تولید می‌کند و انفجار گداخت هسته‌ای شکل می‌گیرد.در طراحی بمبی که در ایسلند بصورت آزمایشی منفجر شد، از این شیوه استفاده شده بود. در شکل زیر نحوه انفجار نمایش داده شده است. --Vahid.hvmit871 ‏۳۱ دسامبر ۲۰۰۸، ساعت ۱۹:۴۸ (UTC) اثر بمب‌های هسته‌ای: انفجار یک بمب هسته‌ای روی یک شهر پرجمعیت خسارات وسیعی به بار می آورد . درجه خسارت به فاصله از مرکز انفجار بمب که کانون انفجار نامیده می‌شود بستگی دارد. زیانهای ناشی از انفجار بمب هسته‌ای عبارتند از : - موج شدید گرما که همه چیز را می‌سوزاند. - فشار موج ضربه‌ای که ساختمان‌ها و تاسیسات را کاملاً تخریب می‌کند. - تشعشعات رادیواکتیویته که باعث سرطان می‌شود. - بارش رادیواکتیو (ابری از ذرات رادیواکتیو که بصورت غبار و توده سنگ‌های متراکم به زمین برمی‌گردد) درکانون زلزله، همه‌چیز تحت دمای 300 میلیون درجه سانتی‌گراد تبخیر می‌شود! در خارج از کانون زلزله، اغلب تلفات به خاطر سوزش ایجادشده توسط گرماست و بخاطر فشار حاصل از موج انفجار ساختمانها و تاسیسات خراب می‌شوند. در بلندمدت، ابرهای رادیواکتیو توسط باد در مناطق دور ریزش می‌کند و باعث آلوده شدن موجودات، آب و محیط زندگی می‌‌شود. دانشمندان با بررسی اثرات مواد رادیواکتیو روی بازماندگان بمباران ناکازاکی و هیروشیما دریافتند که این مواد باعث: ایجاد تهوع، آب‌مروارید چشم، ریزش مو و کم‌شدن تولید خون در بدن می‌شود. در موارد حادتر، مواد رادیواکتیو باعث ایجاد سرطان و نازایی هم می‌شوند. سلاح‌های اتمی دارای نیروی مخرب باورنکردنی هستند، به همین دلیل دولتها سعی دارند تا بر دستیابی صحیح به این تکنولوژی نظارت داشته باشند تا دیگر اتفاقی بدتر از انفجارهای ناکازاکی و هیروشیما رخ ندهد. منبع :www.best of persia.com & mollasadra ضرورت انرژی هسته‌ای کاربرد روز افزون انرژی یکی از مظاهر مهم زندگی جدید است. مقدار انرژی مصرفی در ایلات متحده ، که یک کشور صنعتی پیشرفته است بین سالهای 1920 تا 1970 با ضریبی حدود 40 افزایش یافته است. این بدان معنی است که در طول این 50 سال ، مقدار مصرف انرژی تقریبا هر 10 سال دو برابر شده است. با آنکه هنوز زغال سنگ و نفت وجود دارد. آشکار شده است که حتی با کوشش‌های بیشتر برای استفاده محتاطانه و صرفه جویانه از انرژی ، بازهم منابع انرژی جدیدی لازم است، انرژی حاصل از شکافت هسته (و در دو مدت ، از همجوشی) می تواند این نیاز را مرتفع سازد. آیا بحران انرژی حل میشود؟ نیاز برای منابع جدید انرژی در بحران انرژی که ایالات متحده ، کشورهای غربی و ژاپن در سالهای 1974- 1973 با آن مواجه بودند شدیدا احساس میشد. این کمبود ناشی از آن بود که کشورهای تولید کننده نفت در خاورمیانه حمل نفت به بعضی از کشورهای پیشرفته صنعتی را کاهش دادند. این گونه رویدادها نظرها را بر روشهای دیگر تولید انرژی متمرکز کرد. از مصرف زغال سنگ که آلودگی بیشتری دارد به انرژی خورشیدی ، و به نقش صنعت توان هسته‌ای در اقتصاد ما کشانید. ارمغان فناوری هسته‌ای پیشرفت توان هسته‌ای در ایالات متحده از آنچه در پایان جنگ جهانی دوم انتظار می رفت، کندتر بوده است. به دلایل گوناگون ، اداری و فنی عمدتا در ارتباط با جنگ سرد با اتحاد شوروی ، کمیسیون انرژی اتمی آمریکا ( (AAEC) که امروزه مرکز انرژی Department of Energy نامیده میشود. تاکیدی بر پژوهش ، درباره سیستمهای توان الکتریکی هسته‌ای نداشت تا آنکه در 1953 آیزنهاور به این امر اقدام کرد. در طی سالهای 1960 توان الکتریکی هسته‌ای از لحاظ اقتصادی با هیدروالکتریسیته و الکتریسیته حاصل از زغال سنگ و نفت رقابت آمیز شد. در آغاز سال 1978، 65 راکتور هسته‌ای با ظرفیتی بیش از 47 میلیون کیلووات که حدود 9% تولید توان کل الکتریکی ملی است در حال کار بود. با حدود 90 راکتور که در دست ساختمان بود انتظار میرفت که بخش هسته‌ای محصول الکتریسیته امریکا در 1980 به حدود 17% و در 1985 به حدود 28% برسد. در مابقی جهان ، در آغاز 1978 ، حدود 130 راکتور توان هسته‌ای با ظرفیتی حدود 50 میلیون کیلووات در حال کار بود ، و انتظار میرفت در سال 1995 تعداد آنها به حدود 325 راکتور برسد. قدرت انرژی هسته‌ای روش‌های استفاده از انرژی هسته‌ای کاملا تازه تکامل یافته‌اند، اما نخستین نتایج به دست آمده از به کارگیری این روش‌ها مهم‌اند. بدون تردید ، تکامل بیشتر روش‌های تولید و کاربرد انرژی هسته‌ای فرصت‌های بی سابقه جدیدی را در پیش روی دانش ، فن و صنعت فراهم خواهد آورد. تجسم میزان کامل این فرصت‌ها در مرحله نوین دشوار است. آزادی انرژی هسته‌ای قدرت بیکرانی را در اختیار انسان گذاشته است مشروط بر این که این انرژی در راه هدف‌های صلح آمیز به کار گرفته شود. باید این را نیز به خاطر داشت که طراحی راکتور‌های هسته‌ای یکی از نتایج بسیار مهم ساختا درونی ماده است. تابش گسیلی از اتم‌ها و هسته‌های اتمی نامرئی و نا محسوس به نتیجه عملی کاملا مرئی ، یعنی آزاد سازی و استفاده از انرژی هسته‌ای نهان در اورانیوم ، منتهی شده است. این نتیجه به یقین اثبات میکند که نظرات علمی ما درباره اتم‌ها و هسته‌های اتمی درست‌اند، یعنی واقعیت عینی طبیعت را باز تاب میدهند. شکافت هسته‌ای از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد پرش به: ناوبری, جستجو شکافت هسته ای فرآیندی است که در آن یک اتم سنگین مانند اورانیوم به دو اتم سبکتر تبدیل می‌شود. وقتی هسته‌ای با عدد اتمی زیاد شکافته شود، بر پایه فرمول اینشتین، مقداری از جرم آن به انرژی تبدیل می‌شود. از این انرژی در تولید برق (در نیروگاه هسته‌ای) یا تخریب (سلاح‌های هسته‌ای) استفاده می‌شود. اوتوهان زمانی که قصد داشت از بمباران اورانیوم با نوترون آن را به رادیم تبدیل کند دریافت که به اتم بسیار کوچک‌تری دست یافته‌است.در تمام واکنش‌های هسته‌ای که تا ان زمان شناخته شده بود تنها ذرات کوچک از هسته جدا می‌شدند اما این بار یک تقسیم بزرگ رخ داده بود. لایز میتنر و اوتو فریش دریافتند که فراوردهٔ این بمباران نوترونی باریم است و جرم هر اتم اورانیم هنگام تبدیل شدن به ذرات کوچک‌تر به اندازهٔ یک پنجم جرم یک پروتون کاهش می‌یابد و این جرم مطابق رابطهٔ اینشتین E=mc² به انرژی تبدیل شده‌است.به خاطر شباهت این پدیدهٔ تقسیم هسته با تقسیم سلولی میتنر و فریش آن را شکافت نامیدند.مقالهٔ این یافته در یازدهم فوریهٔ ۱۹۳۹ در نشریهٔ نیچر با عنوان «واکنش هسته‌ای نوع جدید» منتشر شد. در تصویر اتم اورانیم-۲۳۵ دیده می‌شود که پس از برخورد یک نوترون متلاشی شده و پرتو‌های رادیو اکتیو از خود صادر می‌کند.سپس به دو عنصر باریم-۱۴۱ و کریپتون-۹۲ تقسیم شده و به پایداری می‌رسدودر ضمن سه عدد نوترون دیگر آزاد می کند که هر یک موجب شکافت یک هسته ی اورانیوم دیگر می شوند واین واکنش زنجیره ای مرتب ادامه پیدا میکند . اورانیوم از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد پرش به: ناوبری, جستجو اورانیوم در جدول تناوبی اورانیوم یکی از عنصرهای شمیایی است که عدد اتمی آن ۹۲ و نشانه آن U است و در جدول تناوبی جزو آکتنیدها قرار می‌گیرد. ایزوتوپ ‎۲۳۵U آن در نیروگاه‌های هسته‌ای به عنوان سوخت و در سلاح‌های هسته‌ای به عنوان ماده منفجره استفاده می‌شود. اورانیوم به طور طبیعی فلزی است سخت، سنگین، نقره‌ای رنگ و پرتوزا. این فلز کمی نرم تر از فولاد بوده و تقریبآ قابل انعطاف است. اورانیوم یکی از چگالترین فلزات پرتوزا است که در طبیعت یافت می‌شود. چگالی آن ۶۵٪ بیشتر از سرب و کمی کمتر از طلا است. سال‌ها از اورانیوم به عنوان رنگ دهنده لعاب سفال یا برای تهیه رنگ‌های اولیه در عکاسی استفاده می‌شد و خاصیت پرتوزایی (رادیواکتیو) آن تا سال ۱۸۶۶ ناشناخته ماند و قابلیت آن برای استفاده به عنوان منبع انرژی تا اواسط قرن بیستم مخفی بود. فراوانی این عنصر از نظر فراوانی در میان عناصر طبیعی پوسته زمین در رده ۴۸ قراردارد. اورانیوم در طبیعت بصورت اکسید و یا نمک‌های مخلوط در مواد معدنی (مانند اورانیت یا کارونیت) یافت می‌شود. این نوع مواد اغلب از فوران آتشفشان‌ها بوجود می‌آیند و نسبت وجود آنها در زمین برابر دو در میلیون نسبت به سایر سنگها و مواد کانی است. اورانیوم طبیعی شامل ‎۹۹/۳٪ از ایزوتوپ ‎۲۳۸U و ‎۰/۷٪ ‎۲۳۵U است. این فلز در بسیاری از قسمت‌های دنیا در صخره‌ها، خاک و حتی اعماق دریا و اقیانوس‌ها وجود دارد. میزان وجود و پراکندگی آن از طلا، نقره یا جیوه بسیار بیشتر است. ده کشوری که ۹۴٪ از استخراج اورانیوم جهان در آنها انجام می‌گیرد. تاریخچه اورانیوم در سال ۱۷۸۹ توسط مارتین کلاپروت (Martin Klaproth) شیمی دان آلمانی از نوعی اورانیت بنام پیچبلند (Pitchblende) کشف شد. این نام اشاره به سیاره اورانوس دارد که هشت سال قبل از آن، ستاره شناسان آن را کشف کرده بودند. اورانیوم یکی از اصلی‌ترین منابع گرمایشی در مرکز زمین است و بیش از ۴۰ سال است که بشر برای تولید انرژی از آن استفاده می‌کند. دانشمندان معتقد هستند که اورانیوم بیش از ۶/۶ بیلیون سال پیش در اثر انفجار یک ستاره بزرگ بوجود آمده و در منظومه خورشیدی پراکنده شده‌است. ویژگی‌های اورانیوم اورانیوم سنگین‌ترین (به بیان دقیقتر چگالترین) عنصری است که در طبیعت یافت می‌شود (هیدروژن سبکترین عنصر طبیعت است.) اورانیوم خالص حدود ‎۱۸/۷ بار از آب چگالتر است و همانند بسیاری از دیگر مواد پرتوزا در طبیعت بصورت ایزوتوپ یافت می‌شود. اورانیوم شانزده ایزوتوپ دارد. حدود ‎۹۹/۳ درصد از اورانیومی که در طبیعت یافت می‌شود ایزوتوپ ۲۳۸ (U-۲۳۸) است و حدود ‎۰/۷ درصد ایزوتوپ ۲۳۵ (U-۲۳۵). دیگر ایزوتوپ‌های اورانیم بسیار نادر هستند. در این میان ایزوتوپ ۲۳۵ برای بدست آوردن انرژی از نوع ۲۳۸ آن بسیار مهم‌تر است چرا که U-۲۳۵ (با فراوانی تنها ‎۰/۷ درصد) آمادگی آن را دارد که در شرایط خاص شکافته شود و مقادیر زیادی انرژی آزاد کند. به این ایزوتوپ «اورانیوم شکافتنی» (Fissil Uranium) هم گفته می‌شود و برای شکافت هسته‌ای استفاده می‌شود. اورانیوم نیز همانند دیگر مواد پرتوزا دچار تباهی می‌شود. مواد رادیو اکتیو دارای این خاصیت هستند که از خود بطور دائم ذرات آلفا و بتا و یا اشعه گاما منتشر می‌کنند. U-۲۳۸ باسرعت بسیار کمی تباه می‌شود و نیمه عمر آن در حدود ‎۴،۵۰۰ میلون سال (تقریبآ برابر عمر زمین) است. این موضوع به این معنی است که با تباه شدن اورانیوم با همین سرعت کم انرژی برابر ‎۰/۱ وات برای هر یک تن اورانیوم تولید می‌شود و این برای گرم نگاه داشتن هسته زمین کافی است. شکاف هسته‌ای اورانیوم U-۲۳۵ قابلیت شکاف هسته‌ای دارد. این نوع از اتم اورانیوم دارای ۹۲ پروتون و ۱۴۳ نوترون است (بنابراین جمعآ ۲۳۵ ذره در هسته خود دارد و به همین دلیل U-۲۳۵ نامیده می‌شود)، کافی است یک نوترون دریافت کند تا بتواند به دو اتم دیگر تبدیل شود. این عمل با بمباران نوترونی هسته انجام می‌گیرد، در این حالت یک اتم U-۲۳۵ به دو اتم دیگر تقسیم می‌شود و دو، سه و یا بیشتر نوترون آزاد می‌شود. نوترون‌های آزاد شده خود با اتم‌های دیگر U-۲۳۵ ترکیب می‌شوند و آنها را تقسیم کرده و به همین منوال یک واکنش زنجیره‌ای از تقسیم اتم‌های U-۲۳۵ تشکیل می‌شود. اتم U-۲۳۵ با دریافت یک نوترون به اورانیوم ۲۳۶ تبدیل می‌شود که ثبات و پایداری نداشته و تمایل دارد به دو اتم با ثبات تقسیم شود. انجام عمل تقسیم باعث آزاد شدن انرژی می‌شود بگونه‌ای که جمع انرژی حاصل از تقسیم زنجیره اتمهای U-۲۳۵ بسیار قابل توجه می‌شود. نمونه‌ای از این واکنش‌ها به اینصورت است: U-۲۳۵ + n \rightarrow Ba-۱۴۱ + Kr-۹۲ + ۳n + ‎۱۷۰ Million electron Volts‎ U-۲۳۵ + n \rightarrow Te-۱۳۹ + Zr-۹۴ + ۳n + ۱۹۷ Million electron Volts که در آن: electron Volt = ۱٫۶۰۲ x ۱۰-۱۹ joules (یک ژول انرژی برابر توان یک وات برای مصرف در یک ثانیه‌است.) مجموع این عملیات ممکن است در محلی بنام رآکتور هسته‌ای انجام گیرد. رآکتور هسته‌ای می‌تواند از انرژی آزاد شده برای گرم کردن آب استفاده کند تا در نهایت از آن برای راه اندازی توربین‌های بخار و تولید برق استفاده شود.